pasaia eusk . - Pasaiako udala
pasaia eusk . - Pasaiako udala
pasaia eusk . - Pasaiako udala
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Pasaiako</strong> <strong>eusk</strong>araren historia soziala<br />
Aztertzen ari garen garaiaren bukaera aldean, 1930. urtetik aurrerako pasarteetan<br />
agertzen da gazteleraren aipamena haurren arteko harreman hizkuntza gisa, eta eskolan<br />
gazteleraz mintzatzera behartzen zituztela da beraiek aipatzen duten arrazoia.<br />
“Eta egiten gendun combinaciones: armi armi , a no tocar!! , armi armo a no<br />
se cuantos!!”.<br />
Haur jokoetan aipagarria da, halaber, «heltziak irakiten» izenekoa. Neskak jostatu<br />
ohi ziren, ondoren azaltzen den moduan:<br />
“neskak pretilean eseriak eta batek topatzen zituen danak. Nola zen hori?<br />
Etortzen zan bat txingoka hola eta deitzen genion: Heltziak irakiten!!. kontatzen<br />
zun eta ikutzen zituen hankak eta esaten zun:<br />
Hau zeinena da?<br />
Ez dakit!!<br />
Bat falta da, noa joan da?<br />
Ez dakit!!<br />
Ikusten zunean hanka, bazekien laguna beretzat zela eta eraman egiten zuen<br />
eta ama gelditzen zen poliki poliki bate gabe. Deia zan: Heltziak irakiten !!<br />
etortzen zan gero heltziak ikustera eta umiak falta...”.<br />
Haurren mundua alde batera utzita, aztertzen ari garen aldian (1900-1936) helduen<br />
arteko harremanetan ere <strong>eusk</strong>ara zen oro har erabiltzen zen hizkuntza. Horren erakusle<br />
dugu kanpotik etorri eta <strong>eusk</strong>araz ez zekien gizon baten adibidea, San Juanen jasoa:<br />
“Etortzen zen erdaldunak ere ikasi egiten zuen orduan, nola zan hura... Joaquin<br />
Gallego”.<br />
Laburbilduz, esan daiteke, XX. mendearen hasieran, hau da guk lehen garaitzat<br />
hartu dugun tartean, hizkuntzari buruzko ohiturak oso antzekoak zirela San Juango eta<br />
San Pedroko familia eta lagunarteko errealitateetan.<br />
Gerra ondorengo errealitatea aztertzen hasi aurretik bereziki azpimarratu beharra<br />
dago San Pedron zein San Juanen oso egoera latza bizi zela. Izan ere, Gerra Zibila zela<br />
eta, herritik alde egin behar izan zuten familia askok (Bilbora eta kostaldeko beste hainbat<br />
herritara batzuk, eta mugaz haraindi ere bai beste batzuk), eta hildako eta desagertu<br />
asko izan ziren.<br />
Gogora ekarri nahi dugu, orobat, azterlan honen helburua ez dela Gerra Zibilean gertatutako<br />
gorabeheren azterketa egitea. Baina aipamen soila eginez besterik ez bada ere,<br />
esan beharra dago oso egoera larria bizi izan zutela <strong>Pasaiako</strong> familiek eta saminak jota<br />
zeudela gerraren ondoren.<br />
- 78 -
Change language