Fuqarolik protsessi. Xolmo'minov J.T., Dusmanov A.X., Tillayev T.N. ...

munosabatidan farq qiladi. Fuqarolik protsessual huquqiy munosabatlarningsubyektlari, ya’ni fuqarolik ishida ishtirok etuvchi shaxslarorasida eng asosiysi va hal qiluvchisi sud hisoblanadi. Ikkinchisi esaO‘zbekiston Respublikasi fuqarolari, davlat korxonalari, muassasalari,tashkilotlari, jamoa xo‘jaliklari hamda jamoat tashkilotlari bo‘ladi. Qonunfuqarolik protsessual huquqiy munosabatlarning subyekti sifatidamamlakatimizda yashovchi chet el fuqarolari va fuqaroligi bo‘lmaganshaxslarni ham tan oladi. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining23-moddasida ko‘rsatilganidek, ularning huquq va erkinliklari xalqarohuquq normalariga muvofiq ta’minlanadi.Ular O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi, qonunlari vaxalqaro shartnomalari bilan belgilangan burchlarni ado etadilar. Shu bois,ularning o‘zlariga tegishli shaxsiy, mulkiy, oilaviy va boshqa huquqlarnihimoya qilish uchun sudga va davlatning boshqa organlariga murojaatqilish huquqi kafolatlanadi.Fuqarolik protsessual huquqiy munosabatlarning subyektlari doirasiularning protsessda ishtirok etish maqsadlari va vazifalari bilanbelgilanadi.Sudning vazifasi, yuqorida aytilganidek, odil sudlovni amalgaoshirishdan iborat bo‘lganligi sababli fuqarolik protsessual huquqiymunosabatlar subyektlari orasida alohida hal qiluvchi o‘rinni egallaydi,chunki faqat sudya tomonidan da’vo arizasi qabul qilingandaginafuqarolik ishi qo‘zg‘atilishi va bu ish yuzasidan protsessual harakatlarqilinishi mumkin bo‘ladi.Fuqarolik protsessual huquqiy munosabatlarning subyektlari faqatbirinchi instansiya sudlarigina bo‘lmasdan, ishni shikoyat va nazorattartibida ko‘ruvchi ikkinchi instansiya sudlari va boshqa yuqori sudorganlari ham bo‘lishi mumkin.Fuqarolik protsessual huquqiy munosabatlarning subyektlari orasidamuhim o‘rinni ishda ishtirok etuvchi shaxslar egallaydilar. Chunkiularning protsessual faoliyati fuqarolik protsessual huquqiy munosabatlarningborishiga va rivojlanishiga, fuqarolik protsessining vujudgakelishi, o‘zgarishi va bekor qilinishiga jiddiy ta’sir qiladi.Ishda ishtirok etuvchi shaxslarning tarkibi FPKning 33-moddasidasanab o‘tilgan. Ushbu moddada ko‘rsatilishicha, ishda ishtirok etuvchishaxslar deb, taraflar, uchinchi shaxslar, ularning vakillari, protsessdaboshqa shaxslarning huquqlari va qonun bilan qo‘riqlanadiganmanfaatlarini himoya qilishda ishtirok etadigan prokuror, davlat38