Issue 243

20 28/09/2017 www.samajweekly.com
ıÏappleª
√Î≈D Á≈ Ï≈’Δ
χÚ≈apple∂ Á∂ ˜ıÓ G@ √≈Ò Ï≈¡Á ÚΔ ¡μÒ∑∂...
ͱappleÏ «Úμ⁄ ‹È±ßÈ fiμÒ «¬ßÈ≈ «‘ß√’, «¬ßÈ≈ ÙÁΔÁ Â∂ «¬ßÈ≈ ı±ÈΔ È‘Δ∫ √Δ,
«‹ßÈ≈ Íμ¤Ó «Úμ⁄ «‘ßÁ±¡≈∫, Ó∞√ÒÓ≈È≈∫ Â∂ «√μ÷≈∫ È∂ ¡≈͉∂ Í∞apple≈‰∂ ◊∞¡≈∫„Δ¡≈∫
Á∂ È≈Ò È≈Ò «ÏÒ’∞Ò ˙Í«apple¡≈∫ 鱧 «‘ß√≈ Â∂ ’ÂÒ Á≈ «Ù’≈apple ω≈ ’∂ «¬√ «‘ß√≈
鱧 ‘Ú≈ Á∂‰ «Úμ⁄ ’Ø¬Δ ’√apple È‘Δ∫ ¤μ‚ΔÕ «¬√ ’ÂÒ∂¡≈Ó ¡Â∂ fiμÒ È∂ ÓÈ∞μ÷Â≈
Â∂ √μ«Ì¡’ √Ó≈‹ ÁΔ ÈÀ«Â’Â≈ Á∂ ‘apple∂’ Í«‘Ò± 鱧 Áapple«’È≈apple ’apple «ÁμÂ≈Õ «¬√
√ÁÓ∂ Â∂ Âz≈√ÁΔ È∂ Ò◊Í◊ ‘apple∂’ ÿapple ¡Â∂ ‘apple∂’ «˜ßÁ◊Δ ¿∞μÂ∂ ¡√apple
Í≈«¬¡≈Õ «¬√ Ó‘≈∫ÁΔÍΔ ◊μ·‹ØÛ ÂØ∫ ’Ø¬Δ ÚΔ ¡¤±Â≈ ¡Â∂ Ì≈Ú∞’ ÂΩapple ”Â∂
Ï∂«Ò‘≈˜ È‘Δ∫ «apple‘≈Õ
’∞fi Ó‘Δ«È¡≈∫ Ó◊appleØ∫ ÌΔÛ Â≈∫ ÿapple≈∫ «Úμ⁄ ÁÛΔ ◊¬Δ ¡Â∂ ı±È Á∂ ËμÏ∂ ÚΔ
◊ÒΔ¡≈∫ «Úμ⁄ ËØÂ∂ ◊¬∂, Íapple χÚ≈apple∂ ÂØ∫ Ï≈¡Á ‘Ø¬Δ «¬√ «‘ß√≈ Á≈ √μÒ∑ ÁØÚ≈∫
Í≈«√¡≈∫ ÁΔ «¬μ’ √Ó∞μ⁄Δ ÍΔÛ∑Δ ÁΔ ¡≈ÂÓ≈ ”Â∂ Òμ◊ «◊¡≈Õ ÁØÚ≈∫ Á∂Ù≈∫ «Ú⁄≈Ò∂
Á∞ÙÓ‰Δ Â∂ Ùμ’ ÁΔ ¡≈Á Â∂ «√¡≈√Δ ¡≈◊±¡≈∫ Â∂ ¿∞È∑≈∫ Á∂ √ß’Δapple‰ «‘μÂ≈∫ ’≈appleÈ
Ì≈apple Â∂ Í≈«’√Â≈È ¡ÓÈͱappleÏ’ √«‘‘Ø∫Á ÂØ∫ Ò◊≈Â≈apple «¬È’≈appleΔ ‘ÈÕ Á∂Ù Úß‚
Á∂ ¡μÒ∑∂ ˜ıÓ≈∫ È∂ ÁØÚ≈∫ Ó∞Ò’≈∫ ÁΔ ¡ßÁapple±ÈΔ «√¡≈√Δ √¯ÏßÁΔ È±ß ÍzÌ≈«Ú ’ΔÂ≈Õ
«‹È≈‘ Á∂ ‹≈‰ ÂØ∫ Ï≈¡Á Í≈«’√Â≈È È∂ ¿∞È∑≈∫ Á∂ «¬’‹∞μ‡ √Ó≈‹ Â∂ apple≈Ù‡apple Á∂
«Ú⁄≈apple≈∫ 鱧 ’≈‘ÒΔ È≈Ò Âμ‹ «ÁμÂ≈Õ Ì≈apple «Úμ⁄ Ó‘≈ÂÓ≈ ◊≈∫ËΔ ÁΔ ‘μ«Â¡≈
‘Ø ◊¬Δ «¬√ ‘μ«Â¡≈ ÁΔ √≈«˜Ù ¿∞È∑≈∫ ÒØ’≈∫ È∂ ÿÛΔ ‹Ø «‘ßÁØ√Â≈È È±ß «‘ßÁ±
√Ó≈‹ ω≈¿∞‰ Á∂ «¬¤∞μ’ √È ¡Â∂ «¬√ Ï∞μ„∂ ¡≈ÁÓΔ (Ó‘≈ÂÓ≈ ◊≈∫ËΔ) 鱧 «¬√
apple≈‘ «Úμ⁄ ¡«Ûμ’≈ √ÓfiÁ∂ √ÈÕ ı≈√ ◊μÒ «¬‘ apple‘Δ «’ «¬√ ’ÂÒ ’∂√ Á≈ ◊appleÁØ
◊∞Ï≈apple Ù≈∫ ‘؉ Ó◊appleØ∫ Ì≈apple È∂ «’Ú∂∫ ¡≈Í‰Δ¡≈∫ √≈appleΔ¡≈∫ ÿ쇫◊‰ÂΔ¡≈∫ ȱß
Ïapple≈Ïapple √∞appleμ«÷¡≈ Â∂ Ïapple≈Ïapple È≈◊«apple’Â≈ «ÁμÂΔÕ «‘ßÁØ√Â≈È «Úμ⁄ ’¬Δ¡≈∫ ÁΔ
«¬‘ ÁÒΔÒ ‘ØÚ∂◊Δ «’ χÚ≈apple∂ Á≈ ¡Ë±apple≈ ¬∂‹ß‚≈ ‘≈Ò∂ ÚΔ Í±apple≈ È‘Δ∫ ‘Ø«¬¡≈Õ
√μÂapple √≈Ò≈∫ Ó◊appleØ∫ ÚΔ Ù≈«¬Á √≈鱧 ı∞Á 鱧 ‘Δ ‘apple≈¿∞‰ Ú≈Ò∂ «¬μ’ ‘Øapple apple≈‘ ”Â∂
ÍÀapple ËappleÈ ÂØ∫ Í«‘Ò≈∫ ¡apple≈‹’Â≈ Â∂ Âz≈√ÁΔ¡≈∫ Á∂ ¿∞È∑≈∫ «ÁÈ≈∫ 鱧 ⁄∂Â∂ ’appleÈ≈
⁄≈‘ΔÁ≈ ‘À ‹ÁØ∫ «¬È√≈ÈΔ¡Â ‘apple Í≈√∂ Â≈apple Â≈apple ‘جΔÕ
√Î≈ D Á≈ Ï≈’Δ
ˆappleΔÏΔ, ËappleÓ ¡Â∂ ‚∂apple≈Ú≈Á
«¬È∑≈∫ ÁΔ ¡≈ÓÁÈ «¬ßÈΔ ÚμË ‹≈∫ÁΔ ‘À «’ Á∞ÈΔ¡≈∫ «Úμ⁄ ‘Øapple ’Ø¬Δ ËßÁ≈
«¬√ Á≈ Ó∞’≈ÏÒ≈ È‘Δ∫ ’apple √’Á≈Õ ¡ßÈ∑Δ ÁΩÒ ¡Â∂ ÍÀappleØ’≈apple≈∫ ÁΔ
«◊‰ÂΔ «√¡≈√Δ ‘√ÂΔ¡≈∫ 鱧 ÍzÌ≈«Ú ’appleÁΔ ‘ÀÕ «√¡≈√Δ √∞appleμ«÷¡≈
¡Â∂ ÁΩÒ Ï≈«Ï¡≈∫ 鱧 Á∞apple≈⁄≈appleΔ Ï‰≈ «ÁßÁΔ ‘À «˜¡≈Á≈Âapple Ï≈Ï∂ ’≈ȱßÈ
Á∂ Á≈«¬apple∂ ÂØ∫ Ï≈‘apple apple«‘ßÁ∂ ‘ÈÕ Ì≈apple «Úμ⁄ Òμ÷≈∫ ¤Ø‡∂ Úμ‚∂ ¡«‹‘∂ √Ê≈È
‘È «‹È∑≈∫ Á∂ Ó≈Ò’ ’∞’appleÓ ÚΔ ’appleÁ∂ ‘È, Íapple ’≈ȱßÈ Á∂ «√’ß‹∂ «Úμ⁄
È‘Δ∫ ¡≈¿∞∫Á∂ Õ AAH@Icd Íkuldeep singh grewal kernel‹∂’apple √≈apple∂
‚∂apple∂, ËappleÓ ¡√Ê≈È≈∫ ¡Â∂ ¡≈ÙappleÓ≈∫ 鱧 «√¡≈√Δ Ù’ÂΔ ÂØ∫ Ú≈∫fi∂ ’apple «ÁμÂ≈
‹≈Ú∂ ¡Â∂ «¬È∑≈∫ ÁΔ ¡≈ÓÁÈ ¡Â∂ ‹≈«¬Á≈Á Á≈ √≈Ò≈È≈ Ò∂÷≈ ‹Ø÷≈
√apple’≈appleΔ ¬∂‹ß√Δ¡≈∫ Á∞¡≈apple≈ ’appleÚ≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂, «¬ßÁapple≈‹ ÂØ∫ «ÏÈ≈∫ ⁄Ò≈¬∂
‹≈ apple‘∂ √Ê≈È ¡ÚÀË ’apple≈apple «ÁμÂ∂ ‹≈‰, √apple’≈appleΔ ˜ÓΔÈ≈∫ ”Â∂ ¿∞√apple∂ ËappleÓ
¡√Ê≈È ıÂÓ ’ΔÂ∂ ‹≈‰ ¡Â∂ «¬μÊ∂ ‘«Ê¡≈apple appleμ÷‰ ÁΔ ÓÈ≈‘Δ ‘ØÚ∂ «’√∂
ÚΔ «’√Ó ÁΔ √apple’≈appleΔ √‘≈«¬Â≈ È≈ «ÁμÂΔ ‹≈Ú∂ ¡Â∂ ¡≈Ó ÒØ’≈∫ ”Â∂ Ò≈◊±
«ÚμÂΔ ’≈ȱßÈ Ò≈◊± ’apple’∂ «¬È∑≈∫ ¡√Ê≈È≈∫ «Úμ⁄ ‘Ø apple‘∂ ¡Íapple≈Ë≈∫ ”Â∂ ·μÒ∑
Í≈¬Δ ‹≈ √’ÁΔ ‘ÀÕ
√Î≈ E Á≈ Ï≈’Δ
appleø◊ Óø⁄ Á∂ È≈«¬’ ÁΔ¡ª ÍÀÛª
鱧 Ó∂apple∂ ÒØ◊≈∫ Âμ’ ÒÀ ’∂ ‹≈˙ «¬‘Ø Ó∂apple≈ Ó≈‰-√«Â’≈apple ¬∂Õ”” «¬‘
’«‘ß«Á¡≈∫ ¿∞‘ ¡≈√ ÌappleΔ¡≈∫ Șapple≈∫ È≈Ò ¡◊ÒΔ Óß«˜Ò ÚμÒ ‘Ø Â∞apple∂
¡μ‹ ¿∞√ ’appleÓ ÔØ◊Δ È±ß Ô≈Á ’apple«Á¡≈∫ ¿∞È∑≈∫ Á∂ Ò≈¬∂ Â∂ ‹∞¡≈È ’ΔÂ∂
ÍÒ√ Óß⁄ apple±ÍΔ Ï±‡∂ ”Â∂ appleÙ’ ‘∞ßÁ≈ ‘À, «‹‘Û≈ ¡μ‹ ÚΔ ÒØ’ ⁄∂ÂÈ≈ ÁΔ
‹≈◊ Ò≈¿∞‰ «Úμ⁄ ‹∞쫇¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘ÀÕ
SAMAJOKU
Á∂ √ÏøË «Ú⁄ ‹Ø ¿∞√ Á∂ «Ú⁄≈apple ‘È
¿∞È ª ÁΔ Íapple÷ ‘apple appleؘ ‘πøÁΔ apple«‘øÁΔ
‘ÀÕ «’«’ «¬È∑ª «Ú⁄≈appleª Á∂ ¡≈√apple∂
¿∞√ ˘ «‹ºÊ∂ «’Â∂ ¡≈¿∞‰≈ ‹≈‰≈
‘πøÁ≈ ‘À ¿∞‘ ¡≈Á≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ Á»‹∂
Í≈√∂ ¿∞√ Á∂ «ÁÓ≈◊ «Ú⁄ Ï‘π √≈apple∂
¡«‹‘∂ «Ú⁄≈apple ÿapple ’appleΔ ÏÀ·∂ ‘πøÁ∂ ‘È
«‹È ª ÁΔ ‹ª⁄ ¿∞‘ ¡≈√≈ÈΔ È≈Ò
È‘ƒ ’apple √’Á≈Õ Ù≈«¬Á ‹ª⁄ ’apple ‘Δ
È≈ √’Á≈ ‘ØÚ∂ ¡Â∂ Ù≈«¬Á ¿∞È ª ÁΔ
‹ª⁄ ’appleÈ «Ú⁄ ¿∞√ ÁΔ «’√∂ Âapple∑ª
ÁΔ appleπº⁄Δ ÚΔ È≈ ‘ØÚ∂Õ ¿∞Á≈‘apple‰ Á∂
ÂΩapple ”Â∂, ¡≈ÁÓΔ «¬√ √º⁄ ˘ «’
¿∞μÂappleΔ ËappleπÚ ÏappleÎ È≈Ò „«’¡≈
‘Ø«¬¡≈ ‘À √ÚΔ’≈apple ’apple ÒÀ∫Á≈ ‘ÀÕ
Ò∂«’È ¿∞‘ «¬√ ÁΔ ‹ª⁄ È‘ƒ ’apple
√’Á≈Õ ¿∞‘ «¬√ √º⁄ ˘ ’Ï»Ò ’appleÈ
ÁΔ ‘ºÁ º’ «Ú⁄’≈apple ÁΔ¡ª ¿∞È ª
¡È∂’ ÓÈΩª Á∂ Ó≈«Ë¡Ó apple≈‘ƒ
Í‘πø«⁄¡≈ ‘À «‹È∑ª Á≈ «ÚÚ‘≈apple’
‹ΔÚÈ «Ú⁄ ’Ø¬Δ ı≈√ ¿∞ÍÔØ◊ È‘ƒÕ
«¬√ Âapple ª ÁΔ¡ª √º⁄≈¬Δ¡ª ˘ ÍappleØ÷
√º⁄≈¬Δ¡ª ’«‘ √’Á∂ ‘ªÕ «¬‘ ˜apple»appleΔ
È‘ƒ «’ ¡Íú÷ √º⁄ ‹ΔÚÈ «Ú⁄
«ÏÒ’∞Ò Ï∂-¯≈«¬Á≈ ‘Ø‰Õ «¬‘ ’¬Δ
Ú≈apple √≈ȱø ’∞fi ’appleÈ ÁΔ «÷º⁄ ÚΔ Í≈
√’Á∂ ‘ÈÕ Ò∂«’È ¡ÓÒΔ ‹ΔÚÈ
«Ú⁄ Íú÷ √º⁄ ‘Δ ÚË∂apple∂ ÍÃ∂apple’ «√ºË
‘πøÁ∂ ‘ÈÕ «‹È∑ª «Ú⁄’≈appleÒΔ¡ª
√«ÊÂΔ¡ª ˘ Í≈apple ’apple’∂ ¡√ƒ ÍappleØ÷
(¡È∞Ó≈ÈÂ) √º⁄≈¬Δ¡ª º’ Í‘πø⁄Á∂
‘ª ¿∞È∑ª «Ú⁄Ø∫ Ï‘π √≈appleΔ¡ª ◊ºÒª
Ï∂’≈apple ÁΔ¡ª ‘Ø √’ÁΔ¡ª ‘ÈÕ «‹Ú∂∫
«’ Ì»Â, ÍÃ∂Â, √Úapple◊Δ ‹ΔÚ Ï◊Àapple≈,
Íapple «¬È∑ª È≈Ò ÚΔ Ó≈ÈÚÂ≈ Á≈
Ï‘π ں‚≈ È∞’√≈È È‘ƒ ‘πøÁ≈Õ «¬√
Á≈ ’≈apple‰ «¬‘ ‘πøÁ≈ ‘À «’ ¡≈ÁÓΔ Á∂
’ØÒ Íú÷ √º⁄≈¬Δ¡ª Á≈ «¬’ Úº‚≈
Ìø‚≈apple ‘πøÁ≈ ‘À ‹Ø ¿∞√ Á∂ «ÚÚ‘≈apple’
‹ΔÚÈ Ò¬Δ ’≈ÎΔ ‘πøÁ≈ ‘ÀÕ ¡Â∂ ‹Ø
«ÓºÊΔ¡ª ‘Ø¬Δ¡ª ÓÈΩª ‘È ¿∞‘
¡≈Í‰Δ ¡≈Ó ˆÀapple-‘≈˜appleΔ Á∂ ’≈apple‰
«ÚÚ‘≈apple’ ‹ΔÚÈ ¿∞μÂ∂ ÷≈√ ÍÃÌ≈Ú
È‘ƒ Í≈ÁΔ¡ªÕ «¬√∂ Âapple∑ª Ï‘π √≈apple∂
ÒØ’ ‘È ‹Ø Ô’ΔÈ ’appleÁ∂ ‘È «’
¿∞μÍapple ϺÁÒª «Ú⁄ «’Â∂ ’Ø¬Δ ¬ΔÙÚapple
apple«‘øÁ≈ ‘À ‹Ø √≈‚∂ √Ì ÁΔ «’√ÓÂ
«Ò÷Á≈ ‘À ¡Â∂ √≈ȱø ¿∞μ⁄ÂÓ «√º«‡¡ª
º’ Í‘πø⁄≈Á≈ ‘ÀÕ Ò∂«’È «¬√ Á∂
È≈Ò ‘Δ «¬È∑ª √≈apple∂ ÒØ’ª Á≈ ¡≈Ó
«ÚÚ‘≈apple ¡«‹‘≈ ‘πøÁ≈ ‘À «‹Ú∂∫ «’
¿∞È∑ª Á≈ ’Ø¬Δ ¡«‹‘≈ «ÚÙÚ≈√ ‘πøÁ≈
‘Δ È‘ƒÕ «¬√ ÂØ∫ ˜≈‘apple ‘πøÁ≈ ‘À «’
«¬‘ ¡÷ΩÂΔ “√º⁄” ¿∞È ª Á∂ ‹ΔÚÈ ˘
«ÚÙÚ ÁΔ Ïπfi≈appleÂ
¡ÓÒΔ ÂΩapple Â∂ «’√∂ ÚΔ Âapple ª ÍÃÌ≈ÚÂ
È‘ƒ ’appleÁ≈ ÏÒ«’ ¿∞‘ ¿∞È ª Íú÷
√º⁄≈¬Δ¡ª Á≈ ‘Δ √‘≈apple≈ ÒÀ∫Á∂ ‘È ‹Ø
Íú÷ √º⁄≈¬Δ¡ª «¬È∑ª ¡Íú÷
√º⁄≈¬Δ¡ª Á≈ ‘apple ͺŒ÷Ø∫ «ÚappleØËΔ Íº÷ ‘ÀÕ
¬ΔÙÚapple Á∂ Ï≈apple∂ «¬‘ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ‘À
«’ ¿∞‘ √Ì ÍÃ≈‰Δ¡ª Á≈ ’«Ò¡≈‰
’appleÁ≈ ‘ÀÕ «¬‘ «÷¡≈ÒΔ ÓÈΩ ¿∞ÁØ∫
‘Δ ˆÒ √≈Ï ‘Ø ‹ªÁΔ ‘À ‹ÁØ∫
¡√ƒ ÏΔÓ≈apple ÍÀ‰ ”Â∂ ‚≈’‡apple ÁΔ
ÁÚ≈¬Δ ÒÀ‰ ÁΔ Ï‹≈«¬ ¬ΔÙÚapple ¡º◊∂
Ï∂ÈÂΔ¡ª ’appleÈ Á∂ ⁄º’apple «Ú⁄ Î√
‹ªÁ∂ ‘ª ¡Â∂ ¡≈Í‰Δ «√‘ Á≈ ÿØapple
È∞’√≈È ’apple ÏÀ·Á∂ ‘ªÕ ¡Â∂ ¡È∂’
Óπ√ΔϪ Á≈ «Ù’≈apple ‘Ø ‹ªÁ∂ ‘ªÕ ‹Á
Â’ ¡√ƒ ¡«Áº÷ √º⁄≈¬Δ¡ª, «‹È∑ª
ÁΔ ¡√ƒ ‹ª⁄ È‘ƒ ’ΔÂΔ ‘πøÁΔ, Á≈
«ÚÚ‘≈apple’ ¿∞ÍÔØ◊ ‹ª ÚappleÂØ∫ È‘ƒ
’appleÁ∂ ÂÁ Â’ ¿∞‘ √≈ȱø Ï‘πÂ≈
È∞’√≈È È‘ƒ Í‘πø⁄≈Á∂Õ ¿∞‘ √≈‚∂
‹ΔÚÈ ˘ ¿∞√ Ú∂Ò∂ ‘Δ ÍÃÌ≈Ú ’appleÁ∂
‘È ‹ÁØ∫, ¡≥«ÂÓ ’ÛΔ Á∂ ÂΩapple ”Â∂, ’∞fi
‹ª⁄∂ «ÈÂ≈apple∂ ‘ج∂ √º⁄ √≈‘Ó‰∂
¡≈Á∂ ‘ÈÕ «¬√ Ò¬Δ ÍÃÓ≈‰ Á∂
¿∞ÍÔØ◊Â≈Ú≈ÁΔ „ø◊ ˘ ‘apple∂’ Âapple ª
Á∂ √º⁄ Á≈ ÍÃÓ≈‰-̻ ȑƒ Ó≥«È¡≈
‹≈ √’Á≈Õ «¬‘ «√appleÎ ¡Íú÷
√º⁄≈¬Δ¡ª Á∂ Ò¬Δ ‘Δ Ò≈ÌÁ≈«¬’ ‹ª
¿∞ÍÔØ◊Δ ‘ÀÕ
¬ΔÙÚapple «Ú⁄, ¡≈ÂÓ≈ «Ú⁄, √Úapple◊
«Ú⁄, Èapple’ «Ú⁄ ¡Â∂ Í«‘Òª ÂØ∫
«Ò÷Δ ◊¬Δ «’√Ó «Ú⁄ «ÚÙÚ≈√,
ÓÈΩª ¡≈«Á «˜¡≈Á≈Âapple ¡Íú÷
ÓÈΩΩª ‘Δ ‘ÈÕ Ò∂«’È ’Á∂-’Á∂
«¬È ª Á∂ È≈Ò «Ú⁄’≈apple ÁΔ¡ª
’ÛΔ¡ª ‹πÛΔ¡ª apple«‘øÁΔ¡ª ‘È ‹Ø
¿∞È ª Á≈ √≈‚∂ ‹ΔÚÈ È≈Ò «√ºË≈
√øÏøË ‹ØÛ «ÁøÁΔ¡ª ‘ÈÕ «¬√ Âapple ª,
«‹È ª ’ÛΔ¡ª ÁΔ «√ºË∂ ÂΩapple Â∂ ‹ª⁄
‘Ø √’ÁΔ ‘À ¿∞È ª ÁΔ ‘≈˜appleΔ È≈Ò
Ë≈apple«Ó’ ÓÈΩª Á∂ ¿∞ÍÔØ◊Δ «√º‡∂ ÚΔ
«È’Ò √’Á∂ ‘ÈÕ Ò∂«’È ‹∂’apple ¡√ƒ
Í»appleΔ Âappleª ¡≈͉∂ ‹ΔÚÈ ˘ «¬È ª
ÓÈΩª Á∂ √ÍπappleÁ ’apple «ÁøÁ∂ ‘ª ª
«¬È ª Á≈ Ï‘π ں‚≈ È∞’√≈È ÚΔ ‘Ø
√’Á≈ ‘ÀÕ ¿∞Á≈‘apple‰ Á∂ ÂΩapple Â∂, ’appleÓ
Á∂ «√˪ ˘ ‘Δ ÒÀ ÒÚØÕ «¬‘ Ó≈Û∂
‘≈Ò≈ª «Ú⁄ ¡Â∂ Óπ√ΔÏ Ú∂Ò∂
¡≈ÁÓΔ ˘ «ÁÒ≈√≈ Á∂ √’Á≈ ‘ÀÕ
Ò∂«’È ‹ÁØ∫ √≈‚∂ ÚÒØ∫ «¬√ ˘
«ÚÚ‘≈apple’ apple»Í «Ú⁄ ¡Í‰≈ «Ò¡≈
‹ªÁ≈ ‘À ª «¬‘ «’øÈ≈ «Ì¡≈È’
È∞’√≈È ’apple √’Á≈ ‘À «¬‘ ¡√ƒ
Ì≈apple Ú≈√Δ ¿∞√ Ú∂Ò∂ ⁄ø◊Δ Âapple ª
√Î≈ AC Á≈ Ï≈’Δ
‹≈‰ ‹ªÁ∂ ‘ª ‹ÁØ∫ «’Â∂ ’≈Ò ÍÀ ‹≈Ú∂
ÂªÕ ‹ÁØ∫ Â’ ¡≈ÁÓΔ ÁΔ¡ª ÓÈΩª
¿∞√ Á∂ ‹ΔÚÈ ˘ «√appleÎ ¡«Áº÷ apple»Í
«Ú⁄ ÍÃÌ≈Ú ’appleÁΔ¡ª ‘È ¡√ƒ
¿∞È ª Á∂ «√º«‡¡ª ˘ “√º⁄” ˘ ÍÃ≈ÍÂ
’appleÈ Á≈ Ó≈ÍÁø‚ È‘ƒ Ó≥È √’Á∂Õ
«’«’ ‹Ø ¿∞È ª Á∂ «√º‡∂ «È’ÒÁ∂
‘È ¿∞‘ «Ú⁄’≈apple ÁΔ¡ª ’ÛΔ¡ª Á∂
¡È∞√≈apple ÏÁÒÁ∂ apple«‘øÁ∂ ‘ÈÕ «¬√
Ò¬Δ ‹ÁØ∫ ¡√ƒ ¡≈Í‰Δ «’√∂ ÚΔ
ÓÈΩ ˘ √º⁄ Á≈ Ó≈ÍÁø‚ Ó≥È ’∂
⁄ºÒ‰≈ ÒØ⁄Δ¬∂ ª «¬‘ ‹≈‰ ÒÀ‰≈
˜apple»appleΔ ‘À «’ ’Δ «√º‡≈ Íú÷ ‘À ‹ª
¡È∞Ó≈È ¡appleÊ≈ ¡Íú÷Õ
«’«’, ¡È∞Ó≈È √º⁄≈¬Δ¡ª «Ú⁄
«Ú⁄’≈apple ÁΔ¡ª ’ÛΔ¡ª «Ú⁄ Úº‚∂-
Úº‚∂ ÏÁÒ≈˙ ¡≈¿∞‰ ÁΔ √øÌ≈ÚÈ≈
Ï‰Δ apple«‘øÁΔ ‘ÀÕ ¡Íú÷ «√º‡∂ √Ï»Â
ÁΔ Êª È‘ƒ ÒÀ √’Á∂Õ Ë≈appleÓ’ ÓÈΩª
Á∂
ÍÃÔØ◊Â≈Ú≈Á
(Ò≈ÌÁ≈«¬’Â≈Ú≈Á) Á∂ ‘≈ÓΔ «¬√
¯apple’ ¿∞μÂ∂ Ï‘πÂ≈ ˜Øapple È‘ƒ Í≈Á∂Õ
‹∂’apple ¬ΔÙÚapple «Ú⁄ «ÚÙÚ≈√ È∂,
¡≈ÂÓ≈ «Ú⁄ «ÚÙÚ≈√ È∂, √Úapple◊
Èapple’ Á∂ «ÚÙÚ≈√ È∂, «’√Ó «Ú⁄
«ÚÙÚ≈√ È∂ ⁄ø◊∂-Ó≈Û∂ ÁØȪ Âapple ª Á∂
«√º‡∂ ’º„∂ ‘È Âª «¬‘ «Ú√Ú≈Ù
√≈’≈apple≈ÂÓ’ apple»Í «Ú⁄ ’Δ «√ºË
’appleÁ≈ ‘ÀÕ ““ª ’Δ ¬ΔÙÚapple «Ú⁄
«ÚÙÚ≈√ ’appleÈ≈ √‘Δ ‘À ‹ª ˆÒÂ
‘ÀÕ”” ¡√ƒ ¡«√ºË∂ «√º«‡¡ª ˘ Ó‘ºÂÚ
È‘ƒ Á∂ √’Á∂, Ì≈Ú∂∫ ‘Δ ¬ΔÙÚapple «Ú⁄
«ÚÙÚ≈√ ¡≈ÁÓΔ ˘ «ÁÒ≈√≈ «ÁøÁ≈
‘À, ¿∞ÂÙ≈‘ «ÁøÁ≈ ‘ÀÕ «’«’ «¬√
Âapple ª Á∂ ¡È∞ÌÚ «Ú¡’ÂΔ Á∂ ¡≈͉∂
«Ú¡’ÂΔ◊ ¡È∞ÌÚ ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ ‹ÁØ∫
¡√ƒ «¬‘ ‹≈‰’≈appleΔ ‘≈√Ò ’appleÈ ÁΔ
’Ø«ÙÙ ’appleÁ∂ ‘ª «’ «¬√ «ÚÙÚ≈√ Á≈
ÓÈπ∞º÷Δ ‹ΔÚÈ ¿∞μÍapple ’Δ ÍÃÌ≈Ú «Í¡≈
‘À ª Á∂÷Á∂ ‘ª «’ «¬√ È∂ ¡≈ÁÓΔ ˘
¡≥È ∂ «’√ÓÂÚ≈Á ÁΔ ÷º‚ «Ú⁄ √πº‡
«ÁºÂ≈ ‘ÀÕ
Samajoku Instructions : "Fill in the puzzle so that every row, every column, and every 3x3
box contains the digits 1 through 9." Every sudoku puzzle has a unique solution
√Î≈ G Á≈ Ï≈’Δ
⁄apple÷∂ ÁΔ ◊±ß‹
«¬√ Âapple∑≈∫ ⁄apple÷≈ Á∞«È¡≈ÚΔ∫
’ßÓ≈∫-’≈apple≈∫, apple√Ó≈∫-appleΔÂ≈∫ ¡Â∂
«appleÚ≈«¬Â≈∫ ÂØ∫ ÒÀ ’∂ apple±‘≈ÈΔ¡Â
Â∂ ¡«Ë¡≈Ó’Â≈ Á≈ √¯apple ÂÀ¡
’appleÁ≈ ‘À Íapple ¡‹Ø’∂ ÁΩapple «Úμ⁄
Íß‹≈ÏΔ ‹È-‹ΔÚÈ ¡Â∂
√μ«Ì¡≈⁄≈apple «Úμ⁄Ø∫ ⁄apple÷≈
Ò◊Í◊ ÒØÍ ‘Ø «◊¡≈ ‘À ‘∞‰
⁄apple÷∂ ‹≈∫ Â≈∫ «Íß‚≈∫ «Úμ⁄
’Ø·Δ¡≈∫ Á∂ ¿∞μÂ∂ Ï∂’≈apple ¡Â∂
Âapple√Ó¬Δ ‘≈Ò «Úμ⁄ ͬ∂ ‘È
‹≈∫ «Îapple «¬‘ ÓÀ«apple‹ ÍÀÒ∂√≈∫
«Úμ⁄ √‡∂‹≈∫ ¡μ◊∂ √‡∂‹Δ appleß◊Â
ÚË≈¿∞‰ Ú≈√Â∂ appleμ÷∂ ‹≈∫Á∂ ‘È
Íapple «¬√ Âapple∑≈∫ ’apple’∂ «¬√ 鱧 «¬√
Á≈ ◊Ú≈«¬¡≈ ‘Ø«¬¡≈ Ó≈‰
Ú≈Í√ È‘Δ∫ «ÁÚ≈«¬¡≈ ‹≈
√’Á≈ ⁄apple«÷¡≈∫ ÁΔ ‘μÊΔ ”Â∂
√≈‚Δ Á≈ÁΔ¡≈∫, ÍÛÁ≈ÁΔ¡≈∫
‹≈∫ Ó≈Ú≈∫ Á∂ ‘μÊ≈∫ ÁΔ ¤Ø‘ ȱß
¡√Δ∫ ¡μ‹ Ó«‘√±√ È‘Δ∫ ’apple Í≈
apple‘∂ ‹ÁØ∫ «’ «¬‘ √≈‚∂ «Úapple√∂
¡Â∂ √μ«Ì¡≈⁄≈apple Á≈ ¡ÈÓØÒ
ı˜≈È≈ ‘À Ï∂Ùμ’ ⁄apple÷∂ ÁΔ
apple¯Â≈apple ¡μ‹ Á∂ ˜Ó≈È∂ È≈Ò Ó∂Ò
È‘Δ∫ ÷≈ apple‘Δ, Íapple Ì≈apple «Úμ⁄
’∞fi Ê≈Ú≈∫ ”Â∂ ‘≈Ò∂ ÚΔ
ÍappleßÍapple≈◊ „ß◊ È≈Ò ⁄apple÷∂
apple≈‘Δ∫ √±Â ’μ ’∂ ÷≈ÁΔ ¡≈«Á
«Â¡≈apple ’ΔÂΔ ‹≈∫ÁΔ ‘À ‹Ø ¤Ø‡∂
‹≈∫ Òÿ± ¿∞ÁÔØ◊, ‘μÊ’appleÿ∂
¡≈«Á Ú≈√Â∂ ÏÛΔ ⁄ß◊Δ ◊μÒ ‘À
ÒØ’ ¡‹Ø’∂ ÁΩapple «Úμ⁄ ÚΔ ‘μÊΔ∫
«Â¡≈apple ’ΔÂ∂ ’μÍÛ∂ ÁΔ ’Áapple
’appleÁ∂ ‘È ¿∞‘ ÒØ’ ÚË≈¬Δ Á∂
È≈Ò-È≈Ò ‘Ω√Ò≈ ¡¯‹≈¬Δ Á∂
ÚΔ Í≈Âapple ‘È ‹Ø ‘μÊΔ∫ ’μ‰ Â∂
ÍappleßÍapple≈◊ „ß◊ È≈Ò ’μÍÛ≈
«Â¡≈apple ’apple’∂ appleØ˜Δ appleØ‡Δ ’Ó≈ apple‘∂
‘È Â∂ ‹ΔÚÈ «ÈappleÚ≈‘ ’apple apple‘∂
‘È ⁄apple÷∂ 鱧 ¡‹∂ ÚΔ Â∂˜
apple¯Â≈apple ˜Ó≈È∂ È≈Ò «ÓÒ≈ ’∂
⁄Ò≈¿∞‰ Ò¬Δ ÔÂÈÙΔÒ ‘È Õ
ÙÃØÓ‰Δ ¡’≈ÒΔ ÁÒ ¡ø«ÓÃÂ√apple
ÚæÒØ∫ Óø◊ Ó‘≈ÂÓ≈ apple≈Ú‰ Á≈
ÍπÂÒ≈ È≈ √≈«Û¡≈ ‹≈Ú∂
ÙÃØÓ‰Δ ¡’≈ÒΔ ÁÒ ¡ø«ÓÃÂ√apple ÚæÒØ∫ Óø◊ ÍæÂapple Á∂ ’∂ Óø◊ ’ΔÂΔ ◊¬Δ ˛ «’
ÁπÙ«‘apple∂ Á∂ ÓΩ’∂ Ó‘≈ÂÓ≈ apple≈Ú‰ Á≈ ÍπÂÒ≈ È≈ √≈«Û¡≈ ‹≈Ú∂ «’¿π∫«’
Ó‘≈ÂÓ≈ apple≈Ú‰ ¡≈«ÁÚ≈√Δ¡ª Á∂ ËappleÓ ◊πapple» ‘ÈÕ «¬√ Âapple∑ª ’appleÈ È≈Ò
«¬È∑ª ’ΩÓª ÁΔ Ë≈apple«Ó’ Ì≈ÚÈ≈ ˘ ◊«‘appleΔ √æ‡ Úæ‹ÁΔ ˛Õ «‹Ê∂ ÁπÙ«‘apple∂
Ú≈Ò∂ «ÁÈ Êª-ʪ Â∂ ÍπÂÒ∂ √≈Û ’∂ ¡≈«ÂÙÏ≈˜Δ ’ΔÂΔ ‹ªÁΔ ˛Õ «¬√ Âapple∑ª
’appleÈ È≈Ò ÍÃÁ»ÙÈ Á∂ È≈Ò
Ú≈Â≈Úapple‰ ÚΔ ÷apple≈Ï ‘πøÁ≈ ˛, «‹√
È≈Ò «Ì¡≈È’ «ÏÓ≈appleΔ ÓÈπæ÷Δ
ÙappleΔapple ˘ ¡≈Í‰Δ ˜’Û «Úæ⁄ ÒÀ
ÒÀ∫ÁΔ ˛Õ √≈‚Δ Í≈apple‡Δ ÙÃØÓ‰Δ
¡’≈ÒΔ ÁÒ ¡ø«ÓÃÂ√apple Á«ÒÂ
√Ó≈‹ ¡Â∂ appleø◊apple∂‡ «√æ÷≈ ÁΔ Í»appleÈ
‘Ó≈«¬Â ’appleÁΔ ˛ «’ ‹Ø «¬È∑ª È∂
Ó‘≈ÂÓ≈ apple≈Ú‰ Á≈ ÁπÙ«‘apple∂ ÓΩ’∂
ÍπÂÒ≈ È≈ √≈ÛÈ ÁΔ Óø◊ ’ΔÂΔ ˛Õ
«¬‘ «ÏÒ’πÒ Ë≈apple«Ó’ Ì≈ÚÈ≈
¡Èπ√≈apple Ú≈‹Ï Â∂ √‘Δ Óø◊ ˛Õ
‹∂’apple Âπ√ƒ Â∂ Âπ‘≈‚Δ √apple’≈apple ÈÚ-
Ì≈apple «ÈappleÓ≈È Á≈ Ò’Ù Í»apple≈
’appleÈ≈ ⁄≈‘πøÁ∂ ‘Ø Âª «Îapple «¬√ Á∂Ù
«Úæ⁄ apple«‘‰ Ú≈ÒΔ¡ª ÿæ‡ «◊‰ÂΔ
’ΩÓª ÁΔ Ë≈apple«Ó’ Ì≈ÚÈ≈ Â∂
√≈«apple¡ª ˘ √πapple«÷¡≈ Á∂‰Δ Ò≈‹ÓΔ
˛Õ √Ø «¬√ ’apple’∂ ¡√ƒ ¡≈√ ’appleÁ∂
‘ª «Â Âπ√ƒ Á«Ò √Ó≈‹, Ì◊Ú≈È
Ú≈ÒÓΔ’ √Ó≈‹ Â∂ appleø◊apple∂‡ «√æ÷ª
ÚæÒØ∫ ¿π·≈¬Δ ◊¬Δ «¬√ Ú≈‹Ï Â∂
√‘Δ Óø◊ ˘ Í»apple≈ ’appleØ◊∂Õ