You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
oland giorgaZe<br />
moTxrobebi<br />
Tbilisi<br />
2011<br />
1
edaqtori Tengiz CxaiZe<br />
mxatvari merab gewaZe<br />
© roland giorgaZe , Tbilisi , 2011<br />
ISBN 978-9941-0-2 27 7427 2 -02<br />
2<br />
UDC(uak)821.353.1-32<br />
g-511<br />
literaturas Cvens Tvalwin sul ufro metad etyoba<br />
komerciulobis daRi. bedis maZiebeli axalgazrda, modas<br />
ayolili kalams im ganzraxviT iRebs xelSi, Tanamokalmeebs<br />
uxamsobaSi gadaaWarbos da amiT miiqcios yuradReba,<br />
`warmatebas~ miaRwios. samwuxarod, masobrivi informaciis<br />
saSualebebi, romelTa umetesi nawilis devizi<br />
karga xania gaxda `sensacia~ da `skandali~, xels uwyobs<br />
amgvari makulaturis reklamirebas. marTlac rom, erTi<br />
Cveni qalbatoni poetis Tqmisa ar iyos, Sesabralisia is<br />
xeebi, samakulaturod rom iCexeba da nadgurdeba.<br />
fsevdoliteraturis am moZalebis dros keTilmosurne<br />
mkiTxvels gulze moxvdeba axalgazrda kacis<br />
wrfeli sityva, uSualoba, Sinagani mRelvarebis, fiqrebis,<br />
gulisnadebis gamxela, moewoneba yofiTi sinamdvilis<br />
SmorTan Seuguebloba da cxovrebis wminda wyarosadmi<br />
ltolvis survili, sizmareuli xilviT Tu lirikuli<br />
aRsarebis saxiT gamoxatuli.<br />
erTi didi indoeli poeti ambobs, balaxi ar cdilobs,<br />
baobabis xed gadaiqceso. amitomac aris buneba mravalferovani.<br />
literaturac asea: visac TviTgamoxatvis unari<br />
Seswevs da saTqmeli awuxebs, Tavisi xmac aqvs, rac qmnis<br />
literaturis mravalxmianobas, mravalferovnebas.<br />
dizaineri daviT megeneiSvili<br />
redaqtorisagan
SuaRame karga xnis gadasuli iqneboda. ca<br />
varskvlavebs ise moeWedaT, nemsis Casagdebi<br />
adgilic ki arsad iyo.<br />
pirbadri mTvare Tavis meufebas zeimobda.<br />
yovelTvis Cabnelebuli lampionebic ki akaSkaSebuliyo<br />
qalaqis am upatrono gareubanSi.<br />
gaukacrielebul Ramis SiSnarev mdumarebas<br />
Sua asaks mitanebuli mamakacis fexis<br />
xma arRvevda, rasac kacis xeldanatrebuli,<br />
mouvleli korpusebi eqod axmianebda.<br />
midioda gzaze kaci da miRiRinebda.<br />
Tavaweuli, zecas SehRimoda. Znelad SesamCnevi<br />
bancali dakvirvebul Tvals miaxvedrebda,<br />
rom kaci naqeifari iyo.<br />
_ rero-oo... sul ar moval am sofelSi<br />
reroo... ar varga, xmebi maklia... xmebi. rao,<br />
Tqveno udidebulesobav mTvarev! _ SublmoCrdilulma<br />
aixeda zecisken _ iqneb<br />
4
Tqven, Tqven, damexmaroT. bani mainc momeci,<br />
Se dalocvilo... eh, _ xeli Caiqnia kacma,<br />
Sorsa xar, Sors, ras momawvden. ise, dRes<br />
rava patarZaliviT gamoiyurebi _ galamazebuli,<br />
gakrialebuli, sufTa da ulaqebo, ha,<br />
raSia saqme?<br />
mudmiv sazrunavSi Caflulma mTvarem,<br />
RimiliT gadmoxeda Setortmanebul kacs,<br />
Tavi gadaiqn-gadmoiqnia da qaTinaurisagan<br />
gaxalisebulma erTi-orad moumata naTebas.<br />
_ vityvi, ra, mec, moclili xom ar aris,<br />
mTeli samyaros Rameuli darajia. - bodiSi,<br />
gvapatieT, gvapatieT, geTayva. ai, jamleTi,<br />
rom iyos axla Cems gverdiT, icocxle,<br />
davagugunebdiT, _ kai pirveli aqvs, magram<br />
marto var, erTi xma ki qarTul simReraSi<br />
bevri araferia. kaci Cafiqrda, mere xelebi<br />
gadaatrial-gadmoatriala, isev mTvares<br />
axeda da sazeimod ganacxada:<br />
_ ai, axla me udidesi ram aRmovaCine, _<br />
ise adrec vfiqrobdi, mara ar ganmicxadebia.<br />
axla ki Tqveni TandaswrebiT vacxadeb: Tqven<br />
unda icodeT, rom sami xmis gareSe qarTuli<br />
simRera ar gamodis. e.i. sami hipostasi.<br />
RmerTic samebiTaa. sami sakraluri ricxvia.<br />
metyvi axla Sen, bodiSi Tqven, batono mT-<br />
5
varev, ra aris aq aRmoCena? moiwie aqeT, Tu<br />
kaci xar da getyvi, moiCoCe xom, xoda, mismine.<br />
qarTvelTa xsna da gadarCena samebaSia.<br />
gaTiTokacebaSi ki ara, simravleSi, erTianobaSi,<br />
ai, martivi magaliTi. simReridanac Cans<br />
es, magram amas, Zmao, migneba unda. martivia,<br />
xom? xoda, mag simartiveSia misi sidiade.<br />
ase, Cemo Zmao da megobaro, me yvelaze xma ar<br />
mimiwvdeba, Seni gadasaxedidan ki yvelaferi<br />
xelisguliviT Cans, nu daizareb da miawvdine<br />
xma Cems Tanamemamuleebs. SevTanxmdiT, xom,<br />
ase ara sjobia? agaSena RmerTma. eh, mTvarev,<br />
mTvarev! _ wamoiwyo simRera. _ mTvareze<br />
simReras aravin wers, arada, saWiroa. movicli<br />
da me vizam mag saqmes. davsxvdeT mere<br />
me da Sen RamRamobiT da vimReroT erTad.<br />
erTi xma mainc momemateba, _ gamosavali naxa<br />
kacma.<br />
mTvaresTan musaifSi gabmuli kaci gzis<br />
piras mdgar nagvis bunkers miadga, romelSic<br />
upatrono ZaRlebi ela-melas gadadiodnen.<br />
kaci SiSiT gaerida safrTxes. _ xorcsavse<br />
ar vegono _ mWle kacs kbili ar gamkrano.<br />
_ ra vqna axla me, guls emRereba da<br />
rogor ar vimRero, vin damZraxavs, _ Tqva<br />
Seqeifianebulma. _ CemTvis ise, moguduls<br />
6
mainc vityvi. `rerooo” _ wamoiwyo kacma<br />
da erTi strofic CaaTava. Tan midioda. arc<br />
bevri hqonda gavlili da arc cota, rodesac<br />
gaCiraRdnebul supermarkets miadga. SeCerda<br />
kaci, Sexeda da gaifiqra _ `rava zRvasa da<br />
wyvdiads SeWidebuli `titanikiviT gaCaxCaxebulao~.<br />
fuli<br />
ras ar gaakeTebinebs<br />
kacso.<br />
kidev erTxel<br />
Sexeda ucnaurikonstruqciis<br />
Senobas da<br />
foTolgacvenili<br />
alvis xis<br />
Ziras gakeTebul<br />
Zelskamze Camojda.<br />
mieyrdno<br />
sazurges, Tavi ukan gadaswia da isev cas<br />
miapyro mzera.<br />
_ cao da varskvlavebo, ramden saidumloebas<br />
itevT, netav, ra xdeba mand? an ra<br />
aris ca? netav ramdeni caa! nuTu es ca<br />
libria, fardaa, romlis miRma Wvreta xorciels<br />
ar ZaluZs. gamigonia, sulieri xedvaa<br />
misTvis saWiroo. sulieri xedva mxolod<br />
7
gardacvalebis Semdeg modiso. arada, me axla<br />
minda vicode. imasac amboben, mxolod RvTis<br />
rCeulebs xelewifebaT Wvreta miRmieTSi. me<br />
ki, me vin var?!<br />
mere, TiTqos Tavisi uZlurebiT gagulisebulma,<br />
niSnismogebiT ganagrZo:<br />
_ Tqven, rom gadmommxobixarT Tavze da<br />
cimcimebT, marto cimcimi ra aris, cimcimi<br />
naTurasac SeuZlia. erTi miTxariT, Rvino Tu<br />
mogyavT, Rvinis fasi Tu iciT. aha, CafiqrdiT,<br />
ar iciT? maS, Tqven araferi gcodniaT.<br />
xeli Caiqnia kacma. myvanan, ra, esenic! kaci<br />
miwas CaaSterda, fexiT mosrisa foToli da<br />
gunebagamokeTebulma RimiliT ganagrZo:<br />
_ sul mikvirs, sparsma kacma rogor Tqva,<br />
`bagiT davwvdi doqis bages, bage gadavibadage~.<br />
eh, - SeekamaTa mdumare oponents, - ar<br />
iqneboda is kaci sparsi, romelime qarTvelis<br />
Svili iqneboda uTuod. savse iyo maSin<br />
sparseTi qarTvelebiT, silamaze akldaT, Tu<br />
vaJkacoba _ kmayofilma Camoisva xeli ulvaSebze.<br />
_ vis ZarRvebSic sisxlTan erTad<br />
Rvinoc ar Cqefs, ra icis man Rvinis fasi. ho,<br />
miyure, Sen, miyure da miWvritine TvalebSi.<br />
ho, Tqven geubnebiT, Tqveno udidebulesobav,<br />
mTavrev. _ fexze wamodga kaci da reveransi<br />
8
gaukeTa zecas. mere isev Camojda. _ ho. ho,<br />
ho, ra gixaria, Se ubiwoebadakargulo, codvili<br />
kacis turtliani fexi Sen miwasac<br />
Seexo, _ kacma xmas dauwia da Semrigebluri<br />
kiloTi ganagrZo. _ vazi mainc waeRoT im<br />
dalocvilebs, erTi Ziri vazi mainc. gawiTlebulma<br />
mTvarem saidanRac oblad mofarfate<br />
Rrublis fTila Camoifara da naTebas uklo.<br />
_ kai, geyofa axla, nu mibrazdebi, marto<br />
Seni bralic ar aris. ho, geyofa axla, geyofa.<br />
erTi, mainc mixaria, sircxvilis grZnoba<br />
gqonia. es ki cotas ar niSnavs. Sesarigeblad,<br />
Cemo mnaTobo, gimRereb, aba, yuradRebiT.<br />
rero, _ wamoiwyoo kacma, _ ara, ar<br />
gamodis, ori kaci minda axla me da erTi<br />
boTli Rvino mainc. avavsebdi Wiqas, _ xeli<br />
gaiwvdina kacma. cal muxlze CaiCoqa da<br />
isev zecas miapyro Tvali, _ ici, ratom ar<br />
gamomdis me axla simRera? garda imisa, rom<br />
marto var, gimeoreb, Rvinoa kidev saWiro. eh,<br />
Sen ra ici? Rvino amRerebs kacs. uRvinod<br />
mxolod msaxiobebi mRerian. amitomac aris<br />
maTi simRerebi umarilo. moixede aqeT, Tu<br />
kaci xar, geyofa butiaoba da, Tu RmerTi<br />
gwams, moumate naTebas. kidev didi gza maqvs<br />
9
gasavleli. egre, Se dalovilo, Cemo batono,<br />
mTvarev, ici, ra minda Sevsva axla am sasmisiT?<br />
xvdebi? modixar xom nel-nela Cems<br />
Wkuaze? erTi Seni Tavi momca<br />
axla aq da erTi Wiqa mainc<br />
Semasmevina SenTvis. xvdebi, xom?<br />
ai, am WiqiT misi udidebulesobis<br />
da ugamxalisebulobis _<br />
Rvinis _ sadRegrZelo minda<br />
Sevsva. Rvinis samadlobeli<br />
minda vTqva, vazis sadidebeli.<br />
RvTivkurTxeulo mcenarev, dRegrZeli<br />
iyos Seni fesvi da Seni<br />
madliani wveni aw da maradais<br />
10<br />
da ukuniTi ukunisamde, amin! Tu<br />
ratom vTqvi, mere mixvdebi.<br />
batono mTvarev! daviTi Tu<br />
gaxsovs, ebraelTa mefe? Zalian<br />
kargi, Tu gaxsovs. is Tu<br />
gaxsovs, ra uweria Tavis fsalmunebSi?<br />
Sen imdeni xnis xar,<br />
ar aris gasakviri, rom dagviwyebodes.<br />
hoda, gagaxseneb: `Rvino<br />
axalisebs gulsa kacisasao~.<br />
mixvdi axla, ratom var aseT
karg gunebaze? Tu mixvdi, magas ra sjobia?<br />
ara, imas Tu xvdebi, saiT vumizneb me? modi<br />
ra, mTlad nu daibnevi, isev ar gamebuto, Tu<br />
kaci xar. sxva ra gzaa, getyvi. nu ggonia, rom<br />
yvela CemsaviT dagijdeba da gaganaTlebs<br />
miwieri saidumloebebiT. hoda, mismine. im<br />
dalocvilma, qarTvelebisagan iswavla vazis<br />
moSeneba da Rvinis dayeneba. kargi, kargi, nu<br />
geRimeba axla. Rvino Cveni erovnuli ganZia,<br />
Cveni siamaye, Cven davamkvidreT msoflios<br />
yvela enaSi Rvinis cneba. Rvino, Zmao, filosofiuri<br />
kategoriaa, kacobriobis xsna<br />
da ganwmenda RvinoSia, qarTul RvinoSi, aba,<br />
ra gegona Sen? ise, didi ucnauri xalxi ki<br />
varT qarTvelebi. dagvepatentebina mainc, xom<br />
dagvadgeboda saSveli da Cvens SeWirvebasac<br />
moeReboda bolo. auh, es ra wamomcda,<br />
_ Sefucxunda kaci, _ qarTveli da vaWari?<br />
Cven daudevari, uSurveli, qvelmoqmedi xalxi<br />
varT. Cven mxolod gaCuqeba SegviZlia. ras<br />
ar gavaCuqebT xolme?! momxede erTi aqeT,<br />
momxede, aleqsandre flemingi Tu gaxsovs?<br />
ho, penicilini rom gamoigona da mere mTel<br />
msoflios uSurvelad aCuqa, mgoni, Sotlandieli<br />
unda iyos. damerwmune, Cveneburis<br />
sisxli urevia magis ZarRvebSi. ar damiwyo<br />
axla dava da nu xarxareb. vah, xarxaric<br />
SegZlebia, xom gagacine, erTi wveTic ar<br />
dagilevia da gunebaze moxvedi. mermiss<br />
11
movaxerxeb rogorme, dagalevino. Tu Sen ar<br />
Camoxval, me moval SenTan. ra, ar mimiReb?<br />
Se kaco, riTa var amerikelebze naklebi. es<br />
ra vqeni, kaco, ar movkali kaci siciliT? _<br />
da TviTonac axarxarda, axarxarda gulianad.<br />
mere gamoerkva da tuCze xeli miifara, aqeTiqeT<br />
gaixeda, giJi aravis vegonoo. _ erihaa,<br />
muxlebze ar vdgavar aqamde!<br />
naambobiT gamxiarulebulma, nammoreulma<br />
dedamiwam kacs xeli SeaSvela da fexze<br />
wamodgomaSi miexmara.<br />
kaci welSi gasworda, mxrebSi gaiWima,<br />
dasiebuli Tvalebi moisrisa, maradisobaSi<br />
gadasuli foTlebi SeaSfoTa da, saxeRimiliani,<br />
Tavis kanturiT gzas gauyva.<br />
midioda gzaze kaci da miRiRinebda: `gza<br />
siarulma dalia, sipi qva wylisa denama”...<br />
ehee, he, gaiRviZeT, gaiRviZeT, gamoaReT fanjrebi,<br />
erTi dRisTvisac ki Rirda gaCena. sicocxles<br />
gaumarjos, qarTvelebo, sicocxles.<br />
gexvewebiT, gexvewebiT, moufrTxildiT yovel<br />
dRes, yovel wuTs, mere sananeblad rom ar<br />
gagixdeT, mere gviani rom ar iyos. SexedeT,<br />
ra mSvenieria samyaro, rogor kaSkaSebs ca,<br />
rogor gviRimis mTvare, kidev raRa gindaT?<br />
leqsi gindaT? leqssac getyviT, oRond ifxizleT.<br />
Cven rom gvZinavs, mteri fxizlobs,<br />
mteri Zlieri, uCinari da veragi. kaci Se-<br />
Cerda, gzis piras buCqnarev, SemaRlebul<br />
12
adgilze Sedga. xeli cisken gaiSvira da<br />
daiwyo:<br />
cas Semoewna cecxlis akido,<br />
grgvinvam gaapo Rrubeli Savi,<br />
dabanguliviT gzaaerulo,<br />
geyofa Zili, aiRe Tavi,<br />
ar gaqvs ufleba, ar gaqvs ufleba,<br />
iwve sikvdilTan wilnayariviT.<br />
kacma xmas moumata da rixianad ganagrZo:<br />
moyvrad mosuli viTom mokeTe,<br />
bilwi zraxvebiT, flidi RimiliT,<br />
gadagvarebis, gadajiSebis,<br />
mourCeneli aris tkivili...<br />
kaci aCqarebuli sunTqavda. wamierad mTvares<br />
tyorcna mzera. mTvare gayursuliyo.<br />
usmenda. dadna kaci, xma dairbila da TiTqmis<br />
CurCuliT ganagrZo...<br />
Sen sxva misia garguna RmerTma,<br />
Sen golgoTaze didxans givlia.<br />
isev moumata xmas, gaxeda Cabnelebul korpusebs,<br />
zecas da dasWeqa:<br />
13
14<br />
fexze wamodeg da daiquxe,<br />
qarTlosianno, ra dros Zilia...<br />
sevdis nislebi mihfant-mohfante,<br />
amomziurde, Sen SegiZlia...<br />
dadumda kaci, irgvliv samarisebulri<br />
siCume iwva. _<br />
eh, mainc veravin gavaRviZeo, _<br />
gaifiqra kacma, magram ucbad<br />
taSis xma Semoesma. jer<br />
kanti-kuntad, mere ki _ mquxared.<br />
axeda zecas, iRimeboda<br />
mTvare da taSs ukravdenen<br />
varskvlavebi. zecam mimiRoo,<br />
gadairia kaci, muxlebze daemxo,<br />
gadaiwera pirjvari da<br />
SehRaRada:<br />
_ ufalo, ieseo qriste,<br />
Zeo RvTisao, Semiwyale me,<br />
codvili. madloba, ufalo,<br />
gaCenisTvis. am samyaros<br />
xilvisTvis, sicocxlisTvis,<br />
yoveli dRisTvis, yoveli<br />
wamisTvis, gansacdelisTvis,<br />
tkivilisaTvis, yovelive miwierisTvis<br />
da siyvarulisT-
vis. dideba Sens saxels, qristiani kaci xom<br />
RviniT eziareba Sens WeSmaritebas RviniT da<br />
puriT. gmadlob, ufalo, aseTi qveynisaTvis,<br />
aseTi xalxisaTvis. mapatie, me, ubralo cod-<br />
vils, mokvdavs, Tu Cemi mwikvli bagiT ise ver<br />
vTqvi, rogorc Sens didebas ekadreba, kidev<br />
erTxel mapatie, dideba Sens sulgrZelobas.<br />
daCoqilma kacma isev axeda zecas, pirjvari<br />
gadaiwera da miwas eambora. wamodga<br />
fexze. Seyovnda. Zalumad SeisunTqa Semodgomis<br />
civi haeri da gzas gauyva.<br />
kaci dafiqrebuli da mdumared miuyveboda<br />
gzas, mis sxeulSi mborgavi baxusis<br />
Winkebi ki mosvenebas ar aZlevdnen gonebas.<br />
Rimili gaukrTa isev kacs. Tvalebi<br />
moWuta. svla SeaCera da mTvares Seexmiana:<br />
_ mgoni, xvdebi raRacebs, Cemo Zmao da<br />
megobaro, dReis Semdeg Cven ganuyreli megobrebi<br />
viqnebiT. ase gaxsnilad me jer aravisTan<br />
misaubria da Seni yuris gdebac da<br />
xandaxan gamxnevebac, biZgi gulaxdilobisaken,<br />
Cveni megobrobis sawindrad CavTvale. rom<br />
icode, is leqsic Sen wagikiTxe pirvelad.<br />
marTalia, bevri araferia, amas Senc mixvdi,<br />
magram taSiT mainc damajidoveT. vici,<br />
15
gamxnevebis iyo is taSi, Sen gulwrfeloba<br />
da sialale ufro mogewona. Cven xom aravis<br />
vejibrebiT, Cemo megobaro, leqsis Sesaxebac<br />
marto Cven viciT, me da zecam.<br />
mcireodeni pauzis Semdeg kacma isev<br />
mxiarul kiloze ganagrZo. _ yvelaferi,<br />
yvelaferi, magram cotaTi mainc mebralebi, _<br />
mgoni Cems meti arc megobari gyavs. ar vici,<br />
mand rogori megobroba ician. aq ki... ici, ra<br />
sufridan movdivar? ici, ra molxena viciT<br />
qarTvelebma? ra ici Sen. SeiZleba, cali<br />
TvaliT SemogiWyetia, mere Segrcxveboda da<br />
Tvals moaridebdi, rogorc daupatiJebeli<br />
stumari. vici me Seni simorcxvis ambavi.<br />
weRan rogor gawiTldi. awi me vicode.<br />
aucileblad wagiyvan Cems ZmebTan. Cems megobrebTan<br />
mosalxenad. dros ra vuTxra, Torem<br />
megobari rogor unda genatrebodes. gagonili<br />
geqneba Sen, `xanma undobarmao~, is droa<br />
axla, magram verafers dagvakleben. megobars<br />
yoveldRe unda naxulobde. exmarebode. misi<br />
tkiviliT Tu sixaruliT unda cxovrobde.<br />
gverdSi unda edge Wirsa Tu lxinSi. esaa<br />
megobroba. Rvinoze xom gelaparake, RvTiuri<br />
sasmelia, magram megobari marto qeifSi xom<br />
ar unda gaxsendebodes, marto qeifSi xom<br />
16
ar unda eferebode? ar mwams me Rvinismieri<br />
megobroba. migdeb yurs, xom? darwmunebuli<br />
var, Cven magari megobrebi viqnebiT. ise<br />
rava movkvdebi, erTi Tu ar dagaTvre. rao,<br />
geRimeba? ar gexumrebi, aba, Se kaco, sul me<br />
vlaparakob, Sen ki jer erTi sityvac ar<br />
giTqvams. ho, ho, migixvdi. migixvdi, Znelia<br />
nasvam kacTan saubari, magram mosmena rom<br />
SegiZlia, didi kulturaa eg, Zmao!<br />
sufraze mogaxsenebdi da Cems megobrebze.<br />
madrove cota xans da yvelas gagacnob. ar<br />
gagikvirdes, icis ase Rvinom azrebis Semoseva.<br />
CvenTan, aq, dedamiwaze ician Tqma, Rvino<br />
Wurebs xeTqavso da kacs ras uzamso? aba,<br />
ra gegona Sen, WkuiT unda moxmareba. zomierebaa<br />
saWiro. ha, ha, ha, _ Caiqirqila kacma,<br />
_ zomiereba, romlis dacva ase gviWirs qarTvelebs,<br />
gana marto RvinoSi, yvelaferSi.<br />
moqneva, gagixaria, viciT, magram xSirad gadavyolilvarT<br />
xolme moqneuls, asec iyo.<br />
nametnavad momeria, mgoni, es dalocvili,<br />
namdvilad davTveri, ver iqna da ver CavaTave<br />
dawyebuli. _ kaci cota xniT Seyovnda, axeda<br />
zecas da damorcxvebulma ganagrZo. - Tu<br />
megobrebi varT, megobrebi viyoT bolomde da<br />
dReidan batonobiT nuRa mivmarTavT erTma-<br />
17
neTs, CvenTan, aq, ubatonod, pirdapir saxeliT<br />
mimarTva megobrobis niSania. SevTanxmdiT,<br />
xom, agaSena RmerTma. Cemo mTvarev, sufras<br />
Tamada unda hyavdes, aseTia aqauri wesi. _<br />
kacma Cumad isev Caiqirqila, _ magis gasaWiri<br />
namdvilad ar gvaqvs. qveynis Tamadebis<br />
gaWirveba ki sagrZnobia. Cemo mTvarev, isev<br />
gameqca sityvebi, nametnavad Zneli dasaurvebelia<br />
nasmurevze. Cvens sufrasac hyavda<br />
Tamada, erTi gamxmari, cxvirkauWa, orbiviT<br />
momzirali, enakvimati da enawyliani. ra ar<br />
Tqva, kinaRam itira da Cvenc lamis gvatira.<br />
gansakuTrebiT, samSoblos sadRegrZeloze<br />
iTqva bevri. qarTvelebi, rom icode, Cemo<br />
megobaro, samSobloze Tavgadakluli xalxia,<br />
Zala ar aris maTi mSobliuri miwidan<br />
mowyvetisa. arada, vin ar cdilobda. qristes<br />
aqeT ori aTasi weli. qristes iqiT kidev<br />
ramdeni aTasi. dedamiwis romeli mpyrobeli<br />
ar dagvsxmia Tavs. ra satanjveli ar mouvlenia<br />
CvenTvis. gvawiokebdnen, gvwvavdnen,<br />
vazs gviCexavdnen _ icodnen mtarvalebma<br />
misi fasi. samSoblodan gverekebodnen, magram<br />
mainc veraferi dagvakles. qarTveli usaqarTvelod<br />
araferia. am miwidan Rebulobs igi<br />
iseT sazrdos, iseT madls, dedamiwis sxva<br />
18
vercerTi kuTxe rom ver miscems. amitom<br />
ar toveben Cemi Tanamemamuleebi am RvTis<br />
kurTxeul miwas. aq yvelani mefeebi arian.<br />
iq ki ujariskaco generlebi. droebiT wasulebsac<br />
ki saSineli nostalgia tanjavT.<br />
da iciT, pirvelyovlisa, ras akeTeben, rom<br />
Camodian? Sen ra ici miwis yadri, Sen ra ici,<br />
raa ganSorebis tkivili. sul erT adgilze<br />
brunav, ar gewyinos, amas rom geubnebi, qarTveli<br />
CamosvlisTanave jer miwas eamboreba,<br />
mere dedas da mere yvela danarCens. deda<br />
da samSoblo, deda da miwa qarTvelisaTvis<br />
TiTqmis erTi da igive cnebebia. amitomac<br />
uwodeben dedasamSoblos dedamiwas. yvelaze<br />
meti dro am sadRegrZelom waiRo. sasmiss ar<br />
ikiTxav axla? dro movida, Cemo keTilo mna-<br />
Tobo, warmogidgino Cemi megobrebi, romlebic<br />
usaTuod Seni megobrebic gaxdebian. ojaxis<br />
ufrosi Temuri, romelsac megobrebi siyvaruliT<br />
Tovlis babuas veZaxiT. dalocvili,<br />
yoveli axali wlis Rames kaxuri RviniT<br />
xeldamSvenebuli Camogvirbens xolme. xom<br />
xvdebi, ra akeTebinebs amas, Zmao, ho, didi siyvaruli<br />
da uzomod keTili guli. kaxelia<br />
da iumoric saocrad mariliani aqvs. sasmisze<br />
gelaparakebodi - Temurma globusi gadaxsna<br />
19
Suaze. globusi xom ici, rac aris, hoda, or<br />
nawilad gayo. erTi nawili Tamadas misca, ho,<br />
im cxvirkauWas, meore _ mis moadgiles da<br />
am sasmisiT Seisva samSoblos sadRegrZelo.<br />
globusi simboloa, Cemo megobaro. Cveni<br />
samSoblos TamadobiT mTeli dedamiwis sadRegrZelo<br />
iTqva. CvenisTana ucnauri xalxi<br />
mTels dedamiwaze ar moipoveba, xom gjera?<br />
sadRegrZelo yvelam Sesva, kidev vimeoreb,<br />
am sadRegrZelos qarTul sufraze yvela<br />
svams uklebliv _ es dauwereli kanonia. da<br />
mere unda genaxa Sen, ra siTbo da siyvaruli<br />
datrialda, ra vaJkacebi isxdnen sufrasTan.<br />
Temurze ukve giTxari. axla vaneli unda<br />
gagacno _ gia-giorgi _ ormetriani beWbrtyeli<br />
da mxrebganieri vaJkaci. globusis<br />
dalevis Semdeg sul ase gaiZaxoda _ Cvens<br />
xutuns gaumarjoso, ese igi, Cvens siyvarulso.<br />
axla zestafonel malxazs ar ikiTxav!<br />
stumarze Tavgadakluli kaci, romelic Seni<br />
gulisaTvis erbo-kvercxs Seiwvavs xelis<br />
gulze. sxva biWebi _ erTimeoreze ukeTesebi.<br />
jamleTi, xom ici, kargad mReris-meTqi,<br />
sadac gaivlis, imis nafexurebze yvavilebi<br />
amodis. soxumeli soso _ bedis ukuRmar-<br />
TobiT sakuTar samSobloSi ltolvilad<br />
20
qceuli, Tavis ezo-kuTxe-kunWulze rom<br />
abodebs yovelJams. galeli Tamazi _ isic<br />
ltolvili, nametani seriozulia, kanonis<br />
kacia. aba, mxolod galaktionis `meris”<br />
kiTxvis dros aviwydeba kanoni da samar-<br />
Tali. niko, Cemo batono, siyvarulis kaci<br />
_ gaWirvebis talkvesi. erTi simRera aqvs<br />
amoCemebuli, momadgeba xolme da sul imas<br />
mamRerebs. wagimRereb axla `waval da gagifrindebi~...<br />
amirani, _ ZirZveli Tbiliseli,<br />
koloriti da bohema qalaqisa. qalaquri<br />
melodiebis ubadlo Semsrulebeli, Snoiani<br />
kaci. axla qalbatonebs ar ikiTxav! erTs<br />
gamovyof gansakuTrebiT _ qalbatoni dina<br />
_ Cveni giorgis meuRle, Cveni dadnafici, qaluri<br />
mSvenierebisa da sinazis gansaxiereba.<br />
mTeli ubnis, ha, vityvi ra, mec, ubani ras<br />
miqvia, mTeli qveynis mSveneba, saTno, keTili,<br />
kdemamosili qalbatoni. mTeli saqarTvelo<br />
iyo iq Sekrebili, Cemo Zmao. xom xedav,<br />
ra xalxi, ra vaJkacebi trialebdnen Cems<br />
garSemo. arafriT ar arian imaTze naklebi,<br />
did daviTs rom exvia didgorSi. gaxsovs!<br />
ra sityvebi Tqva gadamwyveti brZolis win!<br />
Sen unda gaxsovdes, Zmao, Seni xnis qva aRar<br />
agdia aq, CvenTan. megobari rom xar, imitom<br />
21
gelaparakebi ase _ Sinaurulad, Tu ara sxvanairi<br />
laparakic vici me. smena iyos, daviTi<br />
laparakobs: `eha, meomarnno qristesanno! Tu<br />
RvTis rjulis dasacavad wesierad vibrZviT,<br />
aramc Tu eSmakis uricxv mimdevarTa, aramed<br />
TviT eSmakebsac advilad davamarcxebT~...<br />
asea dResac. tanSi maJrJolebs am sityvebze<br />
da cremlic momawveba xolme. netavi<br />
gamoCndebodes kide erTxel daviTi. netavi<br />
kidev erTxel gvetyodes vinme aseT sityvebs.<br />
xalxi ki mzad aris, dauCoqos da SehRaRados.<br />
gagviZex win, dido sardalo, gviyme da<br />
gvamsaxure samSoblos. Cemo megobaro, momiteve,<br />
Tu naRvelic Seepara Cems xmas. ra<br />
vqna, uzomod miyvars Cemi dabneuli qveyana.<br />
magram gveyofa. me iqidan imodena siyvaruli<br />
momaqvs, araTu Cems qveyanas, Senc ki gagaTbobs,<br />
Cemo civo megobaro.<br />
kaci SeCerda, karga xans iyo Cafiqrebuli.<br />
mTvarec eloda, eloda mouTmenlad...<br />
TavCaRunulma kacma xelukuRma TvalSi<br />
xeli amoisva da alaparakda. alaparakda<br />
odnav xmagabzaruli:<br />
_ Cemo mTvarev, araa didi sircxvili, Tu<br />
22
ogorc wveTad qceuli cis nami gasxlteba<br />
pawawa foTolze _ vaJkacis Tvalsac moswydes<br />
oboli kurcxali. magram es marto<br />
sevdis, uimedobis cremli rodia, marto<br />
warsuls ki ar mivstiri, aramed sixarulisac.<br />
da ici, ra mixaria, aba, Tu mixvdebi? nu<br />
daibnevi isev, Se kaco. arwivis mzera gaqvs,<br />
Se dalocvilo da verafers amCnev?! amCnev<br />
da Senc gixaria. gatyob, rom gixaria. Cumad<br />
gixaria, uTqmelad vxvdebi me, gana ver vxvdebi?<br />
Seni fxizeli Tvali kargad xedavs,<br />
rom arsad dedimiwis zurgze dRes imdeni<br />
RvTis saxli ar Sendeba, ramdenic CvenTan.<br />
erTimeoreze ukeTesebi, kelaptrebiviT ga-<br />
brwyinebulni. amdeni mlocvelic msoflios<br />
arcerT kuTxeSi ar aris. es Senc gixaria<br />
CemsaviT. gixaria CemsaviT, Cemo megobaro da<br />
xvdebi _ es saqarTvelos ukvdavebaa, xvdebi,<br />
rom saqarTvelos gadaSeneba ar uweria.<br />
moica, moica _ Seyovnda kaci da isev SeCerda,<br />
Sexeda mTvares da kidev erTi kurcxali<br />
Camoekida Rawvze, _ Cemo megobaro! Senc<br />
agiwylianda Tvali?<br />
23
kacis Rawvze dakidebul wveTSi kiskasobda<br />
moWeqili cargvali.<br />
gulaCvilebulma, galursulma mTvarem<br />
sxivebiT moumSrala danamuli Rawvebi mxreb-<br />
Camoyril kacs da beWebze odnav ubiZga.<br />
kaci isev gaudga gzas, midioda mdumared,<br />
xan xelebs gaasavsavebda, xan Tavs gadaiqnevda,<br />
xan isev saxeRimiliani zecas axedavda. mTvare<br />
ki, romelsac sifiTre mosdeboda, uxmod emSvidobeboda<br />
axladSeZenil megobars da sabrZanebels<br />
mis udidebulesobas mzes uTmobda.<br />
kaci ki midioda...<br />
24
Semodgomas ferTa Sejibri gaemarTa. eniT<br />
auwereli ferTa gradacia Tvals axarebda, guls<br />
axalisebda. aRtacebulsa da grZnobamoreuls<br />
Tavs gaxrevinebda Semoqmedis sidiadis winaSe.<br />
Wirda garCeva, romeli feri sad iwyeboda da<br />
sad mTavrdeboda. lurji da mwvane gaxunebuliyvnen.<br />
ufro wiTeli, Sindisferi da yviTeli<br />
yelyelaobdnen. yelyelaobdnen da sevdamoreulni<br />
gardauvalis molodinSi garindebuliyvnen. xeTa<br />
yoveli gatokeba foTlebs JruanteliviT uvlida<br />
tanSi. yoveli amosunTqva sikvdilis tolfasi<br />
gamxdariyo. xan erTi mowydeboda, xan meore da<br />
maradisobaSi gadasuli, farfatiT efinebodnen<br />
ezoebs. SesaSurad lamazad kvdebodnen foTlebi.<br />
gadahyurebda yelSexveuli Tornike ezos da<br />
verc ferTa Sejibrs amCnevda da verc foTolTa<br />
sikvdils. misi Tvali fexburTis moedans ar<br />
scildeboda, sadac biWebi gamalebuli dasdevdnen<br />
burTs.<br />
_ netavi magaT, _ amoioxra Tornikem da gunebaSi<br />
usityvod gaagrZela.<br />
ar momkla, kaco, es glandebia, Tu raRac ube-<br />
26
dureba! gaiqcevi, agiwevs sicxe, nayins SeWam,<br />
_ isev sicxe, iyvireb _ sicxe, imRereb _ sicxe.<br />
gavTavdi kaci, meti aRar SemiZlia. rac aris, aris<br />
_ avdgebi da mec amoviWri. hm, amoviWri, _ fiqri<br />
SeaCera Tornikem, _ mere isev dasxletil fiqrs<br />
aedevna _ saTqmelad advilia, magram meSinia, rogoria<br />
yelSi dana. TiTis gaWraze vaqcev qveyanas<br />
da yeli, Zmao, xumroba ambavi xom ar ggonia.<br />
_ aba, ijeqi fanjarasTn, uyure, sxvebi rogor<br />
erTobian. Senc ityvi, ra, kaci varo, ramdenma<br />
gogonam amoiWra da viTom araferi. iZaxian, sul<br />
araferi mtkenia, verafers ver gaigebo. ityuebian.<br />
rogor ver gaigeb, yelSi danas gisvamen da verafers<br />
gaigeb? yeli, dana, makrateli, ar getkinebao,<br />
mihqaraven, eh, aRar vici, ra vqna...<br />
mziT gasxivosnebul Semodgomis erT lamaz<br />
dilas, roca cargvali silaJvardeSi iZireboda<br />
da sasauzmod gamosuli beRurebis JivJivs saz-<br />
Rvari ar hqonda, Tornike mSoblebma yel-yuris<br />
klinikaSi miiyvanes.<br />
Tornikes mama, batoni niko, eqimis kabinetSi<br />
Sevida. Tornike da dedamisi, qalbatoni izo, derefanSi<br />
skamze Camosxdnen. eqims sxvebic elodebodnen.<br />
Tornike wamodga da kedelze gakrul plakatebs<br />
dauwyo ugulod Tvaliereba. plakatebze adamianis<br />
organoebi iyo gamosaxuli sxvadasxva WrilSi. kabinetis<br />
kari gaiRo da batoni nikoc gamovida.<br />
_ Tornike<br />
_ diax, mama...<br />
_ erTi wuTiT modi...<br />
kabinetidan eqimic gamovida.<br />
27
_ batono givi, es aris Cemi vaJi. eqimma<br />
Tornikes Tavze xeli alersianad gadausva da RimiliT<br />
hkiTxa: erTi Seni saxeli gamaxseneo, viTom<br />
icoda da daaviwyda.<br />
_ Tornike.<br />
_ xom ar geSinia, Tornike? ise, Seni saxelis<br />
patrons risi unda eSinodes. ha, ras ityvi, batono<br />
niko, vaJkacia ukve, risi unda eSinodes?!<br />
batonma nikom pasuxad<br />
mxolod mxrebi<br />
aiCeCa.<br />
Tornikes ar moewona<br />
TeTrxalaTiani, mrgvalsarkewamocmuli<br />
eqimi.<br />
civad momziral sarkes<br />
Tvali aarida, usiamod<br />
gaaJrJola.<br />
_ batono niko, Tu<br />
gsurT, pirvels gavuke-<br />
Teb.<br />
_ ha, ras izam, Sexval,<br />
Tornike?<br />
_ ara, mama, jer sxva<br />
Sevides...<br />
_ batono givi, jer sxvao, mgoni, damfrTxalia,<br />
- aiwura batoni niko.<br />
_ kargi, iyos jer sxva...<br />
eqimi saoperacioSi Sevida. saoperaciodan ki<br />
eqTani gamovida, qalbatoni marine. igi batoni<br />
nikos ojaxis Soreuli naTsavi iyo. misi mecadineobiT<br />
gadawyda operaciis am klinikaSi gakeTeba.<br />
28
Zalian aqebda eqims _ oqros xelebi aqvso.<br />
_ Tornike, Tavi ar momWra axla. ori dRea,<br />
Seni qebis meti araferi mikeTebia eqimTan. xedav,<br />
ramdeni gogona dgas rigSi? ar gajobon.<br />
Tornike xmas ar iRebda, gulSi ki gaifiqra, amaT<br />
ra enaRvlebaT, erTi TviTon iyvnen Cems adgilas,<br />
darigebaze advili raRaa.<br />
saoperacioSi pirveli pacienti Seiyvanes _<br />
kikinebiani gogona. naxevari saaTis Semdeg _ meorec.<br />
Tornikes jeric dadga. Sevida. qalbatonma marinem<br />
Tornike savarZelSi Casva. gaqaTqaTebuli xalaTis<br />
gulispiri Seiswora da Tornikes mimarTa:<br />
_ xom xedav, Tornike, saSiSi araferia. or gogonas<br />
ukve gavukeTeT operacia, xmac ar amouRiaT.<br />
Tornikes yelSi amouvida amdeni mzrunveloba,<br />
enagadaylapuliviT ijda savarZelSi da iqve axlos<br />
mdgar patara, borblebian magidaze dawyobil<br />
samdicino instrumentebs aTvalierebda. netav,<br />
romliT unda amomWran? Seamcivna, gularZnilma<br />
instrumentebs Tvali aarida.<br />
fanjridan Semosuli mzis sxivebis Wavli<br />
iribad ecemoda Tornikes fexebTan...<br />
_ aba, ymawvilo, moemzadeT _ RimiliT mimarTa<br />
batonma givim. SiSi gamoigde sxeulidan, damerwmune,<br />
verafers gaigeb, xiWvi ar Segsobia, Se kai kaco?<br />
hoda, eg aris sul, _ erTi pwkena da morCa.<br />
xiWvis xsenebaze Tornikes tanSi daburZgla.<br />
batonma givim TvaliT qalbaton marines savarZlis<br />
ukan Camokidebul Tokze mianiSna.<br />
_ ara, ar dagvWirdeba, batono givi, - Tavi gaaqnia<br />
qalbatonma marinem.<br />
29
Tornikes eqimma piri daaRebina da yelSi raRac<br />
siTxe Seasxura. siTxem pacients yeli gauciva<br />
da nerwyvis ylapva gauZnela _ TiTqos SeuSupda<br />
kidec. mere, sakmaod mozrdili SpriciT Tavwatexili<br />
ampulidan wamlis amosrutva daiwyo.<br />
stvena-krusuniT gaacila ampulam ukanaskneli<br />
wveTi. dastaqarma savse Sprici ze aswia, Suqze<br />
gaxeda da dguSis miwoliT haeri gamodevna.<br />
Tornike gafacicebiT adevnebda Tvals eqimis yovel<br />
moZraobas, simwris oflSi ixarSeboda.<br />
eqimi ki saqmianobda, moxerxebulad miemarjva<br />
Tornikes da dafCenil pirSi glandis Ziras nemsi<br />
SeurWo, _ savse Sprici daicala. Cxvletisas<br />
Tornikem TiTebi momuWna da daiZagra. arc ise etkina.<br />
cota xanSi igive procedura meore glandze<br />
Cautares _ TiTqmis ar stkenia. yeli fexsacmlis<br />
ZiriviT gauxda. veRarafers grZnobda. marine Tavs<br />
dastrialebda Tornikes da amxnevebda _ xedav, ra<br />
umtkivneuloa, Sen ki geSinodao.<br />
amasobaSi ki batoni givi romeliRac instrumentiT<br />
glands miswvda, mouWira, amoswia. Tornikem<br />
Tavi wamoayola, gaafrTxiles, Tavi daiWireo, kidev<br />
amoswia da amoiRo. am avladidebas gvamadlidi, Se<br />
kai kaco?<br />
Tornikem wauyrua naTqvams. pirveli glandis<br />
amoRebis Semdeg cota damSvidda _ SegrZnebaa<br />
usiamo, Tu ara tkivili bevri araferiao...<br />
batoni givi ukve yelidan cxviris ares asuf-<br />
Tavebda. maSis magvari instrumentiT cxviris<br />
RruSi xorcmets miswvda, moswia, moswia da dasaklavi<br />
xariviT ibRavla Tornikem, _ tkivilma<br />
30
tvinidan fexis Ziramde gaatana, eqims xelidan<br />
dausxlta da savarZlidan wamovarda.<br />
_ miSveleT!.. mklaven! _ bRaoda Tornike da<br />
saoperacioSi darboda.<br />
_ batono givi! batono givi! ariqa, ar gagveqces.<br />
gaognebul eqims sarke Sublidan cxvirze Camoscureboda.<br />
eqTanis xmaze xelSi kauWismagvari instrumentiTkarebTan<br />
dadga da sabrZolo<br />
pozicia daikava.<br />
qalbatoni marine ki<br />
wiokiT da qoqoliT<br />
Tornikes dasdevda.<br />
_ eg aris, ar getkinebao,<br />
eg aris, ar<br />
getkinebao? _ yviroda<br />
Tornike da<br />
kuTxidan kuTxeSi<br />
pirsisxliani sirbils<br />
ganagrZobda.<br />
batonma givim gasasvleli karebi gasaRebiT Caketa<br />
da qalbaton marinesTan erTad Tornike kuTxeSi<br />
miimwyvdia. dausxlta Tornike da fanjris rafaze<br />
axta. Tan bRaoda:<br />
_ miSveleT!.. mklaven!..<br />
_ miSvele, marine, ar gadaxtes es damTxveuli,<br />
ar dagvRupos, mogvWra Tavi, es vin yofila, kaco.<br />
gagviqcevs pacientebs, fexi dauWire, fexi, - Tux-<br />
Tuxebda araqaTgamoclili batoni givi.<br />
rogorc iqna, Seipyres, _ xelebi gadaugrixes<br />
da dasaklavi cxvariviT savarZlisken waaTries.<br />
31
Tornike ki isev bRaoda:<br />
_ eg aris, qalo, ar getkinebao?..<br />
_ vin aris Seni qali, Se tutuco, _ aliyuri<br />
gaawna aforiaqebulma da Tmagawewilma qalbatonma<br />
marinem. meore loyas batoni givi miswvda. rogorc<br />
iqna, Tornike savarZelSi CaCurTes, xel-fexi<br />
gaukoWes, Tavic ki miubes savarZelze...<br />
batonma givim ris vai-vaglaxiT operacia<br />
CaamTavra da momCvaruli da daosebuli Tornike<br />
saoperaciodan gamoacila.<br />
lodiniT datanjuli mSoblebi Svils mieyvavilnen.<br />
_ vaJkaci gyolia, batono niko, vaJkaci _ Zlivs<br />
amomarcvla saxeareulma batonma givim da TavCa-<br />
Runuli isev saoperacioSi Sevida.<br />
palataSi sawolze pirqvedamxobili Tornike<br />
ki wuT-wuT amoibRavlebda xolme:<br />
_ eg aris, qalo, ar getkinebao, eg aris, ar<br />
getkinebao?..<br />
32
petre ucnaurma RuRunis xmam gamoaRviZa.<br />
Tvalebi moifSvnita, sawolze Camojda. mere erTi<br />
Zalumad daamTqnara, aCeCili Tmebi TiTebiT ukan<br />
gadaivarcxna da gairinda. mofxizlebuli fexze<br />
wamodga da zmorebiT aivans miaSura. sisxami dila<br />
iyo. dilis grilma niavma Zilis nabadi Sors<br />
moasrolina da sabolood gamoafxizla.<br />
aRmosavleTi vardisfrad iwvoda, cotac da<br />
mzec amoiwvereboda. isev RuRunma miiqcia misi<br />
yuardReba, ukve Tavs zemoT. zurgisken Semobrunda<br />
da Tavze gadmomxobili mezoblis aivnis Zirs Seacqerda.<br />
aivnis kuTxeSi aTasgvari xaraxurisaTvis,<br />
romelsac ojaxSi verasodes gamolev, adre saTavso<br />
gaakeTa, ujrebad dayofili. bolo ujris zemoT<br />
patara Seuvsebeli sicariele darCa. im sicarielidan<br />
gadmoSveril erTi cida ficris naWerze ori<br />
ucnauri frinveli SeniSna, _ mtreds waagavda _<br />
ufro momcro zomis, mogrZo niskartiTa da saocrad<br />
moZravi wertiliviT wiTeli TvalebiT. erT<br />
maTgans niskartiT balaxis Rero eWira. meore _<br />
patara, mouxerxebel adgilas gafxorili, petres<br />
Tavze dascqeroda da RuRunebda. petrec dakvirvebiT<br />
umzerda. mere ulvaSebSi CaiRima, xeli<br />
34
gaiwoda, welSi odnav moixara da tkbili xmiT<br />
ganucxada `stumari RvTisaa, mSvidoba Tqvens mobr-<br />
Zanebas~. amis Tqma da lamazaddavarcxnilma TvalwiTela<br />
frinvelebma frTebis tkacuniT sivrces<br />
miaSures. `oo! nametnavad mSiSrebi yofilan~.<br />
SesaniSnav gunebaze dadga petre, ramdenime<br />
varjiSis msgavsi moZraoba gaakeTa, _ xelebi gadaajvaredina,<br />
saxsrebi daWima da Rrmad amoisunTqa.<br />
gulisyuri ucnaurad moRuRune frinvelebisaken<br />
hqonda. TiTqos raRac gaaxsendao, gamxiarulebuli<br />
Sin Sevida da momcro zomis kibe gamoitana. miadga<br />
saTavsos, Sedga fexi safexurze da saTavsos<br />
bolo ujris miRma SeiWyita. xis wvrili totebi<br />
da balaxis Reroebi daumTavrebel budeze mianiSnebdnen.<br />
`ehe, Tu ase gaagrZeles, matebasac unda velodoT.<br />
aq, am viwro da mouxerxebel adgilas Zlian<br />
gauWirdebaT~. ymawvilkaciviT gaxalisebuli petre<br />
saswrafod Camovida kibidan.<br />
`rogorc iqna, rogorc iqna~...<br />
petres bavSvobidan ocnebad hqonda gadaqceuli<br />
_ jer kidev soflidan moyolebuli, _<br />
mis saxlze Citebs bude gaekeTebinaT. naRvliani<br />
TvalebiT gahyurebda xolme mezobeli bavSvebis<br />
saxlis aivnebze Camomwkrivebul mercxlis budeebs.<br />
zogierTi `Tavxedi~ Sin, binaSic, naTuris Tavze<br />
pawawkintela niskartiT gasaocar Citebis saxls<br />
gamoakopwiebda xolme. dilidan daRamebamde dasrialebdnen<br />
mercxlebi haerSi, WikWikebdnen saamod,<br />
bartyebis dafrTianebis mzeras xom araferi<br />
sjobda, _ frenis pirveli gakveTilebi, jer kidev<br />
susti frTebis afrTxialeba, gavardna sivrceSi,<br />
35
warmatebisagan Tavbrusxveva da netarebis Wik-<br />
Wiki. gazafxulze xom gauTavebeli omi hqondaT<br />
maT budeebs dapatronebul beRurebTan, iyo erTi<br />
gaweva-gamoweva. bavSvobidanve gaxda petresTvis<br />
cxadi, rom Zalze Znelia an TiTqmis SeuZlebelia<br />
mitovebulis ukan dabruneba da xelmeored dasakuTreba.<br />
wuxda petre da am wuxils babuasac<br />
uziarebda xolme.<br />
babua ki eubneboda:<br />
_ Svilo, Tu mercxlebi saxls usafrTxod<br />
ar CaTvlian, ise iq budes ar gaikeTeben. gonieri<br />
da alRoiani frinvelia mercxali. Cveni saxli<br />
dabalia, qaris mxarezea, Tanac msunagi kata gvyavs<br />
da iqve mzis gulze monebivre fisoze miuTiTa,<br />
romelic moWutuli, mibnedili Tvalebidan imzireboda<br />
ulvaSebis cmacuniT, TiTqos<br />
kvers ukravda naTqvams, ras izam,<br />
aseTia Cemi bunebao.<br />
mercxlebisagan dawunebuli<br />
saxlis gamo petre Tavs imiT<br />
imSvidebda xolme, rom gavizrdebi,<br />
usaTuod did saxls avaSeneb da<br />
katac verafers damaklebso.<br />
`xom mainc mewvnivnen, ra<br />
vuyoT, rom mercxlebi ar arian<br />
da arc WikWikeben, RuRunic sasiamovno<br />
mosasmenia, me vicode magaTi<br />
pativiscema, rogor gamaxalises<br />
am dalocvilebma~.<br />
mze horizontze ekida da<br />
iwvoda. agugunebuli, ayayanebuli<br />
qalaqi istoriis morig furcels<br />
Slida.<br />
36
acundrukebul-amCatebulma petrem bavSvebs<br />
miaxara:<br />
_ ucnauri Citebi gvewvia, Tan TxovniT<br />
mogvmarTes, Tqveni saxlis aivnis erT patara monakveTze<br />
saxlis ageba gadavwyviteT da winaaRmdegi<br />
xom ar iqnebiTo?<br />
_ aba, saxli? _ ikiTxa ninikom.<br />
_ jer mxolod `saZirkveli~ aqvT Cayrili, _<br />
upasuxa petrem. salome ukve kibeze micocavda da<br />
xels afaTurebda saxlis `saZirkvelSi~.<br />
_ mec maCveneT, mec maCveneT, _ wiokobda nino.<br />
_ es ra saxlia, mamiko? _ es xom budea, _<br />
ukvirda ninikos. salomem petres xelSi xeli<br />
CasWida da Tavisken Semoabruna, Worfliani cxviri<br />
abzika, warbebi azida, grZeli wamwamebi aafaxula<br />
da mimarTa:<br />
_ es, ra saxlia, mamiko, erTi bewoa. iq, rogor<br />
icxovreben, iqidan gadmocvivdebian da daiRupebian.<br />
modi ra, mamiko _ yelze xeli miido _ gexvewebi,<br />
Cven TviTon avuSenoT farTo da moxerxebuli<br />
patara saxli. Ria derefniT, sakenkisa da wylis<br />
dasadgmeliT _ daamTavra daproeqteba salomem.<br />
_ ese igi, avuSenoT, ara? _ ikiTxa xalisianad<br />
petrem da Sublze Camovardnili kululi gauswora.<br />
_ avuSenoT, avuSenoT, xtunva-xtunviT wamoiZaxes<br />
bavSvebma.<br />
_ aba, kiriTxurono, momyeviT, waumRera petrem.<br />
yvelam gainawila samuSao. ninom CaquCi moarbenina,<br />
salomem lursmnebi da xerxi. petrem mozrdili<br />
ficari amoaTria ezodan da Seudgnen saqmes. _<br />
Corknes, xerxes, aWedes, daikawres xelebi da, rogorc<br />
iqna, saxlic aaSenes.<br />
37
mSeneblebs guli Zalumad ucemdaT. mowolil<br />
sisxls sasiamovnod aevardisferebina maTi saxeebi.<br />
bavSvebis uZiro sxivCamdgari Tvalebis anarekli<br />
maT naxelavs naTlis gvirgviniviT adga.<br />
mSeneblebma TavianTi naxelavi Sin Seitanes da<br />
Sua oTaxSi dadges. ramdenjerme aaTvalier-CaaTvalieres<br />
da daskvnac gamoitanes. SeuZlebeli unda<br />
yofiliyo, frinvelebs saxli ar moswonebodaT.<br />
petrem saxli misTvis miCenil adgilze myarad<br />
miamagra, mere xelic Semohkra _ Seamowma simyare,<br />
ofliani Subli moiwminda da saxeRimilianma<br />
SoreTs gaxeda. sxvadasxva saxeobis frinvelni<br />
cas seravdnen.<br />
`yvela maTgans Tavis saxli aqvs, Cvenebs ki<br />
yvelaze ukeTesi~. naxelaviT kmayofili petre<br />
bavSvebTan erTad Sin Sevida, sadac ojaxis diasaxlisi<br />
karga xania sadilze epatiJebodaT.<br />
_ dediko! dediko! iseTi kargi saxli avuSeneT<br />
Citebs, mec didi siamovnebiT vicxovrebdi. _ aRtacebiT<br />
warmoTqva ninikom.<br />
dedam ki, romelic samzareuloSi didi xnis<br />
saqmianobiT erTianad awiTlebuliyo, mSvidad<br />
warmoTqva:<br />
_ mTavaria, Tavad Citebs Tu moewonebaT.<br />
_ rogor? _ wamoiZaxes nirwamxdarma bavSvebma<br />
da piri Ria darCaT, saxeze ki naRvlis Rrubelma<br />
gadaurbinaT. wamierad daeWvdnen, marTla, rom ar<br />
moewonoTo? mere Tavi daajeres, veraviTar wuns<br />
ver dasdebeno. fiqrebSi wasulebma ugulod daiwyes<br />
sadiloba.<br />
bavSvebis xasiaTis SecvliT Secbunebuli<br />
diasaxlisi Seecada, maTi guneba-ganwyobileba<br />
38
gamoekeTebina. gaRimebuli saxiT bavSvebs xeli<br />
gadaxvia, mere Sublze Camoyrili Tmebi Seiswora<br />
da rigrigobiT orives eambora:<br />
_ ra RmerTi gagiwyraT, ras CamogiSviaT cxviri,<br />
romeli budeTa mSnebelobis ministri me mnaxeT,<br />
CemTvis vTqvi oriode sityva, Tqven ki mebutebiT,<br />
xom ar dagaviwydaT, dRes rom SabaTia, wavideT<br />
eklesiaSi, roca movalT, yvelaferi naTeli iqneba.<br />
dedis sityvebma bavSvebs eWvis Citebi Tavidan<br />
gamoufrines, gamxiaruldnen da madianad Seeqcnen<br />
sadils.<br />
taZridan mobrunebulebi saxlSi SevlisTanave<br />
fexakrefiT, gulisfancqaliT gaeSurnen<br />
frinvelebis axladaSenebuli saxlisaken. araTu<br />
RuRuni, CamiCumic ki ar ismoda. salomem manam ver<br />
moisvena, sanam kibeze ar acocda _ Citis saxlSi<br />
SeiWyita, meti damajereblobisaTvis xelic Sehyo,<br />
moafaTura da iseTi TvalebiT Sexeda petres,<br />
atirebas aRaraferi aklda. `es ra xaTabalaSi<br />
gavexvie, kaco, ra mrjida, vyofiliyavi CemTvis,<br />
romeli `Citmcodneobis~ profesori me var, rom<br />
ar mofrindnen?~ gaifiqra petrem da salomes<br />
xvewnanarevi xmiT mimarTa:<br />
_ frTxilad, Svilo, fexi ar dagicdes, ubedurebaSi<br />
ar gamxvio. aba, ra ganaRvlebs, ar ician,<br />
rogori saxli elodebaT, naxav, mere rogor gaixareben.<br />
awurulebi yvelani Sin Sevidnen.<br />
petres ojaxi frTosan stumrebs karga xans<br />
eloda, patara CamiCumzec ki aivanze garbodnen...<br />
mTvlemare mze mTebs miRma Caikarga da xeli<br />
daiqnia, momaval Sexvedramdeo.<br />
39
odis, rodis, petres nacnobi RuRuni Semoesma.<br />
gaxarebuli fexze wamovarda.<br />
_ bavSvebo, bavSvebo, stumrebi gvewvien, stumrebi.<br />
sulwasulebi yvelani aivanze gaCndnen.<br />
Citebi petres naxelavze Camomsxdariynen da<br />
erTmaneTs eRuRunebodnen. erTma maTganma Tavis<br />
qneviT derefani RuRuniT gaiar-gamoiara, TiTqos<br />
petres naxelavs umowmebso, wvrili TvalebiT<br />
mSeneblebi aaTvalier-CaaTvaliera, mere mewyvilesTan<br />
migogmanda, raRac CauRuRuna da frTebis<br />
tkrcialiT sivrceSi Securda, mewyvilec mis<br />
kvals mihyva.<br />
isev danaRvliandnen bavSvebi... mainc ver<br />
gaerkviaT, moiwones Tu ara naxelavi Citebma.<br />
Camowva mwuxri. mrume bindSi exveoda vnebadamcxrali<br />
qalaqi. cac varskvlavebiT moiWeda<br />
da pirsavse mTvarem mibnedili sxivebi uxvad<br />
moafrqvia aremares.<br />
erTi dRis stumrebi ki ukvalod gamqraliyvnen...<br />
40
autaneli sicxe cotnes saSvels ar aZlevda,<br />
rameze efiqra an gaekeTebina. uazrod daborialobda<br />
oTaxidan oTaxSi. xan wigns gadafurclavda,<br />
xan televizors CarTavda. gadacemebic<br />
uazro, gauTavebeli srola, baTqa-buTqi, wivilkivili.<br />
uxamsi scenis gamo lamis guli aeria.<br />
saswrafod gamorTo televizori _ `pandoras<br />
yuTi~. abazanaSi civi wyali gadaivlo da aivanze<br />
gavida. gaxeda SoreTs - sivrces, magram sad iyo<br />
sivrce? axorxlili, ugemovnod nagebi, mouvleli,<br />
tyupiscaliviT msgavsi Senobebi... sawyali<br />
Tvalebi.<br />
saxlis win, skolis ezoSi, miuxedavad autaneli<br />
xvatisa, mozardebs fexburTi gaeCaRebinaT.<br />
sul sxva asaki, sul sxva SemarTeba, energiis ulevi<br />
wyaro da Jini misi gamovlenisa.<br />
_ pasi, biWo, ver xedav, carielSi rom var, pasi!<br />
boziSvili viyo, ras mikeTeb, xom ar dabrmavdi!<br />
42
_ Cemi deda... me ufro ukeTes poziciaSi viyavi,<br />
TiTqmis pirispir mekaresTan.<br />
_ mere ra gaakeTe?<br />
_ boziSvili viyo, ukeTesad verc Sen gaakeTebdi.<br />
gamomivida ra zidani, Cemi deda... daaxvie<br />
axla...<br />
aseTi dialogis mosmenis Semdeg cotne yurebdasusxuli,<br />
damduRruliviT Sevarda Sin. `gadavgvardiT,<br />
gadavjiSdiT! ra ubedurebaa. oidiposis<br />
sindromi. paTologiaa, aba ra jandabaa?~.<br />
saxlSi gaCerebas azri aRar hqonda. undoda,<br />
rogorme mdgomareobidan gamosuliyo, dawynarebuliyo.<br />
gadaicva da ezoSi gavida. `Caval baRSi,<br />
SadrevanTan. saxlTan SedarebiT grila, iqneb<br />
meSveloso~.<br />
gzaze axladwamoCituli,<br />
qaliSvilobaSi<br />
odnav fexSedgmuli, mucelmoSvlepili<br />
gogonebis<br />
jgufi moigrixeboda. apilpilebulni<br />
cxared kamaTobdnen.<br />
erTi _ gulze<br />
jvarCamokidebuli, mxrebze<br />
CalisferTmebdayrili, angelozis<br />
saxis sadari, gansakuTrebiT<br />
gamoirCeoda.<br />
_ maS ar gjeraT? ar gjeraT, xom?! _ gawiwmatebulma<br />
da wamowiTlebulma TvalebSi CamoCrili<br />
Tma Tavis aqneviT Seiswora da raRacnairi<br />
43
qedmaRlobiT Tu niSnismogebiT, raRac wmindas,<br />
adre dedas rom ificebdnen, warmosTqva, _ mamaCemis<br />
bozi viyo, Tu vityuebode!<br />
yurisZirSi silasaviT moxvda naTqvami cotnes.<br />
fexi aeria, Sebarbacda da kinaRam daeca. aseTma<br />
uxamsobam da uwmawurobam Tavzari dasca.<br />
`dedis siwmindem moitana aumRvreveli suli<br />
da erTiani qarTuli sxeuli, TavisTavadoba da<br />
gamorCeuloba. erT dros salocavi da saficari,<br />
axla yvelaze modur salanZRav sityvad aqcies.<br />
gadajiSebis gza Saraze Tavawyvetili miveqanebiT...<br />
vai, sacodavo saqarTvelo~. amoigmina akankalebulma<br />
da wnevaavardnilma cotnem da iqve gamxmari<br />
xis Ziras Zelskamze Camojda. msxvili oflis<br />
wveTebi Rvarad miedinebodnen kisrisaken. sicxes<br />
veRar grZnobda.<br />
_ RmerTo, ra davaSaveT amis fasi, RmerTo! ra<br />
dRes Semaswari, ra fexze avdeqi, - uxmod Cif-<br />
Cifebda gaognebulis tuCebi.<br />
_ cotne, zRvis magieria? aqve irujebi, Tu<br />
protestis axali formaa! Tavi xom ar mogZulebia<br />
biWo, _ Seexmiana aTleturi aRnagobis, mxarze<br />
CanTaCamokidebuli karis mezobeli.<br />
cotnem Tavi aswia.<br />
_ tristan, Sen xar? _ gamobletili TvalebiT<br />
miaSterda mezobels cotne.<br />
_ Sens Tavs farsagi ar unda iyos, eqims xom<br />
ar davuZaxo? _ SeSfoTda tristani.<br />
44
_ ara, ara, tristan, mgoni, wnevam amiwia da aqve<br />
Camovjeqi.<br />
_ wneva agiwevs am gadareul sicxeSi, aba ra<br />
iqneba. gadaixruka yvelaferi, _ buzRuniT warmoTqva<br />
tristanma, Tan ofliani saxe cxvirsaxociT<br />
SeimSrala.<br />
_ he, wamodeqi axla, wamodeqi, saxlSi wavideT!<br />
_ ara, tristan, saxlSi ver gavCerdebi... es<br />
wuTia, movedi, kargad var ukve, Sen nu Sewuxdebi,<br />
aqve, baRSi Caval, patara SadrevanTan da suls<br />
moviTqvam, fexze wamodga, Sublze xelmoCrdilebuli,<br />
mococxlebuli cotne.<br />
_ dafiqrdi, ise, Seni saqmisa Sen ici. me wavedi,<br />
_ xeli auwia da mxridan Camocurebuli CanTis<br />
sworebiT Sinisaken gaemarTa tristani.<br />
cotne cota xans kidev idga fexze, mere cxvirsaxociT<br />
saxeze moiniava da baRisaken mimaval<br />
gzas daadga. guli araTanabrad ucemda, xan auCqardeboda,<br />
xan Seuneldeboda. Cxriala Sadrevani<br />
wylis sasiamovno surnels afrqvevda da garemos<br />
sigrilis burusSi xvevda.<br />
cotnem wyali ramdenjerme<br />
Seisxa saxeze. sveli TiTebiT<br />
Tma ukan gadaivarcxna, far-<br />
Tod gaSlili aswlovani Wadris<br />
totebqveS eulad mdgar<br />
mibrecil Zelskamze Camojda<br />
da gairinda. abezarma buzma,<br />
romelic saxeze etaneboda,<br />
45
gamoafxizla, xeli aiqnia, Seecada aqneul xels<br />
msusxavi fiqrebic gaeyolebina. isev Caikarga...<br />
Tvalebi mzis sxivebSi mokiskase wylis Wavls<br />
eTamaSeboda, awmyos mowyvetili goneba ki warsulis<br />
landebSi gaibna...<br />
agvistos papanaqeba TiTqos amoSrobas upirebda<br />
zRvas. sxvadasxva juris gaadam-gaevebulebs<br />
mTlianad daepyroT napiri.<br />
`ramdenic unda macxuno, verafers damakleb,<br />
zomiereba ar ici, Se kaco! Sengan gamoqceulebi<br />
Cems mklavebSi nebivrobnen, Svebas CemTan pouloben~,<br />
_ SehRimoda atortmanebuli zRva mzes. naTqvamis<br />
dasturad ze aRimarTa, talRebi SeaTamaSa<br />
da napirze udardelad wamowolilebs wioki<br />
aatexina.<br />
...zRvidan axladamosul cametiode wlis<br />
cotnes, soflis maRaziis gverdiT kviparosebis<br />
CrdilisaTvis Seefarebina Tavi. fexebi aqeTiqiT<br />
gaeTxlaSa da wvetiani joxiT, gamwarebuli<br />
Tu gabrazebuli miwas CiCqnida. _ mainc viyidi<br />
velosipeds. mainc viyidi, qveyana rom daiqces,<br />
mainc viyidi. verafriT ver gavagebine mamaCems, Tu<br />
ras niSnavs axla CemTvis velosipedi. `wignebia<br />
SenTvis velosipedi, manqanac da TviTmfrinavico~,<br />
- kaco, wignebi, vici, rac aris, magram velosipedi<br />
mainc velosipedia.<br />
TiTqos jibrze, misi gulis gasaxeTqad, SxuiliT<br />
Caiqroles velosipedze amxedrebulma<br />
biWebma, zaric ki daawkarunes. gza axali moas-<br />
46
faltebuli iyo da araferi sjobda axla zed<br />
velosipediT jiriTs.<br />
brazmoreulma cotnem joxi Sors gastyorcna<br />
da ofliani Subli moiwminda.<br />
`an dRes, an arasodes. am saRamosve movelaparakebi.<br />
ra gaxda, bolos da bolos, erTi velosipedi.<br />
ase xom ar uWirT!~ moqufrulma naRvlianad<br />
gaixeda maRaziisken, sadac misi saocnebo<br />
velosipedi idga, _ amoixvneSa da gzas gaudga.<br />
cotnes mama ormocdaxuTiode wlis janmagari,<br />
tanbrge vaJkaci iyo. TeTri pirsaxis, lamazad<br />
dayenebuli Savi ulvaSebiT. qarTuli cxviri<br />
da arwiviseburi mzera ridiTa da pativiscemiT<br />
gangawyobda mis mimarT. ojaxze Tavgadakluli,<br />
Svilebis spartanulad aRzrdis momxre, saxierad<br />
mkacri, familarobis moZule, amasTan, Sinaganad<br />
Tbili da keTilmosurne iyo. aRelvebisas xSiri,<br />
Savi warbebi da Sublis ori Rari talRasaviT<br />
aefofreboda xolme, Tvalebi moewkureboda da<br />
saxec upirquSdeboda. aseT dros iSviaTad Tu<br />
Sehbedavda rames mamas.<br />
_ biWo, ras amogiCemebia velosipedi, an ra damsaxurebisaTvis<br />
unda giyido! _ gazeTSi TavCarguli<br />
ekiTxeboda cotnes mama. pauzas Tavauwevlad Tvi-<br />
Tonve upasuxa _ muSti-krivisTvis? _ mere gazeTi<br />
SrialiT gadakeca da ganagrZo. _ dRe ar gava, Sens<br />
mier galaxuli bavSvis mSobeli rom ar momadges.<br />
ise, maincdamainc arc mag saqmeSi uqnixar RmerTs, _<br />
tuCze ironiuli Rimili gaukrTa cotnes mamas. _<br />
47
Senc kargi dalilavebuli modixar xolme.<br />
cotnes mamis Rimili sasikeTod eniSna, sayveduri<br />
sarkeze dacemuli mzis sxiviviT airekla<br />
da buzRunnarevi xmiT Seecada saxeRimiliani mama<br />
Tavisi satkivarisaken moebrunebina.<br />
_ mama, ubanSi TiTqmis yvelas rom hyavs velosipedi!..<br />
_ axali ambavi, hyavT da hyavdeT. aRarc swavlaa<br />
magaTTvis da arc sxva saqme, _ cxra mTas iqiT<br />
gadahkarga Rimilis<br />
naSTi cotnes mamam.<br />
`auh, daviRupe,<br />
aRar vici, ra movuxerxo<br />
am kacs~. -<br />
gaifiqra cotnem, magram<br />
far-xmalis bolomde<br />
dayras mainc<br />
ar apirebda, ukanasknel<br />
imeds CaeWida.<br />
_ mama, xom kargad<br />
vswavlob?<br />
`gaizarda es<br />
mamaZaRli, adre amdens<br />
ver bedavda. arc velosipedia didi rame~,<br />
gaifiqra cotnes mamam, magram...<br />
_ Sen ra, swavlas mamadli? _ Seni swavla<br />
Sen ar gamogadgeba? ise ki, droa awi Wkua daatano<br />
naTqvams.<br />
cotnes mamam saubari damTavrebulad CaTvala,<br />
48
fexze wamodga, gazeTi magidaze dado da gasasvlelisaken<br />
gaemarTa.<br />
`fui, davRupe yvelaferi~, saxsrebSi moiSala<br />
cotne.<br />
mama ki wuTierad Seyovnda, TiTqos raRac gaaxsendao<br />
da alanZul cotnes gamomwvevad mimarTa:<br />
_ midi, Sen TviTon iyide, xom Tvli, rom magari<br />
xar. iyide, Tu biWi xar!<br />
_ me viyido? _ isev gaeRima Secbunebul<br />
cotnes _ rogor?<br />
_ rogor? iSrome da iyide, _ aTasi eSmaki<br />
auelvarda cotnes mamas TvalebSi.<br />
_ sad, mama, me vin mamuSavebs?<br />
_ eg ukve Seni sazrunavia, Tu marTla ginda<br />
velosipedi, samuSaosac iSovi.<br />
`vnaxoT erTi, ras izams, egec Seni pirveli<br />
gamocda, sxvebic iqneba, cxovreba gamocdebis<br />
jaWvia. droa ukve SeeCvios~. _ gaifiqra mamam<br />
da ganagrZo _ ho, Sen iyide, Sen, Seni xnis rom<br />
viyavi, Cems Tavs me TviTon virCendi, _ foladi<br />
gamouria cotnes mamam xmaSi.<br />
_ kargi axla, mama, _ siTamame moemata cotnes.<br />
_ ar gjera? hkiTxe bebiaSens da is getyvis.<br />
_ karis zRurbls miaxloebulma mamam cotnes<br />
kidev erTxel Sexeda da uTqmelad ezoSi gavida.<br />
cotne karga xans idga garindebuli. mere<br />
raRac uecari ZaliT damuxtulma gamowveva miiRo<br />
da karebs miaZaxa:<br />
_ diaxac, me TviTon viyidi...<br />
49
cotnes aRar gadaudvia muSaobis dawyeba.<br />
meore dResve Tavs daadga biZamiss _ sagzao<br />
mSeneblobis inJiners. amosunTqva ar acala, arc<br />
araferi ismina. Tavi gamoulaya, sanam Tanxmoba ar<br />
miiRo, oTaxidan ar gamosula.<br />
_ biWo, ra gauWirda mamaSens iseTi, erTi velosipedi<br />
rom ver giyida?<br />
_ gana ar SeuZlia? _ iukadrisa sayveduri<br />
_ mama mainc mamaa, me TviTon minda, gamovcado<br />
Tavi, SevZleb Tu vera, _ daibrZena Tavi cotnem.<br />
_ biZia, ar damiwyo axla Tavidan, xom visaubreT,<br />
xom dampirdi, sityva sityvaa.<br />
_ kargi, kargi. sityva sityvaa.<br />
yelSi sulmibjenili cotne ki ver isvenebda.<br />
_ dResve, biZia, dResve mimiyvane muSebTan obieqtze.<br />
zafxulis xvati iyo. dedamiwas almuri asdioda.<br />
yvela sulieri, sicxiT moTenTili, zantad<br />
daiareboda da saCrdiloblebs afarebda Tavs.<br />
erTaderTni, vinc arad dagidevda Takara mzis<br />
mcxunvarebas, measfalteni iyvnen.<br />
biZamisma cotne muSebs warudgina. dReidan<br />
TqvenTan erTad imuSavebso. yviTeluniformianma<br />
muSebma erTi ki axedes wamoyvinCilebul biWs, Caifrutun-CaiRim-Caicines<br />
da asfaltis molodinSi<br />
xis farTod gaSlil totebs qveS mokalaTdnen.<br />
male asfaltiT datvirTuli manqanac gamoCnda.<br />
mZRloma saWiro pozicia SearCia da Zara aswia.<br />
axal asfalts orTqli asdioda da Tavisebur<br />
50
suns gamoscemda. zeaziduli Zaridan asfalti<br />
ratomRac ar eSveboda _ SenivTebuliyo. cotnem<br />
niCabs xeli wamoavlo da asfaltis grovas<br />
ahkra. ixuvla SenivTebulma masam, cotnem Zlivs<br />
gamoaswro, magram nawili cxeli masisa xelebze<br />
gadaeyara, muSebma atexes xarxari. marcxnaWami<br />
da darcxvenili ki ixtibars ar itexda _ niCabs<br />
xels ar uSvebda.<br />
ulvaSebianma, tarakanasaviT Savma muSam cotnes<br />
seriozuli saxiT mimarTa:<br />
_ Svilo, xelebs mixede, ar dagewvas, nu Cqarob,<br />
muSaobas moeswrebi.<br />
damfrTxali cotnes biZa saxeze Rimils irgebda,<br />
mainc da mainc dedaSens unda moakvlevino<br />
Cemi Tavio.<br />
mTeli Tve dadioda cotne sagzaos biWebTan,<br />
rogorc isini TavianT Tavs uwodebdnen, daumegobrda<br />
kidec.<br />
sanatreli dRec dadga _ xelfasis miRebis<br />
dRe. cotnes uwyisze xeli moawerines. asi maneTi<br />
ergo, wiTeli leninisTaviani Tumnianebi.<br />
cotne sixarulma caSi aafrina. aRaraferi<br />
axsovda, aRarc sagzao da aRarc muSebi. velosipedi,<br />
mxolod velosipedi edga Tvalwin.<br />
aqoSinebuli, oflSi gawuwuli, maRaziaSi<br />
SeiWra.<br />
_ ra iyo, biWo, xom aravin mogdevs? _ gakvirvebuli<br />
Sehyurebda Ripiani qaCali gamyidveli.<br />
_ velospeds vyidulob, _ TavauReblad upa-<br />
51
suxa velosipedTan Camuxlulma cotnem.<br />
_ mere fuli?<br />
_ Tu vyidulob, ese igi, fulic maqvs, _ ena<br />
daigrZela cotnem. xumroba xom ar iyo, Tavisi<br />
fuliT yidulobda.<br />
cotnem safasuri gamyidvels CauTvala da<br />
sanatreli velosipedi ezoSi gamoiyvana _ vercxlisferi<br />
`xarkovi~. mere Tavdayira daayena.<br />
borblebi daumagra. Sebrunebuli pedlebi saWiro<br />
mdgomareobaSi moiyvana. CvariT sapoxi moaSora.<br />
aravis da arafers yuradRebas ar aqcevda, xviTqi<br />
gadasdioda. cotac da ukve Semoajdeboda sanatrel<br />
raSs. warmodgenili hqonda, Tu rogor<br />
Sexvdebodnen Sin. yvelaze metad mamis reaqcia<br />
ainteresebda. xom mainc mivaRwie Cemsas, bolos<br />
da bolos xom avisrule ocneba.<br />
kidev eTxel Seamowma borblebi, saWe. pedlebi<br />
gaaswora, saWes xeli CasWida da, is iyo, unda<br />
Sesjdomoda, rom biWis xmam SeaCera, romelic<br />
ager ukve TiTqmis erTi saaTi uxmod Sehyurebda<br />
cotnes saqmianobas.<br />
_ Zmakac, Senia?<br />
cotnem gaixeda, awowili da Tavgasiebuli<br />
biWi dasdgomoda Tavs. jiuti, qera, raRac sacxiT<br />
gaprialebuli Tma ukan gadaevarcxna, gajiutebuli<br />
Tma ki mainc yalyze wamomdgariyo. mxolod<br />
52
Tvalebs SehqondaT disonansi, cisferi wyliani<br />
Tvalebi saocar siTbos gamoscemda.<br />
cotnem Tvali gauswora da mokled upasuxa:<br />
_ Cemia.<br />
Tavgasiebulma da cisferTvalebianma velosipeds<br />
axed-daxeda. mere saWes xeli Seavlo.<br />
aswia, gauSva _ saburavebma velosipedi ramdenjerme<br />
aaxtuna, _ kargi daberilia, _ warmoTqva<br />
profesionalis pretenziulobiT da Semowmeba<br />
daamTavra.<br />
_ Sen aqve ar cxovrob? _ mimarTa cotnes.<br />
_ ho, aqve vcxovrob.<br />
_ me ar micnob?<br />
cotnem kidev erTxel Sexeda, Tavi<br />
gaiqnia, ara, ar gicnobo.<br />
_ ra mniSvneloba aqvs, mec aqauri<br />
var, _ velodi woworia.<br />
_ cotne, _ gaecnen erTmaneTs.<br />
velodim kidev<br />
erTxel Seavlo<br />
xeli velosipeds,<br />
zaric daawkaruna,<br />
wamierad gairinda,<br />
TiTqos zaris<br />
xmovanebas amowmebso, mere Semobrunebulma wyliani<br />
Tvalebi cotnes miaSuqa da SeekiTxa:<br />
53
_ cotne, Seyvarebuli Tu gyavs?<br />
daibna cotne _ netav raSi ainteresebs, myavs<br />
Tu ara Seyvarebuli _ kiTxvac uadgilo moeCvena.<br />
bevri unaxavs misi asakis biWi am Seyvarebulo-<br />
bisTvis cxvirgatexili. Seyvarebuloba didobas,<br />
kacobas niSnavda. Tavi moswonda, rogor ityoda,<br />
Seyvarebuli ar myavso.<br />
_ ki, myavs.<br />
_ Zalian kargi. aba, awi ufro kargad gamigeb.<br />
cotne , Zmao , _ mxarze xeli gadaxvia da<br />
didi kaciviT daiwyo, _ Seyvarebuli kaci var.<br />
qvemoT, sofelSi melodeba, erT-or kilometrSi<br />
Cemi Seyvarebuli. velosipediT unda gavaseirno.<br />
dapirebuli var. Cemi gamifuWda. ar minda<br />
piris gatexa. xom ici, ra fxukianebi arian gogonebi?<br />
mokled, Tu Zma xar, Seni maTxove. Seatyo<br />
ra cotnes Seyovneba, umal mudariT gaagrZela, _<br />
dedas geficebi, Caval, erT-or wres davartyam da<br />
male moval. kaci ara xar? Seyvarebuli melodeba,<br />
_ TiTqmis aicremla velodi...<br />
dedis sityvebi gaaxsenda cotnes _ dedis<br />
daficeba igive deda RvTismSoblis daficebaao.<br />
RvTismosavi qali iyo cotnes deda, uaRresad<br />
morwmune. dedis tyuilze daficeba yovlad warmoudgeneliao<br />
da TviTonac tyuilze arasodes<br />
dauficnia. deda wminda xateba iyo misTvis. `ra<br />
RmerTi gauwyreba, deda daifica. gaaseirnebs pataras<br />
da mova. vin icis rogor elodeba Tavisi<br />
Seyvarebuli~.<br />
54
Sewuxebuli iyo mainc biWi _ guli eTanaRreboda,<br />
erTxel mainc damjdariyo. es kidev raRa<br />
maincdamainc axla gamotyvra, Seyvarebuli varo,<br />
Tanac deda daifica. eh, rac aris, aris. ar ifiqros,<br />
rom SevSindi.<br />
_ kargi, _ amoikvnesa cotnem _ Seyvarebul<br />
kacs velosipeds rogor dagikaveb, oRond, Tu<br />
kaci xar, didxans ar malodino.<br />
_ Zma xar, Cemo cotne, Zma.<br />
velodim xeli CasWida velosipeds. erTi<br />
fexiT pedali daiWira, meoreTi ki zevidan gadaevlo<br />
da wkaruniT Tavqve daeSva.<br />
cotnem Tvali gaayola Tavqve mimqrolav velods,<br />
WuWyiani xelebi CvriT gaiwminda da qvaze<br />
Camojda. unda dalodeboda, meti ra gza hqonda.<br />
eloda, eloda, magram velodi arsad Canda.<br />
kargad SeRamebuli iyo, roca awrialebul<br />
cotnes dedamisi waadga Tavs.<br />
_ aq ras akeTeb, Svilo?<br />
cotnes erCia, miwa gaskdomoda da Sig Cavardniliyo,<br />
ra eTqva. siurprizi undoda gaekeTebina<br />
mSoblebisTvis da, ai, siurprizic. saSveli aRar<br />
iyo, unda eTqva saTqmeli...<br />
_ nu dardob, Svilo, mag saqmes me mivxedav,<br />
mogikvdes deda.<br />
sircxvilma da ususurobam aitana cotne, ukve<br />
aRar enaRvleboda velosipedi, ejavreboda kidec,<br />
aRarc is oflis Rvra miaCnda did ramed, aRarc<br />
damwvari xeli. ras ar gaiRebda, oRond dedaze<br />
55
daficeba tyuili ar yofiliyo , oRond<br />
undoblobis eWvi ar dabudebuliyo mis gulSi...<br />
...cotne mogonebidan bavSvis tik-tikma gamoiyvana.<br />
_ babu, babu, viTamasoT, la.<br />
axalgazrda, sruliad norCma, TviTon `bavSvma<br />
dedam~ cotnes bodiSi mouxada da bavSvi xelSi<br />
aitaca. bavSvi ki Wirveulobda, babuasTan minda,<br />
babuasTan mindao.<br />
_ ras brZanebT, qalbatono, RmerTma gagizardos.<br />
cotnes ase cxadad arasodes SeugrZvnia asaki,<br />
babuao, Severcxlil Tmaze xeli moisva da naRvliani<br />
Tvali gaayola axlgazrda deda-Svils,<br />
netav vin ezrdeba saqarTvelos?!.<br />
...mze mTebs miRma Cakarguliyo. dasalierSi<br />
cis kides vardisferi mosdeboda.<br />
momdevno dRec xvats hpirdeboda daxuTul<br />
qalaqs.<br />
56
* * *<br />
fafaraSlili zRvis talRasaviT SexeTqeba<br />
amaoebis sal kldesTan da mere retdasxmuls,<br />
Zleuls, darcxvenils, uTvalav nawilebad damsxvreuls,<br />
ukanve CanTqma wuTisoflis zRvarmoSvebul<br />
yoveldRiurobaSi. martosuli, martoxela, grZnobebisa<br />
da emociebisagan daclil samyaroSi. dro ki<br />
mihqris, tkbil-mware. vneba-kvnesiani wuTisofeli<br />
Tavisas iTxovs. dro ki mihqris, fiqris tyvev da<br />
vnebebis monav.<br />
* * *<br />
Tavdauzogavad garboda. oflisgan Tvalebi<br />
ewvoda, aqoSinebuls filtvebi daskdomaze hqonda.<br />
TiTqmis veRar sunTqavda, ukan moxedva ar undoda,<br />
cxenebis floqvebis TqaraTquri isedac yurebs uxeTqavda.<br />
ver gavaswreb, damewevian... mainc ver moiTmina,<br />
ukan moixeda, mzis sxivebisagan alaplapebuli<br />
muzaradiani mxedrebi WenebiT mosdevdnen, cotac da<br />
aagebdnen Subis wverze. ukanaskneli Zala moikriba<br />
da zRvasaviT abibinebul simindis yanaSi Sevarda.<br />
nawvimar simindis yanas mcxunvare mzis sx-<br />
58
ivebi orTqlis buRSi xvevda. damZimebuli haeri<br />
isedac sunTqvaSekruls suls uxuTavda. simindis<br />
sveli xaoiani foTlebi samarTebeliviT useravda<br />
sxeuls. Rvarad momskdari ofli naWrilobevs cecxls<br />
ukidebda. Zlivs gaaRwia yanis bolos. ki ar<br />
sunTqavda... xrialebda. da gasaqcevic arsad Canda...<br />
marjvniv gadmomxobili dasuroebuli klde. ukan _<br />
simindis yanaSi moSligine Subosani mxedrebi. win<br />
da marcxniv _ kldis piri, gameCxerebuli Zelqvis<br />
xeebiT. nuTu dasrulda yvelaferi?! axeda zecas...<br />
cis kabadonze nafleTi Rrubelic ki arsad Canda,<br />
silaJvardeSi Canqmuliyo zeca...<br />
mxedrebamde erTi xelisgawvdena iyo darCenili.<br />
Subis wveri avismomaswaveblad cialebda. kldis<br />
miRma atalaxebuli da modidebuli Zusa... fiqris<br />
dro aRar iyo. kldis qimze Semdgarma erTi kidev<br />
moixeda ukan da mdinareSi gadaeSva... wamebi uklda<br />
CanTqmas. raRac instiqtma xelebi gaaSlevina.<br />
gaaSlevina da CanTqmis magivrad wylis zedapirs<br />
frinveliviT aekra. frTebiviT moimarjva xelebi<br />
da zecaSi aiWra. wonadakarguli sxeuli sivrces<br />
daepatrona. aiqnia xelebi, kamara Sekra da Zelqvebisken<br />
gafrinda. ZelqvebTan frena Seanela, gaxevebul<br />
mxedrebs zemodan omaxianad dasWeqa, - ehehee, aba ra<br />
gegonaT!!!... Tavzardacemulma mxedrebma saWurveli<br />
moisroles, cxenebs qusli hkres da simindis yanaSi<br />
durTes Tavi.<br />
galaRebulma erTxans freniT misdia dazafrul<br />
mxedrebs, Semdeg ki cis TaRs SeeWida. zemodan<br />
saamo sanaxavi iyo cisqveSeTi, sxvadasxva ferad<br />
moxatul xaliCas hgavda. rac ufro zemoT miiwevda,<br />
miT ufro SeumCneveli xdeboda sazRvrebi baR-<br />
59
ostnebsa da ezokarmidamoebs Soris, mdinare Zusa<br />
ZafiviT dawvrilebuliyo. ramdenime xnis Semdeg<br />
aRarc wyali Canda da aRarc miwa, _ usazRvro ca<br />
silaJvardeSi CanTqmuliyo. aRar frenda, sxeulsac<br />
veRar grZnobda. ukidegano sivrce da gafacicebuli<br />
goneba. scada gadaadgileba, gamouvida. didxans<br />
midioda. silaJvarde gaqra. Tovlze uspetakesi<br />
siTeTre gamefebuliyo, netarebis momgvreli iyo es<br />
siTeTre. svla ganagrZo. Sors manaTobeli sveti<br />
SeniSna. mzesaviT anaTebda, magram ara mwvelad. rac<br />
ufro uaxlovdeboda, miT ufro uWirda Tvalis<br />
gasworeba. ucnaur naTebas saocari surnelic daerTo,<br />
gamalaRebeli, Tavbrudamxvevi da Jruantelis<br />
momgvreli. winsvlasTan erTad surnelic Zlierdeboda<br />
da naTebac. jiqur moindoma uspetakesi<br />
svetisaTvis Tvalis gasworeba. Tavi aswia da...<br />
sayrdenic gamoecala, damZimda, TiTqos gansxeulda.<br />
damZimebuli sxeuli adgilidan moswyda, uswrafesad<br />
iwyo vardna. SxuiliT mihqroda Zirs. naTels gacrecili<br />
bindis feri enacvleboda. sxivi konasaviT<br />
CaSvebuliyo mrume usasrulobaSi. xeliT waetana,<br />
CaeWida da Tavi Seimagra. sxivis kona fexebsqvemoT<br />
eSveboda usasrulobaSi da TandaTan mkrTaldeboda.<br />
damZimebuli sxeuli sxivis konaze qanaobda... da<br />
iyo kidev SiSnarevi, gafacicebuli goneba.<br />
xelebma wva daiwyo. sisxlis wveTebic gamoCnda,<br />
namdvili, wiTeli sisxli, amazrzeni suniT, romelic<br />
TandaTan matulobda. zemoT, sinaTlisken moindoma<br />
amoCoCeba. ver SeZlo. TiTebmac umates wvas. mimoixeda.<br />
gacrecil simrumeSi raRac konturebi<br />
gamoikveTa. Tvali SeaCvia simrumes. gaurkveveli<br />
xmebi ismoda.<br />
60
samosSemofleTili, gadamtvreul<br />
Subs dayrdnobili<br />
calfexa meomari misken xels<br />
iSverda da ilanZReboda, _ sad<br />
aris Cemi vadajvriani xmali?<br />
gayideT xom, Tqve satanis mociqulebo,<br />
geSinodeT! arc miwa<br />
migiRebT, arc zeca, ara wyali,<br />
ara miwa, ara mamuli, Tqve iqednes<br />
naSobno.<br />
damZimebuli sxeuli qvemoT<br />
micuravda. tkivilic gausa-<br />
Zlisi xdeboda. ufro da ufro<br />
uZneldeboda moqanave sxeulis<br />
Sekaveba. gacrecili midamo simyralis<br />
suniT ivseboda. damwvari<br />
gogirdis, lpobis da<br />
xrwnis erTmaneTSi areuli suni<br />
sunTqvas ukravda. Tavis Sekaveba<br />
vardnisagan udides Zalisxmevas<br />
moiTxovda. dabla, miRmeTSi<br />
cecxlis alic gamoCnda, cxovelurma<br />
SiSma Seipyro.<br />
mkrTali alis Suqze SiSveli<br />
sxeulebi dalanda. naTeba cecxlisa<br />
Zlierdeboda. bneleTs avbediTi wiTeli<br />
feri elaciceboda. SiSveli sxeulebi ukve kargad<br />
Canda. _ qalebi iyvnen, yvelani erTsaxovnad moeCvena.<br />
maRali mkerdiT da sxva qaluri samSvenisebiT. Seecada<br />
vinme amoecno da amoicno _ misi cxovrebis<br />
diacebi...<br />
...sarecelze axalgazrda qali ganrTxmuliyo,<br />
61
welzemoT SiSveli, gvirilis furclisfer mucels<br />
amayad gadmohyurebda, maRali, odnav gverdze gaqceuli,<br />
ulamazesi, jer kidev moutexavi mkerdi. darcxvenili<br />
ZuZusTavebi amaod cdilobdnen mkerdze<br />
CamoSvebul TmebSi damalvas. kakuni. SveliviT wamovardna.<br />
SiSvel tanze uswrafesad gadaicva Wvirvali<br />
samosi da, alanZuli, fanjaras aekra. kakuni<br />
ganmeorda.<br />
_ gio! _ saxlis patroni eZaxda mdgmurs.<br />
_ diax, qalbatono naTela.<br />
_ telefonze geZaxian.<br />
wamierad gamkrTali cxadeba umwvavesma tkivilma<br />
gafanta. SiSveli sxeulebi umaxinjes majlajunebad<br />
gadaqceuliyvnen. zemoT aixeda, naTeli TaRi Wuris<br />
yelis odena gamxdariyo. sxivis kona xelebs Soris<br />
TiTqmis galeuliyo. isev moindoma zemoT acoceba,<br />
amao iyo wadili... sxivis fenac gamqraliyo... da<br />
moswyda... Sviloo! mamis ganwiruli xma Semoesma...<br />
mamii! Sehkivla TviTonac da CainTqa...<br />
62
sarCevi<br />
gza siarulma dalia?! ............................................................ 3<br />
eg aris ar getkinebao?! ......................................................... 25<br />
frTosnebi ............................................................................................. 33<br />
fici ............................................................................................................ 41<br />
... fafaraSlili zRvis talRasaviT ... .............. 57<br />
63
64<br />
wigni dabeWdilia<br />
poligrafiul firma `SaravandSi~.<br />
Tbilisi, qinZmaraulis quCa, # 5<br />
kompiuteruli momsaxureba salome giorgaZe<br />
koreqtori nino giorgaZe