Fuqarolik protsessi. Xolmo'minov J.T., Dusmanov A.X., Tillayev T.N. ...

Ba’zan shunday holatlar ham bo‘ladiki, nizoning hal etilishidantaraflardan tashqari boshqa shaxslar ham manfaatdor bo‘ladilar. Bundayshaxslarning manfaati huquqiy manfaat bo‘lib ko‘riladi. Chunki ishyuzasidan chiqarilgan sud qarori ma’lum darajada ularning fuqarolikhuquqiga ta’sir etishi, ishning sudda hal etilishi natijasida ularga nisbatanmuayyan huquq yoki majburiyat vujudga keltirishi mumkin. Shu tufaylibu shaxslar o‘z huquqlarini himoya qilish maqsadida boshlanganfuqarolik ishiga aralashishlari yoki boshlangan protsessda ishtirok etishuchun sud tomonidan jalb qilinishlari mumkin.Shuning uchun ular uchinchi shaxslar deb ataladilar.Uchinchi shaxslar manfaatining xarakteriga va ish yuzasidanchiqariladigan qaror bilan bog‘liq bo‘lgan oqibatlarga qarab ular ikkiturga bo‘linadi:1) mustaqil talab bilan arz qiluvchi uchinchi shaxslar;2) mustaqil talab bilan arz qilmaydigan uchinchi shaxslar.Mustaqil talab bilan arz qiluvchi uchinchi shaxs – da’vogar bilanjavobgar o‘rtasidagi nizoning predmeti o‘ziga tegishli bo‘lishi to‘g‘risidaarz qiluvchi shaxs.FPKning 44-moddasida ko‘rsatilganidek, nizoning predmetiganisbatan mustaqil talablar bilan arz qiluvchi uchinchi shaxslar sud halqiluv qarorini chiqarguniga qadar ishga kirishishlari mumkin. Ularda’vogarning hamma huquqlaridan foydalanadilar va uning hammamajburiyatlarini o‘z zimmalariga oladilar.Masalan: fuqaro A. otasi vafot etgani va shu munosabat bilan merosochilganini bilib, meros mulkini egallab turgan ukasi B. ga nisbatanmeros hissasining ajratib berilishini talab qilib, sudda fuqarolik ishiniqo‘zg‘atadi. Bundan xabardor bo‘lgan fuqaro V. (marhumning qizi)meros mulkining hammasi notarial tartibda rasmiylashtirilib, o‘ziga otasitomonidan vasiyat qilinganligini aytib, nizoning predmeti o‘zigatopshirilishi to‘g‘risida suddan qo‘zg‘atilgan ishga kirishishini talabqilishi mumkin.Bunday holatlarda sud bu ishda ikki da’voni:1. fuqaro A.ning fuqaro B. ga bo‘lgan da’vosini;2. fuqaro V.ning fuqarolar A. va B. ga nisbatan bo‘lgan da’vosini halqilishi lozim bo‘ladi.Shu tartibda uchinchi shaxsning nizo predmetiga o‘zining mustaqilhaqqi borligini bildirishi uning mustaqil da’vo bilan protsessda ishtiroketishi uchun asos bo‘ladi.46