Zeolit - rây phân tử và những khả năng ứng dụng thực tế đa dạng

More documents

Recommendations

Info

tæng hîp ®Ó thu ®−îc metanol, råi tõ metanol chuyÓn ho¸ thµnh x¨ng. Qu¸ tr×nh này còng ®−îc thùc hiÖn trªn xóc t¸c zeolit ZSM-5. X¨ng ®−îc sn xuÊt theo qu¸ tr×nh này cã chØ sè octan 94-96. Trong tæng hîp ho¸ dÇu, phn øng ng−ng tô aldol ®−îc øng dông réng r·i. Nãi chung, çc phn øng nµy ®−îc xóc t¸c b»ng çc axit vµ do ®ã, zeolit cã thÓ lµ xóc t¸c tèt. Phn øng tæng qu¸t nhÊt lµ chÕ t¹o an®ehit kh«ng no α,β tõ foman®ehit vµ an®ehit phn øng víi ®é lùa chän cao trªn zeolit H-AMS-1B cã chÌn bo. §é lùa chän v−ît qu¸ 98% víi hiÖu suÊt trªn 60%. Phn øng ng−ng tô kh¸c ®−îc nghiªn cøu nhiÒu lµ phn øng cña olefin víi foman®ehit. Ng−ng tô foman®ehit víi isobuten trªn zeolit lç lín cã thÓ thu ®−îc 4,4-®imetyl-1,3-®ioxan. Tuy nhiªn, nÕu phn øng tiÕn hµnh trªn zeolit lç trung b×nh, th× isopren ®−îc −u tiªn t¹o thµnh, lµ do tÝnh lùa chän h×nh d¹ng cña zeolit. Oxi ho¸ lùa chän çc hîp chÊt h÷u c¬ trong ho¸ dÇu b»ng nh÷ng t¸c nh©n oxi ho¸ ªm dÞu lµ mét th¸ch thøc quan träng ®èi víi xóc t¸c hiÖn nay. Tuy nhiªn, zeolit l¹i tá ra cã kh n¨ng thùc hiÖn qu¸ tr×nh nµy. VÝ dô: titan silicalit (TS-1) cã thÓ dïng cho oxi ho¸ vµ amoxi ho¸. Oxi ho¸ pha láng n- hexan thµnh axit a®ipic b»ng oxi ph©n tö cã thÓ ®−îc thùc hiÖn trªn zeolit MeAPO-8 (Me=Co, Mn). Hy®roxyl ho¸ (hydroxylation) trùc tiÕp chÊt th¬m b»ng oxit nit¬ trong pha khÝ cã thÓ xy ra trªn xóc t¸c zeolit kiÓu MFI. NÕu nh¾c ®Õn viÖc chuyÓn zeolit thµnh nh÷ng xóc t¸c lùa chän ®èi h×nh (enantioselective catalyst) trªn zeolit, th× cã thÓ thÊy ch©n trêi ph¸t triÓn cña xóc t¸c zeolit réng lín biÕt chõng nµo. Theo h−íng nµy cã thÓ chuyÓn ho¸ çc sn phÈm cña läc ho¸ dÇu thµnh nh÷ng sn phÈm rÊt quý gi¸, quan träng trong sn xuÊt d−îc phÈm, còng nh− çc hîp chÊt cã øng dông trong lÜnh vùc c«ng nghÖ cao. Tæng hîp lùa chän cao çc ®ång ph©n ®èi nh (enantiomer) tinh khiÕt ho¹t ®éng quang häc lµ th¸ch thøc hiÖn nay trong xóc t¸c dÞ thÓ. Çch tiÕp cËn hiÖn nay lµ chÕ t¹o çc xóc t¸c r©y ph©n tö lùa chän ®èi nh (enantioselective molecular sieve catalyst) dùa trªn biÕn tÝnh zeolit. Cã thÓ b»ng çch cè ®Þnh phøc kim lo¹i bÊt ®èi (chiral) hay xö lý zeolit b»ng nh÷ng chÊt trî bÊt ®èi (chiral auxiliary), hoÆc b»ng çc t¸c nh©n céng xóc t¸c (cocatalyst). MÆc dï cã thÓ chÕ t¹o ®−îc çc zeolit cã m¹ng l−íi bÊt ®èi, nh−ng ®ã cßn lµ mét nhiÖm vô khã kh¨n, ®ßi hái nh÷ng nç lùc lín cña ®éi ngò 39
çc nhµ khoa häc. Nh−ng ®©y còng lµ mét ®Þnh h−íng ®ang ®−îc s¨n ®uæi r¸o riÕt cña çc h·ng c«ng nghiÖp nh»m ®¹t lîi thÕ c¹nh tranh. <strong>Zeolit</strong> cßn cã thÓ dïng trong çc qu¸ tr×nh ph©n huû NO x vµ ph©n huû çc hîp chÊt h÷u c¬ dÔ bay h¬i (VOC) th−êng gÆp trong c«ng nghiÖp läc ho¸ dÇu, c«ng nghiÖp ho¸ chÊt vµ çc ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c, ®m bo cho ho¹t ®éng c«ng nghiÖp an toµn. Kh n¨ng hÊp phô çc khÝ cña zeolit cã nh÷ng øng dông rÊt quan träng vµ hiÖu qu. Mét h−íng ®ang thu hót sù quan t©m lín cña khoa häc thÕ giíi lµ lµm t¨ng kh n¨ng l−u gi÷ hy®ro cña zeolit. NÕu gii quyÕt ®−îc vÊn ®Ò nµy, th× nh©n lo¹i cã thÓ tr¸nh ®−îc nguy c¬ c¹n kiÖt nguån dÇu khÝ. Khi ®ã, hy®ro trë thµnh nguån nhiªn liÖu phæ biÕn, vµ ®©y lµ lo¹i nhiªn liÖu siªu s¹ch vµ cã kh n¨ng t¸i sinh v« h¹n. Vµ khi ®ã, nh©n lo¹i sÏ cã b−íc tiÕn nhy vät vÒ nhiªn liÖu, gièng nh− b−íc tiÕn tõ nhiªn liÖu tõ than ®¸ sang nhiªn liÖu tõ dÇu khÝ. ë Mü dù ®o¸n trong khong 10-15 n÷a sÏ ®¹t ®−îc tiÕn bé quyÕt ®Þnh theo h−íng nµy. Ho¸ ra zeolit g¾n víi t−¬ng lai cña nh©n lo¹i chÆt chÏ ®Õn møc ngoµi søc t−ëng t−îng cña chóng ta. §èi víi ViÖt Nam, mét quèc gia ®i sau cßn ë tr×nh ®é thÊp vÒ c«ng nghiÖp vµ khoa häc c«ng nghÖ, chóng ta kh«ng thÓ cã tham väng ngay ®Õn nh÷ng h−íng lín hiÖn ®¹i cña xóc t¸c zeolit ®ang ®−îc nghiªn cøu r¸o riÕt trªn thÕ giíi, nh−ng còng kh«ng nªn lµm ng¬ tr−íc t×nh h×nh ph¸t triÓn s«i ®éng ®ã. Cã ®iÒu ch¾c ch¾n lµ chóng ta ®ang ®èi mÆt víi nh÷ng nhiÖm vô trùc tiÕp vµ to lín cña c«ng cuéc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp läc, ho¸ dÇu, ho¸ chÊt vµ bo vÖ m«i tr−êng. ThËt sù lµ xóc t¸c zeolit ®· ®Æt ra cho ®Êt n−íc ta nh− mét nhiÖm vô then chèt kh«ng thÓ tho¸i th¸c, v× chóng ta kh«ng thÓ ®øng ngoµi sù c¹nh tranh gay g¾t trong thêi kú më cöa héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi. Ph¸t triÓn xóc t¸c zeolit ë n−íc ta ®· lµ mét nhiÖm vô cÊp b¸ch. Kinh nghiÖm lÞch sö n−íc ta cho thÊy mçi khi ®èi mÆt víi nh÷ng nhiÖm vô träng ®¹i vµ thö th¸ch gay g¾t, th× ng−êi ViÖt Nam ta lu«n tá ra cã dòng khÝ cao, ®ñ n¨ng lùc trÝ tuÖ ®Ó t×m ra gii ph¸p thÝch hîp, miÔn lµ cã tÇm nh×n vµ ®Þnh h−íng ®óng. §Õn nay, n−íc ta ®· b−íc vµo danh s¸ch nh÷ng quèc gia cã ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn dÇu khÝ, vµ ®ang cã triÓn väng ph¸t triÓn lín trong nh÷ng n¨m tíi. Trong t×nh h×nh ®ã, ch¾c ch¾n xóc t¸c zeolit cã vÞ trÝ quan träng bËc nhÊt trong c«ng nghiÖp, ®m bo cho çc nhµ m¸y läc vµ ho¸ dÇu ho¹t ®éng mét çch chñ ®éng, kh«ng qu¸ lÖ thuéc vµo bªn ngoµi. Nhµ m¸y läc dÇu Dung 40
Page 1 and 2: zeolit - r©y ph©n tö vµ nh÷ng
Page 3 and 4: qun ph¸t triÓn víi çc cöa sæ
Page 5 and 6: uilding unit). Çc ®¬n vÞ cÊu
Page 7 and 8: Nh− trªn ®· nãi, trong thµnh
Page 9 and 10: Zeolit ZSM-5 M¹ng l−íi kh«ng g
Page 11 and 12: thøc chung cña clinoptilolit lµ
Page 13 and 14: 2. Tæng hîp mét sè zeolit th«n
Page 15 and 16: SiO 2 /Al 2 O 3 = 43; OH - /SiO 2 =
Page 17 and 18: t¸ch dung dÞch n−íc çi vµ r
Page 19 and 20: Dung dÞch ®Ëm ®Æc silicat natr
Page 21 and 22: nhê sö dông kiÒm cã trong dung
Page 23 and 24: liªn kÕt Al-O. Qu¸ tr×nh t¸ch
Page 25 and 26: víi çc nhùa trao ®æi ion h÷u
Page 27 and 28: dông thÈm thÊu, kh«ng gièng nh
Page 29 and 30: Cöa sæ ®i vào hèc sodalit cña
Page 31 and 32: Bn th©n zeolit kh«ng ®éc, cã t
Page 33 and 34: nhiÖt ®é (TPD-NH 3 ). H×nh nh
Page 35 and 36: - Phản ứng đồng phân hoá o
Page 37: Phn øng ®ång ph©n ho¸ xylen ®
Page 41 and 42: ph¸ ban ®Çu, tõ ®ã tiÕn dÇn
Page 43 and 44: phi tiÕn hành làm khan n−íc
Page 45 and 46: 6. øng dông zeolit trong trong ph
Page 47 and 48: ho¸ häc, tèc ®é rß rØ thÊp
Page 49 and 50: 5. øng dông zeolit ®Ó khö mïi
Page 51 and 52: Thay thÕ çc hîp chÊt NKP cho m
Page 53 and 54: tr×nh ®ã, zeolit còng hÊp phô
Page 55 and 56: 9. HiÖu qu ®èi víi bÖnh ung th
Page 57 and 58: tr×nh ®é hiÓu biÕt vµ kinh ng
Page 59: Môc lôc Trang I. vµi nÐt vÒ l

Zeolit - rây phân tử và những khả năng ứng dụng thực tế đa dạng

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?