Psixologiya. Sirliyev B.N., Beknazarov A.A., Arziqulov D.N. Ma
Psixologiya. Sirliyev B.N., Beknazarov A.A., Arziqulov D.N. Ma
Psixologiya. Sirliyev B.N., Beknazarov A.A., Arziqulov D.N. Ma
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
o‘ladi. Oldin xushmuomalaligi, vazminligi bilan ajralib turgan<br />
bemorlar yengiltak, qiziqqon, qo‘rs bo‘lib qoladilar.<br />
Psixik funksiyalar muayyan tarzda chap va o‘ng yarim sharlar<br />
o‘rtasida taqsimlangan bo‘lishi aniqlangan. Har ikkala yarim shar axborotni<br />
obrazlar tarzida ham, so‘zlar tarzida ham qabul qilish va qayta<br />
ishlash qobiliyatiga ega, ammo chap va o‘ng yarim sharlar u yoki bu<br />
funksiyalarning turlicha darajada ifodalanishi – bosh miyaning<br />
funksional assimetriyasi ham yuz beradi. Chap yarim sharning<br />
funksiyasi o‘qish va hisoblashdan ko‘ra ko‘proq belgilarga asoslangan<br />
axborot (so‘zlar, belgilar, raqamlar va shu kabilar)ga tayanishdan<br />
iborat.<br />
Chap yarim shar mantiqiy tuzilishlar imkoniyatini ta’minlaydi,<br />
busiz izchil analitik tafakkur bo‘lishi mumkin emas. Chap yarim shar<br />
faoliyatining izdan chiqishi, odatda nutqning buzilishiga (so‘zlash<br />
qobiliyatining yo‘qolishiga) olib keladi, normal muomala imkoniyatini<br />
yo‘qqa chiqaradi, asab to‘qimalari og‘irroq shikastlanganda, fikrlash<br />
faoliyatida jiddiyroq nuqsonlar sodir bo‘ladi. O‘ng yarim shar<br />
obrazi axborotni ishga solib, bo‘shliqda mo‘ljal olish, musiqani idrok<br />
etilayotgan va tushunilayotgan obyektlariga nisbatan his-hayajonli<br />
munosabatda bo‘lishga imkon beradi.<br />
Bosh miya yuksak taraqqiy etgan hayvonlar va odam psixikasini<br />
belgilaydigan darajada faoliyat ko‘rsatadigan organ yoki, to‘g‘rirog‘i,<br />
organlarning murakkab tizimidir.<br />
Psixik va asab-fiziologik jarayonlarning o‘zaro munosabati ancha<br />
murakkab masalalardandir. O‘rganish jarayonida psixikaning o‘ziga<br />
xos jihatlari asab-fiziologik xususiyatlardan qaysi muhim belgilari<br />
bilan farq qilishini aniqlash mumkin.<br />
Psixik jarayonlar o‘zida ichki, fiziologik jarayonlarning emas,<br />
balki tashqi obyektlarning tavsifini (narsalarning shaklini, kattakichikligi,<br />
o‘zaro munosabatlarini) mujassamlashtiradi.<br />
Psixik jarayonlarning o‘ziga xos jihatlarini tadqiq etish psixikaning<br />
mazmuni va tuzilishida neyrofiziologik jarayonlar mavjud<br />
bo‘lmagani yoki sezilmasligi sababli jiddiy qiyinchilik tug‘diradi.<br />
Xulosa qilib aytish mumkinki, psixikani fiziologik hodisa bilan va<br />
psixologiyani fiziologiya bilan almashtirishga yo‘l qo‘ymasligimiz<br />
kerak.<br />
25
Change language