Poradnik 2009

Numer Ubezpieczenia Społecznego
Tuż po rozpoczęciu pracy należy uzyskać numer
ubezpieczenia społecznego (National Insurance
Number – NIN). Jest to indywidualnie przydzielany
numer, wymagany przez każdego pracodawcę.
Aby otrzymać NIN należy skontaktować się z
najbliższym urzędem pracy (Job Centre). Zadzwoń
pod numer telefonu, aby umówić się na spotkanie
w Job Centre w celu nadania NIN: 0 845 6000 643.
Urzędnik poprosi Cię o podanie podstawowych
danych osobowych: imienia, nazwiska,
daty urodzenia, adresu zamieszkania w Wielkiej
Brytanii. Zapytany zostaniesz również o długość
planowanego pobytu na Wyspach. Więcej
informacji można uzyskać na stronie www.emito.
net/?q=pl/praca/formalnolci/35330.html.
Wśród dokumentów potrzebnych do uzyskania
NIN powinny się znaleźć:
• paszport lub dowód osobisty,
• rachunek lub wyciąg z banku
potwierdzający adres,
• list od pracodawcy z danymi osobowymi,
• payslip, czyli pasek wypłaty, dla potwierdzenia
zatrudnienia, może być to także umowa
zawarta z pracodawcą,
• w przypadku studentów –
dokument potwierdzający status studenta.
W przypadku samozatrudnienia należy
przedstawić jeden z dokumentów:
• faktury,
• list od księgowego,
• formularz Schedule D Tax.
Jeżeli płacisz składki w Polsce, aby nie płacić ich
w Szkocji konieczne jest wypełnienie formularza
E101, który można znaleźć na stronie www.zus.pl.
Pracownikom, którzy nie wykorzystali całego
urlopu przed wygaśnięciem umowy o pracę,
należy się wypłata wynagrodzenia za każdy
niewykorzystany dzień.
Krajowa Płaca Minimalna
Krajowe stawki płacy minimalnej
Stawka godzinna
w funtach
szterlingach
Stawka główna dla
pracowników powyżej 22 lat
Stawka wstępna dla osób
w wieku 18-21 lat
Stawka wstępna dla osób
w wieku 16-17 lat
5,73 funtów
4,77 funtów
3,53 funtów
Stawka wstępna może również dotyczyć
pracowników powyżej 22 roku życia, którzy
podczas pierwszych 6 miesięcy pracy dla
nowego pracodawcy uczestniczą w formalnie
uznanym szkoleniu.
Stawki dla pracowników zatrudnionych
w sektorze rolnym różnią się nieco od podanych
powyżej, ale nie są od nich niższe. W przemyśle
budowlanym często obowiązują stawki za
wykonanie zlecenia. Więcej informacji można
znaleźć na oficjalnej stronie Szkockiej Federacji
Budowlanej (Scottish Building Federation) –
www.scottish-building.co.uk.
Jeśli nie masz pewności czy otrzymujesz
odpowiednie wynagrodzenie, należy dzwonić pod
numer 0845 600 0678, a jeśli pracujesz w
rolnictwie 0845 000 0134. Wszystkie rozmowy są
poufne i nie wymagają podawania swoich danych,
można też poprosić o rozmowę w języku polskim.
Jeżeli chcesz złożyć zażalenie w sprawie Krajowej
Płacy Minimalnej, możesz zadzwonić na infolinię
0845 600 0678.
Na stronie www.direct.gov.uk/en/Employment/
Employees/Pay/DG_10027201 znajdziesz
zawsze aktualne informacje dotyczące płacy
minimalnej. Możesz także odwiedzić stronę
www.direct.gov.uk/en/Employment/Starting
ANewjob/POLISH LINK.
Prawa dotyczące czasu pracy
Regulują one czas na odpoczynek, urlop,
wynagrodzenie urlopowe, pracę nocą oraz liczbę
godzin, jakie możesz przepracować tygodniowo.
Dla przykładu, masz prawo pracować nie dłużej
niż średnio 48 godzin w tygodniu, chyba że
pisemnie zgodziłeś się pracować dłużej.
W niektórych sektorach, w celu wypracowania
wcześniej umówionych tygodniowych godzin
pracy, pracownicy zobowiązani są do pracy
wieczorami i/lub w weekendy bez dodatkowego
wynagrodzenia. Ponadto niektórzy pracodawcy
mogą oczekiwać od personelu przepracowania
dodatkowych godzin za stawkę standardową
bez naliczania nadgodzin. Te oraz inne warunki
zazwyczaj zawarte są w umowie o pracę.
Każdy pracownik powinien zapoznać się z taką
umową, aby wiedział na jakie godzi się warunki,
podejmując prace dla danego pracodawcy.
Niektórzy pracodawcy płacą za nadgodziny
stawkę standardową, niektórzy równowartość
półtorej stawki, inni zaś jej dwukrotność.
Jeśli spodziewasz się pracować w nadgodzinach,
powinieneś dowiedzieć się od nowego pracodawcy,
jaką stawkę będzie za nie płacił – „Czy chodzi
o stawkę standardową, równowartość półtorej
stawki czy jej dwukrotność”(„is it the standard
rate, time and a half or double time”).
Zgodnie z prawem pracownik ma prawo do
dobowego odpoczynku w wymiarze co najmniej
11 godzin oraz do co najmniej 24 godzin
odpoczynku w ciągu tygodnia. Czas, jaki mamy
do swojej dyspozycji zależy od liczby
przepracowanych godzin. W przypadku pracy w
wymiarze 6 godzin dziennie przysługuje nam 20
minutowa przerwa. Pracownicy młodociani mają
prawo do dłuższej przerwy, po 4,5 godzinach
pracy wynosi ona 30 minut.
Urlopy
Masz prawo do nie mniej niż 24 dni płatnego
urlopu rocznie (od kwietnia 2009 roku liczba
dni urlopu wzrasta do 28). Dla pracujących
w niepełnym wymiarze godzin liczba ta jest
obniżona w proporcji do czasu pracy. Pracownicy
zatrudnieni w sektorze rolniczym mają prawo do
22 dni urlopu rocznie (plus święta państwowe).
Przepisy BHP
Pracodawca ma obowiązek zagwarantować
bezpieczne i zdrowe środowisko pracy.
Dalsze informacje na ten temat można uzyskać
na stronie www.hse.gov.uk.
Ochrona przed dyskryminacją
Agencja rekrutacyjna oraz pracodawca nie
mają prawa traktować Cię gorzej niż innych
pracowników ze względu na płeć, rasę,
niepełnosprawność, ciążę, orientację seksualną,
wyznawaną religię czy wiarę lub wiek.
Jeśli czujesz się dyskryminowany, skontaktuj
się z jedną z agencji podanych poniżej.
Przydatne telefony i strony internetowe
Więcej informacji o prawach pracowniczych
i obowiązkach w miejscu pracy można znaleźć
na www.direct.gov.uk/employees.
Wszelkimi przejawami dyskryminacji zajmuje
się Komisja ds. Równości i Praw Człowieka
(The Equality & Human Rights Commission).
Więcej informacji na stronie
www.equalityhumanrights.com.
Employment Agency Standard Helpline –
porady dotyczące prawa pracy można uzyskać
pod numerem 0845 955 5105 i na stronie
www.direct.gov.uk/en/Dl1/Directories/
DG_173465. Możesz skontaktować się także,
jeśli chcesz złożyć skargę przeciwko jakiejś agencji.
Gangmaster Licensing Authority –
jeśli masz pytania dotyczące roli czy uprawnień
szefów brygad w rolnictwie lub przemyśle
wytwarzającym żywność zadzwoń pod numer
0845 602 5020 lub wejdź na stronę
www.gla.gov.uk.
Health and Safety Executive –
na numer 0845 345 0055 zadzwoń w przypadku
problemów dotyczących BHP w miejscu pracy.
www.hse.gov.uk/migrantworkers/polish/
index.htm.
ACAS –
jest instytucją publiczną promującą dobre
stosunki w miejscu pracy. Udziela nieodpłatnych
porad pod numerem 0845 747 4747 i na stronie
www.acas.org.uk.
04 Witamy w Szkocji – Rozdział 1 praca Dowiedz się więcej korzystając z listy linków zamieszczonych na końcu broszury 07
21574 Polish A5 Brochure V3.indd 10-11 19/3/09 17:33:29