Artxiboa PDF formatuan jaitsi - LasarteOriaSarean.eu

urenaren (1957. urtera arte) eta Amelia Unanueren (1978. urtera arte)
esku zeuden serora-lanak, emakume boluntarioen talde batek egiten
du, gaur egun.
BIDEAK ETA ERREPIDEAK
Errege Bidetzat (hau da, publikoa et lehentasunezkoa) jotzen zen XVI.
menderako, Lasarte eta Usurbil lotzen zituen bidea. Izan ere, horrela
ezarri zuten Gipuzkoako Batzarrek 1605eko maiatzaren 3an, Hernanik
ez zuenean, xendra 11 soil bat baino ez zela argudiatuz, konpondu
nahi izan.
Hala ere, XVIII. mendean Madril eta muga lotzeko, gurdietarako
egokitu zen Errege Bidea ez zen Lasarte edo Donostiatik igarotzen, Tolosa,
Andoain, Urnieta, Hernani, Oiartzun eta Irundik, baizik. 1834ko
otsailaren 2an, ordea, Andoaindik Donostiarako 12 errepide bat egiteko
xedatzen zuen Errege Agindua argitaratu zen.
XIX. mendera arte, beraz, ez zen Irun eta Madril lotzen dituen 1
Errepide Nazionalaren trazadura finkatu. Lehenengo proiektua,
1833ko uztailean onartu zuten Gipuzkoako Batzarrek, Oiartzun, Astigarraga,
Hernani eta Urnietaren aurkako jarreraz. Horiek, proiektu
hori ekonomikoki errentagarria ez zelakoan, komunikabide nagusitik
at gelditzeko beldur ziren. Baina urte bereko urrian, I. Karlistada hasi,
eta bertan behera gelditu zen plana, gatazka amaitu bitartean.
1841eko uztailaren 24an, Donostiak proiektua berrabiarazi zuen,
eta urtebete beranduago, 1842ko uztailaren 18an, beste Errege
Agindu baten bidez, proiektua egiteko agindua eman zen. Ezarri ziren
baldintzen artean 13, esleipendun ateratzen zen eraikitzaileari, 25
urtez bidea erabiltzeko eskubidea ematea xedatu zen, hau da, epealdi
horretan, kateak jarri eta bertatik igarotzen ziren
merkantziengatik bidesaria kobratzekoak. Hiru gunetan jarriko lirateke
kateak edo bidesari-etxeak: Lasarten, Donostiako sarreran
(Antigua auzoan, Santa Katalinaren zubian zegoenaren ordez) eta
Errenterian. Kokaleku hauek, agintarien aginduz baino ezingo ziren
lekualdatu. Katea zeharkatzen zuten merkantzia guztien gainean,
%6ko arantzela kobratuko zen, eta erreal bat Donostian kontsumituko
zen ardo arroa bakoitzeko, eta bi erreal, ibilbideko herrietara,
hots, Errenteria, Altza eta Lasarte bezalako udalerrietara, eramango
zen arroa bakoitzeko.
53