19.05.2013 Views

¿Puede un asegurado atenderse en otro estableci- miento de ...

¿Puede un asegurado atenderse en otro estableci- miento de ...

¿Puede un asegurado atenderse en otro estableci- miento de ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Análisis Jurisprud<strong>en</strong>cial<br />

VI<br />

Ficha Técnica<br />

Análisis Jurisprud<strong>en</strong>cial<br />

<strong>¿Pue<strong>de</strong></strong> <strong>un</strong> <strong>asegurado</strong> <strong>at<strong>en</strong><strong>de</strong>rse</strong> <strong>en</strong> <strong>otro</strong> <strong>estableci</strong>mi<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong> Essalud distinto al que le correspon<strong>de</strong>,<br />

<strong>de</strong> acuerdo al domicilio que figura <strong>en</strong> su DNI?<br />

Autora : Clotil<strong>de</strong> Atahuaman Sumarán (*)<br />

Título : <strong>¿Pue<strong>de</strong></strong> <strong>un</strong> <strong>asegurado</strong> <strong>at<strong>en</strong><strong>de</strong>rse</strong> <strong>en</strong> <strong>otro</strong><br />

<strong>estableci</strong>mi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Essalud distinto al<br />

que le correspon<strong>de</strong>, <strong>de</strong> acuerdo al domicilio<br />

que figura <strong>en</strong> su DNI?<br />

Fu<strong>en</strong>te : Actualidad Empresarial, Nº 272 - Primera<br />

Quinc<strong>en</strong>a <strong>de</strong> Febrero 2013<br />

1. Introducción<br />

La Constitución Política <strong>de</strong> 1993 <strong>en</strong> su<br />

artículo 10º 1 señala que “[e]l Estado reconoce<br />

el <strong>de</strong>recho <strong>un</strong>iversal y progresivo <strong>de</strong><br />

toda persona a la seguridad social, para<br />

su protección fr<strong>en</strong>te a las conting<strong>en</strong>cias<br />

que precise la ley y para la elevación <strong>de</strong><br />

su calidad <strong>de</strong> vida”. Por lo tanto, todas las<br />

personas ti<strong>en</strong><strong>en</strong> el <strong>de</strong>recho a la seguridad<br />

social. El caso que vamos a <strong>de</strong>sarrollar<br />

trata sobre el <strong>de</strong>recho a la seguridad social<br />

<strong>en</strong> salud <strong>de</strong> los <strong>asegurado</strong>s regulares a<br />

Essalud y si este se <strong>en</strong>contraría restringido<br />

cuando el personal <strong>de</strong> <strong>un</strong> <strong>estableci</strong>mi<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong> Essalud, establece como condición la<br />

pres<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> <strong>un</strong> único docum<strong>en</strong>to (el<br />

Docum<strong>en</strong>to Nacional <strong>de</strong> Id<strong>en</strong>tidad) para<br />

gozar <strong>de</strong> las at<strong>en</strong>ciones médicas <strong>en</strong> dicho<br />

nosocomio.<br />

La jurisprud<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l Trib<strong>un</strong>al Constitucional<br />

(<strong>en</strong> a<strong>de</strong>lante TC) resulta interesante,<br />

no solo por el tema <strong>de</strong> fondo, sino porque<br />

se trae al <strong>de</strong>bate el <strong>de</strong>recho a la salud, el<br />

acceso al servicio que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> las personas,<br />

y <strong>en</strong> el caso <strong>en</strong> m<strong>en</strong>ción, los trabajadores<br />

que son <strong>asegurado</strong>s regulares <strong>de</strong> Essalud.<br />

(*) Miembro <strong>de</strong>l staff <strong>de</strong> asesores <strong>de</strong>l área laboral <strong>de</strong> la revista Actualidad<br />

Empresarial. Miembro principal <strong>de</strong>l Grupo <strong>de</strong> Estudios <strong>de</strong> Derecho<br />

<strong>de</strong>l Trabajo y <strong>de</strong> la Seguridad Social, “Luis Aparicio Val<strong>de</strong>z”, <strong>de</strong> la<br />

Universidad Nacional Mayor <strong>de</strong> San Marcos.<br />

1. La s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l TC Nº 01711-2004-AA/TC señaló “que el acceso a las<br />

prestaciones <strong>de</strong> salud previsto <strong>en</strong> el (artículo 11 <strong>de</strong> la Constitución)<br />

constituye <strong>un</strong>a manifestación –no única por cierto– <strong>de</strong> la garantía<br />

institucional <strong>de</strong> la seguridad social. Estas prestaciones, que correspond<strong>en</strong><br />

a <strong>un</strong> sistema contributivo, se concretizan a través <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho<br />

a la salud, pues es la variación <strong>de</strong>l estado <strong>de</strong> normalidad orgánica<br />

2. Posición <strong>de</strong> las partes<br />

2.1. Posición <strong>de</strong> la <strong>de</strong>mandante<br />

El 17 <strong>de</strong> noviembre <strong>de</strong> 2009, el trabajador<br />

interpone <strong>de</strong>manda <strong>de</strong> amparo contra el<br />

Seguro Social <strong>de</strong> Salud (EsSalud) – Ilo,<br />

solicitando que se <strong>de</strong>clare inaplicable la<br />

disposición interna <strong>de</strong>l emplazado, que<br />

establece la actualización <strong>de</strong> domicilios<br />

<strong>en</strong> base a información <strong>de</strong>l DNI, y que, <strong>en</strong><br />

consecu<strong>en</strong>cia, se cumpla con brindarle el<br />

servicio <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción médica <strong>en</strong> su condición<br />

<strong>de</strong> <strong>asegurado</strong> regular, por consi<strong>de</strong>rar<br />

que se vulneran sus <strong>de</strong>rechos a la salud, a<br />

la vida, a la seguridad social, <strong>en</strong>tre <strong>otro</strong>s.<br />

Manifiesta que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra sin at<strong>en</strong>ción<br />

médica <strong>de</strong>bido a que <strong>en</strong> el Hospital II <strong>de</strong><br />

Ilo se le ha negado el servicio aduci<strong>en</strong>do<br />

que la at<strong>en</strong>ción se realiza <strong>en</strong> f<strong>un</strong>ción <strong>de</strong>l<br />

domicilio registrado <strong>en</strong> el DNI, es <strong>de</strong>cir, que<br />

<strong>en</strong> su caso le correspon<strong>de</strong> <strong>at<strong>en</strong><strong>de</strong>rse</strong> <strong>en</strong> la<br />

ciudad <strong>de</strong> Moquegua. Agrega que no se le<br />

pue<strong>de</strong> obligar a cambiar el domicilio <strong>de</strong> su<br />

DNI ni condicionar la at<strong>en</strong>ción médica <strong>en</strong><br />

base al domicilio registrado <strong>en</strong> dicho docum<strong>en</strong>to,<br />

más aún cuando sus compañeros<br />

<strong>de</strong> trabajo recib<strong>en</strong> at<strong>en</strong>ción médica <strong>en</strong> Ilo.<br />

2.2. Posición <strong>de</strong>l <strong>de</strong>mandado<br />

El Seguro Social <strong>de</strong> Salud – EsSalud, Red<br />

Asist<strong>en</strong>cial <strong>de</strong> Moquegua aduce que al<br />

<strong>de</strong>mandante se le pue<strong>de</strong> haber solicitado<br />

el cambio <strong>de</strong> adscripción para su at<strong>en</strong>ción,<br />

mas no el cambio <strong>de</strong> dirección <strong>de</strong> su DNI,<br />

puesto que el cambio <strong>de</strong> adscripción se<br />

<strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra regulado por el Decreto Supremo<br />

Nº 013-2002-TR, que establece que para la<br />

acreditación <strong>de</strong>l otorgami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> prestaciones<br />

es necesario el cambio <strong>de</strong> adscripción.<br />

3. Resoluciones previas<br />

El Seg<strong>un</strong>do Juzgado Mixto <strong>de</strong> Ilo, con fecha<br />

17 <strong>de</strong> j<strong>un</strong>io <strong>de</strong> 2010, <strong>de</strong>clara f<strong>un</strong>dada la<br />

<strong>de</strong>manda respecto a que se le brin<strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción<br />

médica al <strong>de</strong>mandante <strong>en</strong> el Hospital<br />

II <strong>de</strong> Ilo, e inf<strong>un</strong>dada <strong>en</strong> el extremo que<br />

solicita la inaplicación <strong>de</strong> la disposición<br />

interna <strong>de</strong>l emplazado, por consi<strong>de</strong>rar que<br />

el Informe Def<strong>en</strong>sorial 105 establece la<br />

obligación <strong>de</strong> brindar at<strong>en</strong>ción inmediata<br />

sin cuestionami<strong>en</strong>tos, tardanzas, ni condición<br />

alg<strong>un</strong>a, por existir riesgo inmin<strong>en</strong>te<br />

para la vida o salud <strong>de</strong> las personas.<br />

La Sala Superior compet<strong>en</strong>te, revocando<br />

la apelada, <strong>de</strong>clara inf<strong>un</strong>dada la <strong>de</strong>manda,<br />

estimando que EsSalud ha actuado<br />

conforme a ley, ya que el domicilio oficial<br />

<strong>de</strong>l <strong>de</strong>mandante es aquel que se registra<br />

<strong>en</strong> su DNI.<br />

4. Fallo <strong>de</strong> la s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>cia<br />

Declarar f<strong>un</strong>dada la <strong>de</strong>manda <strong>de</strong> autos;<br />

<strong>en</strong> consecu<strong>en</strong>cia, inaplicable la Resolución<br />

Nº 13-GCSEG-GDA-ESSALUD-2005.<br />

Disponer que el Hospital II <strong>de</strong> Ilo <strong>de</strong><br />

EsSalud le brin<strong>de</strong> el servicio <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción<br />

médica al <strong>de</strong>mandante. Sin el pago <strong>de</strong><br />

costos <strong>de</strong>l proceso.<br />

5. Análisis y com<strong>en</strong>tarios<br />

El tema <strong>de</strong> fondo <strong>de</strong> la pres<strong>en</strong>te s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>cia<br />

es la pret<strong>en</strong>sión <strong>de</strong> <strong>un</strong> <strong>asegurado</strong> regular<br />

<strong>de</strong> Essalud (el trabajador), <strong>de</strong> <strong>at<strong>en</strong><strong>de</strong>rse</strong><br />

<strong>en</strong> <strong>un</strong> <strong>estableci</strong>mi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> salud que está<br />

ubicado <strong>en</strong> <strong>un</strong> lugar distinto (Ilo) al indicado<br />

<strong>en</strong> su DNI (Moquegua), que vi<strong>en</strong>e<br />

a ser su domicilio.<br />

Al respecto el Supremo Interprete <strong>de</strong> la<br />

Constitución se fórmula la sigui<strong>en</strong>te interrogante:<br />

¿la exig<strong>en</strong>cia impuesta por EsSalud <strong>en</strong><br />

el s<strong>en</strong>tido <strong>de</strong> que solo pue<strong>de</strong> <strong>at<strong>en</strong><strong>de</strong>rse</strong> a <strong>un</strong><br />

<strong>asegurado</strong> <strong>de</strong>l Régim<strong>en</strong> Contributivo <strong>de</strong> la Seguridad<br />

Social <strong>en</strong> Salud <strong>en</strong> <strong>un</strong> <strong>estableci</strong>mi<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong> EsSalud que esté ubicado <strong>en</strong> el ámbito <strong>de</strong>l<br />

domicilio que consta <strong>en</strong> el DNI <strong>de</strong>l <strong>asegurado</strong><br />

se ajusta a <strong>de</strong>recho?<br />

5.1. El <strong>de</strong>recho a la seguridad social<br />

<strong>en</strong> salud<br />

De acuerdo a la s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l TC Nº<br />

1711-2004-AA/TC 2 , “[l]a salud ti<strong>en</strong>e<br />

la característica <strong>de</strong> ser, por <strong>un</strong> lado,<br />

<strong>un</strong> <strong>de</strong>recho <strong>en</strong> sí mismo y, por el <strong>otro</strong>,<br />

condición habilitante para el ejercicio <strong>de</strong><br />

<strong>otro</strong>s <strong>de</strong>rechos. El <strong>de</strong>recho a la salud <strong>de</strong>be<br />

<strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>rse como la facultad que ti<strong>en</strong>e<br />

toda persona para el disfrute <strong>de</strong> toda <strong>un</strong>a<br />

gama <strong>de</strong> facilida<strong>de</strong>s, bi<strong>en</strong>es, servicios y<br />

condiciones necesarios para alcanzar el<br />

más alto nivel posible <strong>de</strong> salud. A veces<br />

las condiciones <strong>de</strong> salud <strong>de</strong> <strong>un</strong>a persona<br />

varían según el grado <strong>de</strong> libertad que<br />

vivan, o <strong>de</strong> la vivi<strong>en</strong>da que habit<strong>en</strong>, <strong>de</strong>l<br />

acceso a alim<strong>en</strong>tación a<strong>de</strong>cuada, a vestido<br />

y –claro está– a trabajo”.<br />

f<strong>un</strong>cional, tanto física como m<strong>en</strong>tal, la que se busca resguardar. 2. Caso Sergio Antonio Sotomayor Roggero, f<strong>un</strong>dam<strong>en</strong>to 2.<br />

VI-8 Instituto Pacífico<br />

N° 272 Primera Quinc<strong>en</strong>a - Febrero 2013


Por <strong>en</strong><strong>de</strong>, el <strong>de</strong>recho a la salud se <strong>en</strong>contraría<br />

restringido si el <strong>asegurado</strong> no ti<strong>en</strong>e<br />

las facilida<strong>de</strong>s y condiciones necesarios<br />

para alcanzar el más alto nivel posible <strong>de</strong><br />

salud, situación que se plasma cuando se<br />

le exige <strong>un</strong> único requisito para acreditar<br />

su <strong>de</strong>recho a at<strong>en</strong>ción <strong>en</strong> <strong>de</strong>terminado<br />

<strong>estableci</strong>mi<strong>en</strong>to, como se expone <strong>en</strong> el<br />

pres<strong>en</strong>te caso.<br />

En la misma línea, el TC <strong>en</strong> otra s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>cia<br />

ha precisado respecto <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho a la<br />

salud, que “[l]a conservación <strong>de</strong>l estado<br />

<strong>de</strong> salud <strong>en</strong> cuanto cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho<br />

constitucional a la salud compr<strong>en</strong><strong>de</strong>, a su<br />

vez, el <strong>de</strong>recho <strong>de</strong> acceso y goce <strong>de</strong> las<br />

prestaciones <strong>de</strong> salud. La conservación <strong>de</strong><br />

la salud no es posible sin el acceso y sin el<br />

goce <strong>de</strong> las prestaciones correspondi<strong>en</strong>tes.<br />

Por esto, el acceso y el goce <strong>de</strong> las prestaciones<br />

<strong>de</strong> salud también están compr<strong>en</strong>didos<br />

<strong>en</strong> cuanto ámbitos <strong>de</strong> protección<br />

o cont<strong>en</strong>idos <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho a la salud. En<br />

consecu<strong>en</strong>cia, <strong>un</strong>a d<strong>en</strong>egación arbitraria<br />

o ilegal <strong>de</strong>l acceso a la prestación, <strong>un</strong>a<br />

restricción arbitraria <strong>de</strong> la prestación, <strong>un</strong>a<br />

perturbación <strong>en</strong> el goce <strong>de</strong> la misma o,<br />

finalm<strong>en</strong>te, <strong>un</strong>a exclusión o separación<br />

arbitraria o ilegal <strong>de</strong> la prestación, constituy<strong>en</strong><br />

lesiones <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho constitucional<br />

a la salud” 3 . (Subrayado nuestro)<br />

5.2. De la restricción al goce <strong>de</strong> los<br />

servicios <strong>de</strong> salud<br />

En opinión <strong>de</strong>l TC, “[s]i bi<strong>en</strong> luce razonable<br />

que EsSalud <strong>de</strong>termine la adscripción<br />

domiciliaria <strong>de</strong> los <strong>asegurado</strong>s como <strong>un</strong><br />

criterio <strong>de</strong> organización administrativa<br />

–<strong>en</strong> tanto permitirá proyectar las necesida<strong>de</strong>s<br />

<strong>de</strong> requerimi<strong>en</strong>to logísticas o <strong>de</strong><br />

personal médico por at<strong>en</strong><strong>de</strong>r <strong>en</strong> el ámbito<br />

nacional– no lo es, a consi<strong>de</strong>ración <strong>de</strong><br />

este Colegiado, establecer que la única<br />

prueba válida para probar el domicilio<br />

<strong>de</strong>l <strong>asegurado</strong> que cu<strong>en</strong>ta con DNI –según<br />

la Resolución Nº 13-GCSEG-GDA-<br />

ESSALUD-2005, solo <strong>en</strong> el caso <strong>de</strong> las<br />

personas id<strong>en</strong>tificadas con docum<strong>en</strong>to <strong>de</strong><br />

id<strong>en</strong>tidad distinto al DNI se admite, como<br />

docum<strong>en</strong>tos sust<strong>en</strong>tatorios, el recibo <strong>de</strong><br />

agua, luz, teléfono o contrato <strong>de</strong> alquiler<br />

<strong>de</strong>l lugar <strong>de</strong> <strong>de</strong>stino– […], la constituye la<br />

información cont<strong>en</strong>ida <strong>en</strong> el propio DNI,<br />

asignándole a este docum<strong>en</strong>to <strong>un</strong> efecto<br />

constitutivo y no <strong>de</strong>clarativo <strong>en</strong> cuanto al<br />

domicilio <strong>de</strong> <strong>un</strong>a persona”. (Subrayado<br />

nuestro)<br />

En tal s<strong>en</strong>tido, Essalud no <strong>de</strong>bería restringir<br />

la prestación <strong>de</strong>l servicio <strong>de</strong> salud a <strong>un</strong><br />

único requisito (pres<strong>en</strong>tar el DNI), ya que<br />

–razonablem<strong>en</strong>te– no constituye prueba<br />

única para acreditar el domicilio actual<br />

<strong>de</strong>l <strong>asegurado</strong>, <strong>en</strong> tanto exist<strong>en</strong> <strong>otro</strong>s<br />

medios docum<strong>en</strong>tales que corroborarían<br />

dicha situación <strong>de</strong> hecho (el cambio <strong>de</strong><br />

domicilio).<br />

3. SCT Nº 07231-2005-PA/TC, Caso Javier García Cárd<strong>en</strong>as, f<strong>un</strong>dam<strong>en</strong>to 2.<br />

N° 272 Primera Quinc<strong>en</strong>a - Febrero 2013<br />

En esa línea, el TC <strong>de</strong>clara, <strong>en</strong> su f<strong>un</strong>dam<strong>en</strong>to<br />

5 que “supeditar el acceso al servicio <strong>de</strong><br />

salud a esa suerte <strong>de</strong> id<strong>en</strong>tidad formal <strong>de</strong><br />

domicilios” constituye <strong>un</strong>a barrera burocrática4<br />

que no obe<strong>de</strong>ce a la finalidad <strong>de</strong><br />

Essalud que es:“(…) facilita[r] la at<strong>en</strong>ción <strong>de</strong><br />

la población asegurada al c<strong>en</strong>tro asist<strong>en</strong>cial<br />

más cercano a su domicilio”.<br />

Otro <strong>de</strong> los argum<strong>en</strong>tos <strong>de</strong>l TC es que la<br />

exig<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> la pres<strong>en</strong>tación <strong>de</strong>l DNI no<br />

está consi<strong>de</strong>rada como requisito para recibir<br />

las prestaciones que otorga la seguridad<br />

social, conforme lo indica el artículo 10º<br />

<strong>de</strong> la Ley Nº 26790, Ley <strong>de</strong> Mo<strong>de</strong>rnización<br />

<strong>de</strong> la Seguridad Social <strong>en</strong> Salud, que dice<br />

lo sigui<strong>en</strong>te: “Los afiliados regulares y sus<br />

<strong>de</strong>rechohabi<strong>en</strong>tes ti<strong>en</strong><strong>en</strong> el <strong>de</strong>recho a las<br />

prestaciones <strong>de</strong>l Seguro Social <strong>de</strong> Salud<br />

siempre que aquellos cu<strong>en</strong>t<strong>en</strong> con tres<br />

meses <strong>de</strong> aportación consecutivos o con<br />

cuatro no consecutivos d<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> los seis<br />

meses cal<strong>en</strong>dario anteriores al mes <strong>en</strong> que<br />

se inició la conting<strong>en</strong>cia y que la <strong>en</strong>tidad<br />

empleadora haya <strong>de</strong>clarado y pagado o se<br />

<strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tre <strong>en</strong> fraccionami<strong>en</strong>to vig<strong>en</strong>te las<br />

aportaciones <strong>de</strong> los doce meses anteriores<br />

a los seis meses previos al mes <strong>de</strong> inicio <strong>de</strong><br />

la at<strong>en</strong>ción, según corresponda. En caso<br />

<strong>de</strong> accid<strong>en</strong>te basta que exista afiliación.<br />

ESSALUD podrá establecer períodos <strong>de</strong><br />

espera para conting<strong>en</strong>cias que este <strong>de</strong>termine;<br />

con excepción <strong>de</strong> los regím<strong>en</strong>es<br />

especiales”.<br />

Asimismo, este TC5 , ha recogido lo anotado<br />

<strong>en</strong> la Observación G<strong>en</strong>eral 14 <strong>de</strong>l<br />

Comité <strong>de</strong> Derechos Económicos, Sociales<br />

y Culturales d<strong>en</strong>ominada “El <strong>de</strong>recho al<br />

disfrute <strong>de</strong>l más alto nivel posible <strong>de</strong><br />

salud”, precisando que los elem<strong>en</strong>tos<br />

es<strong>en</strong>ciales <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho a la salud son:<br />

disponibilidad, accesibilidad, aceptabilidad<br />

y calidad.<br />

El TC p<strong>un</strong>tualizó, al <strong>de</strong>clarar que,“[m]ediante<br />

la seguridad social <strong>en</strong> salud se otorga<br />

cobertura a los <strong>asegurado</strong>s brindándoles<br />

prestaciones <strong>de</strong> prev<strong>en</strong>ción, promoción,<br />

recuperación y subsidios para el cuidado<br />

<strong>de</strong> su salud y bi<strong>en</strong>estar social, trabajo y<br />

4. Una barrera burocrática pue<strong>de</strong> resultar ser car<strong>en</strong>te <strong>de</strong> razonabilidad<br />

cuando su objeto o finalidad, o las exig<strong>en</strong>cias que <strong>de</strong> ella se <strong>de</strong>riv<strong>en</strong>,<br />

sean contrarias a las prácticas y principios <strong>de</strong> ord<strong>en</strong> lógico, razonable y<br />

proporcional, que <strong>de</strong>b<strong>en</strong> regir <strong>en</strong> el marco <strong>de</strong> <strong>un</strong>a Economía Social <strong>de</strong><br />

Mercado. Disponible <strong>en</strong> , citado el 07.02.13.<br />

5. STC Nº 09600-2005-PA/TC, Caso Rosana Francisca Po<strong>de</strong>sta Torres,<br />

f<strong>un</strong>dam<strong>en</strong>to 10.<br />

Área Laboral<br />

Actualidad Empresarial<br />

VI<br />

<strong>en</strong>fermeda<strong>de</strong>s profesionales. Dicha cobertura<br />

está a cargo <strong>de</strong>l Seguro Social <strong>en</strong> Salud<br />

- EsSalud (antes IPSS) y se complem<strong>en</strong>ta<br />

con los planes <strong>de</strong> salud brindados por las<br />

<strong>en</strong>tida<strong>de</strong>s empleadoras, ya sea <strong>en</strong> <strong>estableci</strong>mi<strong>en</strong>tos<br />

propios o con planes contratados<br />

con <strong>un</strong>a EPS” 6 .<br />

Por lo tanto, si bi<strong>en</strong> Essalud pue<strong>de</strong> establecer<br />

<strong>otro</strong>s requerimi<strong>en</strong>tos para la<br />

prestación <strong>de</strong>l servicio <strong>de</strong> salud estos no<br />

<strong>de</strong>b<strong>en</strong> ser arbitrarios, sino razonables <strong>en</strong><br />

la medida que permitan docum<strong>en</strong>tos para<br />

establecer el cambio <strong>de</strong>l domicilio como<br />

se señala <strong>en</strong> las sigui<strong>en</strong>tes normas.<br />

De acuerdo a la Resolución <strong>de</strong> Dirección<br />

Ejecutiva 626-DE-IPSS-93, que aprueba la<br />

Directiva 021-DE-IPSS-93, Normas para la<br />

Adscripción <strong>de</strong> Asegurados y/o Derecho-<br />

Habi<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> Provincia a los C<strong>en</strong>tros Asist<strong>en</strong>ciales<br />

<strong>de</strong> Lima Metropolitana, Callao o<br />

Departam<strong>en</strong>tos; los <strong>asegurado</strong>s que por<br />

modalidad <strong>de</strong> trabajo o domicilio habitual<br />

residan <strong>en</strong> <strong>un</strong> <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to difer<strong>en</strong>te,<br />

<strong>de</strong>berán solicitar a sus empleadores que<br />

inici<strong>en</strong> el cambio <strong>de</strong> adscripción a <strong>un</strong><br />

c<strong>en</strong>tro asist<strong>en</strong>cial más cercano a su trabajo<br />

o domicilio, para lo cual se requerirá <strong>un</strong><br />

formulario que cont<strong>en</strong>ga las 3 últimas<br />

aportaciones al IPSS (ahora Essalud).<br />

Posteriorm<strong>en</strong>te, con el Texto Único <strong>de</strong><br />

Procedimi<strong>en</strong>tos Administrativos 2002-Essalud,<br />

aprobado por el Decreto Supremo<br />

013-2002-TR, se establece que cuando<br />

el <strong>asegurado</strong> <strong>de</strong>ba trasladarse temporal o<br />

perman<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te a <strong>otro</strong> <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to,<br />

provincia o distrito, se requerirá el cambio<br />

<strong>de</strong> adscripción, para lo cual se requiere la<br />

solicitud <strong>de</strong> cambio <strong>de</strong> adscripción y, <strong>en</strong><br />

caso <strong>de</strong> adscripción perman<strong>en</strong>te se requerirá<br />

recibo <strong>de</strong> luz o agua o teléfono o alquiler<br />

<strong>de</strong>l lugar <strong>de</strong> <strong>de</strong>stino (original y copia).<br />

Asimismo, mediante la Resolución 013-GC-<br />

SEG-GDA-ESSALUD-2005, se dispone<br />

como criterio para establecer el cambio <strong>de</strong><br />

adscripción la pres<strong>en</strong>tación <strong>de</strong>l DNI, también<br />

se establece que se podrá requerir al<br />

<strong>asegurado</strong> el recibo <strong>de</strong> agua, luz, teléfono<br />

o contrato <strong>de</strong> alquiler <strong>de</strong>l lugar <strong>de</strong> <strong>de</strong>stino.<br />

5.3. Conclusiones<br />

Por tanto, se concluye que no se <strong>de</strong>be<br />

restringir el acceso al servicio <strong>de</strong> salud<br />

mediante <strong>un</strong> único medio probatorio,<br />

(DNI), porque no constituye como la<br />

única prueba para acreditar el domicilio<br />

actual <strong>de</strong>l <strong>asegurado</strong>. En dicho caso, <strong>de</strong>be<br />

solicitarse también su recibo <strong>de</strong> agua, luz,<br />

teléfono o contrato <strong>de</strong> alquiler <strong>de</strong>l lugar<br />

<strong>de</strong> <strong>de</strong>stino.<br />

Dicha restricción, no solo repres<strong>en</strong>ta <strong>un</strong>a<br />

barrera burocrática, sino que constituye<br />

<strong>un</strong>a afectación al <strong>de</strong>recho a la salud y el<br />

<strong>de</strong>recho a la seguridad social <strong>en</strong> salud,<br />

<strong>en</strong> tanto que no se brinda el acceso al<br />

servicio <strong>de</strong> salud.<br />

6. STC Nº 09600-2005-PA/TC, Caso Rosana Francisca Po<strong>de</strong>sta Torres,<br />

f<strong>un</strong>dam<strong>en</strong>to 11.<br />

VI-9

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!