LO LUGARN-LOU LUGAR - Partit de la Nacion Occitana

e d i t o r i a l
Nòstra tòca: de poders regionals occitans
autonòms a tèrme cort, un Estat federal
occitan a tèrme long
Lo meriti de la crisi financièra a l’escala mondiala que
sèm luènhs de n’estre sortits es d’aver tornat metre a
l’òrdre del jorn la question del ròtle regulator de l’Estat e
pas solament dins lo domèni de l’economia. A despart
dels anarquistas, son paucs a l’ora d’ara los que
contèstan la necessitat d’un Estat mas per contra las
divergéncias pòrtan sus la talha, la forma e las missions
d’aiceste. Dins l’Union europèa, la màger part dels Estats
son descentralizats e van cap al federalisme o son
federals, e republicans fòra qualques excepcions. Emai
França faguèsse excepcion per çò qu’es del centralisme,
l’Estat i es pas tant omnipresent dempuèi las annadas
1980. En Africa, los Estats que resultan de la
descolonizacion son de cauquilhas cufas gangrenadas per
la corrupcion que correspòndon pas a las realitats
etnicas. Dins l’Orient Mejan, los Estats dictatorials an pas
lo sosten de las massas que se reconeisson sonca dins la
familha, lo clan o la tribú. En Asia, l’Estat autoritari
despotic es pron espandit per de rasons de civilizacion
(En China la tradicion confuceana). Als Estats Units, per
de rasons istoricas ligadas al conflicte dels colons
americans ambe la metropòli britanica se mesfisan fòrça
del poder federal central. La revolucion conservatritz de
las annadas Reagan promoguèt l’Estat minimom mas es
jos un president conservator, George W. Bush, que lo
« Big Government » faguèt un retorn remarcat per
l’encausa del 11 de setembre de 2001. Aguèt quitament
tendéncia, segon sos adversaris, a far de l’Estat federal
una incarnacion del « Big Brother » del George Orwell.
Jos la pression de las circonstàncias financièras, lo meteis
president se deguèt resòlvre malgrat se a engimbrar un
plan de salvament d’un ample majoral del sistèma
bancari american. Tot aquò es plan luènh del liure jòc de
la concurréncia e del dògme segon loqual los mercats an
totjorn rason e s’auto-regulan sens intervençion dels
Estats. Que l’Estat francés en cooperacion ambe sos
omològs europèus aja a son torn portat sas garantias al
sector bancari a res d’estonant, compte tengut de la
tradicion estatista de la cultura politica francesa. Aquela
crisi pausa la question de çò que l’Estat deu far e pas far
e nos concernís nosautres que sèm l’abans-garda de la
poders escampilhats, un
poder federal fòrtament
descentralizat. Mas
d’etapas intermediàras son
inevitablas : collaboracion
de mai en mai estrecha
entre aquelas entitats,
regropament de regions e
procès de negociacion al dintre de l’Union europèa
quand l’afar aurà pron avançat. Tot aquò supausa ganhar
l’adesion del pòble occitan qui, dins aquel periòde dificil
se demanda se las retiradas seràn garantidas e se l’Estat
francés empacharà que las bancas fagan quincanèla.
Alavètz un Estat occitan òc mas ambe qualas missions?
La crisi financièra e economica a mostrat qu’èra
indispensable que los Estats e los politics tòrnen prene lo
govèrn per salvar lo sistèma del crac mas aquò pòt pas
èstre que provisòri. Un Estat, emai foguèsse occitan, deu
pas gerir l’economia dins un estil sovietic coma l’avèm
conegut mas la regular d’un biais intelligent en foncion
de la situacion en daissar la màger part del temps als
actors economics la libertat d’entreprene. S’agís pas
d’escampar lo capitalisme liberal que assegurèt al
planèta lo periòde mai long de prosperitat de son istòria
e permetèt a de millions de gents de sortir de la pauretat
ambe l’aiga del banh de la regulacion al profièch de
sistèmas alternatius que faguèron mèuca. Las missions
majas de l’Estat devon èstre per exemple :
- Ajudar las entrepresas que crèan d’emplècs sus plaça e
contribuïsson al desvolopament economic a s’installar
gràcias a una fiscalitat incitativa
- Aver un ròtle d’agulhon sul mercat per la recèrca e
l’usança de las energias candas en impausar de nòrmas
anti-pollucion
- Sostèner las produccions nacionalas dins lo limit de las
constrenchas impausadas per l’Union europèa
- Gerir eficaçament una foncion publica que siá pas
ipertrofiada rapòrt al sector privat
- Garantir lo sistèma de retiradas que deurà evoluir en
foncion del vielhiment de la populacion
- Velhar a la solidaritat intergeneracionala e a la presa en
carga de la dependéncia
- Garantir ambe los parçonièrs socials, un sistèma de
proteccion sociala (assegurança malautiá e caumatge)
que son còst siá suportable per la collectivitat
nacion occitana e que desiram la creacion, un jorn, d’un - Garantir la solvabilitat del sistèma bancari en acòrdi amb
Estat occitan incarnat per una Republica. D’en primièr es sos parçonièrs europèus
una desirança legitima ? Sens cap de dobte, al nom del
drech dels pòbles a dispausar d’eles-meteisses e perque Mas un Estat occitan aurà tanben una mission especiala
nòstres interèsses vertadièrs pòdon pas èstre aparats se d’interès nacional : o far tot per la recuperacion e la
demoram jos la tutèla de l’Estat francés. Aquel Estat socializacion de nòstra lenga e son emplèc oficial a totes
occitan serà pas creat ex nihilo del jorn al lendeman. los nivèls. Devèm propausar als occitans : a tèrme cort de
N’avèm d’embrions ambe lo Conselh General d’Aran, las mai en mai de poder tornat a nòstras regions e a tèrme
regions occitanas de l’Estat francés, la Comunita long un Estat federal sus tot lo territòri occitan que siá ni
Montane de las Valadas Occitanas de l’Estat italian e mai un Estat minimom ni un Tot Estat.
un Estat independent : Monègue. Es una basa sufisenta
per crear quand serà lo moment, en associar aqueles
Joan-Pèire Alari Buguélès lo 27/10/08
2