Forum A+P 02
POLIS University publishes the “Forum A+P” journal, the only scientific and cultural magazine in the Albanian –speaking countries for the fields of architecture and territory planning. This magazine is recognized by the Ministry of Education and Science, the Academic Degrees Evaluation Committee and has an ISSN international registration code in France. The magazine is published in Albanian and English language and contains a package of scientific, informative articles and analysis.
POLIS University publishes the “Forum A+P” journal, the only scientific and cultural magazine in the Albanian –speaking countries for the fields of architecture and territory planning. This magazine is recognized by the Ministry of Education and Science, the Academic Degrees Evaluation Committee and has an ISSN international registration code in France. The magazine is published in Albanian and English language and contains a package of scientific, informative articles and analysis.
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
88<br />
pyetjen: ç’punë ka një simbol i tillë në një<br />
ndërtesë të realizmit socialist? A nuk do<br />
të ishte fare e thjeshtë të pikturohej një<br />
yll i kuq duke respektuar simbologjinë e<br />
paprekshme komuniste? Përse ky simbol<br />
pagan? Përsëri t’i ketë shpëtuar censurës<br />
pa u vënë re? Vështirë të besohet. Pastaj,<br />
përse u zgjodh pikërisht ky simbol, kujt i<br />
duhej dhe çfarë kumtesh bart? Për kë? E<br />
pamundur të përgjigjemi. Le të shkojmë<br />
më tej.<br />
Orientimi i ndërtesës<br />
Disi i papritur na duket edhe orientimi<br />
i ndërtesës në formë kryqi. Në këtë<br />
rast mendoj se rëndësi merr ballina e<br />
ndërtesës. “E ndërtuar në një lëndinë të<br />
bukur në periferi të kryeqytetit”, thuhet<br />
në artikullin e «Zërit të Popullit». Kështu,<br />
ndërtuesit i kishin të gjitha mundësitë<br />
dhe lirinë t’i jepnin ballinës drejtimin që<br />
donin. Përse ndërtesa e një institucioni të<br />
rëndësishëm duhej t’i kthente përgjysmë<br />
shpinën kryeqytetit? Sepse ndodhej në<br />
periferi të tij? Planifikuesit urbanë e<br />
dinin se në mos për dhjetë vjet, pas njëzet<br />
vjetësh qyteti, (ashtu siç ndodhi vërtet),<br />
do ta arrinte Kinostudion dhe drejtimi<br />
i verilindjes nuk duket më i qëlluari. Por<br />
mbase një përgjigje mund të na e japë<br />
përsëri pamja nga sateliti. Për çudi nëse<br />
ndjekim aksin simetrik të ndërtesës në<br />
drejtimin e verilindjes mbërrijmë pak<br />
a shumë në...Moskë. Të jetë edhe kjo<br />
rastësi? Mundet. Por, pas një shqyrtimi<br />
të hollësishëm të orientimit të të gjitha<br />
ndërtesave kryesore publike të ndërtuara<br />
në Shqipëri pas 1945, rezulton se asnjëra<br />
prej tyre jo vetëm që nuk ka formën e<br />
planimetrisë së Kinostudios, por të<br />
gjitha respektojnë rreptësisht drejtimin<br />
e katër pikave të horizontit. E vetmja<br />
që drejtohet nga verilindja është kjo<br />
ndërtesë e projektuar në Moskë.<br />
E vërteta është që boshti i ndërtesës<br />
është i zhvendosur disi në veri. Sipas<br />
specialistëve një shmangie e tillë është<br />
normale, pasi largësia nga ballina e<br />
Kinostudios, krahu verilindor, e deri në<br />
qendrën e Kremlinit, qendrës ekumenike<br />
të komunizmit, është 2055, 27 km,<br />
çka e bën tolerancën e disa gradëve<br />
të pranueshme. Gabimi shkaktohet<br />
nga forma e Tokës dhe nga procesi i<br />
montimit të mijëra fotove që e bën këtë<br />
diferencë në gradë të papërfillshme dhe<br />
të pranueshme.<br />
Por nuk kemi mbaruar ende me<br />
“rastësitë”. Njëra nga figurat që përbëjnë<br />
një grup skulpturor të vendosur mbi<br />
njërën nga shtyllat e gardhit metalik të<br />
Kinostudios tregon me një gjest shprehës<br />
po ashtu drejtimin e verilindjes (fig.9).<br />
Nga historia e artit dimë se monumentet<br />
tregojnë me dorë dhe vendosen përballë<br />
hapësirash të hapura, të lira nga pengesa<br />
natyrore apo arkitekturore. Për çudi,<br />
dora e gruas me kostum kombëtar<br />
tregon një drejtim që nuk të çon askund<br />
(përveçse në Moskë), ndonëse do të ishte<br />
më e pranueshme të shihte nga qyteti<br />
apo nga deti dhe jo drejt një zone të<br />
pabanuar që pritet nga barriera masive<br />
e malit të Dajtit. Po ashtu, figura e gruas<br />
së vendosur në majë të pedimentit, mbi<br />
boshtin e simetrisë së ndërtesës, me<br />
qëndrimin e saj duket sikur vështron<br />
shumë lart në horizont, drejt verilindjes,<br />
ndërsa me dorën e djathtë të ngritur me<br />
një gjest të fuqishëm, tipik për repertorin<br />
e kufizuar të gjesteve të figurave të<br />
realizmit socialist, ajo mban një yll (i cili
Change language