Zeolit - rây phân tử và những khả năng ứng dụng thực tế đa dạng

liªn kÕt Al-O. Qu¸ tr×nh t¸ch nh«m th−êng ®−îc tiÕn hµnh theo ph−¬ng ph¸p
xö lý thuû nhiÖt d¹ng hydro cña zeolit. T¨ng sè lÇn xö lý cã thÓ thu ®−îc
zeolit cã tØ sè Si/Al cao h¬n. Còng cã thÓ t¸ch nh«m b»ng c¸ch xö lý zeolit víi
EDTA. Tuy nhiªn, kh«ng nªn t¸ch nh«m qu¸ møc, v× cã thÓ dÉn ®Õn ph¸ vì
cÊu tróc tinh thÓ cña zeolit.
IV. Nh÷ng TÝnh chÊt chñ yÕu cña zeolit
D−íi ®©y nªu nh÷ng tÝnh chÊt chñ yÕu liªn quan ®Õn nh÷ng kh n¨ng øng
dông cña zeolit, c ®èi víi zeolit tù nhiªn vµ zeolit tæng hîp.
1.TÝnh chÊt trao ®æi ion cña l−íi ph©n tö zeolit
Nh÷ng cation d−¬ng bï trõ ®iÖn tÝch ©m cña m¹ng l−íi zeolit dÔ dàng
trao ®æi víi c¸c cation kh¸c. Cã thÓ h×nh dung cation Me + ngoµi m¹ng l−íi
nh− h×nh sau ®©y:
Si
O
Si
O
Si
O
Si
O
O
-
Al
Me +
O
O
Si
O
O
O
Si
O Si O
Si
H×nh 11. Cation bï trõ Me + ngoµi m¹ng l−íi
Th«ng th−êng, trong zeolit tù nhiªn hay tæng hîp ban ®Çu ®Òu ë d¹ng
cation Me + lµ Na + . Phn øng trao ®æi cation cã thÓ h×nh dung nh− sau:
n Na + -Zeol - + Me n+ → Me n+ -(Zeol - ) n + nNa + .
Me n+ là cation kim lo¹i hãa trị n, Zeol - là mét ®iÖn tÝch ©m trªn khung
zeolit.
Nh÷ng ion phæ biÕn nhÊt ®Òu dÔ dµng trao ®æi b»ng zeolit. Tuy nhiªn, v×
zeolit cã hÖ thèng cöa sæ víi kÝch th−íc ph©n tö ®ång ®Òu, nªn kh n¨ng trao
®æi ion còng cã tÝnh chÊt lùa chän kÝch th−íc, hay hiÖu øng l−íi. HiÖu øng
l−íi ®èi víi cation ®−îc nhËn thÊy víi nh÷ng zeolit cã cöa sæ lç nhá nhÊt vµ
24