PRUTHENIA

60 Grzegorz BiałuńskiJaćwięgów 179 . Należy też przypuszczać, że wśród nazw związanych z Jaćwieżąmogą znajdować się pamiątki po osadach jenieckich i branieckich.Charakterystyczne bowiem, że nazwy te występowały na terytoriach pogranicznychpuszcz w XIII w., gdzie szczególnie chętnie osiedlano właśniejeńców 180 . Najprawdopodobniej osadami jenieckimi były równieżwsie o nazwie Jatwięgi (Jatvjagi) aż na Rusi Czerwonej, pod Lwowemi Żydaczowem 181 .Migracje Prusów na Litwę i Ruś następowały w kilku falach i z różnychprzyczyn. Począwszy od najwcześniejszej fali jeńców i brańcówz czasów walk rusko-jaćwieskich, poprzez kontakty handlowe (NowogródWielki), do czasów masowej migracji z okresu walk z Krzyżakami, a kończącna jeńcach z okresu walk litewsko-krzyżackich w XIV w. Osadnictwopruskie miało częściowo zwarty charakter, zwłaszcza na Litwie południowej(tzw. „starostwo borciańskie” i „wójtostwo skolwieńskie”), jednakczęść była rozproszona w pojedynczych osadach wśród osadnictwalitewskiego i ruskiego 182 . Wiedząc, że niejaki Jedetus z ziemi Kymenowpoddając się Krzyżakom wraz ze swoją rodziną i służbą (cum omni domoet familia), przyprowadził ze sobą ponadto 1500 ludzi 183 , natomiastKantegerda 1600 ludzi 184 , to pozwala nam szacunkowo ocenić rozmiar tejmigracji na przynajmniej kilka tysięcy osób 185 . Rząd wielkości potwierdzaznana nam liczba 800 jeńców skalowskich uprowadzonych przez Litwinóww 1365 r. Trzeba jednak zaznaczyć, że część pruskiej emigracji okazałasię nietrwała, czego przykładem może być Skomand, Girdilo, czyBartowie z Pogezanii. Reszta jednak przetrwała, stanowiąc przynajmniejprzez kilka stuleci wyróżniający się i liczący się w rozwoju Litwy elementetniczny. Prusowie nie zyskali na Litwie (i Rusi) odrębnego statusu społecznego,pewnym wyróżnieniem cieszyli się tylko Bartowie, ze względuna ich służbę mostowniczą 186 , poza tym do warstwy szlacheckiej mogliawansować potomkowie pruskich możnych (np. Jundziłłowie).179 A. Kamiński, op. cit., s. 71–88; J. Wiśniewski, op. cit., s. 243; J. Ochmański, Obcoetniczne,s. 69.180A. Kamiński, op. cit., s. 89.181 Ibidem, s. 74–75; W. Giełżyński, op. cit., s. 337.182 J. Ochmański, Obocetniczne, s. 72–73.183 Dusburg, III, 219.184 Ibidem, III, 217.185J. Ochmański (Obcoetniczne, s. 73) przyjmuje nie mniej niż 5 tys. emigrantów; por A. Matulevičius,op. cit., s. 13, 28.186J. Ochmański, Obcoetniczne, s. 73.