Các phương pháp phân tích công cụ trong hóa học hiện đại

15. Phân <strong>tích</strong> các nguyên tố đ ấ t hiếm bằng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong>
kích hoạt nơtron (NAA = Neutron Activation Analysis)
Để m in h họa m ột <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> áp dụng phép <strong>phân</strong> <strong>tích</strong> kích
hoạt phóng xạ, dưới đây có trìn h bày <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> <strong>phân</strong> <strong>tích</strong> các
nguyên tô" đ ấ t hiếm bằng <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> kích hoạt nơtron N A A .
Đ ây là <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> <strong>phân</strong> <strong>tích</strong> v ậ t liệ u có khả năng xác
đ ịn h nhanh, vó i độ chính xác cao tấ t cả các nguyên tô đất hiem .
M ộ t tro n g các ưu điểm của <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> là dùng mẫu
nguyên k h a i m à không cần phải xử lí hoá học. Trong trư ờng hợp
độ nhạy th ấ p th ì m ẫu có thế được xử lí sơ bộ.
T u y n h iê n , <strong>phương</strong> <strong>pháp</strong> này có độ n hạy không cao, n h ấ t
là tro n g vù n g nồng độ rấ t thấp. Phương <strong>pháp</strong> N A A dựa trê n
phản ứ ng h ạ t n h â n giữa bia và m ẫu cần <strong>phân</strong> tíc h vớ i dòng
n ơ tro n s in h ra từ các lò phản ứng h ạ t n h â n hoặc nguồn đồng
v ị p h á t n ơ tro n .
N guyên tô" cần <strong>phân</strong> <strong>tích</strong> sau k h i tương tác với nơtron sẽ tạo
ra các đồng v ị m ới có tín h phóng xạ. H oạt độ phóng xạ của đồng
v ị tạo th à n h sau phản ứng với th ờ i gian chiếu t tỉ lệ th u ậ n vối
hàm lượng của nguyên tô" cần xác đ ịn h tro n g mẫu, tiế t diện
phản ứng và m ậ t độ dòng nơtron theo <strong>công</strong> thức:
/ Y
A 〇
6,0 2 .1073.m x .K.Ơ.F0
Am
-0 ,6 9 3 t1
1 - exp
1 ầ J
(13.2)
T rong đó:
A 〇 là hoạt độ phóng xạ của mẫu sau k h i chiếu (Bq);
A mlà sô" kh ố i của nguyên tố cần <strong>phân</strong> <strong>tích</strong>;
mx là kh ố i lượng của nguyên tô" X cần xác định (g);
4 8 4