Fuqarolik protsessi. Xolmo'minov J.T., Dusmanov A.X., Tillayev T.N. ...

FPKning 7-moddasida aytilishicha, fuqarolik ishlari bo‘yicha odilsudlovni amalga oshirishda sudyalar mustaqildirlar va faqat qonungabo‘ysunadilar. Sudyalar ishni qonun asosida, ishning holatiga muvofiq,sudyalarga chetdan ta’sir ko‘rsatish mumkin bo‘lmaydigan sharoitda halqiladilar.Sudyalarning mustaqilligi qator protsessual normalar bilanta’minlanadi. Chunonchi, qaror chiqarishda sudyalar maslahati sirsaqlanadi; ish yuzasidan biron-bir masalani hal qilishda, qaror chiqarishdasudya mustaqildir. Qarorga qo‘shilmagan sudya o‘zining alohida fikriniyozma ravishda bayon qilishga haqlidir.O‘zbekiston Respublikasining 2000-yil 14-dekabrda qabul qilgan«Sudlar to‘g‘risida» (yangi tahrir)gi qonunining 2-moddasida aytilganidek,O‘zbekiston Respublikasida sud hokimiyati qonun chiqaruvchi vaijro etuvchi hokimiyatlardan, siyosiy partiyalardan va boshqa jamoatbirlashmalaridan mustaqil holda ish yuritadi. Ushbu qonunning 67–70-moddalarida sudyalarning mustaqilligi va ularning faqat qonungabo‘ysunishi prinsipiga aniq ta’rif berilgan.3. Sud ishlari yuritiladigan til prinsipi. O‘zbekiston RespublikasiKonstitutsiyasining 115-moddasida ko‘rsatilishicha, O‘zbekistonRespublikasida sud ishlarini yuritish o‘zbek tilida, qoraqalpoq tilida yokimuayyan joydagi ko‘pchilik aholi so‘zlashadigan tilda olib boriladi. Sudishlari olib borilayotgan tilni bilmaydigan sudda qatnashuvchishaxslarning tarjimon orqali ish materiallari bilan to‘la tanishish va sudishlarida ishtirok etish huquqi hamda sudda ona tilida so‘zlash huquqita’minlanadi.Bu konstitutsiyaviy prinsip ham FPKda o‘z ifodasini topgan,Kodeksning 9-moddasida aytilganidek, O‘zbekiston Respublikasidafuqarolik sud ishlari o‘zbek tilida, qoraqalpoq tilida yoki muayyanjoydagi ko‘pchilik aholi so‘zlashadigan tilda yuritiladi.Sud ishlari yuritiladigan tilni bilmaydigan shaxslarga ishga taalluqlimateriallar bilan o‘z ona tilida to‘liq tanishib chiqish, ona tilida ko‘rsatmava tushuntirishlar berish, sudda so‘zlashish, arz bilan murojaat etish vailtimosnomalar taqdim etish, shuningdek, ushbu Kodeksda belgilangantartibda tarjimonning xizmatidan foydalanish huquqi ta’minlanadi.Sud hujjatlari ishda ishtirok etuvchi shaxslarga ularning ona tillarigayoki ular biladigan boshqa tilga tarjima qilib topshiriladi.Yuqorida ko‘rsatilgan qonun normalari sudlar to‘g‘risidagi qonunning8-moddasida ham o‘z aksini topgan.26