fragmento
fragmento
fragmento
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Horizontes del saber I<br />
Tekerani yaretya Colón aipatsiteki ijitantakarori América, ipokitaka peerani<br />
pashinipe atiri amajatirori nija poñaachari nampitsiki jitachari Nórdicos<br />
(vikingos), irotake opashinitantajari ikantajiro abisaintsirini peerani<br />
kemperi ora: iñabakajeitantakari apite nampitsi, oñabakaantakari<br />
apite kenkishiriantsi, chora okarati opajiyetaja oka ikantakeri europasati<br />
“okonijatantakari América”.<br />
Okantabetaka opashiniyeti opajiyeta ñabakantsika, iro abisaintsiri peerani<br />
te iyobentabakeroji areetakeri, ijitanake te antimeji arori kipatsikika.<br />
Te iyotakotabakero pashini akantashita akenkishiria, añanati añaane,<br />
ameyetari ikemejeita iriori aretakeiri aipatsiteki.<br />
Yaretantakari Colón aipatsiteki América, yamakeri ishaninkape ishipañori<br />
iri meeka jibatakeriri, isabikajeitapake nampitsiki jitachari meeka Haití,<br />
Republica Dominicana impoiji Cuba. Ipokitanaka iriori Hernán Cortez<br />
isabikajeitapake nampitsiki jitachari México. Ipokitanaka aisati Francisco<br />
Pizarro ikenimoitapake aipatsiteki iñaapakeri meeka iinkape. Abisake<br />
osarentsi, meeka yora pinkatsari Felipe II iri pokakaanakeriri pashinipe<br />
ishipañori.<br />
Ipokajeitantapakari pashinisati atiripe aipatsiteki, okantashitanaja<br />
irañantare intakaantarori atiripe sabikajeitatsirini asabikajika arori.<br />
Ipokajeitakera pashini atiri yamajeitakero osheki mantsiyarentsipe, kemperi<br />
ora viruela, el tifus jero katsirentsipe obamaanakeriri atiripe peerani.<br />
Obakerara yarejeitaka ishipañoripe osheki ikaratini atiri sabikabeitachaniri<br />
areetakaro ora 80 miyooneshi, abisake osheki osarentsi ara 1880,<br />
kapichajitanajei te ashekitanaje akaratanaji 20 miyooneshi. Irokantacha,<br />
yaanakero aisati mantsiyarentsi jitachari katsitsinitaantsi. Obamake aisati<br />
osheki ishipañori.<br />
Yamajeitakero aisati iriñaane iñanatantapakariri atiripe sabikabeitachaniri,<br />
oka ñaantsipe ojitanaka ishipañori impoiji portugués. Meeka te<br />
iriñabetakanajeroji irineane maaroni acharineitepe, ijokakaanakeri<br />
yameyetarini. Yoinijanakeri ikantakota tasorentsi, iramanakanakeri<br />
okantakotiri ikemisantiri katorikosati. Meeka yaabakajeitanaka pashinisati<br />
atiri. Ari opoñanakari ipashiniyetanake ashaninkape.<br />
Yarejeitakara aipatsiteki América yokape ashipañori jeri portugueses,<br />
yaitapake oorote jeri kireekipe kitatachari kipatsiki. Yaanake osheki ooro<br />
ikarati 200, yaanake aisati osheki kireeki ikarati 17 miiri torerarashi.<br />
60