gizarte ekonomiaren aukera zaintzen krisiaren aurrean - ADDI

David Ricardo-ren Principles-en interpretazio antikapitalistaren erreferente nagusitzatWilliam Thompson jotzen da (1775-1833). Egile honen aburuz kooperatibagintzakapitalismoaren alternatiba den sistematzat jotzen da, eta sindikatuei berebizikogarrantzia eskaintzen die beronen garapenean. Robert Owen aldiz, sozialismoerreformista ingelesaren ordezkaririk puntakoena da, kooperatibagintzan oinarriturikogizarte-ordena berriaren aldarria gizarteratzen lehena.Kooperatibagintzaren lehen aro honetako lorpen nagusienak mugimendukooperatiboaren osaera bera, mugimendu horren ezaugarri komunak teorikokihomogeneizatzeko sorturiko corpus zientifikoa eta kooperatibagintzaren funtziopolitikoaren garrantzia ezartzea lirateke, orduko gizarte-eraldaketaren eragilesendoenetakoa bilakatu baitzen.Tradizio liberalari dagokionean, Monzón-ek (2003) hiru alditako teorikoak ezberdintzenditu: ekonomialari politiko klasikoak, korronte marginalista eta autore neoklasikoak.Lehen klasikoen artean, bi dira, hipotesi guztiz kontrajarrien bitartez izan arren,kooperatibagintzaren errealitatea aztertzera iritsi ziren autore nagusiak: T.R. Malthus etaJohn Stuart Mill. Lehenak, bere An Essay on the Principle of Population obra sonatuanaipatu zituen hipotesien arabera, kooperatibagintzak Owen-en gizarte-idearioari eutsiz“pobrezia eta miseria unibertsala” baino ez zuen ekarriko. Ekonomialari klasikoortodoxo gehienen ildotik, Malthus-ek ere sistema kapitalista kooperatibagintzanoinarrituriko sistemaren ordez aldatzeko proposamenak gaitzetsi zituen.Ez horrela John Stuart Mill-ek, bera baita kooperatibagintzaren aukerez jabetu zenpentsalari liberal klasiko nagusia, batik bat bi aspektutan: produktibitatearen mesedetaneta gizarteko eraldaketa moralaren bultzatzaile bezala. Mill-entzako posible zen enpresamota horiek sistema ekonomiko osora hedatzea, kapitala lan esku produktiboa osatzenzutenen artean partekatzeak gizarte-justizian hobetzea eta industria-gaietan oro harmesedegarriak ziren ordenamenduak ezartzea suposatzen baitzuen. Aldiz, bere analisiankooperatibagintzaren zenbait muga eta arrisku ere aurreikusi zituen gainerako enpresakapitalistekiko, nagusiki: zuzendaritza karguetarako pizgarri materialen eskasia,38