IL - MaltaRightNow.com

€ 0.50 

www.media.link.com.mt 

Il-Mexxej Laburista Joseph 

Muscat, f’attività politika 

b[al-lum ;img[a, ammetta lfalliment 

di]astru] tattmexxija 

tal-Kunsill Lokali 

tal-Mosta minn ma;;oranza 

laburista fl-a[[ar erba’ snin. 

Dak li Joseph Muscat ma 

qalx lil dawk li kienu qed 

jisimg[uh hu li dan se[[ 

b’g[a]la /ara tieg[u li, kemm 

ilu jmexxi lil-Labour — 

kwa]i erba’ snin — [asel 

idejh minn kull de/i]joni li 

seta’ jie[u meta kienu jift[ulu 

g[ajnejh bid-di]astru li kien 

qed iwettaq il-Labour f’dan lakbar 

kunsill lokali li jmexxi. 

Il-Mexxej Laburista kellu 

g[a]la o[ra x’jag[mel kieku 

tassew ried li dak il-kunsill 

jimxi bil-g[aqal. Seta’ g[amel 

b[all-PN, li kull fejn 

in;ibditlu l-attenzjoni g[al 

im;iba skorretta ta’ sindku 

jew kunsillieri li kienu eletti 

il-Óadd, 12 ta’ Frar, 2012 

L-internet dritt /ivili ;did 

■Il-Prim Ministru se jressaq li;i ;dida fil-Parlament 

Il-Prim Ministru Lawrence Gonzi beda 

pro/ess biex fil-;img[at li ;ejjin ikun 

pre]entat abbozz ta’ li;i li jiggarantixxi ddrittijiet 

/ivili tal-u]u tal-internet fost il- 

Maltin u l-G[awdxin. 

Fi stqarrija lill-;urnalisti, ilbiera[ wara 

nofsinhar, f’Kastilja, il-Prim Ministru spjega li 

l-bidliet li se[[ew f’pajji]na fis-snin li 

g[addew, b’mod spe/jali fil-qasam tatteknolo;ija 

tal-informazzjoni, wasslu lill-Gvern 

biex ja[seb f’li;i li tiggarantixxi drittijiet /ivili 

;odda f’dan il-pajji]. 

Permezz ta’ din il-li;i, Malta se tkun fost l- 

L-EDUKAZZJONI 

Il-PN jibni 

u l-Labour 

i[ott... 

Diversi rapporti li qed 

jidhru fil-[ar;a tal-lum 

juru bl-aktar mod /ar li filqasam 

importanti taledukazzjoni, 

filwaqt li l- 

Partit Nazzjonalista filgvern 

qed ikompli jibni 

strutturi li jsa[[u dan ilqasam, 

il-Labour g[addej 

b’politika li aktar hi inti]a 

li t[ott. 

■ Il-Gvern irid isa[[a[ 

il-li;i tal-edukazzjoni u l- 

PL se jivvota kontra tag[ha 

■ Il-Gvern Nazzjonalista 

jsa[[a[ l-istipendju u l- 

Labour ibag[bas mieg[u 

■ Il-Labour g[andu 

track record tal-mist[ija 

dwar l-edukazzjoni kull 

meta kien fil-gvern. 

Ara pa;na 2 

■ Ara li mal-[ar;a tal-lum qed ting[ata 

l-kopja tieg[ek tal-magazin LIFE & STYLE 

ewwel pajji]i li tirrikonoxxi d-drittijiet /ivili 

fil-qasam tal-internet. 

Lawrence Gonzi qal li hu u l-Gvern tieg[u 

jemmnu li l-a//ess ming[ajr xkiel ta’ persuna 

g[all-internet, id-dritt g[all-informazzjoni u llibertà 

tal-espressjoni permezz tal-internet, u ddritt 

li wie[ed jidde/iedi hu x’informazzjoni 

jikkomunika, huma drittijiet /ivili ;odda li 

g[andhom jid[lu fil-li;ijiet ta’ pajji]na. 

Kien g[alhekk, spjega l-Prim Ministru, li l- 

Gvern se jkun qed jippre]enta dan l-abbozz ta’ 

li;i fil-Parlament fil-jiem li ;ejjin. 

g[al pa;na 5 

f’ismu, ma ddejjaq xejn ike//i 

jew jissospendi lil min ikun 

kiser ir-regolamenti. 

Flok ma g[amel dan, 

Joseph Muscat mhux talli ma 

2097 

L-ewwel [allieh jitfarrak bi//iet 

...u issa jrid jipprova jsewwih 

Joseph Muscat baqa’ /ass quddiem l-isfrattu fil-Kunsill Lokali tal-Mosta 

Farsa laburista fil-Mosta 

Filwaqt li l-Labour mhux se jippre]enta 

g[all-elezzjoni li ;ejja fil-Mosta lis-Sindku 

Paul Chetcuti Caruana u lill-Vi/i Sindku Josette Agius 

Decelis, dawn xorta wa[da se jkunu pre]enti b’mod 

indirett f’din l-elezzjoni. 

Imkejjen laburisti fil-Mosta qalulna li dawn it-tnejn 

g[andhom il-kandidati ‘tag[hom’ g[all-elezzjoni u qed 

jikkanvassjawlhom bis-sa[[a waqt li qed jintrodu/uhom 

lill-elettorat ‘tag[hom’. 

Osservaturi politi/i fil-Mosta qalulna li dan ifisser li jekk 

jer;a’ jkun hemm kunsill immexxi mil-Labour, il-qasma 

kbira li kien hemm fil-kunsill li qed jispi//a, se tkun qed 

tirrepeti ru[ha fil-kunsill il-;did. 

Tipikament tal-Labour ta[t Muscat> l-importanti dak li 

jidher minn barra — l-artifi/jalità u mhux is-sustanza. 

Il-Mosta jixirqilha [afna a[jar. 

■ Il-Gvern 

jemmen li 

t-teknolo;ija 

tal-informazzjoni 

hi strumentali 

g[all-i]vilupp 

persunali ta’ 

kull /ittadin 

ke//iex lil min g[al darba, 

tnejn, tlieta u aktar kien 

akku]at li qed ikisser lill- 

Kunsill tal-Mosta, talli l-partit 

tieg[u, permezz tal-kunsillieri 

li jirrappre]entawh, g[adda 

mozzjoni fl-istess kunsill biex 

is-Segretarju E]ekuttiv — li 

kien a;ixxa ta’ whistleblower 

— jitne[[a minn dik illokalità. 

Issa, wara li l-Kunsill tal- 

Mosta tfarrak bi//iet, Joseph 

Muscat qed jg[id li jrid 

isewwih. Flok ma waqqfu 

milli jitfarrak issa jrid jag[ti limpressjoni 

li jrid jer;a’ 

jirxuxtah mil-livell baxx li 

waqa’ fih. 

Laburisti stess qalu lil din 

il-gazzetta li dan kien l-ag[ar 

kunsill sa mit-twaqqif 

tag[hom 18-il sena ilu. 

Id-dettalji f’pa;na 7 

■ IL-KANDIDATI KOLLHA G{ALL-ELEZZJONIJIET TAL-KUNSILLI LOKALI.............. PA:NA 10

AÓBARIJIET LOKALI 

Il-Labour jippoliti/izza 

l-festival ta’ Malta 

tal-kanzunetta Ewropea 

Il-kummenti ta’ Jason 

Micallef dwar il-festival li fih 

intg[a]let il-kanzunetta 

Maltija g[all-Eurovision, 

juru diversi affarijiet i]da 

prin/ipalment li dan limla[[aq 

fil-Labour hu lest 

jippoliti/izza kollox. 

Kuntrarjament g[al dak li 

qal Jason Micallef, il-festival 

ta’ din is-sena kien wie[ed 

mill-aqwa li qatt kienu 

organizzati f’Malta b’fatti u 

/ifri impressjonanti. 

Dan il-festival kien 

segwit minn udjenza ta’ 

5,000 fl-MFCC bejn il- 

:img[a u s-Sibt u minn 

udjenza kumplessiva 

televi]iva ta’ madwar 

250,000 fuq il-jumejn. 

Dawk li esprimew 

ru[hom bil-vot tag[hom 

permezz tat-telefon kienu 

20,000 meta kul[add seta’ 

j/empel darba wa[da biss 

minn fuq l-istess linja. 

G[all-festival attendew 

seba’ kapijiet ta’ delegazzjonijiet 

ta’ pajji]i barranin: 

Franza, it-Turkija, l- 

Azerbaijan, l-Italja, ?ipru, l- 

Irlanda u l-Ungerija. 

F’Malta kien hawn ukoll 

id-Direttur :enerali tar-RAI 

li g[andu x’jaqsam marrelazzjonijiet 

internazzjonali. 

G[all-ewwel darba lfestival 

kien imxandar dirett 


Attakk ta’ Jason Micallef fuq il-PBS 

Jason Micallef, li jmexxi l-istazzjon 

televi]iv laburista Super One u eks 

Segretarju :enerali tal-istess partit 

— li g[andu l-weg[da ta’ Joseph 

Muscat li jekk il-Labour jitla’ filpoter 

jintbag[at imexxi l-istazzjon 

nazzjonali Malti, il-PBS — din il- 

;img[a g[amel attakk qawwi fuq il- 

PBS dwar il-festival tal-kanzunetta 

Maltija g[all-Eurovision li sar 

b’su//ess kbir il-;img[a li g[addiet. 

Fil-programm Kalamita mxandar 

fuq is-Super One, Jason Micallef 

g[amel serje ta’ akku]i fuq lorganizzazzjoni 

ta’ dan il-festival minna[a 

tal-PBS i]da l-aktar li l-festival 

“in[akem minn klikka ta’ nies li ja[sbu 

li dan mhux festival nazzjonali imma 

esklusiv g[alihom”. 

Allega li dejjem “l-istess klikka ta’ 

Festival li g[amel ;ie[ lil Malta 

f’pajji] ie[or, l-Azerbaijan, 

fejn fil-fatt se ssir il-finali 

tal-Eurovision f’Mejju li ;ej. 

Din ix-xandira rawha ’l fuq 

minn miljun ru[ f’dak ilpajji]. 

Jason Micallef allega li 

l-festival jitmexxa minn klikka. 

Hu interessanti li numru 

sostanzjali ta’ nies minn din 

il-‘klikka’ regolarment 

nies li tipprodu/i, tkun wara l-kwinti u 

tippre]enta”. Qal li “anki fuq attivitajiet 

li l-istazzjon nazzjonali g[andu obbligu 

li jxandar, m’g[andux ikun esklusiv”. 

Jason Micallef imbag[ad g[amel 

attakk qawwi fuq il-pre]entazzjoni talfestival 

li iddeskriva b[ala ‘pwerili’ 

kemm on stage u kemm back stage. 

Hu allega li “f’dan il-pajji] d[alna 

f’xibka ta’ [afna klikek… g[aruka]a, 

jing[ataw kuntratti jew sotto 

kuntratti mill-kumpanija 

televi]iva li jmexxi hu stess. 

L-uffi/jal laburista 

attakka wkoll lill-pre]entaturi 

g[aliex qal li huma ]g[a]ag[ 

bla esperjenza. Mhu veru 

xejn. Dawn huma nies li 

ilhom snin jippre]entaw 

kun/erti (b[al dak tal- 

Voices) quddiem udjenzi 

3 

anki l-festival tal-MaltaSong spi//a 

kollu klikek!” 

Il-Kap tal-istazzjon laburista maqdar 

ukoll il-kwalità tal-kanzunetti li kienu 

qed jikkompetu u stqarr li dan ilfestival 

ma kellux “kanzunetti ta’ livell” 

u li ma setax jimma;ina, allura, 

“x’livell seta’ kellhom dawk ilkanzunetti 

li ma kkwalifikawx g[allfinali”. 

kbar. U, f’kull ka], Jason 

Micallef irid inessi li hu 

nnifsu dda[[al fix-xandir, 

b’bi//a karta miktuba blidejn 

minn Ministeru 

Laburista lil Xandir Malta 

meta hu kellu biss 16-il sena. 

Ara min irid jitkellem! 

Din l-operazzjoni kbira 

u komplessa ma swietx 

/ente]mu wie[ed lill-gvern 

minkejja li kellha dak il-livell 

tant g[oli, imfa[[ar millbi//a 

l-kbira tal-Maltin u, 

aktar importanti, minn esperti 

barranin li kienu f’Malta. 

Jista’ jkun li Jason 

Micallef we;g[etu ]aqqu 

meta ra dak is-su//ess kollu 

i]da mhux sew li biex 

jistejqer imur fuq is-Super 

One u jag[mel dawk ilkummenti. 

X’aktarx li tazza lumi 

mag[sur kienet tag[millu ddifferenza 

kollha! 

Ara wkoll pa;ni 8 u 9 

ta’ fil-mument

4 

tag˙rif 

Ix-Xag[ra.Il-Kunsill Lokali se 

jorganizza l-Karnival fix-Xag[ra 

nhar is-Sibt 18 u l-{add 19 ta’ Frar. 

Il-programm tas-Sibt se jsir filpjazza 

ta’ quddiem il-Knisja ta’ 

:esù Nazzarenu u jibda fis-7.30 

p.m. Il-programm prin/ipali lg[eluq 

tal-Karnival se jsir nhar il- 

{add 19 ta’ Frar. Fl-10.30 a.m. 

tibda sfilata Karnivaleska millpjazza 

ta’ quddiem il-Mit[na ta’ 

Kola bis-sehem tal-Banda Victory 

tax-Xag[ra matul Triq Marija 

Bambina, Vjal it-8 ta’ Settembru u 

Pjazza l-Vitorja. Bejn nofsinhar u s- 

2.30 p.m. isir il-programm 

prin/ipali tal-Karnival fil-Pjazza. 

Titqassam il-prinjolata. Fi tmiem ilprogramm 

is-Sindku jqassam ilpremjijiet 

lir-rebbie[a talkompetizzjonijiet 

tal-Karnival. 

Jippre]entaw il-programm il-koppja 

Veronica u Joe Farrugia (Id-Dulli). 

Ix-Xewkija.Nhar il-{add li ;ej, 

19 ta’ Frar, se jkun organizzat il- 

Karnival fix-Xewkija, G[awdex. Il- 

Banda Prekursur tax-Xewkija se 

tie[u sehem fl-isfilata tal-Karnival li 

jkun organizzat mill-Kunsill Lokali 

tax-Xewkija. Il-banda se tibda lmar/ 

karnivalesk fid-9.30 a.m. 

minn [dejn il-:nien Castelvenere fi 

Triq ta’ :okk g[al Triq il-{amrija 

u jispi//a [dejn l-iskola Primarja 

Ro]a Magro, ix-Xewkija. 

L-Imqabba.Fl-okka]joni tal- 

Karnival, is-Sezzjoni }g[a]ag[ fi 

[dan is-So/jetà Mu]ikali Madonna 

tal-:ilju se torganizza Carnival 

it-temp illum 

Weekender, jumejn s[a[ ta’ 

attivitajiet b’tema karnivaleska li 

jikkonsisti f’Carnival Party nhar il- 

:img[a 17 ta’ Frar fit-8.30 p.m. filbini 

l-;did tal-Ka]in tas-So/jetà 

Mu]ikali Madonna tal-:ilju filpjazza 

ewlenija tal-Imqabba. Lg[ada 

s-Sibt fit-8 p.m. l-istess 

Sezzjoni se torganizza Carnival 

Pasta Night fejn se jkun servut 

diversi tipi ta’ g[a;in. Din l-attività 

tinkludi wkoll kompetizzjoni g[allisba[ 

kostum tal-Karnival. Kull min 

hu interessat jie[u sehem u jixtieq 

formola tal-applikazzjoni g[andu 

j/empel 99570302 jew jara 

www.talgilju.com. 

Tas-Sliema. Cake Sale annwali 

llum il-{add bejn is-7 a.m. u 

nofsinhar u bejn l-4 u s-7 p.m. fuq 

iz-zuntier tal-knisja parrokkjali 

Madonna tas-Sacro Cuor fi Triq 

San Trofimu. F’ka] ta’ maltemp lattività 

issir xorta wa[da fiil-kamra 

tal-Ka]in tas-So/jetà Filarmonika 

Sliema, fa//ata tal-knisja. Ikun 

hemm g[all-bejg[ kejkijiet home 

made kif ukoll galletti bi prezzijiet 

ra;onevoli. 

Bormla. Nhar is-Sibt li ;ej, 18 

ta’ Frar, se ssir l-attività Sibt il- 

Karnival, fir-Rialto, Bormla. Jie[du 

sehem fost l-o[rajn Dancel Team u 

l-atturi ta’ Klassi G[alina. Prezz: 

€15 kbar u t-tfal ta[t is-7 snin 

b’xejn. Il-prezz jinkludi wkoll Pasta 

Night. Biljetti jistg[u jinkisbu mi/- 

?entru 19 ta’ Novembru 1944 jew 

permezz tat-telefon 99874944. 

It-temp imsa[[ab, bil-possibbiltà ta’ xita [afifa, li ssir moderata mallejl. 

Vi]ibbiltàtajba, minbarra fix-xita. Ir-ri[ [afif u varjabbli, li jsir 

it-Tramuntana mal-lejl. Ba[ar [afif g[al moderat. Imbatt baxx g[al 

moderat mill-Majjistral, li jsir baxx. L-og[la temperatura 12˚C. Xita 

moderat mill-Grieg it-Tramuntana filg[axija, u ftit qawwi mill-Majjistral 

f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a f’Malta u f’G[awdex 2.1mm. Xita mill-1 ta’ 

Settembru 476.3mm. Ix-xemxtitla’ fis-06.54 u tin]el fis-17.38. 

In-numri tal-lottu li telg˙u lbiera˙ 

80 – 18 – 61 – 49 – 77 

spiΩeriji 

li jift˙u llum 

FLORIANA: Waterfront Dispensary, 

Forni 2l Pinto Wharf; {AMRUN: St. 

Gaetan Pharmacy, Triq il-Kappillan 

Mifsud; {AL QORMI: Brown’s 

Pharmacy, 82 Triq il-Vitorja; 

BIRKIRKARA: Holy Cross Pharmacy, 

37 Triq il-Kbira; L-IMSIDA: Mayer 

Pharmacy, 33 ix-Xatt ta’ Ta’ Xbiex; 

SAN :WANN: Lourdes Pharmacy, 

Triq in-Naxxar; TAS-SLIEMA: The 

Economical Dispensary, 86#87 Triq Sir 

Adrian Dingli; {’ATTARD: Misra[ 

Kola Pharmacy, Triq il-Pitkali; 

MOSTA:Sg[ajtar Pharmacy, Triq 

Sg[ajtar; QAWRA: Qawra Pharmacy, 

Earl’s Court#1, Triq l-Im[ar; {AL 

TARXIEN: Tarxien Pharmacy, 59 Triq 

{al Tarxien; BORMLA: White Cross 

Pharmacy, Shop A, Block 1, Fuq San 

Pawl; MARSASKALA:Spi]erija San 

:wakkin, 1 Triq Sant’Anna; I}- 

}EJTUN: St. Catherine Pharmacy, Triq 

l-Isqof Emanuel Galea; I}-}URRIEQ: 

Kristianne Pharmacy, Triq Pietru Pawl 

Saydon; {A}-}EBBU::Tal-Grazzja 

Pharmacy, Triq Fran;isk Farrugia; 

RABAT: Nigret Pharmacy; 

FONTANA: Fontana Pharmacy, Triq 

il-G[ajn; SANNAT: Pisani Pharmacy, 

Bini :did, Triq Sannat. 

Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/i 

I/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana huma 

miftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu. 

Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u. 

Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija. 

il-Óadd, 12 ta’ Frar, 2012 AÓBARIJIET LOKALI 

L-EDUKAZZJONI 

}ieda impressjonanti fin-numru 

ta’ studenti li jkomplu jistudjaw 

Skont l-a[[ar rapport tal-Kummissjoni 

Ewropea — Key Data on Education in 

Europe in 2012 — Malta kienet fit-tieni post 

g[ar-rata ta’ tkabbir fin-numru ta’ studenti 

li jkomplu jistudjaw wara li jg[addi lperjodu 

ta’ edukazzjoni obbligatorja. 

Minn dan ir-rapport jirri]ulta li filwaqt li 

l-istudenti Maltin li jkomplu bl-edukazzjoni 

tag[hom, fl-2000 kienu 40.9 fil-mija, g[axar 

snin wara, fl-2010, dan tela’ g[al 53.3 filmija 

— ]ieda netta ta’ 12.4 fil-mija. 

I]-]ieda medja fil-pajji]i Ewropej kienet 

ta’ 2.4 fil-mija. 

Pajji] wie[ed biss, il-Portugall, kellu rata 

a[jar minn dik ta’ Malta bi 15.5 fil-mija. 

Il-Kummissjoni Ewropea fa[[ret din ilqab]a 

sostanzjali li g[amlet Malta u qalet li 

jekk tibqa’ tkabbar ir-rata ta’ studenti li 

jkompli jistudjaw b’dan ir-rittmu, se tkun 

f’po]izzjoni li tla[[aq mal-livelli ta’ pajji]i 

o[ra fl-UE. 

B[ala parti mill-[idma tal- 

Gvern biex jattira aktar 

investiment u postijiet taxxog[ol 

lejn pajji]na, il-Malta 

Enterprise ippubblikat ilkalendarju 

tal-avvenimenti 

organizzati minnha barra 

minn Malta. 

Dan il-kalendarju jinkludi 

avvenimenti fi swieq li lkumpaniji 

Maltin ilhom g[al 

]mien twil jag[mlu n-negozju 

– b[all-Italja, il-:ermanja u r- 

Renju Unit – i]da wkoll swieq 

o[rajn li fis-snin ri/enti 

stabbilew ru[hom malewlenin 

fid-dinja b[a/-?ina, 

xi stati fil-Golf G[arbi, kif 

ukoll fil-Libja u t-Tune]ija, li 

wara l-pro/ess taddemokratizzazzjoni 

qed joffru 

opportunitajiet ;odda ta’ 

kummer/. 

Tonio Fenech, il-Ministru 

tal-Finanzi, l-Ekonomija u l- 

Investiment, qal li s-sidien 

tan-negozji li jirnexxilhom 

jiddiversifikaw mhux biss ilprodotti 

jew is-servizzi li 

huma joperaw fihom, 

g[andhom iktar /ans li 

jkollhom su//ess. 

Il-kalendarju talavvenimenti 

hu parti mill- 

[idma tal-Gvern u tal-Malta 

Enterprise biex ikun attirat 

investiment lejn Malta u flistess 

waqt ikunu meg[juna lkumpaniji 

li joperaw 

f’pajji]na biex dawn ikabbru 

n-negozju tag[hom barra 

minn Malta jew i]idu lkummer/ 

jew ilkollaborazzjonijiet 

tag[hom 

ma’ kumpaniji barranin. 

L-avvenimenti jinkludu 

kemm delegazzjonijiet 

kummer/jali kif ukoll 

parte/ipazzjoni f’g[add ta’ 

fieri spe/jalizzati. 

?ifra o[ra li turi l-progress kbir miksub 

minn Malta fl-a[[ar g[axar snin hi dik ta’ 

kemm hawn nies f’Malta li ggradwaw mill- 

Università. Filwaqt li fl-2010 kien hawn biss 

7.5 fil-mija tal-popolazzjoni b’degree taluniversità 

fost dawk ta’ età bejn il-55 u l-64 

sena, dawn jitilg[u g[al 24.8 fil-mija fletajiet 

ta’ bejn l-24 u d-29 sena. 

Mill-istess rapport jo[ro; ukoll li filwaqt li 

l-ispi]a medja fl-UE g[al student kienet ta’ 

6,288 ewro, in-nefqa minn Malta kienet ta’ 

6,832 ewro fuq kull student. 

Sadattant, waqt laqg[a fi Brussell aktar 

kmieni din il-;img[a, il-Ministru Chris Said 

[abbar li Malta rre;istrat tnaqqis kbir fla[[ar 

g[axar snin li g[addew fin-numru ta’ 

studenti li j[allu l-iskola qabel i]-]mien. 

Chris Said qal li filwaqt li fl-2000 kien 

hemm 54.2% ta’ studenti li j[allu l-iskola 

qabel i]-]mien, din naqset g[al 36.9% fl- 

2010 — tnaqqis ta’ 17.3 fil-mija. 

Il-Malta Enterprise tippubblika l-kalendarju 

ta’ attivitajiet tag[ha barra minn Malta 

■ Jinkludu attivitajiet fi swieq tradizzjonali u o[rajn 

;odda b[al-Libja u t-Tunezija 

Ag[ti l-im[abba 

Ag[ti d-demm 

Dan hu l-messa;; li qed 

iwassal i/-?entru Nazzjonali 

tat-Trasfu]joni tad-Demm flokka]joni 

tal-festa ta’ San 

Valentinu. 

Kelliem g[a/-?entru qal li 

g[al festa b[al din, li 

ti//elebra l-im[abba, 

m’hemmx rigal isba[ minn 

g[otja ta’ bor]a demm mimlija 

m[abba lejn il-proxxmu. 

I/-?entru ta’ Gwardaman;a 

jkun miftu[ mit-Tnejn sal- 

{add mit-8 a.m. sas-6 p.m. 

jew fl-Isptar ta’ G[awdex mit- 

Tnejn sas-Sibt mit-8.30 a.m. 

sal-11.30 a.m. 

“Mill-2009, il-Malta 

Enterprise tat mas-€7.2 

miljun lil madwar 660 

kumpanija lokali biex dawn 

jinternazzjonalizzaw 

permezz tal-iskemi varji 

tag[ha, li jinkludu g[ajnuna 

g[all-parte/ipazzjoni 

f’delegazzjonijiet 

kummer/jali, g[ajnuna 

g[all-parte/ipazzjoni filfieri, 

u l-iskema g[allkompetittivitàinternazzjonali 

tal-ERDF,” qal il- 

Ministru Tonio Fenech. 

Alan Camilleri, i/-Chairman 

tal-Malta Enterprise, qal 

li l-Korporazzjoni tg[in lil 

dawn il-kumpaniji mhux biss 

b’mod finanzjarju, i]da 

wkoll billi tg[inhom isibu u 

jiltaqg[u ma’ kumpaniji 

o[rajn barra minn Malta li 

mag[hom jistg[u jag[mlu nnegozju, 

fost o[rajn anki 

permezz tal-kollaborazzjoni 

mal-organizzazzjonijiet lo[ra 

li jirrappre]entaw lissetturi 

tan-negozju.


Dom Mintoff f’qag[da kritika 

…jinsab g[all-kura fl-Isptar Mater Dei 

L-eks Prim Ministru u eks Mexxej Laburista Duminku 

Mintoff jinsab rikoverat fl-Isptar Mater Dei. 

It-tim mediku responsabbli mill-eks Prim Ministru, fi 

stqarrija uffi/jali iddeskriva l-kundizzjoni tieg[u b[ala 

wa[da kritika. 

Dom Mintoff, ta’ 95 sena, idda[[al l-isptar wara li kien 

qieg[ed isofri minn infezzjoni serja f’sidru u minn xi 

problemi marbutin mal-qalb. 

Fl-a[[ar sena, Dom Mintoff idda[[al diversi drabi lisptar 

g[all-kura. 

Rappre]entant Permanenti ;did 

g[al Malta fin-Nazzjonijiet Uniti 

Christopher Grima, ir- fil-klima. 

Rappre]entant Permanenti l- Min-na[a tieg[u, 

;did ta’ Malta g[an- Christopher Grima 

Nazzjonijiet Uniti, ippre]enta irringrazzja lil Ban Ki-moon, 

l-kredenzjali tieg[u lis- filwaqt li a//ertah li Malta se 

Segretarju :enerali tan- tibqa’ tkun attiva fin- 

Nazzjonijiet Uniti, Ban Ki- Nazzjonijiet Uniti u li se 

moon. 

tkompli timxi fuq il-prin/ipji u 

Waqt din il-laqg[a qasira, l-valuri ta’ din l-g[aqda. 

Ban Ki-moon fera[ lil Hu tkellem ukoll dwar l- 

Christopher Grima tal-[atra inizjattivi li [adet Malta 

tieg[u, filwaqt li tkellem dwar permezz tan-Nazzjonijiet 

i]-]jara li hu g[amel f’Malta Uniti fl-img[oddi, fosthom 

fl-2009 u l-laqg[at tieg[u mal- dik dwar il-li;i dwar qieg[ il- 

Prim Ministru Lawrence ba[ar. 

Gonzi u ma’ Tonio Borg, il- Christopher Grima serva 

Ministru tal-Affarijiet b[ala Rappre]entant 

Barranin. 

Permanenti ta’ Malta g[all- 

Ban Ki-moon fa[[ar ukoll Organizzazzjoni tanlil 

Malta talli kienet l-ewwel Nazzjonijiet Uniti fi Vjenna 

pajji] li po;;a fuq l-a;enda mill-2007 sal-2011, kif ukoll 

kwistjonijiet serji b[all-bdil fi New York fis-snin disg[in. 


G[aqdiet ta]-]g[a]ag[ jing[aqdu 

f’dimostrazzjoni kontra l-ACTA 

Jipprova jnessi l-isfrattu 

ta’ kunsilli Laburisti 

Il-Mexxej Laburista, Joseph anki [adu mieg[u g[al 

Muscat, qed jipprova jnessi l- konferenza barra minn Malta. 

isfrattu li ;abu diversi kunsilli ■Sadattant, ilbiera[ f’San 

lokali bi tmexxija Laburista, Pawl il-Ba[ar, il-Partit 

fosthom fil-Mosta, f’dawn l- Laburista ippre]enta la[[ar 

[ames snin. kandidati tieg[u g[all- 

Meta mistoqsi minn elezzjonijiet tal-Kunsilli Lokali 

il-mumentdwar dan, hu li se jsiru fl-10 ta’ Marzu f’nofs 

kkonferma li s-Sindku Paul il-pajji]. B’kollox, il-Partit 

Chetcuti Caruana u l-Vi/i Laburista g[andu kkonfermati 

Sindku Josette Agius de Celis 200 kandidat, li 28 minnhom 

mhux se jer;g[u jikkontestaw, huma f’G[awdex. 

imma [arab mill-mistoqsija u Il-Partit Laburista se jkollu 

evita milli jerfa’ r- 

17 fil-mija tal-kandidati nisa u 

risponsabbiltà politika. Joseph Muscat jidher li mhux 

Joseph Muscat qal ukoll li hu kuntent, tant li qal li xtaq li 

ma ddefendiex lill-eks sindku jkollu aktar kandidati nisa. 

ta’ Tas-Sliema, Nikki Dimech, Joseph Muscat fta[ar li l- 

wara li dan tke//a mill-Partit kunsilli lokali mmexxija mill- 

Nazzjonalista min[abba Partit Laburista huma storja ta’ 

alegazzjonijiet serji ta’ tix[im. su//ess, imma ma g[amel l- 

Minkejja din i/-/a[da, Joseph ebda referenza g[all-;lied 

Muscat stieden lil Nikki Dimech intern u d-di]gwid li ;abu 

fuq l-istazzjon Laburista Super diversi kunsilli lokali laburisti, 

One, u appo;;ah. fosthom dawk tal-Mosta, tal- 

Joseph Muscat appo;;a Fgura, Bormla, Pembroke, ta]wkoll 

lil Cyrus Engerer, li }urrieq, Ta’ Sannat u ta’ 

wkoll hu akku]at fil-Qorti, u lokalitajiet o[rajn. 

Numru mdaqqas ta’ ]g[a]ag[ 

ing[aqdu flimkien fi Triq ir- 

Repubblika u fi Pjazza San 

:or;, fil-Belt Valletta, 

ilbiera[, f’dimostrazzjoni 

kontra r-ratifika tal-Ftehim 

Kummer/jali kontra l- 

Iffalsifikar, jew kif inhu 

mag[ruf a[jar, l-ACTA. 

Il-messa;; li wasslu dawk 

pre]enti g[al din iddimostrazzjoni 

kien li /erti 

klawsoli fl-ACTA huma vagi 

u b’hekk huma miftu[in g[al 

interpretazzjonijiet varji. 

Dawk pre]enti appellaw 

lill-Gvern biex ma jirratifikax 

dan il-ftehim u [e;;ew lill- 

Parlament Ewropew biex 

jirrifjutah darba tibda ddiskussjoni 

f’din listituzzjoni. 

Dan il-ftehim se 

jibda jkun diskuss fil-Kumitat 

g[all-Affarijiet Parlamentari 

Malti fis-17 ta’ Frar. 

Fost dawk pre]enti kien 

hemm anki xi membri mill- 

Moviment }g[a]ag[ Partit 

Nazzjonalista, li fi stqarrija 

spjegaw li l-parte/ipazzjoni 

tal-M}PN f’din iddimostrazzjoni 

ssa[[a[ limportanza 

li l-internet 

g[andu g[a]-]g[a]ag[. 

L-M}PN qal li l-Partit 

Nazzjonalista beda u g[amel 

rivoluzzjoni fil-qasam talinformazzjoni 

tat-teknolo;ija 

f’Malta, u f’dan id-dawl, l- 

M}PN irrikonoxxa li linternet 

hu element importanti 

fil-[ajja ta]-]g[a]ag[, kemm 

fil-mod kif na[dmu, kif 

ng[ixu u kif nirrelataw ma’ 

xulxin. 

L-M}PN qal ukoll li lparte/ipazzjoni 

tieg[u f’din 

id-dimostrazzjoni hi ferm 

differenti mill-politika 

superfi/jali, ta’ Tom and 

Jerry, tal-Partit Laburista, li 

qed jie[u po]izzjoni kontra l- 

ACTA ming[ajr ma jirrifletti 

bi]]ejjed fuq il-kwistjoni. 

Fost dawk li indirizzaw id- 

5 

Id-delegazzjoni tal-M}PN li [adet sehem fid-dimostrazzjoni 

tal-biera[ kontra l-ACTA 

dimostrazzjoni lbiera[ 

filg[odu kien hemm membri 

mill-MOVE, il-Moviment 

Graffiti, il-Front kontra /- 

?ensura, il-Kunsill Ewropew 

tal-Artisti, u l-Forum 

}g[a]ag[ Laburisti. 

Dawn kollha appellaw lill- 

Gvern Malti biex jo[ro; minn 

dan il-ftehim, u semmew li 

pajji]i b[all-:ermanja wkoll 

g[andhom ir-ri]ervi tag[hom 

dwar dan il-ftehim. 

Huma insistew li l-ACTA 

se jkun qed jillimita l-libertà 

tal-espressjoni. 

Sa[ansitra, kien hemm min 

qal li l-ftehim tal-ACTA 

joqtol id-demokrazija. 

Il-Gvern qed isegwi d-dibattitu dwar l-ACTA 

minn pa;na 1 

Il-Prim Ministru qal li linternet 

;ab rivoluzzjoni s[i[a 

fil-komunikazzjoni u flinformazzjoni, 

u g[alhekk, il- 

Gvern irid li d-drittijiet talinvidwu 

jkunu m[arsa. Hu 

spjega li dan il-mezz ;did ta’ 

informazzjoni mhux biss mezz 

ta’ komunikazzjoni ma]- 

]g[a]ag[, i]da ma’ kwalunkwe 

;enerazzjoni. 

Fil-fatt, b’ri]ultat ta’ 

strate;ija tal-Gvern, Malta hi 

fost l-aktar pajji]i li g[andhom 

penetrazzjoni qawwija talinternet 

mal-;enerazzjonijiet 

kollha ta’ pajji]na, tant li Malta 

titpo;;a fost il-pajji]i ta’ 

quddiem nett f’dak li g[andu 

x’jaqsam mal-u]u tal-internet. 

Il-Prim Ministru spjega li 

permezz ta’ dawn id-drittijiet 

/ivili, i/-/ittadini Maltin u 

G[awdxin se jkunu jistg[u 

jg[ixu f’ambjent modern, 

miftu[, i]da fl-istess [in regolat 

b’/erti limitazzjonijiet li 

jiggarantixxu l-kwalità tal-[ajja 

tal-individwi. 

Lawrence Gonzi spjega kif itteknolo;ija 

tal-informatika 

;abet tibdil personali, so/jali, 

edukattivi u anki ekonomiku. 

Hu qal li Gvern immexxi mill- 

Partit Nazzjonalista introdu/a u 

firex it-teknolo;ija talinformatika 

f’pajji]na, u b’mod 

regolari j;edded u ja;;orna lpolitika 

tieg[u f’dan il-qasam 

tant importanti. 

Fost l-o[rajn, il-Prim Ministru 

semma li l-Gvern investa 

miljuni ta’ ewro biex itteknolo;ija 

titwassal lill- 

;enerazzjoni tat-tfal sa mil-livell 

primarju fl-edukazzjoni. Hu 

semma wkoll li Malta hi fost ilftit 

pajji]i li g[andhom il-fa/ilità 

tal-wifif’[afna spazji miftu[in. 

Il-Prim Ministru qal li l- 

Gvern jemmen li t-teknolo;ija 

tal-informatika hi strumentali 

g[all-i]vilupp personali u 

so/jali ta’ kull individwu, hi 

kru/jali g[all-i]vilupp edukattiv 

tat-tfal u ta]-]g[a]ag[, u hi 

kontributur mill-aktar 

importanti g[all-[olqien ta’ 

aktar impjiegi g[all-[addiema 

f’pajji]na. 

Il-Prim Ministru Lawrence 

Gonzi qal ukoll li l-Gvern qed 

isegwi d-dibattitu madwar l- 

Ewropa dwar il-ftehim mag[ruf 

b[ala ACTA. G[all-Gvern hu 

/ar li d-drittijiet u l-privatezza 

tal-individwu g[andhom ikunu 

m[arsa, waqt li fl-istess [in, illi;i 

g[andha tipprovdi g[al min 

jabbu]a u jwettaq reati 

kriminali permezz tal-internet. 

Kien g[alhekk, spjega l-Prim 

Ministru, li l-Gvern se 

jippre]enta l-abbozz ta’ li;i li 

jwassal biex id-drittijiet /ivili 

fl-internet ikomplu mexjin ’il 

quddiem.

6 

Tal-Partit Laburista, u partikularment 

Evarist Bartolo, ix-Shadow Minister 

Laburista g[all-Edukazzjoni, huma aller;i/i 

g[all-a[[ar fejn jid[lu l-istipendji lillistudenti 

tal-Università. Forsi jkun hawn 

min jistaqsi x’inhi r-ra;uni g[al dan. 

Sempli/i. G[aliex f’din il-kwistjoni tant 

importanti g[a]-]g[a]ag[ tag[na u g[allfutur 

ta’ pajji]na, il-Labour g[andu rekord 

suspettu], jilag[bu ’l hawn u ’l hinn, u 

il-Óadd, 12 ta’ Frar, 2012 ATTWALITÀ POLITIKA 

G[aliex il-Labour hu tant 

aller;iku g[all-istipendji! 

Dak li qalu u wettqu fil-passat jikxifhom 

Il-Labour u l-istipendji 

QABEL l-elezzjoni tal-1996 

6 TA’ OTTUBRU, 1992> Fil-Parlament, Evarist 

Bartolo, ix-Shadow Minister Laburista g[all- 

Edukazzjoni jg[id li jekk il-Ministru Ugo Mifsud 

Bonnici (il-Ministru li kien responsabbli biex 

introdu/a s-sistema tal-istipendju fl-1998) irid 

iwaqqaf jew inaqqas l-istipendju g[andu jg[id 

dan i]da ]ied li hu ma ja[sibx li Dr Mifsud 

Bonnici kien kontra l-istipendju! 

21 TA’ LULJU, 1993> Il-Ministru Ugo Mifsud 

Bonnici jg[id fil-Parlament li l-Kelliem Laburista 

tal-Edukazzjoni, Evarist Bartolo, ried ibe]]a’ 

meta qal li bis-s[ubija fl-UE jieqfu l-istipendji 

g[all-istudenti g[aliex kull gvern ewropew 

ifassal l-iskemi tieg[u ta’ g[ajnuna g[allistudenti 

universitarji. 

LULJU, 1993> Minn rapport tal-Kummissjoni 

ma[tura mill-Kap tal-Oppo]izzjoni Alfred Sant 

bit-tema ‘L-Università lejliet is-sena 2000’> 

“5.5 Dwar l-istipendju, il-Kummissjoni t[oss li 

min[abba li dan g[andu jitqies b[ala 

investiment nazzjonali, u g[aliex issa sar parti 

mill-kisbiet tal-welfare state daqs il-pensjoni u /children’s 

allowance, tirrikmanda li Gvern 

Laburista g[andu jkompli jipprovdi l-fondi 

ne/essarji g[alih. Tirrikmanda wkoll li listipendju 

g[andu ji;i rivedut kull sena skont lg[oli 

tal-[ajja.” 

15 TA’ APRIL, 1996> Fi stqarrija bit-titlu ‘Gvern 

Laburista favur l-istipendji’, ix-Shadow Minister 

Laburista Evarist Bartolo, qal hekk> “Gvern 

Laburista ;did se jkompli jag[ti l-istipendju lillistudenti 

tal-Università fuq l-istess linji kif qed 

jo[duh b[alissa. Propogandisti tal-PN qed 

jg[idu li Gvern Laburista ;did ine[[I jew jibdel 

l-istipendju…” 

PROGRAMM ELETTORALI LABURISTA 1996> 

“… Tkompli s-sistema tal-istipendji”. 

15 TA’ OTTUBRU, 1996> F’ittra lill-istudenti, 

Alfred Sant, il-Mexxej Laburista jg[id> “Il-Partit 

Laburista jrid aktar studenti jistudjaw fl- 

Università. G[alhekk favur l-istipendju.” 

23 TA’ OTTUBRU, 1996> Fi stqarrija, Evarist 

Bartolo jg[id> “Gvern Laburista ;did ikompli 

bis-sistema pre]enti tal-istipendji biex 

jinkora;;ixxi aktar u aktar studenti jkomplu 

jistudjaw l-Università”. 

/ertament li {ADD MA JISTA’ JO{OD- 

HOM BIS-SERJETA`… g[aliex il-passat 

tag[hom jikxifhom. 

F’din il-pa;na qed nippubblikaw 

selezzjoni ta’ kwotazzjonijiet li jirreferu 

g[all-po]izzjoni li kien jie[u l-Labour — 

l-aktar permezz tal-kelliem tieg[u Evarist 

Bartolo — dwar l-istipendji, QABEL l- 

Elezzjoni :enerali tal-1996 u WARA dik l- 

Elezzjoni. 

Minn dawn il-kwotazzjonijiet 

jirri]ulta li l-Labour 

kien ta l-kelma tieg[u lillpoplu 

Malti li jekk ikun fil- 

Gvern wara dik l-elezzjoni, 

hu kien se j]omm l-istipendji 

lill-istudenti “fuq l-istess linji 

kif qed jo[duh b[alissa”. 

Hekk kif g[addiet dik l- 

Elezzjoni, il-poplu kien sar 

jaf li fil-verità Evarist 

Bartolo kien kontra dik issistema 

u baqa’ baqa’ sa ma 

fil-Ba;it g[all-1998, moqri 

minn Leo Brincat, qaleb issistema 

kollha ta’ ta[t fuq 

biex dak li kien jing[ata lillistudenti 

b[ala g[otja, 

inqaleb f’self li l-istudenti 

riedu j[allsu wara li jiggradwaw. 

Mela imma;inaw gvern 

ie[or ‘;did’ Laburista, 

b’Evarist Bartolo u Leo 

Brincat fost il-Ministri 

tieg[u, jekk jer;g[ux i[arsu 

lejn l-istipendji jekk, kif kien 

qal Brincat fil-Ba;it g[all- 

1998, ikollu xi sitwazzjoni 

finanzjarja diffi/li. F’dak ilka], 

kif kien qal Brincat 

innifsu, “(l-istipendji) 

ikollhom itiru g[al kollox”. 

U g[al min ja[seb li dawn 

huma biss stejjer tal-passat 

irridu nfakkru li fit-tim ta’ 

Joseph Muscat, issa jista’ 

jkun hemm Edward Scicluna 

b[ala Ministru tal-Finanzi. 

Dan hu daqs Bartolo u 

Brincat gwapp fejn jid[lu listudenti. 

Araw kemm 

ja[sbuha l-istess: 

Fl-1996, Evarist Bartolo 

kien qal li “imkien fid-dinja 

ma te]isti sistema b[al dik li 

g[andna f’Malta”. 

G[axar snin wara, fl- 

2006, Edward Scicluna kiteb 

hekk: “This clearly unsustainable 

scheme has no 

precedent in other countries.” 

I/-/a[diet u l-weg[diet li 

qed jag[mlu llum jisfumaw 

fix-xejn meta jitqabblu ma’ 

dak li g[amlu tal-Labour 

QABEL u WARA l-‘famu]a’ 

Elezzjoni :enerali tal-1996 

meta kul[add kien ja[seb li 

fl-edukazzjoni jkun safe 

man-New Labour. 

Lill-politi/i tg[allimna 

ma nkejluhomx b’dak li 

jg[idu… i]da [afna aktar 

b’dak li jag[mlu. 

Fil-kariga ta’ 

Ministru 

tal-Edukazzjoni, 

fl-1997 Evarist 

Bartolo [arbat 

is-sistema 

tal-istipendji 

biex minn 

g[otja 

qalibhom 

g[al self 

Il-Labour u l-istipendji 

WARA l-elezzjoni tal-1996 

28 TA’ SETTEMBRU, 1997> Evarist Bartolo, il- 

Ministru Laburista tal-Edukazzjoni, jikkonferma ma’ 

The Malta Independent li l-gvern kien qed jirrevedi 

s-sistema tal-istipendju tal-istudenti wara li Manwel 

Delia, il-President tal-Kunsill Studenti Università 

(KSU) qal li kellu indikazzjoni li l-istipendji se jkunu 

riveduti fil-Ba;it li kien se jitressaq fi ftit ;img[at 

o[ra. 

2 TA’ OTTUBRU, 1997> Il-Ministru Evarist Bartolo 

jibg[at tliet proposti g[ad-diskussjoni dwar tibdil 

fis-sistema tal-istipendju, lil Manwel Delia, 

President tal-KSU. Fl-ittra tieg[u, Evarist Bartolo 

jg[id hekk> “Imkien fid-dinja ma g[adha te]isti 

sistema b[al dik li g[andna f’Malta li dawk li 

jistudjaw l-Università, minbarra li ma j[allsux talkors 

li jag[mlu, jing[ataw ukoll stipendju biex 

jg[inhom fl-ispejje] tag[hom tal-[ajja ta’ kuljum”. 

6 TA’ OTTUBRU, 1997> Fi stqarrija, Louis Galea, ix- 

Shadow Minister Nazzjonalista g[all-Edukazzjoni 

jg[id li xi jiem qabel, fuq Radio 101, il-Ministru 

Evarist Bartolo qal li qabel l-Elezzjoni (tal-1996) hu 

kien irid li l-istipendju jitne[[a “imma ma la[aqx 

ikkonvin/a lil s[abu u g[alhekk il-PL fil-programm 

elettorali wieg[ed li ma jmissx l-istipendju”. Louis 

Galea qal ukoll li Bartolo messu irrepeta dak li qal 

fuq Radio 101 ji;ifieri li l-mira tieg[u tibqa’ li 

eventwalment l-istudenti jibdew i[allsu wkoll g[allkorsijiet 

li jag[mlu. 

16 TA’ OTTUBRU, 1997> F’ittra lill-President tal-KSU, 

il-Ministru Bartolo kiteb> “Biex l-istipendju jibqa’ 

sostenibbli qed nipproponu li parti minnu jsir self li 

l-istudent I[allas lura meta jibda ja[dem u skont 

kemm jifla[ i[allas fuq medda twila ta’ snin”. 

26 TA’ OTTUBRU, 1997> Il-Ministru Evarist Bartolo 

jg[id lill-;urnalisti li fil-kwistjoni tal-istipendji l-KSU 

qed timxi b[all-fundamentalisti. 

2 TA’ NOVEMBRU, 1997> Waqt laqg[a fi/-?entru 

Laburista tal-Mellie[a, Evarist Bartolo qal li st[arri; 

tal-opinjoni pubblika juri li l-ma;;oranza tal- 

Maltin taqbel mal-Gvern Laburista dwar it-tibdil li 

kien qed iressaq g[all-istipendji. 

5 TA’ NOVEMBRU, 1997> Leo Brincat, il-Ministru tal- 

Finanzi j[abbar il-Ba;it li jibdel l-istipendju f’self u 

jg[id li jekk ma jsirx dan it-tibdil “hemm /ans li 

tinqala’ sitwazzjoni finanzjarja diffi/li g[al quddiem 

u dawn ikollhom itiru g[al kollox”.

ATTWALITÀ POLITIKA 


L-isfrattu fil-Kunsill tal-Mosta 

hu [tija ta’ Joseph Muscat 

… fi kwa]i erba’ snin fit-tmexxija tal-PL 

ma g[amel xejn minkejja li kien jaf b’kollox 

Joseph Muscat 

AVVI}I FORMALI LILL-KUNSILL 

Fl-4 TA’ MEJJU, 2009, il-Gvern [are; Avvi] Formali 

dwar ksur tar-regoli u pro/eduri mis-Sindku Chetcuti 

Caruana. 

Fil-15 TA’ LULJU 2009, dan l-Avvi] Formali kien esti] 

bi tliet xhur g[aliex l-affarijiet baqg[u sejrin mill-[a]in 

g[all-ag[ar. 

Fit-3 TA’ NOVEMBRU 2009, il-Kunsill ng[ata 

estensjoni o[ra sal-a[[ar ta’ Jannar, 2010 biex il-Kunsill 

jirran;a n-nuqqasijiet tieg[u. 

Fil-11 TA’ MARZU 2010, il-Kunsill kien infurmat mill- 

Gvern li kien g[adu ma rregolarizzax ru[u anzi kompla 

miexi bl-istess attitudni u ksur tal-li;i. 

7 

Paul Chetcuti Caruana 

L-ag[ar kunsill lokali mindu twaqqaf 18-il sena ilu 

Nhar il-{add li g[adda, il-Mexxej Laburista Joseph Muscat, 

waqt li kien qed jitkellem f’attività politika fil-Mosta, irrefera 

g[all-mod [a]in li l-Kunsill Lokali tal-Mosta tmexxa bih fla[[ar 

erba’ snin mindu g[all-ewwel darba beda jitmexxa minn 

ma;;oranza laburista. 

Fi kliemu stess, dan il-kunsill tmexxa b’mod [a]in u qal li 

issa huma tg[allmu l-lezzjoni u allura [adu d-de/i]jonijiet 

dovuti billi, fost l-o[rajn, ne[[ew mil-lista ta’ kandidati lis- 

Sindku Paul Chetcuti Caruana u lill-Vi/i Sindku Josette Agius 

Decelis. 

Min jie[u dak li qal Joseph Muscat nhar il-{add b’mod i]olat 

minn dak li se[[ fl-a[[ar erba’ snin, jista’ jasal g[all-konklu]joni 

li l-Labour hu tassew ;enwin u jaf jie[u de/i]jonijiet 

drasti/i meta s-sitwazzjoni tkun titlob dan. 

Il-fatti veru, i]da, juru e]attament il-maqlub ta’ dan. 

Dan il-Kunsill tal-Mosta kien elett erba’ snin ilu — fl-10 ta’ 

Marzu 2007. Joseph Muscat, kien elett Mexxej Laburista fis-6 

ta’ :unju, 2008. Ji;ifieri g[al tliet snin u 9 xhur, dan il-kunsill 

iffunzjona waqt li Muscat kien imexxi lill-partit tieg[u u waqt 

li nies madwaru kienu qed jg[idulu li dak kien l-ag[ar kunsill 

lokali li qatt kellha l-Mosta fl-a[[ar 18-il sena. 

Sa minn kmieni fit-tmexxija tieg[u, Joseph Muscat kien qed 

ikun infurmat minn ;ewwa b’dak li kien qed ji;ri fil-kunsill. 

Muscat kien infurmat bil-mod kif kienu qed jinkisru rregoli 

u li;i tal-Kunsilli Lokali; 

Muscat kien infurmat bil-;lied u d-di]gwid bejn ilkunsillieri 

tal-partit tieg[u; 

Muscat kien infurmat bil-mod xokkanti kif is-Sindku kien 

qed jitratta mal-kunsillieri tal-PN, i]da anke ma’ dawk 

laburisti; 

Muscat kien infurmat dwar id-di]astru finanzjarju li kien 

g[addej minnu l-Kunsill tal-Mosta. 

Insomma, Muscat kien jaf sa minn kmieni bl-isfrattu li kien 

hemm fil-Kunsill tal-Mosta. 

Il-Gvern [are; Avvi] Formali biex ji;bed l-attenzjoni u 

jwissi li jekk l-affarijiet ma jinbidlux kien se jkun kostrett ixolji 

l-kunsill. 

Din il-gazzetta, ilha s-snin tirrapporta fatti inkwetanti li 

j;ibulek g[ajnejk wara widnejk. 

L-ex Segretarju E]ekuttiv tal-Kunsill, kemm-il darba ;ibed 

l-attenzjoni g[al dak li kien qed ji;ri. 

U Joseph Muscat x’g[amel^ Flok [a passi biex iwissi jew 

ike//i minn [danu lil min kien qed jag[mel daqstant [sara, il- 

PL g[adda mozzjoni fil-kunsill biex is-Segretarju E]ekuttiv, li 

kien il-whistleblower f’dan il-ka], jitne[[a mill-kariga. 

Dan juri li Muscat hu l-veru [ati ta’ dak kollu li ;ara fil- 

Mosta g[aliex g[alkemm kien jaf b’dak li g[addej, baqa’ /ass u 

ma [a l-ebda passi. 

Il-viltà tal-handyman 

Qabel l-Elezzjoni tal-Kunsill tal-2007, il- 

Partit Laburista xe[et [afna tajn dwar 

handyman li kien impjega l-Kunsill immexxi 

minn ma;;oranza tal-PN. Kien qal li ma kienx 

hemm b]onnu u li kien qed jit[allas i]]ejjed. 

Il-Kunsill immexxi minn ma;;oranza 

laburista, mhux talli ma ne[[iex lil dan ilhandyman, 

talli impjega ie[or mieg[u, u f’xi 

ka]i anki t[allas aktar mill-handyman ta’ qabel. 

*** 

Ksur tar-regoli 

Fl-Avvi] Formali li kien [are; kontra l-Kunsill 

tal-Mosta fl-4 ta’ Mejju, 2009, is-Sindku kien 

akku]at li: 

(i) kiser l-Ordni Permanenti 35 b’attitudni 

arbitrarja 

(ii) kiser l-Artiklu 43 tal-Li;i tal-Kunsilli dwar 

il-frekwenza tal-laqg[at tal-kunsill 

(iii) l-a;enda tal-laqg[at ma kinitx ti;i konklu]a 

b’a;;ornament tal-laqg[at g[al xhur s[a[ 

(iv) kiser il-pro/edura tal-ordni tax-xog[ol tallaqg[at 

kif stipulat fl-Ordnijiet Permanenti 

*** 

Im;iba skorretta 

Is-Sindku tal-Mosta kien infurmat fl-Avvi] 

Formali tal-4 ta’ Mejju, 2009 li kien irri]ulta 

li hu mexa b’im;iba skorretta fil-konfront ta’ 

xi kunsillieri, is-Segretarju E]ekuttiv u 

uffi/jali tad-dipartiment bi ksur tal-Kodi/i ta’ 

Etika tal-Kunsillieri. 

Irregolarità fl-inga;; 

ta’ skrivan mal-kunsill 

Fit-3 ta’ 

Di/embru 2009, id- 

Dipartiment g[all- 

Gvern Lokali kiteb 

lis-Segretarju 

E]ekuttiv tal- 

Kunsill tal-Mosta 

biex jordnalu 

jwaqqaf minnufih 

kull pro/ess mibdi 

biex il-kunsill 

jimpjega skrivani 

;odda. 

F’din l-ittra d-Dipartiment qal li dan kien 

qed isir wara li wasallu rapport uffi/jali tas- 

Segretarju E]ekuttiv. 

Id-dipartiment elenka numru ta’ irregolaritajiet: 

Ix-short listing tal-applikanti sar minn 

]ew; membri u mhux mill-membri kollha 

tal-Bord tal-G[a]la. 

Il-kandidat mag[]ul ta b[ala ra;uni 

g[ad-diversi postijiet ta’ xog[ol li kellu, 

spjegazzjoni ta’ natura politika parti;;jana. 

Membru tal-bord ta l-ewwel preferenza 

tieg[u lill-kandidat (mag[]ul) ming[ajr biss 

ma kien pre]enti g[all-interview. 

Saret undue pressure fuq membru talbord 

minn persuni li ma kellhomx x’jaqsmu 

ma’ dal-pro/ess ta’ g[a]la. 

Aktar tard kien sar mag[ruf li l-undue 

pressure li ssemmiet mid-Dipartiment, 

kienet saret minn Toni Abela, id-Deputat 

Mexxej Laburista. Dan kien ]velat mis- 

Segretarju E]ekuttiv tal-kunsill f’ittra lid- 

Dipartiment tal-Gvern Lokali. 

Toni Abela

ANNIVERSARJU 

70 sena mill-mewt 

ta’ Sir Ugo Mifsud> 

l-i]g[ar Prim Ministru 

ta’ Malta 

Il-Kap Nazzjonalista :or; Borg Olivier fl-inawgurazzjoni 

tal-monument lil Sir Ugo Mifsud, fil-:nien tal-Mall fil-Furjana 

fi Frar tal-1963 

Il-bidu tat-tmiem ta’ [ajjet 

Sir Ugo Mifsud kien fid-9 

ta’ Frar 1942 meta fil- 

Parlament kien g[amel 

diskors storiku u patrijottiku 

li baqa’ jissemma’ u li 

matulu kien [assu [a]in u 

jumejn wara miet. 

F’dak id-diskors, Sir Ugo 

kien [adha bi kbira [afna li 

u[ud minn [utu Maltin 

kienu se ji;u e]iljati talli 

tkellmu favur id-drittijiet tal- 

Maltin. 

Sir Ugo Mifsud kien 

argumenta li dak l-e]ilju 

kien kontra l-istess li;i 

Ingli]a li hu nnifsu, avukat 

rinomat, kien jafha tajjeb 

[afna. Madankollu l-Ingli]i 

kienu ivvintaw li;i in;usta 

propju biex ikunu jistg[u 

je]iljaw dak il-grupp ta’ 

Maltin li, fil-bi//a l-kbira, 

kienu ta’ twemmin 

B[all-biera[ 70 sena ilu — fil-11 ta’ Frar tal- 

1942 — miet Sir Ugo Mifsud, wie[ed mill-aktar 

kapijiet importanti fl-istorja glorju]a tal-Partit 

Nazzjonalista. Ministru fletà 

]g[ira ta’ 32 sena u 

Prim Ministru ta’ 35 sena, 

Ugo Mifsud kellu karriera 

brillanti li spi//at [esrem 

fl-età ta’ 52 sena. 


wie[ed mill-pijunieri 

[abrieka tal-Partit 

Nazzjonalista li bil-[idma 

tag[hom Malta, sa fla[[ar, 

kisbet gvern 

tag[ha u kien sewwa u 

xieraq li hu jkun 

Ministru fl-ewwel Gvern 

Malti fl-1921. 

Ta’ 35 sena, wara rreb[a 

nazzjonalista tal- 

1924, Sir Ugo Mifsud 

in[atar b[ala l-i]g[ar 

Prim Ministru li qatt 

kellha Malta. 

Il-mewta prematura ta’ 

Sir Ugo Mifsud waslet 

wara li tah [ass [a]in 

waqt li kien qed jag[mel 

diskors brillanti u 

memorabbli b[ala difi]a 

g[al numru kbir ta’ 

Maltin li kienu se ji;u 

e]iljati. 

F’dan id-diskors Ugo 

Mifsud tkellem bis-sa[[a 

kontra l-firda u lmibeg[da 

fost il-Maltin u 

kontra d-de/i]joni tal- 

Ingli]i li filwaqt li kienu 

jifta[ru bid-drittijiet talbniedem 

kienu se 

j/a[[du lil numru ta’ 

nazzjonalista. 

Fost dak il-grupp ta’ 

e]iljati kien hemm 

sa[ansitra Nerik Mizzi, il- 

Mexxej Nazzjonalista 

ewlieni f’dawk i]-]minijiet. 

Id-diskors ta’ Ugo Mifsud 

f’dik l-okka]joni kien 

ji//entra fuq id-drittijiet 

fundamentali tal-bniedem 

waqt li, f’kull ka], kien 

enfasizza l-kruha tal-firda u 

l-mibeg[da. 

Kien qal li ma jag[milx 

sens li l-Ingli]i kienu qed 

jag[mlu gwerra favur iddrittijiet 

tal-bniedem 

madwar id-dinja u mbag[ad 

kienu se j/a[[du l-libertà lil 

xi Maltin permezz tal-e]ilju. 

Waqt li kien qed ji]vol;i 

l-argumenti tieg[u bl-aktar 

forza u sa[[a, deputat 

partikulari beda jid[aq i]da 

Ugo Mifsud wissieh li dawk 

Maltin mil-libertà 

tag[hom permezz tale]ilju. 

L-a[[ar diskors brillanti ta’ Sir Ugo 


kienu affarijiet mill-aktar 

serji g[aliex kienu qed 

jolqtu nies li ma kienu 

nstabu [atja ta’ xejn. 

Ugo Mifsud ikkundanna 

lil dawk f’pajji]na li kienu 

interessati biss li jwettqu 

vendikazzjoni fuq [uthom 

Maltin billi j/a[[duhom 

minn arthom u mill-familja 

tag[hom. 

Fil-[in li kien qed i;ib 

argument fuq ie[or, b’fatti 

legali anke minn pajji]i 

o[rajn, Ugo Mifsud esklama 

“…qed i[ossni [a]in!” u 

waqa’ bilqieg[da b’attakk 

tal-qalb. 

Jumejn wara, Ugo Mifsud 

miet fid-dar tieg[u, f’Villa 

Francia f’{al Lija u ndifen 

fi/-/imiterju tal-istess 

lokalità wara Quddiesa 

praesente cadavere fil-knisja 

parrokkjali tas-Salvatur. 

Sir UGO MIFSUD kien ittielet 

Prim Ministru ta’ Malta, 

li serva bejn l-1924 u l-1927 u 

bejn l-1932 u l-1933. 

Sir Ugo Mifsud twieled filbelt 

Valletta fit-12 ta’ 

Settembru 1889. Hu studja fil- 

Li/eo u fl-Università ta’ Malta 

minn fejn iggradwa b[ala 

avukat fl-1910. 

Fl-1919, Sir Ugo kien elett 

segretarju tal-Assemblea 

Nazzjonali, imsej[a minn Sir 

Filippo Sciberras, bl-iskop li 

t[ejji abbozz ta’ Kostituzzjoni 

biex tkun pre]entata lill-Gvern 

Ingli]. 

Ta[t il-Kostituzzjoni 

Amery-Milner, Sir Ugo 

ikkontesta l-elezzjonijiet tal- 

Assemblea Le;islattiva f’isem 

l-Unione Popolare Maltese 

(UPM) fl-1921 u kien elett. 

Fl-1924, Sir Ugo n[atar 

Prim Ministru, l-i]g[ar wie[ed 

fl-Imperu Ingli]. 

L-Unione Popolare Maltese 

u l-Partito Democratico 

Nazionalista ng[aqdu fl-1926; 

Sir Ugo u Dottor Enrico Mizzi 

mexxew il-partit il-;did, 

imsejja[ Partit Nazzjonalista. 

Hu re;a’ kien elett flelezzjoni 

tal-1927 kif ukoll firreb[a 

tal-Partit Nazzjonalista 

fl-1932. In[atar Prim Ministru 

u baqa’ fil-kariga sal-1933, 

meta l-Kostituzzjoni tal-1921 

kienet irtirata. 

Sir Ugo kien parti middelegazzjoni 

tal-Gvern li fl- 

1932 f’Londra issottomettiet 

lis-Segretarju tal-Istat tal- 

Kolonji, Sir Philip Cunliffe 

Lister, memorandum b’talba 

formali biex Malta tkun 

meqjusa b[ala Membru 

Indipendenti tal-Commonwealth. 

Fl-1939, Ugo Mifsud kien 

elett Membru tal-Kunsill tal- 

Gvern. 

Sir Ugo Mifsud kellu diversi 

karigi ministerjali: Ministru 

9 

Sir Ugo Mifsud 

Prim Ministru ta’ Malta — 1924 – 1927 u 1932 - 1933 

tal-Finanzi (1924-26); 

Ministru tal-:ustizzja (1926- 

27, 1932-33); Ministru tal- 

Industrija u l-Kummer/ (1921- 

24, 1932-33); Ministru tal- 

Posta (1921-22, 1923-24) u 

Ministru tal-Agrikoltura u 

Sajd (1921-22, 1923-24). 

Fl-1928, Sir Ugo Mifsud 

irrappre]enta lil Malta 

f’konferenza li saret fil- 

Kanada mill-Empire 

Parliamentary Association. 

Hu kellu su//ess fil-karriera 

tieg[u u kkontribwixxa 

f’;urnali legali ewlenin, 

fosthom The London 

International Law Notes. 

Kien appuntat membru fl- 

Asso/jazzjoni tal-Li;i 

Internazzjonali (Brussell) u 

kellu sehem attiv f’konferenzi 

li ddiskutew problemi relatati 

mal-li;ijiet internazzjonali. 

Fl-1928, Sir Ugo Mifsud 

ippresieda konferenza dwar illi;ijiet 

tar-radju li saret 

f’Varsavja, waqt li fl-1934 

ippresieda wkoll kumitat dwar 

it-trade marks f’konferenza li 

saret f’Budapest. 

F’konferenza o[ra li kienet 

saret f’Oxford fl-1932, hu kien 

elett membru tal-kumitat 

e]ekuttiv u vi/i president. 

Ugo Mifsud kien onorat bittitlu 

ta’ Sir f’:unju 1927. 

Fid-9 ta’ Frar 1942, waqt 

diskors imqanqal fil-Kunsill 

tal-Gvern kontra d-de/i]joni 

tal-Gvern Ingli] li ji;u 

deportati numru ta’ Maltin, Sir 

Ugo Mifsud tah attakk tal-qalb 

u miet jumejn wara. Hu ndifen 

fi/-/imiterju ta’ {al Lija. 


i]]ewwe; lil Maria Beatrice 

Francia fl-1928. 

Fl-okka]joni tal-wie[ed u 

g[oxrin anniversarju millmewt 

tieg[u, kien inawgurat 

monument fil-Mall fil-Furjana 

biex ifakkar lil dan l-istatista 

Malti.

10 

ELEZZJONIJIET TAL-KUNSILLI LOKALI 

Il-Kummissjoni Elettorali av]at li 

dawk il-persuni li se jkunu msefrin filjum 

tal-votazzjoni fl-elezzjoni tal- 

Kunsilli Lokali, fl-10 ta’ Marzu, se 

jkunu jistg[u jivvutaw ;img[a qabel, 

ji;ifieri nhar is-Sibt 3 ta’ Marzu, billi 

jag[mlu dikjarazzjoni bil-;urament 

quddiem il-Kummissjoni Elettorali. 

Se jkunu 400 l-kandidati li fl-10 

ta’ Marzu li ;ej se jikkontestaw lelezzjonijiet 

f’34 lokalità f’Malta 

u G[awdex. 

Il-kandidati huma maqsumin 

hekk: 

PL (195), PN (187), 

Alternattiva (9), u o[rajn (9). 

Erbg[a u erbg[in mill-kandidati 

tal-PN huma nisa (24%), filwaqt li 

55 huma kandidati li g[andhom 

inqas minn 53 sena (30%). 

Il-lokalità bl-akbar numru ta’ 

kandidati hi San Pawl il-Ba[ar 

(26), filwaqt li l-lokalitajiet blanqas 

numru ta’ kandidati huma 

Floriana u G[arg[ur, b’7. 

Fi stqarrija, il-PN qal li tul issnin 

li g[addew, il-ma;;oranza 

tal-kunsilli lokali [admu biex 

itejbu l-kwalità tal-[ajja lirresidenti 

tag[hom u li fl-a[[ar 4 

snin, il-Gvern g[adda madwar 

€159 miljun lill-kunsilli lokali 

biex jaqdu l-funzjonijiet tag[hom 

u jag[tu l-a[jar servizz lirresidenti. 

Mhux se jikkontesta 

Ian Micallef, Kunsillier tal-PN 

fil-Kunsill Lokali tal-G]ira mhux 

se jikkontesta l-elezzjonijiet lokali 

tal-10 ta’ Marzu li ;ej. 

F’ittra lill-Kap Nazzjonalista, 

Ian Micallef qal li dan qed 

jag[mlu biex ikun f’po]izzjoni li 

jikkon/entra biex jiddefendi lintegrità 

u l-professjoni tieg[u 

kontra l-allegazzjonijiet mi;juba 

fil-konfront tieg[u u jipprova linno/enza 

tieg[u. 

Talab ukoll biex sakemm ikun 

g[addej il-ka] tieg[u fil-Qorti, hu 

ma jkunx kunsillier fil-Kunsill 

:enerali tal-PN. 

Fit-twe;iba tieg[u, il-Kap tal- 

PN qal li jaqbel mad-de/i]joni li 

Ian Micallef jissospendi ru[u millattività 

politika waqt li g[addejjin 

il-pro/eduri fil-Qrati fil-konfront 

tieg[u, u a//etta d-de/i]joni. 

Lawrence Gonzi awgura li Ian 

Micallef ma jdumx ma jkun 

f’po]izzjoni li jkompli bil-[idma 

siewja tieg[u fil-PN, b’risq illokalità 

tal-G]ira u l-qasam tal- 

Gvern Lokali. Il-Kap 

Nazzjonalista irringrazzja lil Ian 

Micallef g[all-kontribut kbir li ta 

tul is-snin f’diversi oqsma. 

Il-kandidati 

Il-kandidati kollha g[allelezzjonijiet 

tal-kunsilli Lokali 

huma dawn: 

BIRGU 

Kunsillieri: 5 

PN: Gellel Anthony, Grech 

Miriam, Privitelli Roderick. 

PL: Attard Lawrence, Boxall 

John, Butters Victoria, Cassar 

Alan, Mizzi Trevor, Saliba Judith. 

ISLA 

Kunsllieri : 5 

PN: Abela Christina, Gerada 

Charmain, Micallef Anna, Mizzi 

Mary. 

PL: Abela Wilson Franklin, Ahar 

Walter, Bonello Kristen, 

Camilleri Justin John, Caruana 

Saviour, Casha Joseph, Cauchi 

Carmelo, Cocker Christopher, 

Gauci Mario, Mangion Ramon. 


Id-dikjarazzjoni g[andha ssir fl- 

Uffi//ju tal-Kummissjoni Elettorali, 

f’Evans Building, Misra[ Sant’Iermu, 

il-Belt Valletta, jew fl-Uffi//ju tal- 

Karta tal-Identità, Pjazza San Fran;isk, 

ir-Rabat, G[awdex, minn g[ada t- 

Tnejn sa mhux iktar tard minn 

nofsinhar tal-:img[a, it-2 ta’ Marzu. 

QORMI 


PN: Caruana Cilia Jerome, 

Cremona Robert, Cuschieri 

Carmelo, Mercieca Margaret, Puli 

Ralph, Vella Gregory Simon. 

PL: Aquilina Jesmond, 

Azzopardi Bjorn, Busuttil Jason, 

Farrugia Charles, Cutajar 

Rosianne, Harmsworth Thomas, 

Meli Sean, Piscopo James, Saliba 

Antoine, Zammit Marvin. 

AD: Piski Henrik Jozsef. 

}EBBU: (Malta) 


PN: Aquilina Roderick, Cutajar 

Emanuel, Borg Dounia, Cortis 

George, Muscat Ryan, Said 

Philip, Vassallo Ivan. 

PL: Agius Thomas, Bartolo 

Duncan, Fsadni Joseph, Grech 

Cain, Grixti Alfred, Sammut 

Catherine, Tabone Robert Silvio, 

Vassallo La Rosa Mary. 

IND: Gauci Robert. 

}EBBU: A{JAR: Hili Janet. 

SI::IEWI 


PN: Aquilina Karol, Cachia 

Mario, Callus Ryan, Cutajar 

Emanuel, Sammut Joe, Vassallo 

Mark Anthony, Vassallo Michael. 

PL: Baldacchino Guido, Borg 

Mariette, Cassar Nicholas, 

Farrugia Beppe, Mifsud Carlo, 

Psaila Rita, Saliba Mario, Tanti 

Jesmond. 

SI::IEWI BRASS BAND: 

Buhagiar Eusebio. 

ATTARD 


PN: Bartolo Remigio, Borda 

David John, Borg Gerald, 

Cordina Stefan, Grech Emanuel, 

Messina Ferrante Herbert, Spiteri 

Marco, Spiteri Simon Gaetan 

Domnic. 

PL: Azzopardi Raymond, 

Bonnici John, Catania Godwin, 

Fenech Jeffrey Gerald, Zammit 

Alfred. 

AD: Cassar Ralph. 

BALZAN 


PN: Borg Guido, Galea Joseph 

Mary, Gatt Stephen, Meilak Paul, 

Pace Francis, Pullicino Wally, 

Zammit Montebello John. 

PL: Cassar John, Farrugia 

Carmel, Zammit Marmarà 

Desmond. 

AD: Vella Andrè. 

BIR}EBBU:A 


PN: Abdilla Joseph, Borda 

Simon, Vella Antoinette, Zammit 

Stanley. 

PL: Baldacchino Joseph, Barun 

Kevin, Cachia Carmelo, Farrugia 

Joseph, Macelli Michael, Muscat 

Charles, Pace Bernardette, 

Roberts Anthony. 

DINGLI 


PN: Azzopardi Jacqueline, 

Mercieca Ernest, Vassallo David. 

PL: Abdilla Mark Vincent, 

Azzopardi Sandro, Borg Ian, 

Camilleri John, Micallef Venera, 

Sammut Paul. 

FLORIANA 


PN: Brincat Anthony, Paris 

Matthew, Torpiano Edward. 

PL: Borg Vincent, Dimech 

Lydia, Sammut Davina. 

FLORIANA L-EWWEL: 

Holland Nigel. 

G}IRA 


PN: Borg Michael, Micallef 

Carmelo, Muscat Joseph Mary, 

Rutter Victor Pio. 

PL: Attard Vincenza, Bone 

Vincent, Camilleri Joseph, 

Cristiano Roberto, Galea Joseph, 

Schembri Maria. 

AD: Schembri Leonard. 

G{AJNSIELEM 

Kunsilleri: 5 

PN: Attard Anthony, Camilleri 

Joseph, Cauchi Francis, Ciangura 

Franco, Dimech Debbie Lora, 

Mercieca Stephen, Xuereb 

Vincent. 

PL: Buttigieg Larry, Caruana 

Peter, Muscat Mary. 

IND: Buttigieg Loreto. 

G{ARG{UR 


PN: Azzopardi Mark, Borg 

Dolores, Galea Vincent, Gauci 

Mario. 

PL: Fenech Christopher, Galea 

Kevin, Muscat Alfred. 

{AMRUN 


PN: Bugeja Judith Bernardette, 

Cuschieri Gaetano, Mifsud 

Bonnici Paula, Valletta Cedric. 

PL: Borg Carmen, Bonello 

Vincent, Caruana Mario, Ellul 

Arthur, Fenech Joseph, Sammut 

Christian, Spiteri Josef. 

IKLIN 


PN: Bartolo Yvonne, Borg 

Anthony, Cauchi Ronnie, Dalli 

Anthony, Scerri Massimo. 

PL: Attard Carmelo Amante, 

Caruana Carmel, Fenech Martin. 

KER?EM 


PN: Azzopardi Mario, Borg 

Maria Antonia, Grima Carmelo, 

Mizzi David, Vella Horace 

Anthony. 

PL: Attard John, Azzopardi 

Raymnond, Grech Saverio. 

KIRKOP 


PN: Agius Rita, Mizzi Stephen, 

Spiteri Thorne Charmaine. 

PL: Calleja Carmel, Carbone 

Joseph, Cefai Antoinette, 

Schembri Joseph, Tabone 

Jennifer. 

LUQA 


PN: Borg Martin, Caruana 

Victor, Falzon Christian. 

PL: Camilleri Joseph, Conner 

Daryl, Massa Lucia, Saliba 

Raymond, Sammut Christina, 

Schembri John, Scicluna Joseph. 

MARSA 


PN: Camilleri Feargal, Farrugia 

L-uffi//ji jkunu miftu[in mit-Tnejn 

sal-:img[a mit-8.00am sas-1.00pm, u 

mis-2.00pm sas-7.00pm, kif ukoll is- 

Sibtijiet u l-{dud mit-8.00am sas- 

1.00pm. 

Il-Kummissjoni Elettorali av]at li 

hu importanti li l-persuna tie[u 

mag[ha l-karta tal-identità meta tmur 

Antonia, Grima Joseph. 

PL: Azzopardi Josef, Buhagiar 

Anthony, Cachia Joseph, Debono 

Francis, Scerri Noel, Spencer 

Domnic Andrew, Spiteri 

Christopher. 

MARSAXLOKK 


PN: Micallef Angelo, Pomroy 

William. 

PL: Bugeja Carmelo, Caruana 

Stephen, Cassar Remigio, Gafà 

Romen, Grech Steven, Micallef 

Edric, Zerafa Daniel. 

MOSTA 


PN: Abela Paul, Baldacchino 

Geraldine Anne, Cassar James, 

Cassar Keith, Demartino Joseph 

P., Farrugia Shirley, Mangion 

Annmarie, Meilak David, Mifsud 

Marthese, Rapa Angel, Spiteri 

Norvin, Tonna Alison. 

PL: Bezzina Abraham, Camilleri 

Jean Paul, Fenech Kirby, Muscat 

Alexander, Sammut Mario, Tua 

Rachel, Vella Charles. 

AD: Callus Robert. 

IND: Agius Paul. 

MUNXAR 


PN: Azzopardi Godwin, 

Debrincat Ryan, Gatt Ludgardo, 

Spiteri Saviour, Sultana Joseph. 

PL: Borg Vincent, Mallia Robert, 

Said Carmen. 

AD: Bajada Michael Angelo. 

NADUR 


PN: Camilleri Eucharist, Mifsud 

Rita Marcel, Portelli Mary, Said 

Charles Frank. 

PL: Attard Ivan, Buttigieg Attard 

Joseph, Cutajar Josianne, Gurr 

Mary, Natoli Maria. 

PAOLA 


PN: Smart Alexandra, Delezio 

Rita, Ferris Mark Anthony, 

Muscat Tyrone, Vella Maria 

Carmela. 

PL: Abela Raymond, Attard 

Raymond, Axisa Steven, Dalli 

Renald, Grima Dominic, Lynch 

Bernard Sean, Spiteri Roderick. 

QALA 


PN: Buttigieg Paul, Cremona 

Lorne Joseph, Grech Victor, 

Mejlak Valerie, Said Paul. 

PL: Borg Jesmond, Buttigieg 

Paul, Camilleri Clint. 

SAFI 


PN: Abdilla Publio, Busuttil 

Jerome, Busuttil Peter Paul, 

Buttigieg Lara, Callus Alexis. 

PL: Cachia Roderick, Callus 

Francis, Mula John, Stivala Carlo. 

IND: Bongailas Patrick. 

SAN :ILJAN 


PN: Bonello Peter, Camenzuli 

Charles, Dimech Portelli Rita, 

Grech Anthony, Mula Clayton 

Luke, Scicluna Richard, Tanti 

Gregoraci Clayton. 

PL: Agius John, Borg Irene, 

Grech Alexander, Oliva Joseph, 


Dawk imsefrin fid-data tal-elezzjoni jistg[u jivvutaw ;img[a qabel 

tag[mel id-dikjarazzjoni bil- 

;urament. 

Fakkret ukoll li fid-data talvotazzjoni 

anti/ipata, ji;ifieri s-Sibt 3 

ta’ Marzu, il-persuna g[andha tkun filpussess 

tad-dokument tal-votazzjoni 

tag[ha g[aliex ming[ajru [add ma 

jit[alla jivvota. 

400 kandidat se jikkontestaw l-elezzjonijiet 

Sammut Francis, Vella Norman. 

AD: Arqueros Yvonne. 

IND: Cachia Raymond. 

SAN LAWRENZ 


PN: Cassar Anthony, Formosa 

Anthony, Grima Carmela, Grima 

Luigia, Mercieca Michelina 

PL: Mercieca Giovanni, Sultana 

Joseph, Vella Rose. 

SAN PAWL IL-BA{AR 


PN: Abela Peter, Bartolo 

Stephen, Bray John, Camilleri 

Mario, Darmanin Simon, Fenech 

Anne Marie, Galea Graziella, 

Grima Daniel, Mallia Giselle- 

Marie, Piscopo Robert Anthony, 

Vella Joseph, Zerafa Martin. 

PL: Bezzina Alexander, Buhagiar 

Mandy, Buhagiar Mario, 

Camilleri Jason, Chircop Jane, 

Gafà Neville Mario, Garzia 

Saviour, Catania Chrisrabel, Hili 

Carmel, Mallia Oliver, Micallef 

Charles, Salerno Mario, Tabone 

Raymond. 

AD: Galea Simon. 

SANTA LU?IJA 


PN: Bonett Matthew John, 

Camilleri Christopher, Galea 

Caroline. 

PL: Balzan Joseph, Bonello 

Joseph Mary, Camilleri Victor, 

Cutajar Frederick, Ellul Terrence, 

Gafà Paulette, Scerri Francis. 

SWIEQI 


PN: Abela Mary Anne, Agius 

Fernandez Ralph, Bonello Joseph, 

Curmi Alfred, Fenech Justin, 

Fenech Paul, Mallia Borg John, 

Miceli Mauro, Muscat Noel, 

Naudi Antoinette, Rossignaud 

Renè, Said Carmen, Wagner 

Marie-Paule Michele Marguerite. 

PL: Chetcuti Alexander, Fava 

Mario Grazio, Guccione Gregorio 

Salvatore. 

AD: Sant Fournier Solange. 

XAG{RA 


PN: Attard Carmel, Attard Edel- 

Mary Rose, Attard Joseph, 

Cutajar Kevin, Grima Maria, 

Sultana Michael, Tewma 

Raymond. 

PL: Agius Aaron, Bajada 

Marlene, Cordina Joseph, Zammit 

Christian Joseph, Zammit Victor. 

}EBBU: (G[awdex) 


PN: Bezzina Emanuel, Cassar 

Mario, Cefai Michael, Portelli 

Anton, Sacco George, Saliba 

Maria, Saliba Nicky, Scerri 

Emanuel. 

PL: Camilleri Joseph, Refalo 

Victor, Zahra Charlie. 

}URRIEQ 


PN: Bonnici Dino, Farrugia 

Kevin Sam, Farrugia Pierre, Pace 

Parascandalo Mauro. 

PL: Bellizzi Rita, D’Amato 

Joseph, Farrugia Ignatius, Farrugia 

Saverina, Grima Rita, Grixti 

Raymond, Marmarà Vincent- 

Anthony, Zammit Claudio.

Fil-pa;ni l-o[ra: 

12 

L-elezjonijiet 

tal-Kunsilli Lokali 

13 

Lejn 

servi zi 

ta’ [arsien so/jali 

personali zati 

15 

Il-poter kontra 

l-prin/ipju 

19 Ittri 

lill-Editur: 

}ew; mozzjonijiet 

stori/i 

EDITORJAL 

il•mument 


Evarist Bartolo, ix-Shadow Minister Laburista g[all-Edukazzjoni 

jo[odha bi kbira [afna li jkun hemm min jibqa’ jsemmilu l-;rajja 

ta’ meta hu, b[ala l-Ministru tal-Edukazzjoni, fl-1997 kien bag[bas 

mas-sistema tal-istipendji li kien da[[al Gvern Nazzjonalista, biex 

minn g[otja diretta lill-istudenti kien dawwarhom f’self. 

Il-verità hi illi, forsi ming[ajr ma ried jew ming[ajr ma kien jaf 

bi]]ejjed, kull ma kien qed jag[mel b’dik id-de/i]joni, kien qed 

ikompli jsa[[a[ u jirrinforza l-konvinzjoni tal-bi//a l-kbira tal- 

Maltin li kull meta jkun hemm Gvern Laburista g[andu manija 

biex ibag[bas mas-sistema tal-edukazzjoni mhux biex itejjeb i]da 

biex jesperimenta b[allikieku l-istudenti tag[na huma fniek tal- 

Indi (guinea pigs)! 

Din il-fama ma ;ietx mix-xejn. Hi ri]ultat ta’ fatti li se[[ew 

kull meta l-Labour kien fil-gvern u, tista’ tg[id, fil-livelli kollha 

tal-edukazzjoni. 

Insemmu biss ftit e]empji. 

E}AMIJIET: Wa[da mill-[wejje; li kien g[amel il-Gvern 

Laburista wara l-1971 kien li ne[[a l-e]amijiet kollha. {ames 

snin wara stqarr li kien [a ]ball u min-nej g[adda g[all-ma[ruq 

g[aliex re;a’ da[[al l-e]amijiet anke g[at-tfal li kien g[ad 

g[andhom seba’ snin biss. 

SKEJJEL TAS-SNAJJA’: Dawn kienu skejjel li kienu 

jg[ixu bl-iskossi qishom qeg[din fuq vulkan. Daqqa jkollhom dan 

il-kors, daqqa ie[or. Tfal imbuttati fi snajja’ li ma jridux, u[ud bla 

apparat me[tie;, o[rajn ma jafux x’jag[mlu bih. Skejjel li g[exu 

fost di]ordni kbira u ta[wid spjetat li ipprodu/ew mijiet ta’ 

]g[a]ag[ bla seng[a u bla motivazzjoni. 

SKEJJEL TAL-KNISJA: Dawn kienu skejjel li kienu, 

;eneralment, mixjin tajjeb. Il-Gvern tal-Labour qabad mag[hom u 

g[amlilhom ;lieda insensata bi [sara kbira g[al eluf ta’ studenti li 

g[amlu snin, huma u l-;enituri tag[hom, jg[ixu f’in/ertezza. 

L-ISTITUT G{ALL-ISTUDJI TURISTI?I: Dan ma 

kienx je]isti ta[t il-Labour i]da sabu skola tal-catering li kienet 

tiffunzjona mill-MCAST. 

Stamperija Indipendenza 

Triq Herbert Ganado, il-Pietà - PO Box 37 

Tel: 2596 5333 • Fax: 2596 5525 

e-mail: mument@media.link.com.mt 

advertising@media.link.com.mt 

Editur: Victor Camilleri 

11 

Tbag[bis mal-edukazzjoni 

Il-Labour abbandunaha, xe[itha b[ala parti minn Dar il- 

Mediterran u kien g[oddu sfaxxaha. Mill-irmied tag[ha, Gvern 

Nazzjonalista, bil-[idma tal-Ministru Michael Refalo, [oloq l- 

Istitut g[all-Istudji Turisti/i li llum iforni lill-pajji] b’mijiet ta’ 

studenti kull sena, im[arr;in u mg[allmin g[all-industrija tant 

importanti tat-turi]mu. 

L-MCAST: Dan kien twaqqaf mill-Gvern Nazzjonalista tassittinijiet 

u kien ;mielu miexi ’l quddiem. Tela’ Gvern Laburista u 

stradikah u qerdu. Kellu jkun Gvern Nazzjonalista ie[or, g[axar 

snin ilu, li irxuxtah u llum qed jag[ti lill-pajji] studenti lesti biex 

jimlew postijiet tax-xog[ol li l-industrija moderna qed to[loq: 

fil-manutenzjoni tal-ajruplani; fl-IT; fl-in;inerija elettronika u tant 

korsijiet o[rajn. 

L-UNIVERSITA`: Din hi mbag[ad is-simbolu ewlieni tattifrik 

laburista fil-qasam edukattiv. Gvern tal-Labour kien taha 

daqqa ta’ stallett f’daharha u kienet g[oddha qed tmut mewta 

naturali. Gvern Nazzjonalista bniha, ;ebla fuq ;ebla u [are; lillpajji] 

mill-inkubu ta’ ]mien il-Labour u minnha bdew [er;in bleluf 

studenti preparati tajjeb f’tant oqsma utli g[all-pajji]. 

Hu f’dan id-dawl li rridu n[arsu lejn il-kwistjoni tal-istipendji. 

U hu propju g[alhekk li l-poplu jitwerwer meta jiftakar li ledukazzjoni 

tista’ ter;a’ ti;i f’idejn tal-Labour. 

Smajna l-;img[a l-o[ra kif il-Partit Laburista re;a’ [olom bliskejjel 

tas-snajja’ li g[alkemm f’xi ]mien setg[u jag[mlu sens, 

illum ]gur li huma sorpassati u ma joffru l-ebda titjib fuq dak li 

qed isir. Il-Labour irid jiffa//ja s-sitwazzjonijiet tal-lum bissoluzzjonijiet 

ta’ 25 sena ilu. 

Hu dan il-bi]a’ tal-Maltin meta fuq quddiem tal-Labour jara 

nies b[al Evarist Bartolo, Leo Brincat u Edward Scicluna li 

kollha, b’xi mod jew ie[or, kienu urew antipatija g[as-sistema talistipendji 

kif introdotta u m[addma minn Gvern Nazzjonalista. 

Tista’ tag[ti tort lil dawk il-Maltin li jitwerwru meta jiftakru li ledukazzjoni 

ta’ pajji]na g[ad tista’ ter;a’ ti;i f’idejn dawn innies?

12 

IL-{ADD MA’ DUN PAWL 

Mela darba… 

Lola l-Baliena kienet kbira [afna, u dejjem 

wa[edha. Ma riedet ebda kuntatt u kienet 

dejjem iktar imdejqa. Meta xi [add kien 

jipprova jersaq lejha biex iferra[ha, Lola kienet titlaq 

’l hemm. 

{afna kienu j[arsu lejha b[ala l-iktar baliena 

antipatka fid-dinja, u bdew jinjorawha, minkejja li 

Turga, fekruna li kellha mitt sena, qaltilhom li Lola 

dejjem kienet baliena twajba u [anina. 

:urnata minnhom, Dido, delfin ]g[ir, idde/ieda li 

bil-mo[bi jsegwi lill-baliena u sab li Lola kienet qed 

i;;ib ru[ha b’mod stramb< issabbat [alqha mal-blat, 

tg[um bejn mew; kbir u l-kosta, tiekol ir-ramel millqieg[ 

tal-ba[ar e//. X’kellha^ 

{uta ]g[ira we[let f’rokna ta’ [alqha, u bdiet tbati 

tie[u n-nifs. Ma qalet lil [add. Dido nduna u ried 

jg[inha. 

“Jien ma rridx li jkunu jafu li qed inbati b’nifs qasir.” 

“G[alhekk inqtajt minn kul[add. L-o[rajn ma jafux 

x’g[andek u ja[sbuk stramba, supperva u li 

tobg[od lil kul[add. Hekk a[jar^”, qalilha Dido. Lola 

ndunat bis-suppervja u l-mist[ija falza tag[ha u 

talbet lil Dido jne[[ilha l-[uta minn [alqha. U 

[ajjitha nbidlet< g[ax bdiet ter;a’ tkellem lil kul[add, 

g[alkemm l-o[rajn ma a//ettawhiex mill-ewwel. 

U dde/idiet li meta t[oss il-b]onn, titkellem. 

Wasalna g[al rawnd ie[or ta’ 

elezzjonijiet tal-Kunsilli 

Lokali li se jsiru proprju erba’ 

;img[at o[ra fl-10 ta’ Marzu. 

Residenti fi 34 lokalità 

mxerrdin ma’ Malta u 

G[awdex qed ikunu msej[a 

biex jag[]lu r-rappre]entanti 

rispettivi fil-komunità 

tag[hom fejn joqog[du. 

G[a]la li twassal biex numru 

ta’ kandidati ;odda jkunu 

eletti u dawk b’esperjenza 

jkunu rikonfermati. 

Wara dan il-pro/ess, ilkunsillieri 

eletti jie[du 

fuqhom il-pi] tarresponsabbiltà 

biex flimkien 

imexxu l-a;enda tar-ra[al jew 

belt fejn joqog[du ’l quddiem. 

Dan hu l-ewwel grupp ta’ 

kunsilli li tista’ tg[id gawdew 

ir-riformi attwati f’dan ilqasam 

f’din il-le;i]latura. 

Dan it-ti;did assigura li 

tkompli ti]died l-effi/jenza 

tal-kunsilli tag[na filwaqt li 

twessg[u r-responsabbiltajiet. 

Riforma li kopriet diversi 

oqsma fosthom l-ambjent, lener;ija, 

il-kultura, l-inklu]joni 

so/jali u l-konservazzjoni 

u ri;enerazzjoni urbana. 

Indubbjament dan it-ti;did 

hu wie[ed li xe[et dawl iktar 

qawwi fuq l-operat talgvernijiet 

lokali tag[na. 

In[oss li, jekk xejn, dawn irriformi 

komplew g[amlu loperat 

tal-kunsilli aktar 

trasparenti u effi/jenti. Dan 

wassal g[al injezzjoni ta’ 

ener;ija min-na[a tal-kunsilli 

li kienet espressa f’numru ta’ 

pro;etti ambizzju]i. 

Tmintax-il sena wara l-bidu 

tal-kunsilli lokali, kul[add jaf 

il-kif u l-fejn kunsill jew ie[or 

hu dg[ajjef jew b’sa[[tu. B’xi 

mod jew ie[or kul[add kellu 

x’jaqsam mal-kunsill tieg[u u 

fehem l-importanza li jag[ti 

sehmu f’dan il-pro/ess ta’ 

konsultazzjoni. 

Is-sindki u l-kunsillieri 

huma eletti bi pro/ess 

demokratiku biex iservu 

f’isem il-lokalità u g[alhekk 

dan it-ti;did jirrifletti dan ilkun/ett 

tal-kunsilli. Ir-riforma 

li se[[et sentejn ilu kompliet 

sa[[et il-kunsilli lokali waqt li 

tat linji-gwida iktar /ari fejn 

jid[lu d-drittijiet u l-obbligi 

tas-sindki u l-kunsillieri. 

Dan it-ti;did assigura li 

tkompli ti]died l-effi/jenza 

tag[nal. 

Fil-laqg[at li qeg[din 

nag[mlu internament fil-partit 

bi preparazzjoni g[allelezzjoni, 

[adt pja/ir spe/jali 

nara li g[andna numru 

sostanzjali ta’ kandidati 

;odda kemm nisa kif ukoll 

ir;iel. 

{adt gost ukoll nossserva li 

t-ta[lita ta’ etajiet kienet 

immarkata minn numru 

konsiderevoli ta’ ]g[a]ag[. 

Dawn tal-a[[ar g[andhom 

jawguraw tajjeb mhux biss 

il-Óadd, 12 ta’ Frar, 2012 OPINJONI 

Int u jien 

“Id ta[sel id, u t-tnejn 

flimkien ja[slu l-wi//”, jg[id 

il-Malti. Id wa[da ma tistax 

tin[asel wa[edha. Te[tie; lillo[ra. 

U l-wi// ma ta[slux b’id 

wa[da, imma bit-tnejn. 

Il-[ajja katina. G[andna 

b]onn xulxin. U dal-messa;; 

ma jg[oddx biss g[al min jista’ 

jag[ti xi forma ta’ servizz, 

imma anke g[al min je[tie; isservizz. 

{add mhu totalment 

awtosuffi/jenti. F’xi [in u b’xi 

mod, ]gur ikollna b]onn lo[rajn. 

Hawn min hu tqil biex jag[ti 

g[ajnuna, imma hawn ukoll 

min hu tqil biex jitlobha. B[allcounselling. 

Kemm ]wi;ijiet u 

g[erusijiet jistg[u ji;u salvati, 

kieku l-persuni kon/ernati 

jag[rfu fil-[in li g[andhom 

b]onn l-g[ajnuna, u jitolbuha. 

Nerfg[u qlubna ’l fuq 

Mulej, ag[tini l-umiltà li nag[raf iddiffikultajiet 

tieg[i u li ma niddejjaqx 

nesprimihom ma’ min jista’ jg[inni. 

T[allinix ning[alaq fija nnifsi u nibqa’ 

Erba’ ;img[at o[ra... 

g[all-futur tal-PN imma huma 

xiehda tal-impenn ta’ dawn 

in-nies. 

Wie[ed irid jirrimarka dwar 

dawn i]-]g[a]ag[ li waqt li 

qeg[din fi ]mien tant spe/jali 

ta’ [ajjithom huma lesti 

jiddedikaw [in biex iservu 

lill-komunità tag[hom. Ilkontribut 

tag[hom hu tassew 

importanti biex jag[tu lillkunsill 

dik l-ener;ija u 

kreattività li j;ibu mag[hom 

dawn i]-]g[a]ag[. 

Fl-istess waqt [adt pja/ir 

ukoll nara numru ta’ u/uh li 

issa ilhom jimmilitaw f’dan ilpartit 

u li g[al snin ilhom 

jag[tu servizz imprezzabbli 

kemm lill-istess PN imma 

wkoll fil-komunitajiet 

rispettivi tag[hom. 

Dan il-grupp ta’ nies hu 

indispensabbli biex jag[tu dik 

il-laqta ta’ esperjenza li taf 

tkun ta’ gwida biex ix-xog[ol 

fil-komunitajiet ikun wie[ed 

mibni fuq esperjenza u 

serjetà. 

Mhemmx dubju li g[ad 

hemm xi jsir biex jirfina xxog[ol 

tal-kunsilli lokali. 

B[ala swaba’ tal-Gvern 

?entrali, in[oss li g[ad hemm 

lok g[al iktar inklu]joni li 

twassal g[al iktar effi/jenza u 

servizz tajjeb lejn ir-residenti. 

Kull kunsillier g[andu 

jifhem li x-xog[ol politiku 

tieg[u g[adu effett dirett fuq 

l-andament u l-kwalità tal- 

Fid-dinja anke l-espert 

je[tie; l-g[ajnuna ta’ o[rajn, 

g[ax mhux espert f’kollox. 

Anke tabib je[tie; tobba o[ra, 

g[ax hu ma jkunx jifhem filmard 

kollu. X’se titlef billi 

tie[u pariri f’xi qasam li 

g[andek b]onnhom? 

L-g[erf u l-esperjenza 

jistg[u jag[mlu mirakli kbar 

fir-relazzjonijiet, u anke filpersuni 

individwali. 

U jkun jag[mel pja/ir kbir 

lill-o[rajn min i[e;;e; lil 

persuni fil-b]onn, biex 

jitkellmu ma’ min studja f’xi 

qasam partikulari, jew 

g[andu esperjenza kbira tal- 

[ajja. {afna [sibijiet u 

sofferenzi mentali jistg[u 

ji;u mtaffija, billi jittie[du 

pariri tajba u f'waqthom, 

ming[and persuni 

[ajja fil-lokalità tieg[u jew 

tag[ha. 

Fl-istess waqt g[ad g[andi 

r-ri]ervi tieg[i dwar ilparte/ipazzjoni 

tal-istess 

residenti. 

Ming[ajr dubju iktar 

parte/ipazzjoni min-na[a tarresidenti 

tag[ti lill-kunsilli 

iktar g[arfien profond taxxewqat 

u aspirazzjonijiet talkomunità 

rispettiva tag[ha. 

Nispera li fi]-]mien li ;ej din 

il-parte/ipazzjoni tkompli 

tikber u tissa[[a[. 

Nag[laq fuq nota personali. 

Jiena issa ili kunsilliera 

f’isem il-Partit Nazzjonalista 

g[al dawn l-a[[ar erba’ snin 

fil-komunità ta’ Santa Lu/ija. 

Kienet esperjenza li sa[[itli 

l-impenn tieg[i fil-politika. 

Nixtieq ng[addi nota ta’ 

ringrazzjament spe/jali lillg[aqdiet 

kollha ta’ Santa 

Lu/ija li bi spirtu ta’ 

volontarjat jag[tu servizz 

spe/jali lir-residenti tag[na. 

Il-fatt li jiena kunsilliera 

tani l-opportunità napprezza 

iktar mill-qrib dan ix-xog[ol 

sfiq. 

Inwieg[ed li nibqa’ nag[ti 

sehmi fis-snin li ;ejjin 

b’impenn u sens ta’ servizz li 

jixraq lil kull resident u 

residenta tag[na. 

Caroline Galea hi kandidata 

tal-Partit Nazzjonalista g[all- 

Kunsill Lokali ta’ Santa Lu/ija 

minn Dun Pawl Camilleri 

................................................ 

pauca43@gmail.com 

kompetenti. Tib]ax tifta[ 

qalbek. 

Tist[ix turi l-we;g[at 

interni. Tiddejjaqx tispjega 

sitwazzjoni personali ma’ 

min iridlek il-;id. 

Kultant, il-fatt wa[du li 

mintix i]]omm il-problema 

mag[luqa ;o fik, ikun ;a 

pass kbir fil-linja tal-fejqan. 

ng[ix bla b]onn problemi li [addie[or jista’ 

jtaffili. 

Fuq kollox, Mulej, t[allinix in]omm lura 

minnek li Int l-espert ta’ kollox. 

L-elezzjonijet tal-kunsilli lokali 

minn Caroline Galea 

info@carolinegalea.com 

Il-PN g[andu 

numru 

sostanzjali 

ta’ kandidati 

;odda 

fosthom nisa 

u ]g[a]ag[

OPINJONI 

Is-settur tal-volontarjat minn li filwaqt li s-servizzi li qed 

dejjem kien g[al qalbi. Meta noffru huma [afna u tajbin, 

kont Sindku tal-lokalità tieg[i jin[tie; li nkomplu 

[dimt mill-qrib ma’ NGOs, nsa[[uhom billi nibdew 

kemm Maltin kif ukoll nindirizzaw aktar minn qatt 

G[awdxin. qabel lill-familja u lill- 

B[ala Segretarju individwu. 

Parlamentari responsabbli Fi kliem ie[or, is-servizzi li 

mill-Konsultazzjoni Pubblika, noffru jridu jkunu 

stajt insegwi l-[idma u l- personalizzati u tailor-made 

operat ta’ NGOs ta’ kull daqs biex jindirizzaw il-[ti;iet 

u li ja[dmu g[al skopijiet spe/ifi/i tal-individwi u l- 

differenti. Fis-snin li g[addew familja tag[hom li jkollhom 

kellna /-/ans no[olqu strutturi b]onnhom. Irridu nersqu lil 

li permezz tag[hom is-so/jetà hinn milli nipprovdu l-istess 

/ivili qed issemma’ le[inha servizz g[al kul[add. 

ferm aktar milli kienet Il-Gvern di;à [adem [afna 

tag[mel qabel, kif ukoll fil-qasam tal-[arsien tat-tfal u 

[loqna mekkani]mi ]-]g[a]ag[. Fix-xhur u s-snin 

finanzjarji li permezz li ;ejjin irridu nkomplu nibnu 

tag[hom ng[inu lill-NGOs, fuq il-kisbiet li g[amilna lkoll 

anki dawk ]g[ar, iwettqu flimkien. 

pro;etti ta’ /ertu daqs u anki F’Novembru li g[adda 

jakkwistaw finanzi mill- nidejna l-Politika Nazzjonali 

Unjoni Ewropea. tat-Tfal li fiha hemm numru 

B[ala Ministru responsabbli ta’ rakkomandazzjonijiet u 

mill-Familja, issa qed ni;i proposti ta’ inizjattivi bl-g[an 

f’kuntatt dirett aktar minn qatt a[[ari jkun dak li nkomplu 

qabel ma’ NGOs li ja[dmu ntejbu l-kwalità tal-[ajja tat- 

fil-qasam tat-tfal, ta]- tfal. 

]g[a]ag[, tal-persuni Wara l-perjodu ta’ 

b’di]abbiltà, u li jg[inu konsultazzjoni, dan l-abbozz 

ommijiet ]g[ar jew nisa se jkun rivedut biex jo[ro; id- 

vittmi tal-vjolenza domestika. dokument finali b’miri 

Din il-;img[a [adt sehem stabbiliti li jridu jintla[qu 

f’konferenza li attendew skont pjan ta’ azzjoni 

g[aliha rappre]entanti ta’ strate;ika. 

diversi a;enziji u NGOs li F’qasir ]mien, b’mod 

ja[dmu fil-qasam tat-tfal u ]- parallel mal-konsultazzjoni 

]g[a]ag[. tal-Politika tat-Tfal, se jkun 

Kont di;à konxju ta’ diversi qed jitwaqqaf grupp ta’ [idma 

sfidi li l-professjonisti f’dan li se ja[dem fuq l-Att dwar itis-settur 

i[abbtu wi//hom Tfal u ]-}g[a]ag[. Nemmen 

mag[hom ta’ kuljum. li minbarra l-ba]i li toffri l- 

Komplejt nikkonvin/i ru[i li;i nnifisha, irridu nassigu- 


Lejn servizzi ta’ [arsien so/jali personalizzati 

Il-maturità politika 

Hu fatt li tiltaqa’ ma’ numru gusta li /-/ittadin jista’ 

konsiderevoli ta’ nies ta’ jkollu s-sigurtà f’pajji]u. 

kull età u minn kull Il-politika hi mezz qawwi 

kategorija tas-socjetà li l- ta’ kif tit[ares id-dinjità talpolitika 

litteralment persuna, mhux biss b[ala 

tgerrixhom. /ittadin i]da, fuq kollox, 

Dawn, [afna drabi anke b[ala bniedem ma[luq 

jekk sempli/iment jisimg[u xbieha ta’ Alla. Hekk il- 

l-kelmiet ‘politika’ u politika ba]ata fuq il- 

‘politi/i’, ukoll jin;ibdu ;ustizzja u s-sewwa ;;ib islura. 

Saltna ta’ Alla fuq din l-art. 

Fatt b[al dan jurina bi/-/ar Il-maturità politika titlob 

li x’aktarx din il-faxxa tas- [egga, dedikazzjoni, 

so/jetà, iktar iva milli le, jew prudenza u attenzjoni minn 

ma tifhimx jew ma tfittix kull na[a, sew min-na[a tal- 

jew issibha diffi/li li tifhem politiku kif ukoll min-na[a 

bis-serjetà x’inhu l-veru ta/-/ittadin. I/-/ittadin hu fl- 

skop tal-politika u x’inhu linteress tieg[u li jsegwi, 

veru rwol ta’ kull politiku. ji]en, japprezza u jag[ti s- 

Dan jista’ jkun attribwit sehem tieg[u fil-politika ta’ 

g[al diversi ra;unijiet li pajji]u. Dan ikun jista’ 

[afna drabi jkunu jag[mlu meta jifhem is-sens 

konsegwenza u ri]ultat ta’ u l-iskop ewlieni tag[ha, li 

nuqqas ta’ maturità politika fl-a[[ar mill-a[[ar hu l-;id 

li, potenzjalment, tag[mel komuni. 

[afna [sara. F’sistema demokratika 

Idealment kull /ittadin bhal tag[na /-/ittadin 

jasal jifhem li l-politika hi l- g[andu l-ispazju, il-libertà u 

qafas u l-pedament li fuqu fuq kollox id-dritt li jie[u 

jkunu mani;jati setturi u sehem attiv fil-politika. 

oqsma importanti b[alma ?ertament li f’demokrazija l- 

huma s-sa[[a, l-ambjent, lvot hu l-aqwa strument li 

edukazzjoni u l-;ustizzja, g[andu f’idejh i/-/ittadin u 

fost tant o[rajn. Hu biss daqskemm dan hu dritt 

permezz ta’ sistema politika tieg[u, hu wkoll fid-dmir li 

g[andhom im;iba diffi/li. 

B’hekk, tfal li jkunu fil- 

Young People’s Unit ikunu 

jistg[u wkoll jibbenefikaw 

iktar minn dan is-servizz 

residenzjali. 

Fil-qasam tal-protezzjoni 

so/jali, l-A;enzija APPO:: 

hi impenjata li tkompli toffri 

servizzi ta’ [arsien g[al tfal, 

familji, persuni li 

jesperjenzaw vjolenza 

domestika, kif ukoll individwi 

li g[andhom problema 

minn Chris Said min[abba vizzji u abbu]i. 

Ma rridux ninsew li fis-snin 

chris.said@gov.mt li g[addew ]idna linvestiment 

fi programmi li 

joffru out-of-home-care, biex 

raw metodi li jtejbu l-kwalità fejn hu possibbli nag[tu l- 

tal-[ajja tat-tfal. opportunità lit-tfal li jg[ixu 

Fix-xhur li ;ejjin se nkunu f’ambjent ta’ familja. 

qed inressqu quddiem il- Dan jista’ jsir permezz ta’ 

Parlament l-Att rivedut dwar adozzjoni kif ukoll fostering; 

id-Dipartiment tal-iStandards ]ew; servizzi li l-Gvern se 

u l-{arsien So/jali. jkompli jsa[[a[ bl-g[an li t- 

Dan l-Att jipprovdi l-qafas tfal jing[ataw l-a[jar tfulija 

regolatorju g[as-servizzi tal- possibbli. 

[arsien so/jali u li jassigura l- Dwar l-adozzjonijiet, 

a[jar kwalità ta’ servizzi g[al bdejna pro/ess ta’ 

min jin[tie;hom. konsultazzjoni interna biex 

Il-Gvern hu kommess li innaqqsu r-restrizzjonijiet li 

jkompli j]id in-nefqa tieg[u je]istu b[alissa u nassiguraw 

g[al tfal l-aktar fil-b]onn li nag[tu l-possibbiltà lil aktar 

spe/jalment dawk li jkunu tfal jitrabbew f’ambjent ta’ 

jin[tie;u protezzjoni. familja. 

G[alhekk din is-sena, in- Tajjeb wie[ed i]omm 

nefqa f’dan il-qasam ]diedet f’mo[[u li b[alissa g[andna 

b’aktar minn nofs miljun 417-il tifel u tifla li qed 

ewro. Minbarra din in-nefqa, jing[ataw saqaf fuq rashom; 

l-Agen]ija Sapport se tifta[ nofshom f’familji fosteru 

servizz residenzjali ;did g[at- nofshom g[andhom placement 

tfal b’di]abbiltà f’Bir]ebbu;a. f’dar residenzjali. 

Din se tkun dar fil-komunità Matul is-sena li g[addiet 

li tilqa’ tfal b’di]abbiltà u li d[alna g[al ftehim ;did mal- 

dan id-dritt je]er/itah bla[jar 

mod possibbli. 

Fl-istess waqt g[andu 

jevita l-parti;jani]mu u lfanati]mu 

bla sens u bla ba]i 

u ag[ar minnhekk ilmibeg[da 

lejn min i[addan 

ideat differenti. Attitudnijiet 

b[al dawn ma jwasslu g[al 

imkien, g[ajr biex ikissru u 

jo[olqu tensjoni li tfixkel il- 

;id komuni u ttappan issabi[ 

tal-politika. 

Hekk kull politiku g[andu 

r-responsabbiltà qawwija, li 

mhux biss i[addan bl-akbar 

serjetà, i]da anke jittrasmetti 

bl-e]empju l-prin/ipju u lvalur 

tal-maturità politika 

li/-/ittadin. 

Il-politiku g[andu r-rwol, 

id-dmir u l-fakultà li j[e;;e; 

u jg[in li/-/ittadin jifhem u 

japprezza s-siwi tal-politika 

u l-;id li potenzjalment jista’ 

jo[ro; minnha kemm-il 

darba din tit[addem fuq ilprin/ipju 

u l-valur sagrosant 

tad-dritt u s-sewwa. 

Meta /-/ittadin jasal g[al 

dan ikun [afna i]jed fa/li u 

possibbli g[alih li jag[raf limportanza 

tal-interess u talparte/ipazzjoni 

tieg[u filpolitika, 

li direttament jew 

indirettament, u forsi bla ma 

jirrealizza, tolqot u taffettwa 

l-[ajja tieg[u ta’ kuljum. 

I]da biex il-politiku jil[aq 

dawn il-miri hu 

fundamentali [afna li jkun 

bniedem ta’ valuri u 

prin/ipji sodi li jattwahom 

meta b’genwinità u b’umiltà 

jag[ti servizz u jwettaq 

b’onestà l-[idma afdata 

f’idejh. Hu g[andu jfittex 

ukoll li jkun qrib ta/- 

/ittadin. Hekk i/-/ittadin 

ikun jista’ jduq permezz talpolitiku 

u fil-politiku, issabi[ 

tal-politika. 

Jekk verament madwarna 

jkollna arja ta’ maturità 

politika akbar inkunu nistg[u 

nikkumbattu a[jar, dik l- 

‘injuranza politika’ li twassal 

g[al ideat u ra;unamenti 

]baljati u bla ba]i dwar ilpolitika 

u l-politi/i u li 

dda[[al [afna negattività u 

apatija fi/-/ittadin. 

G[alkemm ma nistg[ux 

ni/[du li sfortunatament, 

b[al f’kull [a;a o[ra lpolitika 

u l-poter mog[ti lillpoliti/i 

jistg[u jintu]aw 

b’mod [a]in, m’g[andniex 

noskuraw u jkun ]ball li 

noskuraw il-[afna po]ittiv 

13 

Iskola St. Patrick’s, li permezz 

tieg[u il-Gvern u s-Sale]jani 

qed ikomplu jikkollaboraw filqasam 

tal-edukazzjoni u l-kura 

residenzjali ta’ adoloxxenti 

subien. 

I]da l-kura u l-[arsien biss 

mhux bi]]ejjed. Lil dawn it-tfal 

u ]-]g[a]ag[ irridu 

nippreparawhom g[ad-dinja 

tax-xog[ol. Dinja li fiha jridu 

ja[dmu biex jaqilg[u lg[ajxien 

tag[hom b’mod 

indipendenti u biex g[ada 

pitg[ada jipprovdu g[allfamilja 

tag[hom ukoll. 

Il-Fondazzjoni g[as-Servizzi 

g[all-{arsien So/jali toffri 

diversi servizzi biex til[aq lillpersuni 

li huma ]vanta;;jati 

fis-so/jetà – anki billi 

tg[inhom isibu impjieg. 

Il-pro;ett Embark for Life – 

ko-finanzjat bil-Fond So/jali 

Ewropew – jiffoka b’mod 

spe/ifiku biex jg[in ]g[a]ag[ 

bejn is-16 u l-24 sena 

ji]viluppaw il-[iliet tag[hom, 

jintegraw fis-so/jetà u jsibu 

impjieg. B’ba;it ta’ kwa]i 

miljun ewro, b[alissa hemm ’il 

fuq minn 160 ]ag[]ug[ li qed 

jibbenefikaw minn dan ilpro;ett. 

Is-servizzi li joffri l-Gvern 

huma [afna. Jista’ jkun li 

g[adna mhux qed nil[qu lil 

kul[add. I]da konvint li jekk 

inxammru l-kmiem u na[dmu 

flimkienmal-NGOs, inkunu 

kapa/i naslu g[al 

soluzzjonijiet dejjiema g[all- 

;id ta’ dawk l-individwi, kbar 

u ]g[ar, li qed jistennew lil 

min joffrilhom daqqa t’id. 

minn Alison Tonna 

alisontonna@yahoo.co.uk 

fil-politika u l-politi/i. 

G[aldaqstant il-maturità 

politika kontinwament 

tisfida lill-politiku u li/- 

/ittadin biex permezz talintegrazzjoni,l-komunikazzjoni 

u r-rispett lejn xulxin u 

mmexxijin dejjem millvaluri 

u l-prin/ipji, jahdmu 

id f’id biex jag[tu lillpolitika 

l-istima u l-valur li 

jixirqilha. 

Alison Tonna hi kandidata 

tal-PN g[all-elezzjoni tal- 

Kunsill Lokali tal-Mosta

14 

G[al darb’o[ra din il-;img[a 

l-Partit Laburista uriena li fejn 

jid[ol il-poter g[alih 

m’hemmx prin/ipji. 

Qed nirreferi spe/ifikament 

g[all-u-turn li g[amel dwar lemendi 

g[all-Att dwar l- 

Edukazzjoni Ii l-Parlament 

qed jiddibatti b[alissa u li 

eventwalment ikun irid jivvota 

fuqu. 

Mela l-ewwel kellna lil Dr 

Owen Bonnici li fit-18 ta’ 

Jannar tenna bl-aktar mod /ar 

li “a[na b[ala Oppo]izzjoni se 

nivvutaw favur dan l-Abbozz 

ta’ Li;i. Se napprovaw lemendi 

tag[na ta’ natura 

teknika fl-istadji rilevanti u 

a[na nenfasizzaw it-twemmin 

tag[na li rridu li s-settur post 

sekondarju u terzjarju jkun ta’ 

fulkru, ikun il-pedament, ikun 

il-qafas tas-su//ess f’pajji]na”. 

Seta’ jkun aktar /ar minn 

hekk? X’;ara ftit ;ranet wara 

biex Evarist Bartolo, il- 

Kelliem tal-PL dwar l- 

Edukazzjoni jo[ro; jg[id li 

minkejja li jaqblu mal-Abbozz 

fil-prin/ipju, il-PL se jivvota 

kontrieh g[ax huwa money 

bill? 

Xi jfisser dan? Ifisser li g[al 

darb’o[ra Dr Joseph Muscat u 

l-partit tieg[u g[amlu g[a]la 

[a]ina. G[a]la li mhux se 

tolqot [a]in lill-gvern imma 

lill-istudenti, li]-]g[a]ag[ u l- 

[addiema li lejh hu 

intenzjonat it-tibdil g[all-a[jar 

li se j;ib dan l-Abbozz meta 

eventwalment isir li;i. 

Joseph Muscat u Evarist 

Bartolo g[amlu g[a]la. 

G[a]la favur il-poter u kontra 

l-istudenti. G[aliex f’dan l- 

Abbozz raw ukoll opportunità 

biex jag[tu gambetta lill- 

Gvern. M’g[andix dubju li 

mo[[hom jirra;una li la ma 

g[addewx mill-bieb jippruvaw 

jg[addu mit-tieqa. 

Issa wie[ed irid jifhem 

g[alxiex se jivvutaw LE tal- 

Partit Laburista! Se jivvutaw 

LE biex i]-]g[a]ag[ tag[na 

jkollhom garanzija li meta 

jsegwu korsijiet f’livell 

terzjarju jing[ataw servizz 

tal-og[la kwalità; se jivvutaw 

LE biex il-[addiema tag[na 

jing[ataw ir-rikonoxximent 

il-Óadd, 12 ta’ Frar, 2012 OPINJONI 

Il-poter kontra l-prin/ipju 

mist[oqq g[all-esperjenza li 

jkunu kisbu matul is-snin 

minkejja li forsi ma jkunux 

;abu /-/ertifikati ta’ natura 

akkademika; se jivvutaw le 

biex l-istudenti tal-ITS u l- 

MCAST li j[ossu li g[andhom 

jirrikorru g[and l-Ombudsman 

biex jit[arsu d-drittijiet 

tag[hom ma jkunux jistg[u 

jag[mlu dan. G[al dan u aktar 

tal-Labour iridu jivvutaw LE. 

U mbag[ad iriduna 

nemmnuhom li jekk ikunu fil- 

Gvern ma jer;g[ux iduru 

g[all-istipendji tal-istudenti 

kif kienu g[amlu fil-le;islatura 

tal-1996-1998! 

Iridu jikkonvin/una li dak li 

kiteb dak li x’aktarx ikun il- 

Ministru tal-Finanzi 

f’amministrazzjoni Laburista, 

il-Prof. Edward Scicluna, kien 

biss opinjoni u xejn aktar. 

Mhux hekk! 

Wie[ed irid ifakkar li l-Prof 

Scicluna kien kiteb li l-g[oti 

tal-istipendju lill-istudenti hi 

“g[ajnuna rigressiva [afna”, li 

“hi u]u mhux produttiv tarri]orsi 

skarsi li g[andna, 

g[aliex l-istudenti qed jonfqu 

l-istipendju f’affarijiet ta’ 

konsum, b[al karozzi, 

mobiles u divertiment” u li 

“m’hemm l-ebda ra;uni 

g[aliex m’g[andhomx 

jinvestu fihom infushom billi 

minflok stipendju jiddejnu”. 

G[all-kuntrarju, Gvern 

Nazzjonalista dejjem qies listipendju 

li jing[ata lillistudent 

b[ala investiment fi]- 

]g[a]ag[ tag[na. Investiment 

fi]-]g[a]ag[ tag[na biex 

ikomplu jistudjaw u 

g[aldaqstant jirnexxu fil- 

[ajja. 

Gvern Nazzjonalista QATT 

ma bag[at lill-istudenti 

jiddejnu imma ra kif g[amel 

biex jg[inhom jistudjaw anki 

sa livell ta’ Masters u PhD. 

Tg[id Gvern Laburista anki 

din l-g[ajnuna jaraha ]ejda u 

mhux sostenibbli? 

Jidher /ar li filwaqt li l- 

Partit Nazzjonalista g[andu 

g[al qalbu l-i]vilupp tat-tfal, 

i]-]g[a]ag[ u l-adulti tag[na, 

il-Partit Laburista g[andu g[al 

qalbu wisq aktar il-poter. 

G[all-poter lest li jbieg[ kull 

prin/ipju! 

Il-mekka ta]-]g[a]ag[ 

Paceville. Dan hu l-post 

asso/jat ma]-]g[o]ija ta’ 

[afna minna, g[allinqas dawk 

tal-età tieg[i. Paceville 

mhuwiex i]-]g[ozija tag[na, 

i]da parti biss minna. Inbidel 

[afna mi]-]mien li kont 

niffrekwentah jien b’mod 

aktar spiss. 

Illum, nammetti, in[ossni 

kbirt xi ftit biex nibqa’ nmur 

hemm kull nhar ta’ Sibt jew 

kull weekend. I]da g[al dawk 

fl-aqwa tat-teens tag[hom, 

Paceville ifisser [afna. Ifisser 

waqfa mill-istress tal-istudju. 

Forsi ftit mumenti bog[od 

mill-g[ajnejn tal-;enituri! 

Hu x’inhu, Paceville sar 

mekka g[a]-]g[a]ag[. Inbidel 

minn ftit nightclubs g[al 

[afna. Hu /entru aktar [aj filjiem 

tas-sajf g[at-turisti 

]g[a]ag[ li j]uruna g[al skop 

ta’ btala jew biex jistudjaw l- 

Ingli]. Bil-mod il-mod, dan ilpost 

qieg[ed ukoll jilqa’ fi 

[danu numru ta’ uffi/ini, u li 

allura jbiddlu xi ftit l-u]u talpost 

minn wie[ed strettament 

g[as-sig[at ta’ bil-lejl. 

Edwin Vassallo, membru 

parlamentari g[an-na[a tal- 

Gvern, ftit tal-;img[at ilu 

impenja ru[u biex jindirizza 

din l-isfida. Paceville hu post 

b’u]u differenti: divertiment, 

turi]mu, kummer/jali u 

residenzjali. Kull u]u jo[loq 

interess. F’tali sitwazzjoni, 

numru ta’ interessi jistg[u 

jmorru kontra xulxin finnuqqas 

ta’ pjan g[allimmani;;jar 

taz-zona. 

Hu stat ta’ fatt li je]istu zoni 

partikulari f’Paceville li 

jo[olqu di]ordni pubbliku. Issettur 

tad-divertiment qieg[ed 

jo[loq inkonvenjent lil xi 

residenti u postijiet tax-xog[ol 

matul il-;urnata. 

B’hekk jag[mel [afna sens 

li jkun introdott pjan dwar kif 

l-inkonvenjent jista’ jitnaqqas 

u jin[oloq u]u kompatibbli 

g[all-partijiet kollha 

kon/ernati. 

Aktar minn hekk, wie[ed 

jittama li dan iwassal biex 

Paceville isir post li joffri 

minn Ryan Callus 

ryancallus@gmail.com 

aktar sigurtà, partikularment 

fil-[inijiet ta’ bil-lejl fi tmiem 

il-;img[a. Nisimg[u ta’ spiss 

b’in/identi f’dawn il-[inijiet 

partikulari. Irrid ng[id 

madankollu, li l-pre]enza talpulizija 

kienet [afna drabi filpost 

g[al dak li jista’ jinqala’. 

La darba Paceville hu post 

b’u]u differenti, frekwentat 

minn numru kbir ta’ nies, ma 

jistax jonqos li s-servizz tal- 

indafa u l-manutenzjoni tazzona, 

b[all-pavimentar u 

street furniture, g[andu jsir 

fuq ba]i frekwenti. 

Din l-inizjattiva g[andu 

jkollha l-appo;; taddipartimenti, 

awtoritajiet, 

kunsilli lokali, residenti u kull 

min g[andu interess jekk 

verament nemmnu f’soluzzjoni. 

Hi inizjattiva ta’ politiku li 

g[araf id-diffikultajiet so/jali 

li n[olqu minn ]vilupp li 

kiber ma]-]mien. Hi 

inizjattiva fl-interess ta’ kull 

;enitur li uliedu jiffrekwentaw 

dan l-ambjent kull 

;img[a. 

Il-falliment ta’ Paceville 

jista’ jkollu impatt [a]in fuq 

i]-]g[ozija ta]-]g[a]ag[ 

Maltin, bl-effetti li dan 

jirri]ulta f’so/jetà anqas 

b’sa[[itha. 

Hi inizjattiva fl-interess 

tag[na lkoll g[aliex tinvolvi 

l-prodott Malti. Jekk 

Paceville ikun post traskurat, 

ma[mu; u nieqes millmanutenzjoni, 

ikun qed 

minn Charlò Bonnici 

charlo.bonnici@gov.mt 

G[a]la ta’ Muscat 

li se tolqot 

[a]in [afna 

lill-istudenti, 

li]-]g[a]ag[ 

u lill-[addiema 

jing[ata messa;; [a]in lil 

dawk li j]uruna. Ma ninsewx 

li l-possibbiltà li turist izur 

din iz-zona hi kbira. 

Paceville hu b[as-salott ta’ 

dar li bilfors trid tg[addi 

minnu, u li tipprova kemm 

tista’ biex i]]ommu nadif. 

Jista’ jkun li jkollok ilkmamar 

l-o[ra kollha mqallba 

bl-imbarazz i]da xi [add li 

dda[[lu biss sas-salott 

tieg[ek, se j]omm f’mo[[u li 

darek sabi[a u ordnata, anke 

jekk fil-verità l-affarijiet 

ikunu mod ie[or! 

Paceville hu realtà ta’ Malta 

moderna. Din hi l-unika triq 

biex dan il-post isir aktar 

denju tas-so/jetà Maltija, 

filwaqt li jag[ti spazju li]- 

]g[a]ag[ tag[na fejn jie[du 

ftit pja/ir, lir-resident iddrittijiet 

li jixirqulu u lil kull 

min b’xi mod jew ie[or ji;i 

f’kuntatt ma’ dan il-post. 

Ryan Callus hu kandidat 

nazzjonalista g[all-elezzjoni 

tal-Kunsill Lokali tas-Si;;iewi

OPINJONI il-Óadd, 12 ta’ Frar, 2012 

15 

Il-pro;ett kontra l-g[arg[ar u {al Qormi 

{al Qormi u l-Qriema 

g[andhom idea /ara tal-qawwa, 

l-inkonvenjent u l-periklu talilma 

tal-g[arg[ar li jg[addi millwidien 

tieg[u. G[aldaqstant, ilprogett 

nazzjonali ta’ kontra lg[arg[ar 

im[abbar mill- 

Ministru George Pullicino ftit 

tal-;ranet ilu hu ferm apprezzat. 

Dan il-pro;ett se jkun jinkludi 

serje ta’ mini ta[t l-art li 

minnhom jiddirezzjonaw u 

ji;bru l-ilma tal-g[arg[ar. 

B’dan il-mod il-pro;ett se 

jnaqqas sostanzjalment limpatt 

negattiv tal-ilma talg[arg[ar 

f’in[awi b[al 

Birkirkara, l-Imsida u {al 

Qormi, li mhux l-ewwel darba 

li g[erqu min[abba dawn lilmijiet. 

Aktar minn hekk il-potenzjal 

tal-ilma li jin;abar u jer;a’ 

jintu]a se jittrippla. Dan ifisser 

li eluf kbar ta’ Maltin u diversi 

lokalitajiet se jkunu qed 

igawdu minn dan il-pro;ett 

b’mod dirett jew indirett. 

L-investiment fil-pro;ett se 

jla[[aq is-56 miljun ewro u 85 

fil-mija tal-ispi]a se ti;i minn 

fondi mill-Unjoni Ewropea. 

Manutenzjoni u tindif 

tal-widien matul is-snin 

Xi snin ilu, il-Ministeru, dak 

i]-]mien ta[t it-tmexxija ta’ 

Ninu Zammit, kien di;à [a 

diversi mi]uri ne/essarji biex 

ikun evitat l-g[arg[ar flin[awi 

l-aktar vulnerabbli ta’ 

{al Qormi. 

Dak i]-]mien kien sar 

twessig[ fil-korsa li minnha 

jg[addi l-ilma b’madwar 6.5 

metri, g[all-medda ta’ 1.2 

kilometru tul, minn [dejn ilfabbrika 

tal-Lowenbrau salentratura 

tal-Kumpless Sportiv 

tal-Marsa li jag[ti g[al Triq 

Aldo Moro. 

Dan ix-xog[ol kien 

jikkonsisti fit- tqeg[id tal-art 

tal-konkrit u kostruzzjoni ta’ 

[ajt wiesa’ g[all-ilqug[ talilma 

tul il-medda tal-korsa talilma 

filwaqt li nbnew mill- 

;did ]ew; pontijiet; wie[ed 

[dejn il-Lowenbrau u ie[or fi 

Triq l-Iljun flimkien mattkabbir 

tal-pont l-antik ta’ 

[dejn il-Golf Club. 

It-tindif u l-manutenzjoni 

tal-widien minn dejjem kienu 

ta’ priorità g[all-Ministeru 

g[ar-Ri]orsi u l-Affarijiet 

Rurali. Fil-fatt matul l-a[[ar 

snin anke twaqqfet taqsima 

apposta biex tag[mel dan ixxog[ol 

b’mod regolari. 

Ta’ min isemmi li fl-a[[ar 

tliet snin tne[[ew madwar 

11,600 tunellata ta’ skart millwidien 

ta’ {al Qormi biss. 

Ix-xog[lijiet ma jikkonsistux 

biss f’tindif ta’ [ama u skart, 

i]da wkoll manutenzjoni u 

restawr tal-ilqug[ tal-ilma u ]- 

]bir tas-si;ar li hemm matul ilkorsa 

tal-ilma fil-Marsa Sports 

Grounds. 

Barra minn hekk anke saret 

pressjoni fuq is-sidien tal-eks 

fabbrika tal-Lowenbrau biex 

dawn ji]bru s-si;ar li 

g[andhom matul il-kanal talilma 

[alli ma jkunux ta’ 

ostaklu g[all-ilmijiet li jg[addu 

mill-kanal. 

Sitt miljun ewro kontra 

l-g[arg[ar f’{al Qormi 

Bil-pro;ett il-;did im[abbar 

mill-Ministru Pullicino se jsir 

[afna aktar titjib g[al {al 

Qormi. Issa li [ar;u l-permessi 

tal-MEPA u [ar;u wkoll is- 

Sej[iet g[all-Offerti, ninsabu 

lesti biex jibda dan ix-xog[ol 

tant b]onju] g[al Malta. F’{al 

Qormi biss se jintefqu madwar 

sitt miljun ewro. 

Bi//a xog[ol kbira li 

wa[edha se taffettwa tajjeb 

[afna lil {al Qormi se tkun iddevjazzjoni 

tal-ilma tax-xita li 

ji;i min-na[a ta’ Wied In/ita 

permezz ta’ mina kbira ta’ 

madwar tliet metri diametru li 

minn [dejn Wied In/ita 

ting[aqad mal-mini li se jsiru 

bejn {’Attard u Ta’ Xbiex. 

B’[ekk, dan il-volum tal-ilma 

ma jibqax jaqa’ fuq {al Qormi. 

Ix-xog[lijiet li jridu jsiru fizzona 

ta’ {al Qormi, imbag[ad, 

huma estensivi [afna u 

jikkonsistu f’numru ta’ fa]ijiet 

fosthom: it-tqeg[id ta’ ]ew; 

kanali kbar ta[t l-art ta’ 4 metri 

b’1.25 metri u madwar 600 

metru matul Triq il-Wied; ittwaqqig[ 

u r-rikostruzzjoni ta’ 

tliet pontijiet; dak li hemm fi 

Triq il-Mit[na, l-ie[or li hemm 

fi Triq Correa, u dak li jinsab fi 

Triq Manuel Dime/h; u l-ftu[ 

ta’ passa;; (4 metri b’]ew; 

minn Ralph Puli 

ralph.puli@onvol.net 

metri) g[all-ilma tax-xita [dejn 

il-pont l-antik li hemm ta[t it- 

Triq il-Kbira f’San Bastjan, 

g[ax dan ma jistax jintmiss. 

Intant, fin-na[a tal-Golf 

Course se jsiru ]ew; kanali 

kbar ta[t l-art biex issir 

devjazzjoni a[jar tal-ilma filkanal 

li jag[ti minn {al Qormi 

g[all-Marsa. L-akbar bi//a 

xog[ol imbag[ad se tkun ittqeg[id 

ta’ erba kanali 

o[ra kbar ta[t it-Triq Aldo 

Moro. 

Il-kunsill lokali 

u l-immani;jar 

tal-ilma tal-g[arg[ar 

L-immani;jar tal-ilma talg[arg[ar 

hu pro;ett li 

jirrigwarda lill-pajji] kollu u 

allura jrid ikun trattat fuq livell 

nazzjonali mill-Gvern ?entrali. 

Il-kunsill lokali lanqas kieku 

jrid ma g[andu l-fondi biex 

jittratta l-problema b’dan il-mod 

i]da xorta wa[da g[andu rwol 

x’jaqdi. 

Kunsill Lokali ta’ {al Qormi 

b’ma;;oranza Nazzjonalista 

kien beda pro;ett ta’ culverts 

(kanali li jilqg[u l-ilma tax-xita 

mit-toroq) li kienu ntlaqg[u 

tajjeb [afna. 

Dak i]-]mien kien sar 

investiment ta’ eluf ta’ ewro biex 

kienu rran;ati culverts fi Triq il- 

Kbira u fi Triq Kardinal Xiberras 

u l-in[awi tal-Knisja ta’ San 

Bastjan li ta’ kuljum minn 

[dejha jg[addu [afna tfal g[alliskola, 

g[all-knisja u g[all-monti 

u dawk l-in[awi ma jibqg[ux 

jeg[rqu. 

Suppost li l-pro;ett kellu 

jitkompla billi l-ilma li qabel 

kien jin;emga’ mal-knisja u 

jg[arreq Triq San Bartilmew u 

Triq Spiteri Fremond jibda 

jin;abar f’;ibjun fi :nien De La 

Cruz b’overflow g[al ;ol-wied. 

Sfortunatament, il-pro;ett 

twaqqaf [esrem hekk kif ilkunsill 

g[adda f’idejn 

ma;;oranza laburista. 

Il-culverts ta’ Triq San 

Dwardu, li jien ressaqt 

mozzjonijiet fil-kunsill biex isiru, 

kienu saru wara li l-kumpanija 

Coca Cola kellha timxi minn {al 

Qormi g[all-Marsa. I]da culverts 

b]onju]i o[rajn, b[al dawk fi 

Triq il-Vitorja, Triq Santa 

Katerina u Triq il-Kbira g[ad 

hemm b]onnhom. 

Hi dejjem kwistjoni ta’ flus 

i]da ming[ajr tlaqliq ng[id li lculverts 

g[andhom ikunu ta’ 

priorità g[al tmexxija tal-Kunsill 

Lokali ta’ {al Qormi. 

Ma;;oranza nazzjonalista 

kien irnexxielha tinvesti fihom 

fl-istess waqt li g[amlet rekord 

ta’ 50 triq bit-tramak, numru ta’ 

;onna ;odda u anke kuntratti 

mal-baned u l-g[aqdiet kulturali 

tar-ra[al. 

Ralph Puli hu kandidat 

nazzjonalista g[all-elezzjoni tal- 

Kunsill Lokali ta’ {al Qormi

16 

Fost l-G[awdxin mag[rufa filqasam 

tal-Li;i u g[all-post 

tag[hom fil-;udikatura tal- 

G]ejjer Maltin insibu lil Sir 

Michelangelo Refalo. Dan 

twieled fil-Belt Vittorja fl-1876 

min-Nutar Vincenzo Refalo u 

Agatina mwielda Cachia. 

Sa minn /kunitu, kien mhux 

biss ta[t g[ajnejn il-;enituri 

tieg[u, imma anki ta[t dawk 

ta’ zijuh Mons. Felice Refalo, 

Ar/priet tal-Katidral ta’ 

G[awdex. 

Mikelan; studja fis- 

Seminarju ta’ G[awdex, li kien 

ta[t it-tmexxija tal-Patrijiet 

:i]witi. Kien intelli;enti u ta’ 

memorja tajba [afna u kien 

ikun dejjem minn tal-ewwel 

fost s[abu fil-klassi. 

Jing[ad li Mons. Refalo spiss 

kien imur jistaqsi lis-superjuri 

tas-Seminarju dwar il-progress 

tan-neputi fl-iskola u fiddixxiplina. 

Mis-Seminarju, Mikelan; ta 

l-Matrikola u da[al l- 

Università biex jistudja g[al 

avukat. Anki hawn kien dejjem 

wie[ed mill-a[jar studenti u 

zijuh ma kienx jonqos li jfittex 

il-passi tan-neputi. 

Fl-1898 Mikelan; [a llawrja 

ta’ avukat u nxte[et 

b’ru[u u ;ismu fil-professjoni 

tieg[u. Kien mag[ruf b[ala 

intelli;enti u onest: g[alhekk 

ma setax jonqos li jkollu numru 

sabi[ ta’ klijenti li jfittxu flopra 

tieg[u d-difi]a talinteressi 

tag[hom. 

Fost id-diversi taqsimiet tal- 

Li;i, l-Avukat Refalo wera 

kapa/ità spe/jali fid-Dritt 

Kummer/jali. Ma damx ma sar 

professur ta’ dan is-su;;ett fl- 

Università u Assistent-Avukat 

tal-Kuruna, l-ewwel tar;a fisservizz 

tieg[u mal-gvern. 

Qabel ma impjega ru[u malgvern, 

lill-Avukat Refalo 

nsibuh attiv fil-kamp politiku. 

Kien dejjem fl-ewwel ringiela 

tan-nazzjonalisti, anzi 

Segretarju tal-Partit ta’ 

Fortunato Mizzi. Dejjem 

g[amel [iltu kollha biex 

jiddefendi l-interessi tal-partit 

tieg[u u jmexxih ’il quddiem. 

Dam segretarju sa ma sar 

professur fl-Università u, meta 

spi//a minn segretarju, dan il- 

il-Óadd, 12 ta’ Frar, 2012 PERSUNA::I 

PRIM IM{ALLFIN E}EMPLARI (2) 

Sir Michelangelo Refalo 

post tieg[u ttie[ed mill- 

G[awdxi l-ie[or l-Avukat 

Arturo Mercieca. 

Hemm fatt interessanti talepoka 

meta Mikelan; Refalo 

kien Segretarju tal-Partit 

Nazzjonalista, li juri s-sens ta’ 

serjetà u dixxiplina li kienet 

allura te]isti fi [dan il-partiti 

politi/i u anki fil-menti talistess 

poplu. 

In/ident 

Kien qam in/ident li fih ilpartit 

ta’ Mikelan; [ass li kellu 

jesprimi l-opinjoni tieg[u bla 

bi]a’ ta’ xejn u jiddefendi /erti 

‘drittijiet’ anki b’sagrifi//ji 

kbar, tant li l-mexxejja kienu 

ddikjaraw pubblikament li 

kienu lesti ‘biex sa[ansitra 

j/ar/ru demmhom’. 

Peress li l-affarijiet 

imbag[ad [adu xejra pjuttost 

serja, xi membri tal-partit 

tressqu quddiem il-Qorti u anki 

mwa[[la tlett ijiem [abs. Xi 

individwi mbag[ad talbu lill- 

Gvernatur biex ja[frilhom ilkonsegwenzi 

tas-sentenza. 

I]da dawk kollha li 

rrikorrew g[and il-Gvernatur 

biex je[ilsu mit-tlett ijiem [abs 

kienu m/anfra u tne[[ew minn 

kull kariga li kellhom fi [dan 

il-partit tag[hom. 

Xi nies li ma tantx kienu 

j;ibu lill-Avukat Refalo u 

kienu jg[iru g[alih xerrdu xxnieg[a 

li hu ma kienx 

bniedem attiv bi]]ejjed f’dak li 

kien uffi//ju tieg[u. I]da 

kemm din kienet qlajja falza 

SIR MICHELANGELO REFALO 

malajr dehret mill-fatt li fl- 

1915 il-Professur Refalo sar 

Avukat tal-Kuruna. 

Naf nies li kienu g[adhom 

jiftakru sewwa lil Mikelan; 

Refalo u li kienu jg[idulek li 

kien jaqdi dmiru b’mod 

e]emplari g[all-a[[ar. Anzi 

dawn in-nies kienu jistag[;bu 

[afna bl-attività tieg[u: fost lo[rajn 

kienu jg[idulek li 

“:an;inu Refalo dejjem 

g[amel kollox hu, sa[ansitra lkopjar 

ta/-/itazzjonijiet”! 

Meta l-Avukat Refalo [alla 

l-kattedra tad-dritt 

kummer/jali g[al dan luffi//ju, 

kif ukoll g[all-post 

ta’ Assistent-Avukat tal- 

Kuruna, floku ntag[]el l- 

Avukat Arturo Mercieca, li 

qabel kien la[aq Segretarju tal- 

Partit Nazzjonalista. 

Ma[tur CBE 

B[ala Avukat tal-Kuruna, fl- 

1915 Dr. Refalo sar ukoll 

Legal Adviser tal-Forzi 

Navali#Militari u tal-Prize 

Court. Kien f’din l-epoka li l- 

Avukat Refalo n[atar 

Commander of the British 

Empire. 

Ftit snin wara li kien sar 

avukat, Mikelan; Refalo 

]]ewwe; lit-tifla tal-Perit Gio 

Domenico Debono. 

G[alkemm bil-pi] tal-familja u 

tal-uffi//ju g[oli tieg[u fuq 

spallejh, :an;inu Refalo kien 

dejjem i[obb ji//ajta: kien 

twieled /ajtier u /ajtier 

baqa’! 

Naf nies, li kienu jiftakruh 

sewwa, li kienu jg[idulek li 

qatt ma tiddejjaq fil-kumpanija 

tieg[u. Kont tara /-/ajta i]da 

ma kontx tara wi// :an;inu 

jid[ak. 

Kien jissemma’ aneddotu, 

gustu] imma ta’ tag[lim, ta’ 

]mien meta Dr. Refalo kien 

Avukat tal-Kuruna. Wie[ed 

sie[eb tieg[u ta’ ]mien liskola, 

/ertu Grima, sikwit 

kien jitolbu biex isiblu post 

mal-Gvern li jkun “ta’ ftit 

tbatija”: ma kienx ra;el 

mo[[u tajjeb u ma kienx 

jirnexxi fl-e]amijiet. 

Dr. Refalo fl-a[[ar 

idde/ieda li, permezz ta’ 

/ajta, juri lil Grima ftit tarrealtà. 

Iffissalu ;urnata meta 

kellu jmur sal-uffi//ju tieg[u 

fil-Palazz. Dakinhar Dr. 

Refalo lil Grima po;;ielu 

quddiemu volum antik 

miktub bil-pinna u b’karattru 

li bi tbatija kbira seta’ jaqrah 

wie[ed im[arre; sewwa filqari 

ta’ manuskritti qodma. 

Bla su//ess 

Il-povru Grima t[abat g[al 

bosta sig[at biex jaqra u 

jikkopja xi [a;a i]da bla 

su//ess. X’[in l-uffi//ju kien 

se jag[laq, Dr. Refalo resaq 

lejn Grima, sabu kollu 

g[araq u qallu: “Ikkuppjajt 

xejn, Grim?” 

Imma Grima wie;eb: 

“Avukat, ix-xog[ol tag[kom 

ma jg[oddx g[alija.” 

B[ala Avukat tal-Kuruna, 

Dr. Refalo kellu t-titlu ta’ 

‘Onorevoli’ u kien membru 

uffi/jali tal-Kunsill tal-Gvern. 

Dam fil-post ta’ Avukat tal- 

Kuruna erba’ snin, sa 

Awwissu 1919. 

Imbag[ad, wara l-mewt ta’ 

Sir Vincent Frendo 

Azzopardi, :an;inu Refalo 

n[atar Prim Im[allef u 

President tal-Qorti tal-Appell. 

Anki f’dan il-post tant g[oli, 

Sir Mikelan; Refalo wera 

kapa/ità mhux komuni u 

[adem [afna. Qalli darba 

[abibi l-mejjet Im[allef Bertu 

Magri: “Kieku Sir Mikelan; 

Refalo g[ex sa meta kellu 

jo[ro; bil-pensjoni, illum 

Malta kien ikollha 

minn Mons. Anton Gauci 

;urisprudenza tieg[u tassew 

sabi[a u g[arfa!” 

Imma Sir Mikelan; ma 

kienx destinat li jokkupa dan 

l-uffi//ju g[al ]mien twil. 

{adem wisq u ddebbolixxa 

ru[u, tant li, wara biss erba’ 

snin b[ala President tal-Qorti, 

:an;inu Refalo miet blinfluwenza 

spanjola fit-23 ta’ 

Di/embru 1923. 

Dak i]-]mien il-Gvernatur 

ta’ Malta kien Lord Plumer. 

Dan u Sir Mikelan; kienu 

[bieb sewwa u spiss kienu 

jkunu flimkien. Jing[ad li 

Lord Plumer ma kien jie[u 

ebda pass ta’ importanza 

ming[ajr ma jkun talab il-parir 

ta’ Sir Mikelan;. Tant kienu 

[bieb li spiss kienu jieklu 

flimkien: Sir Mikelan; kellu 

d-dar tieg[u quddiem il-Palazz 

ta’ Sant’Anton. 

Fuq librett li darba Dott. 

Refalo kien kiteb, Maestro 

Vassallo, li kien missier ilmara 

ta’ Nerik Mizzi u missier 

il-Prof. Victor Vassallo, kiteb 

opra lirika bl-isem Frazir. 

B’tifkira ta’ dan l-iben ta’ 

g]irithom, l-G[awdxin 

semmew g[alih triq fil-Belt 

Vittorja u pjazza f’Marsalforn. 

Imbag[ad, fi ]mieni, 

semmejna anki g[alih dak li 

kien it-Technical Institute ta’ 

G[awdex, kif wie[ed jista’ 

jara sal-lum. 

Sir Mikelan; Refalo baqa’ 

j[obbhom lill-kumpaj]ani 

tieg[u u kien dejjem lest biex 

jg[inhom. 

B[ala parrinu tal-Gri]ma, 

Mikelan; Refalo kellu lil Dun 

Alwi; ta’ Savina.

ITTRI LILL-EDITUR il-Óadd, 12 ta’ Frar, 2012 

17 

Alex fejn [allejtu 

lil Gaddafi^ 

Sur Editur, 

Dak li kien il-Ministru tal- 

Affarijiet Barranin tarre;im 

minoritarju laburista, 

ji;ifieri Alex Sceberras 

Trigona, u li issa kien 

riabilitat minn Joseph 

Muscat, mar jg[id fil- 

Konferenza :enerali tal-PL 

kif Mubarak u Ben Ali 

spi//aw fix-xejn. 

I]da dan nesa li e]att bejn 

dawn it-tnejn kien hemm 

ukoll Gaddafi tal-Libja! 

Gaddafi wkoll spi//a fixxejn. 

Dan li kien jg[ajjar lil 

niesu ;rieden kien inqabad 

mo[bi f’katusa taddrena;;. 

G[aliex Sceberras 

Trigona [allieh barra lil dan 

id-dittatur li [alla lil pajji]u 

daqshekk lura u kien [aqar 

lill-istess niesu? 

Jaqaw Sceberras Trigona 

u l-partit tieg[u kienu 

obbligati lejh? 

Ma nafx jekk il-fatt li 

t[alli barra apposta wie[ed 

minn tliet avvenimenti li 

;raw simultanjament 

jikkwalifikax g[al dak la;;ettiv 

li Trigona nnifsu 

g[ajjar bih lil pre]entatur 

televi]iv. 

MARIO BORG 

Il-{amrun 

Sur Editur, 

Fl-a[[ar ;img[at diversi 

kummentaturi u opinjonisti 

staqsew kif il-Gvern se j;ib lerbg[in 

miljun ewro li qal li 

se jiffranka din is-sena biex 

il-finanzi tal-pajji] ikunu 

aktar fis-sod. 

G[alkemm dan il-qasam hu 

’l fuq mill-kompetenza 

tieg[i, in[oss li din is-somma 

mhux biss tista’ tintla[aq, 

imma b’sens ta’ rieda tajba 

tista’ sa[ansitra tkun 

superata. 

L-ewwel u qabel kollox 

g[andu jkun hemm sezzjoni 

apposta biex tikkontrolla kull 

qasam ta’ eva]joni tat-taxxa. 

G[andu jkun hemm spetturi 

m[arr;in apposta biex jaraw 

li verament it-taxxa qed 

tin;abar u li dawk li jinqabdu 

jabbu]aw jing[ataw pieni 

[orox. 

Is-su;;erimenti fuq dan ilqasam 

jistg[u jkunu varji 

imma na[seb li l-aktar d[ul 

influwenti, imma abbu]iv, hu 

dak fuq il-kiri ta’ flats g[al 

]mien qasir u itwal 

(short#long lets). 

Jekk wie[ed jag[ti titwila 

fuq il-gazzetti u jara kemm 

flats ikun hemm g[all-kiri, 

spe/jalment matul is-sajf, 

madwar Malta kollha, u jara 

l-ammont tal-kirja li tkun qed 

5 

PA:NI ITTRI LILL-EDITUR 

Jag[mlu kollox g[all-poter 

Sur Editur, 

Issa li l-Partit Laburista kixef idejh g[al kollox fil-kilba tieg[u 

g[all-poter, xieraq li jsir tqabbil bejn dak li qed ise[[ illum u 

bejn dak li l-istess partit g[amel fl-1987 biex jipprova jibqa’ 

ggranfat mal-poter. 

Tassew li g[all-poter dawn tal-Labour jag[mlu kollox. 

F. CASSAR 

{ad-Dingli 

G[adha ma ntqalitx l-a[[ar kelma 

Sur Editur, 

Mela skont Dr. George Vella, 

Joseph Muscat hu 

prattikament Prim Ministru. 

L-a[[ar st[arri; tas-Sunday 

Times juri li l-PL hu fuq 

quddiem. Titkellem ma’ min 

titkellem jg[idlek li din iddarba 

m’g[andniex /ans. 

Imma jien ma naqtax qalbi. 

B[al da]-]mien erba’ snin 

ilu wkoll kien il-Labour minn 

fuq fis-sonda;;i, u kien minn 

fuq sew. 

Nemmen li g[adha ma 

ntqalitx l-a[[ar kelma. La[[ar 

kelma to[ro; mill-urna 

tal-votazzjoni. 

Skont st[arri; ie[or, il- 

{add li g[adda, hemm 

madwar 36% inde/i]i. Ejjew 

na[dmu fuqhom. Ejjew 

nag[mlu l-kura;;! Ejjew 

ng[addu l-kelma li tal-Labour 

ma nbidlux. 

Dawk l-erbg[in miljun ewro! 

tintalab, wie[ed malajr ikun 

jista’ jikkalkuula li hemm 

d[ul ta’ miljuni ta’ ewro. 

Wie[ed jistaqsi: qed 

ting[ata ir/evuta fiskali g[al 

kull kirja li ssir, sija jekk ilkirja 

ssir lil Maltin jew 

barranin? G[andi d-dubju 

tieg[i fuq hekk! Minn dan ilqasam 

biss ]gur li s-somma 

fiskali li tista’ tkun irkuprata 

hi wa[da sostanzjali. 

Barra min hekk jistg[u 

jsiru mi]uri o[rajn fuq… 

(a) min jipprova jevadi ttaxxa; 

(b) il-log[ob tal-azzard; 

(c) min ma jipprodu/ix lir/evuti; 

(d) introduzzjoni ta’ 

ir/evuti fuq [las lit-tobba u lavukati 

(e) min jabbu]a millbenefi//ji 

tal-assistenza 

so/jali spe/jalment meta lindividwi 

jkunu ja[dmu; 

(f) abbu] minn /erti single 

mothers; 

(g) min jipprova jisserva 

bil-[addiem billi ma 

j[allaslux il-bolla; 

(h) min jabbu]a mill-bejg[ 

ta’ alko[ol lil persuni ta[t letà, 

u 

(i) min ma jag[laqx il- 

[anut tieg[u fil-[in spe/ifikat 

b[al postijiet barra minn 

Malta. 

Ejjew nikxfu l-qerq 

tag[hom. Ejjew ng[idu lillistudenti 

kollha li bil-Labour 

ikunu qed jissugraw listipendju. 

Ejjew infakkru lil 

kul[add li kull darba li jkun 

hemm il-Labour fil-gvern ilqg[ad 

jispara ’l fuq. 

Ejjew infakkru fis-su//essi 

kbar li wettaq dan il-gvern fil- 

[olqien tax-xog[ol, flistabbiltà 

ekonomika minkejja 

l-ikbar maltempata li qatt 

laqtitna, fis-su//ess fledukazzjoni 

u fis-sa[[a, filpro;etti 

kbar u ]g[ar, u l-bqija. 

Ma naqtg[ux qalbna. 

Kura;;. Mhux l-ewwel darba 

li konna minn ta[t u spi//ajna 

minn fuq. 

Jekk in-nazzjonalisti kollha 

jag[tu sehemhom dan jista’ 

jer;a’ jse[[. 

G. L. CAMILLERI 

Il-Furjana 

Hemm g[add kbir ta’ 

mi]uri o[ra li ]gur fuq li 

]gur, permezz tag[hom ilgvern 

ikun jista’ ji;bor mhux 

biss l-erbg[in miljun ewro 

msemmija imma jirduppjahom 

ukoll! 

FRAN:ISK 

Il-Birgu 

Toni Abela, 

il-Financial Times 

u l-BBC 

Sur Editur, 

:ieli ktibt dwar meta Toni 

Abela, Deputat Mexxej tal- 

PL kien ipprova jirridikola 

lil wa[da korrispondenta 

Amerikana dwar it-turi]mu 

internazzjonali g[ax din 

kienet fa[[ret [afna lil 

Malta. Kien sa[ansitra 

insinwa li kien hemm xi 

[add li kien [aseb fiha biex 

kitbet dak li kitbet! 

Kull darba li ktibt u 

semmejt lil Toni Abela kien 

b’konnessjoni ma’ xi kitba 

;dida o[ra ta’ ;ie[ g[al 

Malta. L-a[[ar rapport 

simili deher fil-Financial 

Times. 

Ir-rapport tal-Financial 

Times fa[[ar lil pajji]na 

g[all-mod kif qed ji;;ieled 

il-kri]i finanzjarja 

internazzjonali, g[allavvanzi 

kbar li g[amel, 

g[all-edukazzjoni, g[atturi]mu, 

g[all-in/entivi 

fiskali lil min jinvesti 

f’Malta, g[as-servizzi tassa[[a, 

g[all-i]vilupp li qed 

isir, g[all-arkitettura, g[allistil 

ta’ [ajja, g[as-sigurtà u 

g[all-ospitalità. 

Konvint li Toni Abela 

jifra[ [afna kieku kellu 

jaqra dak l-artiklu tal- 

Financial Times! 

I]da mhux sew li jien 

nikkwota biss minn artikli li 

jitkellmu dwar pajji]na fi 

]mien Gvern Nazzjonalista. 

Allura llum se nsemmi dak 

li kien ikkummenta dwar 

Malta ;urnalist tal-BBC, 

lura fl-1984, wara li kien 

intervista personalment lil 

Karmenu Mifsud Bonnici, 

Deputat Prim Ministru 

Anzjan u Ministru tal- 

Edukazzjoni u Kultura u li 

tliet xhur wara kien in[atar 

Prim Ministru ta’ Malta. 

Wara li qag[ad jisma’ lil 

KMB jag[ti l-ver]joni 

tieg[u dwar it-tifrik fil- 

Qorti u fil-Kurja, il- 

;urnalist tal-BBC kien qal 

hekk: “B’dawn iddistinzjonijiet 

ba]wija bejn 

it-tajjeb u l-[a]in, bejn nies 

kriminali u o[rajn rashom 

s[una, l-aktar nies 

mistmerra f’Malta, ilmarmalja, 

qed tiffjorixxi.” 

Lill-Avukat Toni Abela, 

li donnu qieg[da fih li 

jitg[ajjar bil-faxxisti u bliskwadristi, 

ng[idlu li 

hemm naqra differenza bejn 

dak li qalet il-Financial 

Times illum u dak li kien 

qal il-BBC fl-1984. 

JOHN MALLIA 

Marsascala 

Ma tridx tkun sinjur 

biex tag[ti d-demm... 

trid biss ftit kura;;

18 

APPREZZAMENT> 

Patri Donat Spiteri 

G[adni kemm qrajt bil-mewt 

ta’ Patri Donat Spiteri, tal- 

Kapu//ini. 

Dejjem ]ammejtu b’rispett, 

minn mindu sirt nafu xi tletin 

sena ilu. 

* * * 

:ara li ftit wara li tlesta u 

kien introdott il-Pjan Pastorali 

g[all-Ar/idjo/esi, Patri Donat 

da[al minn rajh g[all-parti 

ewlenija fl-implimentazzjoni 

tieg[u billi jg[arraf lill-poplu 

bil-wirt kbir [afna li :esù 

Kristu [alla lill-umanità. 

Patri Donat, dejjem umli u 

bil-kelma t-tajba, feta[ kors 

g[al-laj/i li jixtiequ jg[inu 

fil-pjan ;did ta’ 

evan;elizzazzjoni billi 

jitg[allmu jxandru minn fuq 

l-ambone waqt il-Quddiesa. 

Il-kors beda u, attwalment, 

in]erg[et l-ewwel ]errieg[a 

f’dan l-att vitali g[all-firxa 

kollha tas-so/jetà. 

* * * 

’Il quddiem, ix-xog[ol kien 

fdat f’idejn is-Sur Lawrence 

Mizzi, li barra l-manjieri 

sbie[ tieg[u, kien mag[ruf 

b[ala kittieb storiku, 

kummentatur formidabbli fuq 

ir-radju u g[alliem fl-iskejjel. 

Lawrence Mizzi kien frott 

tal-vi]joni vasta ta’ Patri 

Donat. 

* * * 

Min-na[a tieg[u, Patri 

Donat qabad jikteb u 

jippubblika dak il-ktejjeb blisem 

Kliem il-{ajja biex 

kontinwament isa[[a[ il-fidi 

mi]-]g[ar sal-kbar. Il-prezz 

il-Óadd, 12 ta’ Frar, 2012 ITTRI LILL-EDITUR 

]ammu baxx [afna bl-iskop li 

jkun hemm tg[anniqa 

evan;elika fost il-poplu. 

Kliem il-{ajja g[andu 

konnotazzjoni ma’ storja li 

kien irrakkontali missieri 

meta bdejt nitfarfar. 

Darba sejja[li [dejh u 

semmieli lil Sir Walter Scott. 

Kont naf li din il-personalità 

kienet ;iet Malta fuq 

konvalexxenza u Scott (1831) 

kien [allielna kelma tajba fisso;;orn 

tieg[u. 

Kien [a grazzja mal-Belt 

Valletta u ddeskriviha b[ala a 

splendid town quite like a 

dream. 

* * * 

I]da missieri kellu [a;’o[ra 

x’jg[idli fuq Scott, li kien 

mag[ruf b[ala poeta u awtur 

ta’ [afna kotba ta’ stoffa. 

Qalli: “Mela darba, Walter 

Scott kien qieg[ed g[allkwiet 

fl-istudju tal-kastell 

tieg[u f’Abbotsford, fl- 

Iskozja u talab lillma;;ordom 

biex i;iblu lktieb. 

Dan tal-a[[ar [aseb li jrid 

xi wie[ed mill-[afna kotba li 

hu kien kiteb u ppubblika, u 

staqsih: “Liema ktieb tridni 

n;iblek?”. 

Scott ;entilment wie;bu: 

There is only one book. 

Il-ma;;ordom dar u 

;ablu… il-Bibbja. 

* * * 

Issa ejja nduru lura lejn ilkompatrijot 

tag[na Patri 

Donat. 

Se naqtag[ha qasir u 

nikkwota minn Kliem il- 

{ajja, g[all-qari u riflessjoni, 

g[all-jum tat-Tnejn, 19 ta’ 

Di/embru, 2011 (dakinhar 

stess li [alliena l-g[a]i] u 

[abrieki Patri Donat): 

“U (lil Zakkarija) deherlu 

an;lu tal-Mulej 

wieqaf in-na[a tal-lemin 

tal-artal. 

Zakkarija, malli rah, 

t[awwad u waqa’ bi]a’ kbir 

fuqu. 

Imma l-an;lu qallu: 

“Tib]ax Zakkarija, 

g[ax it-talba tieg[ek 

instemg[et: 

martek Eli]abetta se tag[tik 

iben, 

u int ssemmih :wanni.” 

(S. Luqa, Kap.1, versi 11- 

13) 

* * * 

Kien :wann li witta t-triq 

g[all-wasla tar-Redentur. 

Kemm bata :wanni l- 

Battista, u kemm kien 

kura;;u]! Kif, b’wi//u minn 

quddiem, qal lill-potentissimu 

Erodi Antipas li kien qed 

jikkommetti adulterju. 

U kif a//etta mewt milli]jed 

krudili, basta kien qed 

iservi lill-Img[allem tieg[u, 

Kristu :esù. 

* * * 

Wara l-kummenti tieg[u, 

dejjem fil-qosor, Patri Donat 

jistedinna nag[mlu talba: 

“Mulej, fakkarni li g[alik 

m’hemm xejn li ma jistax 

isir”. 

S.T.K. 

{’Attard 

Sewqan perikolu] 

Sur Editur, 

Ni;bed l-attenzjoni tal-awtoritajiet kon/ernati g[as-sewqan perikolu] 

li qed isir fi Triq Fleur de Lys bejn il-venda tal-istazzjon u rroundabout 

ta’ [dejn il-BOV. 

Veru li f’din id-distanza jinsabu ]ew; traffic lights u allura lvelo/ità 

titnaqqas, i]da xorta g[adu jsir l-abbu] fis-sewqan perikolu] 

spe/jalment fid-direzzjoni ta’ Birkirkara. 

Nissu;;erixxi li jitqieg[du aktar zebra lines biex jitnaqqas il-periklu. 

F. VELLA 

Il-Mosta 

Patri Anastasju Cuschieri OC> 

50 sena minn mewtu 

Sur Editur, 

F’il-mument (29 ta’ Jannar 

2012) is-Sur Emanuel Micallef, 

g[amel stedina lill-Provin/ja 

Karmelitana Maltija biex matul 

din is-sena ssir it-tifkira ta’ 

g[eluq il-50 sena mill-mwtw 

tal-Prof. P. Anastasju 

Cuschieri, O.Carm. 

Waqt li ittra u 

rakkomandazzjoni b[al din tas- 

Sur Micallef tag[mlilna l-qalb 

u tferra[na, g[ax turi li [una l- 

Prof. Cuschieri g[adu 

apprezzat u mfakkar g[allkontribut 

tieg[u lil Malta, 

nie[du l-okka]joni biex 

inserr[u ras is-Sur Micallef li l- 

Prof. Cuschieri se jitfakkar kif 

jist[oqqlu, b[alma dejjem sar 

f’kull anniversarju importanti 

tal-mewt jew tat-twelid tieg[u. 

G[al dan il-g[an, f’Ottubru 

tal-2011, il-Provin/jal P. 

Michael Farrugia O. Carm. 

waqqaf il-Kummissjoni P. 

Anastasju Cuschieri 1962 – 

2012 biex tie[u [sieb 

torganizza attivitajiet li jfakkru 

dan l-anniversarju. 

Fil-fatt nistg[u ng[idu minn 

issa li fost l-o[rajn qieg[ed isir 

ix-xog[ol fuq il-pubblikazzjoni 

tal-kitbiet mi;bura ta’ 

Cuschieri li jinkludu l-poe]iji 

bil-Malti u bit-Taljan, iddiskors 

reli;ju]i, akkademi/i u 

politi/i, kif ukoll studji 

filosofi/i u stori/i u kitbiet o[ra 

bil-Malti, bit-Taljan u bil-Latin. 

Din il-pubblikazzjoni 

g[andha tkun wa[da li tg[in listudju 

tal-Prof. Cuschieri li 

tant kien apprezzat minn 

persuni ta’ kalibru b[al 

Napuljun Tagliaferro, Ninu 

Cremona, Karmenu Vassallo, 

:u]è Muscat Azzopardi, 

Alfredo Bartoli u xejn inqas 

minn Dun Karm Psaila li stqarr 

dwaru li g[andu kelma ta’ 

mg[allem u qalb ta’ Malti 

tassew. 

Il-poplu wkoll [abb lil dan ilpatri 

Karmelitan g[all-[lewwa 

tieg[u u ta’ qalb sensibbli, 

g[all-kitba popolari tieg[u 

ma[suba biex kul[add ikollu 

a//ess g[all-qari u t-ta[ri; talmo[[, 

fosthom il-poe]iji 

mag[rufa tat-tfal, u g[allinnijiet 

reli;ju]i sbie[ li [alla 

g[all-u]u fil-qima litur;ika u 

pubblika b[al Nag[tuk qalbna 

nag[tuk ru[na, Innu lil San 

:u]epp, Innu lil Sidtna Marija 

tal-Qalb ta’ :esù u o[rajn. 

Il-Prof. Cuschieri ta mhux ftit 

biex l-ilsien Malti jkun rispettat 

b[ala lsien fih innifsu u mhux 

b[ala lsien tal-k/ina jew djalett. 

G[aldaqstant di;à tnieda 

konkors fl-iskejjel primarji u 

sekondarji tal-Istat, tal-Privat u 

tal-Knisja, li flimkien ma’ 

ta[ditiet pubbli/i, 

pubblikazzjoni ta’ artikli u 

attivitajiet o[ra li jit[abbru 

matul din is-sena, ifakkru kif 

jixraq lill-Prof. Cuschieri, li 

f’[ajtu, g[alkemm kellu biex 

jifta[ar, dejjem baqa’ umli u 

mo[bi. 

L-g[an hu li t-tifkira ta’ 

g[eluq il-50 sena mill-mewt 

tal-Poeta tal-Madonna u tal- 

Kelma Maltija ma tkunx 

attività li ;iet u marret, imma 

okka]joni li t[alli marka flapprezzament 

tal-personalità u 

l-wirt li l-Prof. Cuschieri, 

Karmelitan, Poeta, Filosfu u 

Senatur [alla lil Malta, li hu 

tant [abb. 

G[al aktar informazzjoni 

twaqqaf ukoll il-blog: 

http:##anastasjucuschieri.wordpres 

s.com# li fih kitbiet ta’ interess u 

informazzjoni dwar l-anniversarju 

tal-50 sena mill-mewt. 

P. CHARLO` M. 

CAMILLERI, O.Carm 

f’isem il-Kummissjoni 

P. Anastasju Cuschieri 

1962 - 2012

ITTRI LILL-EDITUR 

Mill-kliem g[all-fatti 

Sur Editur, 

Meta tisma’ lil tal-Labour jitkellmu ta[seb li jew a[na jew huma 

qed ng[ixu fuq xi pjaneta o[ra. 

Filwaqt li ma jridu jintrabtu bl-ebda pjan g[all-futur, er[ilhom 

iwieg[du l-ilma ji]fen b’weg[di vagi u kliem bombastiku. 

Il-fatt li pajji]na baqa’ g[addej b’ritmu tassew impressjonanti 

fl-ekonomija tieg[u jixhed bi]]ejjed g[all-[idma impekkabbli 

tal-gvern pre]enti fl-aktar oqsma importanti. 

Jien m’jinix minn dawk — jekk hawn — li jg[idu li dan il- 

Gvern mg[andux in-nuqqasijiet tieg[u i]da t-tajjeb kollu li 

wettaq altru li jordom dawn id-difetti li, wara kollox, kull 

amministrazzjoni u f’kull ]mien wettqet. 

Pajji]na jixraqlu gvern tal-fatti… u mhux tal-paroli. 

S. VELLA 

Il-Qrendi 

L-img[oddi laburista 

Sur Editur, 

Il-laburisti qed jg[idulna li 

jridu jmexxu kif mexxew ilgvernijiet 

so/jalisti fissebg[inijiet 

u t-tmeninijiet, fi 

]mien Mintoff u KMB. 

Mela hemm b]onn ner;g[u 

niskopru kif kienu jmexxu u 

x’kien ji;ri f’dawk i]-]minijiet. 

Hemm b]onn no[or;u mill- 

;did kotba b[al Libertà 

Mhedda ta’ Dione Borg; 

Im[atra li di;à nsejt ta’ Peter 

Darmanin; Il-Log[ba tal-Qerq 

u Is Malta Burning ta’ Francis 

Zammit Dimech; X’Fissret l- 

G[aqda tal-GWU mal-MLP 

g[all-[addiema ta’ Michael J. 

Schiavone; Duminku Mintoff, 

Professur tad-Demokrazija 

tal-Uffi//ju Informazzjoni 

PN, u materjal ie[or. 

Hemm b]onn li n;ibu dan 

il-materjal fil-;urnali kif ukoll 

fuq NET Television [alli nuru 

x’bi[siebhom jag[mlu jekk 

ikunu fil-gvern. 

U jekk hemm xi munzelli 

minn dan il-materjal f’xi 

rokna tad-Dar ?entrali 

nqassmuh b’xejn fid-djar u 

ng[adduh l-aktar li]-]g[ar li 

ma jafu xejn dwar l-img[oddi 

tra;iku ta’ Malta ta[t illaburisti. 

Min jinsa l-img[oddi hu 

destinat li jer;a’ jirrepeti listess 

]balji u jg[addi millistess 

kalvarju. 

ATTENT 

Il-Furjana 

Mistoqsija 

Sur Editur, 

Nixtieq nistaqsi lil dak li la[aq kap ta’ partit politiku nhar is-6 

ta’ :unju, 2008, liema leader kellu jniedi ‘sta;un politiku ;did’ 

u, ukoll (dejjem skont hu), kellu jkun “l-i]g[ar Prim Ministru ta’ 

Malta”, jekk, wara li m’g[addiex il-vot ta’ sfidu/ja mressaq 

mill-Partit Laburista fil-Parlament Malti nhar is-26 ta’ Jannar, 

2012 ja[sibx li issa g[andu jirri]enja wara li waqqa’ lill-partit 

tieg[u g[a/-/ajt. 

{afna kienu dawk li ftakru meta, dakinhar tal-Elezzjoni 

:enerali tat-8 ta’ Marzu, 2008 /ertu Segretarju :enerali ta’ 

partit politiku, mar ji;ri jg[id minn fuq il-mezzi tax-xandir li, 

dejjem skont kalkoli li kien g[amel, ir-ri]ultat elettorali li wasal 

g[alih hu xejn ma kien jaqbel mar-ri]ultat elettorali li kien qed 

jo[ro; mill-kaxxi tal-voti. 

Hekk kien qal dak li kien immanipula l-One Television 

b’ri]ultat li l-partitarji so/jalisti [ar;u fit-toroq ji//elebraw 

reb[a elettorali li ma kinitx te]isti u l-istess re;a’ ;ara issa meta 

bdew ikantaw ‘Viva l-Labour!’, ‘Viva l-Labour!’ g[ar-ra;uni li 

[asbu li waqa’ l-Gvern! U dan, issa, sa[ansitra jrid jil[aq kap 

tax-xandir nazzjonali. 

Peress li dawn it-tnejn li qed nirreferi g[alihom dejjem iridu li 

[addie[or jirri]enja jew jirtira, nixtieq nistaqsi meta bi[siebhom 

jirri]enjaw huma g[al dawn id-disfatti. 

EDWARD TORPIANO 

Il-Furjana 


Sur Editur, 

Na[seb li ]-]ew; mozzjonijiet li ressqu l- 

Labour fit-13 ta’ Jannar li g[adda g[andhom 

jibqg[u jissemmew g[aliex jien 

nikkunsidrahom b[ala tabil[aqq stori/i. 

Fl-ewwel mozzjoni, f’]ew; linji kollox, il- 

Partit Laburista ippretenda li jwaqqa’ l-Gvern 

le;ittimu ta’ Malta billi sempli/iment jistqarr li 

mg[andux fidu/ja fil-Gvern u li din id-de/i]joni 

tkun komunikata lill-President ta’ Malta. 

It-tieni mozzjoni kienet daqstant ie[or 

infami g[aliex kienet issejja[ biex ilmozzjoni 

li twaqqa’ gvern elett 

demokratikament mill-poplu ta’ dan il-pajji] 

tkun diskussa bejn id-9am u nofsinhar bil-[in 

jinqasam indaqs bejn il-Gvern u l- 

Oppo]izzjoni. 

19 

Il-mozzjoni ta’ ]ew; sentenzi biex jitwaqqa’ l-gvern 

Il-mozzjoni laburista g[al ‘giljottina’ parlamentari 

}ew; mozzjonijiet stori/i 

Dawn i]-]ew; mozzjonijiet i;ibu l-firem 

tad-Deputat Mexxej Laburista An;lu 

Farrugia u tal-Whip tal-Grupp Parlamentari 

Laburista, Joe Mizzi. Dawn it-tnejn ressqu lmozzjonijiet 

i]da fi kwa]i g[axar sig[at ta’ 

diskussjoni ma qalux kelma wa[da. 

Il-poplu g[andu jibqa’ j]omm f’mo[[u kif 

il-Labour ipprova japprofitta ru[u mi/- 

/irkustanzi u, b[al seqer, ni]el fuq dak li 

[aseb li hu katavru biex jiddevorah. 

Tant ie[or, i]da, il-poplu g[andu jibqa’ 

j]omm f’mo[[u kif it-tir tal-Labour baqa’ ma 

ntla[aqx g[aliex min hu bla esperjenza u 

immatur ma jag[milx l-affarijiet kif suppost 

i]da biss kif ja[seb li jaqbillu. 

JAMES ATTARD 

San :iljan

20 

Il-{add Jum il-Mulej 

Sur Editur, 

Jekk kien hemm xi [a;a li tindika li l-{add hu ‘Jum il- 

Mulej’ kien bis-smig[ tal-Quddies fil-{dud. Illum tista’ 

tg[id li numru ta’ nies li kienu jie[du sehem fil-Quddiesa 

tal-{add ma g[adhomx g[aliex qeg[din jie[du sehem fil- 

Quddiesa tas-Sibt filg[axija. 

Hu veru li l-Quddiesa tas-Sibt tg[odd g[all-{add i]da fl- 

Ordni tal-Quddies hemm miktub li jekk in-nisrani ma 

g[andu xejn x’jimpedih g[andu jie[u sehem fil-Quddiesa 

tal-{add. 

Hemm min imur il-Quddies u jitqarben kuljum u mbag[ad 

il-{add jo[odha vaganza wkoll mill-Quddiesa u t-Tqarbina. 

Qeg[din verament nifhmu t-tifsira ta’ ‘Jum il-Mulej’? 

Tajjeb li l-Knisja twassal dan il-messa;; biex il-{add jibqa’ 

dak tassew hu: ‘Jum il-Mulej’. 

JOHN TONNA 

Birkirkara 

‘Siltiet mill-Img[oddi ta’ {ajti’ 

Sur Editur, 

Dan hu l-isem tal-ktieb li 

g[adha kif ippubblikat Emily 

Barbaro Sant, li g[al aktar 

minn erbg[in sena ilha tag[ti 

s-sehem tag[ha fil-media 

b’mod spe/jali permezz talkorrispondenza 

fil-;urnali. 

Il-ktieb Siltiet mill- 

Img[oddi ta’ {ajti hu l-ewwel 

pubblikazzjoni forma ta’ ktieb 

jew djarju fejn tirrakkonta flewwel 

parti tieg[u, ;rajjiet 

mit-trobbija u t-tfulija tag[ha 

kif ukoll dwar il-familja li tant 

tg[o]]. 

Mill-;rajjiet familjari, Emily 

Barbaro Sant tg[addi biex 

tirrakkonta sal-inqas dettall issehem 

tag[ha u ta’ ]ew;ha 

Arthur fil-[idma li kienet 

ing[atat lilhom mill-komunità 

tas-Sorijiet tal-Benedittini tal- 

Imdina, b’risq il-kaw]a tal- 

Beatifikazzjoni tal-Ven. 

Marija Adeodata Pisani. 

il-Óadd, 12 ta’ Frar, 2012 ITTRI LILL-EDITUR 

G[al g[axar snin s[a[ ilkoppja 

Barbaro Sant [admet 

bis-s[i[ biex il-qdusija tal- 

Ven. Pisani tkun mag[rufa 

ma’ kull rokna ta’ Malta u 

G[awdex u sa[ansitra fost lemigranti 

tag[na. 

Biex tkun tista’ tg[in a[jar 

lil ]ew;ha fil-[idma tieg[u 

b[ala koordinatur tal-kaw]a, 

Emily kellha twarrab fil-;enb 

il-[idma tag[ha fil-politika. 

It-triq kienet twila u iebsa. 

Kellhom jibdew kollox mill- 

;did. U]aw kull mezz possibbli 

biex il-qdusija tal-Ven. Pisani 

tkun mag[rufa aktar. Mhux 

kollox kien ward u ]ahar. 

B’kura;; kbir [admu u 

waslu. Il-[idma ta’ Arthur u 

Emily [alliet il-frott mixtieq. 

Kien nhar id-9 ta’ Mejju 2001 

meta l-Beatu Papa :wanni 

Pawlu II waqt Quddiesa Fuq 

il-Fosos tal-Furjana, 

ibbeatifika lill-Ven. Pisani 

Malta t[addar is-sena kollha 

Sur Editur, 

Ftit tal-;img[at ilu f’din il-gazzetta kien 

pubblikat tag[rif dwar ix-xog[ol utli li qed 

jitwettaq f’pajji]na mill-Environmental 

Landscape Consortium (ELC), dawk li fi ftit 

snin irnexxielhom ida[[lu kultura ;dida 

permezz tal-fjuri u arbuxelli f’kull lokalità ta’ 

Malta u G[awdex. 

L-ELC irnexxielhom mhux biss isebb[u 

pajji]na i]da fuq kollox urew li mhux veru dak 

li jing[ad li a[na l-Maltin nag[mlu xi [a;a 

tajba u wara /ertu ]mien in[alluha sejra lura sa 

ma prattikament ti;i fix-xejn. 

Ix-xog[ol tal-[addiema tal-ELC hu kontinwu, 

madwar il-pajji] kollu, mag[mul 

b’dedikazzjoni i]da fuq kollox b’konsistenza. 

Ma tarax pro;ett wie[ed tal-ELC li hu mibdi u 

mhux mitmum. Aktar minn hekk, darba bdew 

flimkien ma’ Dun :or; Preca 

u Nazju Falzon. 

Sfortunatament, l-aktar 

persuna li [admet biex tasal 

dik il-;urnata hekk kbira flistorja 

tal-Knisja Maltija ma 

kienx pre]enti fi]ikament f’dik 

l-okka]joni. 

Arthur kien g[adda g[all- 

[ajja ta’ dejjem f’Jannar talistess 

sena. Il-[ajja toffri 

mumenti sbie[ u anke inqas 

sbie[ lil kul[add. Il-fer[ u ttbatija 

huma parti mill-[ajja. 

Permezz ta’ dan il-ktieb, 

Emily Barbaro Sant riedet 

taqsam l-esperjenzi tag[ha u 

ta’ ]ew;ha Arthur fil-[idma li 

wettqu b’risq il-Kaw]a tal- 

Beata Marija Adeodata Pisani. 

Kull min jixtieq jixtri kopja 

ta’ dan il-ktieb g[andu 

jikkuntattja lil Emily Barbaro 

Sant fuq in-numru 79701848. 

IVAN SCERRI 

Mosta 

jag[tu attenzjoni lil xi roqg[a partikulari, linteress 

tag[hom baqa’ tul is-snin, b’manutenzjoni 

f’waqtha u b’ideat tassew friski. 

Niftakar li meta beda dan ix-xog[ol f’g[add 

ta’ roundabouts prin/ipali, kien hemm [afna li 

qalu li dik kienet furja tal-mument u mbag[ad, 

la Maltija, in[allu kollox sejjer lura u [add ma 

jag[ti kas ta’ xejn. 

Assolutament li dan ma kienx il-ka] g[aliex 

g[adna naraw sal-lum stess postijiet li qabel 

kienu xempju ta’ nixfa u li issa huma kkurati u 

j[addru s-sena kollha. 

Tassew li, kif jg[idu, fejn hemm ir-rieda 

hemm ukoll is-soluzzjoni. Prosit infinit lil dawk 

kollha li g[andhom x’jaqsmu ma’ dan ilpro;ett. 

F. MICALLEF 

In-Naxxar 

Radd il-[ajr 

doveru] 

Sur Editur, 

Mhux darba jew tnejn qg[adt na[seb kemm a[na l-Maltin 

in[abblu rasna meta nintlaqtu [a]in a[na i]da mbag[ad jekk xi 

[add isolvi l-ilment tag[na ma[niex kapa/i ng[idu li laffarijiet 

ikunu rran;aw. 

Jien noqg[od f’lokalità li tg[idx kemm g[amlilna differenza 

s-servizz tat-trasport pubbliku kif riformat. A[na ma kellniex 

servizz tajjeb qabel din il-bidla u biex nirkbu tal-linja kien 

ikollna ng[addu minn [afna inkonvenjenzi. 

Qrajna u smajna mhux ftit dwar lokalitajiet li g[all-bidu tasservizz 

riformat kienu g[addejjin minn xi diffikultajiet g[aliex 

is-servizz ma kienx qed jaqdi tajjeb bi]]ejjed il-[ti;iet tag[hom. 

Naturalment, ftit tisma’ meta l-affarijiet jibdew jitjiebu u 

sa[ansitra ji;u [afna a[jar milli kienu bis-servizz l-antik. I]da 

l-ka] tag[na ta’ Pembroke imur oltre dan g[aliex filli ma 

kellna xejn u filli llum g[andna servizz li qed jaqdina tajjeb. 

Ma nafx kif [add mill-in[awi tag[na ma kiteb jew tkellem 

biex jg[id bit-titjib li rajna fl-a[[ar sitt xhur. 

Tant a[na fa/li biex ingorru u tant a[na ibsin biex infa[[ru 

xi inizjattiva tajba! 

F. AGIUS 

Pembroke 

It-turisti 

u l-:img[a 

l-Kbira 

Sur Editur, 

Issa li qed noqorbu lejn il-festi 

g[e]ie] tal-:img[a Mqaddsa 

nixtieq nag[mel su;;eriment 

lill-awtoritajiet tat-turi]mu 

f’pajji]na. 

Billi mijiet — jekk mhux 

eluf — ta’ turisti jkunu Malta 

f’dawk i]-]minijiet, 

nissu;;erixxi li jkun stampat 

ktejjeb li jag[ti l-isfond g[allpur/issjonijiet 

tal-:img[a l- 

Kbira kif huma organizzati 

f’pajji]na. 

Filwaqt li l-ktejjeb ikun 

jifrex b’mod ;enerali, fin-nofs 

tieg[u nissu;;erixxi li jkun 

hemm tag[rif partikulari skont 

il-lokalità fejn jittie[du tturisti. 

Hekk mhux biss it-turisti 

jkunu jistg[u jsegwu a[jar 

i]da pubblikazzjoni b[al din 

tkun minnha nnifisha reklam 

tajjeb g[at-turi]mu lejn 

pajji]na g[aliex /ertament li 

tin]amm u tintwera lil 

[addie[or meta t-turist 

jirritorna f’pajji]u. 

Fit-turi]mu dejjem trid tara 

kif tivvinta l-;did. 

PETER CASSAR 

{al Qormi

ITTRI LILL-EDITUR 

Missu 

jist[i 

jsemmi 

l-1981! 

Sur Editur, 

Dan l-a[[ar irrealizzajt [afna 

aktar minn qatt qabel meta 

jing[ad li l-Mexxej Laburista 

Joseph Muscat mg[andux 

esperjenza u g[adu immatur 

politikament. 

Kont na[seb li l-Partit 

Laburista qatt ma kien se 

jsemmi aktar dak li ;ara fl- 

Elezzjoni :enerali tal-1981 

g[aliex kont nemmen li dak 

g[adda biex ma jer;a’ ji;i 

qatt i]jed. 

Nammetti li ]baljajt. 

Kellu jkun Joseph Muscat 

innifsu li re;a’ qanqal largument 

meta b’mod millaktar 

imqan]a[ ipprova 

jxebba[ il-qag[da politika ta’ 

b[alissa f’pajji]na ma’ dak li 

kien ;ara f’dak i]-]mien 

infami. 

Lil Muscat ng[idlu li anke 

nisma’ biss b’dik is-sena 

jaqbadni l-bard a[seb u ara 

meta n;ib quddiem g[ajnejja 

dak kollu li ;ara b[ala effett 

tal-arroganza laburista li 

[aditha kontra r-rieda talpoplu 

bl-aktar mod qalil. 

Il-Kap tal-Oppo]izzjoni 

g[andu jkun jaf li g[ad fadal 

eluf kbar ta’ Maltin li 

jiddarsu bil-kbir meta 

jisimg[u dik is-sena, a[seb u 

ara meta jkun l-istess Mexxej 

Laburista li jirreferi g[aliha. 

Immatur fi kliemu u [afna 

aktar f’g[emilu. 

ALF. MUSCAT 

Ra[al :did 

Secundum tempum 

Sur Editur, 

B[alma s-sajf daqstant 

;eneru], bix-xemx testendi ddawl 

tag[ha sat-tmienja ta’ 

filg[axija, imbag[ad il-[arifa 

tid[ol b’dak is-skiet, is-sirda u 

anke xi bexxa xita, hekk qed 

ikun hawn bidla fil-mentalità 

tag[na rigward is-sens ta’ 

awsterità. 

Wara riflessjoni, qed tkun 

a//ettata minn diversi nies 

fil-komunità. 

L-importanti li nibdew 

in[addmu drawa ta’ awsterità 

flok na[sbu li nistg[u ng[addu 

fa/ilment ming[ajrha. 

Malli l-ba[rin fuq ;ifen talantik 

kienu jaraw il-ba[ar se 

jinkorla, fis kienu jaqbdu 

j[a]]mu l-;ifen tag[hom 

biex ikun jifla[ aktar g[allmew;. 

Hawn min hu ta’ dil-fehma 

u beda ju]a mi]uri ta’ 

awsterità g[alkemm fuq 

skala [afifa. 

Biex jien ;ej^ 

Dwal mill-anqas. Anke 

l-istand-by switch tattelevi]joni 

nitfi meta nkun se 

nag[mel ]mien twil ma 

nixg[elx l-apparat. 

{ob] bil-qis. Sa ftit ta]- 

]mien ilu, kont ninqeda 

b’[ob] bi]]ejjed biex ikolli 

bi//a fuq ir-ri[, g[al li jista’ 

jkun. Meta ma nu]ahiex, 

nitfag[ha f’bor]a opaka, u 

darba kull [mistax no[ro;ha 

ma’ loqom o[ra g[all-;bir 

(forsi ti;i mwarrba biex 

isservi ta’ g[alf g[allbiedja). 

Banju. Nin[asel f’mhux 

i]jed minn tlett iswaba ilma, 

g[ax no[ro; sodisfatt u naf li 

qed innaqqas l-istrapazz fuq 

ir-reverse osmosis. 

Ilbies ;did g[al dis-sena, 

xejn g[ax g[andi bi]]ejjed u 

passabbli. Kulma tista’ tixtri 

x’ingravata g[at-tibdil. 

Karnival — li ili n[obbu 

minn mindu kont ]g[ir, u l- 

;enituri tieg[i kienu jlibbsuni 

xi kostum karnivalesk — 

xejn, [lief li no[ro; malfamilja 

nara d-defilè fil-Belt 

jew il-Furjana. 

Sakemm tibqa’ din lin/ertezza 

biz-zona tal-ewro 

tissarra biex ma titkissirx, ta’ 

min jag[mel [iltu biex issalva. 

J.K.C. 

Gwardaman;a 


Il-PN irnexxielu 

jbiddel lill-PL ukoll 

Sur Editur, 

Mhux wisq snin ilu niftakar lil tal-Labour jo;;ezzjonaw g[allpre]enza 

tal-media fil-konferenzi ;enerali tag[hom. 

Kien il-Partit Nazzjonalista li f’Malta kien l-ewwel partit li 

da[[al id-drawa li l-kunsillieri tieg[u jg[idu kull ma jridu fil- 

Kunsill :enerali fil-pre]enza ta’ ;urnalisti, anki dawk tal-media 

avversarja. 

Niftakar li, b[al [afna affarijiet o[rajn, il-Labour ikkopja dak li 

kien beda jag[mel il-PN u llum, g[alkemm b’xi restrizzjonijiet, 

qed ida[[al lill-media hu wkoll. 

Tassew li diffi/li ssib xi [a;a li fiha tal-Labour kienu lpijunieri… 

[lief fit-twaqqif tal-Korp tal-Pijunieri! M. ATTARD 

{al G[axaq 

Il-pro;etti nazzjonali 

Sur Editur, 

Fl-a[[ar ;img[at, g[al 

ra;unijiet ovvji, rajna u qrajna 

[afna aktar dwar il-pro;etti kbar 

li l-gvern qed iwettaq g[all-;id 

tal-poplu u ta’ pajji]na. 

Ji;i li nag[mel din ilmistoqsija: 

Allura kien hemm 

g[alfejn naslu s’hawn biex ilpoplu 

jkun a;;ornat, kif 

suppost, b’dak kollu li qed 

ise[[^ 

In[oss li xi [add ]balja… u 

jalla t-tag[lima [adha. 

F. CASSAR 

Il-G[arg[ur 

Mazzra ma’ g[onq il-Labour 

Sur Editur, 

Dan l-a[[ar smajt lid-Deputat Mexxej Laburista An;lu Farrugia 

jipprova jiddefendi lil s[abu deputati laburisti li kienu fuq 

quddiem tal-partit — b[alma huma llum — fi]-]minijiet talelezzjoni 

misruqa u perversa tal-1981. 

Ipprova kemm ipprova ma rnexxielu jipperswadi lil [add li 

nies li g[adhom jimmilitaw fil-Labour — fosthom Karmenu 

Vella, George Vella, Leo Brincat, Joe Grima, Joe Debono Grech, 

Marie Louise Coleiro Preca u Alex Sceberras Trigona — ma 

messhom qatt t[allew fil-partit wara li dak i]-]mien sa[ansitra 

issa kien kundannat minn Joseph Muscat innifsu. 

Dawn in-nies huma ma]]ra ma’ g[onq il-Labour u hekk se 

jibqg[u sa ma’ xi [add b’par idejn sodi fl-istess partit iwettaq 

;ustizzja storika. Imma, b[alissa, mhemm [add fil-Labour 

b’dawn il-kwalitajiet. 

S. BORG 

G[ajnsielem, G[awdex 

Tieg[u 

jag[tih lil 

Sur Editur, 

Waqt li kien qed jitkellem 

f’konferenza politika dan la[[ar, 

il-Kap tal- 

Oppo]izzjoni Joseph 

Muscat attakka l-kredenzjali 

demokrati/i tal-Prim 

Ministru Lawrence Gonzi. 

Joseph Muscat qal li l- 

Prim Ministru ma irrispettax 

il-vot tal-Maltin g[aliex 

wara li l-poplu kien ivvota 

favur id-divorzju 

f’referendum, Lawrence 

Gonzi ivvota fil-Parlament 

kontra l-introduzzjoni taddivorzju 

f’pajji]na. 

Li ma qalx Joseph Muscat 

hu li appena ftit minuti wara 

li sar mag[ruf li l-poplu 

kien ivvota fil-ma;;oranza 

tieg[u favur il-li;i l-;dida 

tad-divorzju, il-Prim 

Ministru kien deher fuq ittelevi]joni 

biex ja//erta lil 

kul[add li hu kien se jbaxxi 

rasu g[ar-rieda tal-elettorat 

u jara li l-li;i tg[addi mill- 

Parlament. 

Il-Prim Ministru ivvota 

kif ivvota wara li kien 

kellem lid-deputati kollha 

tieg[u u kien jaf li kien se 

jkun hemm ma;;oranza fil- 

Parlament g[ad-d[ul taddivorzju. 

21 

[addie[or 

Issa ejja nduru g[al dak li 

g[amel Joseph Muscat 

f’sitwazzjoni simili. Mela 

fl-2003 kien sar irreferendum 

favur id-d[ul 

ta’ Malta fl-Unjoni 

Ewropea u l-poplu ivvota 

favur, Joseph Muscat, b[al 

sie[bu Alfred Sant, qal li 

dak ma kien jg[odd xejn u 

l-poplu kellu juri fehmtu 

f’elezzjoni ;enerali. 

Wara li l-poplu re;a’ 

tkellem, b’sa[[a akbar, flelezzjoni 

li saret xahar biss 

wara r-referendum, Joseph 

Muscat xorta baqa’ ma 

ja//ettax ir-ri]ultat tant li 

f’artiklu tieg[u kien kiteb 

biex il-Grupp Parlamentari 

Laburista jivvota fil- 

Parlament kontra d-d[ul ta’ 

Malta fl-Unjoni Ewropea. 

Ara afli jrid ikollok 

wi//ek joqg[od biex wara li 

jkollok dan il-passat 

tattakka lil Lawrence Gonzi 

li g[amel dak kollu 

mistenni minn Prim 

Ministru biex titwettaq irrieda 

tal-poplu. 

Joseph Muscat mhux biss 

bla esperjenza i]da bla 

dekor politiku wkoll! 

FRANCIS FARRUGIA 

{al Luqa

24 

KUN?ERT MU}IKALI IE{OR ‘LIVE’ FL-ISTITUT KATTOLIKU 

il-Óadd, 12 ta’ Frar, 2012 LOKALI 

Just Musicals 5… extravaganza fl-10 u 11 ta’ Marzu 

B[alissa l-kumpanija Teatru 

Rjal qieg[da fl-aqwa talpreparazzjoni 

tag[ha g[al 

]ew; produzzjonijiet fi spazju 

ta ;imag[tejn biex ti//elebra 

mad-dilettanti tal-palk Malti 

s-su//essi li din il-kumpanija 

kisbet tul dawn l-a[[ar 20 

sena. 

It-Tie; ta' Karmena Abdilla 

(3 u 4 ta' Marzu) u Just 

Musicals 5...extravaganza (10 

u 11 ta' Marzu) 

Just Musicals 5... 

extravaganza hu kun/ert li 

]gur g[andu jibqa’ filmemorja 

ta’ dawk kollha li se 

jattendu g[al dan l-ispettaklu. 

Is-serata se tfakkar f'u[ud 

mill-aqwa xog[lijiet mu]ikali 

li ppre]entat din il-kumpanija 

tul dawn l-a[[ar 20 sena. 

Interessanti l-fatt li f'dan lispettaklu 

naraw ukoll lil 

Hector Bruno, mhux b[ala 

pre]entatur kif rajnieh filkun/erti 

kollha li saru fi [dan 

din il-kumpanija, i]da b[ala 

kantant g[ax b’silta wa[da se 

Wirja minn 

pittur Ingli] 

f’Tas-Sliema 

L-artist Ingli] James Hoyle 

b[alissa g[andu wirja ta’ 

pittura ta]-]ejt fuq il-kanvas li 

juri pajsa;;i f’La Rive, 33 u 

34 fix-Xatt ta’ Tignè f’Tas- 

Sliema. 

Il-pittura ta’ Hoyle, 

minbarra xeni fil-kampanja, 

tinkludi wkoll xeni mill-g[oli 

tal-muntanji u wkoll tal-ba[ar 

fil-furja kollha tieg[u. 

Minbarra dawn ix-xeni 

Hoyle imidd idejh ukoll g[al 

pittura astratta mimlija 

b’kuluri vibranti li jo[or;u lqawwa 

tal-ispirtu. 

Hoyle, minn Lincolshire, ilu 

jg[ix Malta g[al dawn l-a[[ar 

[ames snin u nofs u beda 

jpin;i madwar erba’ snin ilu. 


tista’ tibg[at email fuq 

bandicoot115@gmail.com. 

jirrappre]enta s-su//ess kbir 

li kisbet il-Pantomima tal- 

Milied g[al 11 il-sena… Se 

jag[mel dan bis-silta Ziggie 

Lulù, li baqg[et tant familjari 

mal-eluf ta’ nies li jattendu lpantomima. 

B[ala pre]entaturi se naraw 

]ew; karattri li ]gur ukoll 

huma popolari u taw 

kontribut kbir lill-kumpanija 

Teatru Rhal kif g[amel 

Hector Bruno tul dawn la[[ar 

20 sena… Ronald 

Briffa u Toni Busittil. 

JUST MUSICALS 5... 

extravaganza se jsir fl-Istitut 

Kattoliku nhar is-Sibt 10 ta' 

Marzu fis-7.00 p.m. u l-g[ada 

l-{add fis-6.30 p.m. Serata 

memorabli bis-sehem ta’ 

Lawrence Gray, Bayzo, 

Neville Refalo, Mark Tonna, 

Debbie Scerri, Laura Bruno, 

Ina Robinich, Dominic Cini, 

Louisana, Ivan Debattista, Il- 

Pusè u Hector Bruno. 

Jippre]entaw Ronald Briffa 

u Toni Busuttil. 

Il-band iddoqq live 

b’direzzjoni ta’ Mro Joe 

Brown. Abigail Brown qed 

tie[u [sieb il-kor tat-tfal. 

Produzzjoni u direzzjoni 

Il-pre]entaturi Ronald Briffa u Toni Busuttil flimkien ma’ Hector Bruno 

artistika ta' Pawlu Testa. 

Booking miftu[ kemm 

online fuq 

www.kumpanijateatrurjal. 

com jew 

www.istitutkattoliku.com jew 

wie[ed i/empel g[and Pawlu 

Testa Travel fuq 21223340 # 

27223340 jew bar u booking 

office tal-Istitut Kattoliku. 

The 

Grasshopper 

and the Ant 

Il-:urat u n-Nemla hi [rafa ta’ 

Esopu popolari u ma[buba 

dwar ;urat u nemla li jsiru 

[bieb u f’din il-ver]joni ;dida 

nsibu li t-tema prin/ipali hi lvalur 

uniku tal-[biberija vera, 

g[ax b[alma jg[id il-Malti: 

A[jar [abib fis-suq milli mitt 

skud fis-senduq! 

The Grasshopper and the 

Ant se jkun spettaklu 

divertenti g[at-tfal b’ti]wiqa 

ta’ narrattiva, atturi bilkostumi 

tal-annimali u mu]ika 

klassika. Se tkun ]gur 

esperjenza sabi[a g[at-tfal u lfamilji 

bi kwalità tajba ta’ 

mu]ika, karattri [elwin, pja/ir 

u log[ob interattiv g[at-tfal 

pre]enti. 

In-narratri/i se tkun Abigail 

Williams b’tim ta’ attri/i 

]g[a]ag[ tag[ha li se jag[mlu 

l-partijiet tal-insetti u annimali 

waqt li l-pjanista Ramona 

Zammit Formosa se ddoqq ilpjanu, 

adattazzjoni ta’ xog[ol 

klassiku ta’ Jules Massenet. 

Il-produzzjoni hi ta’ Barocco 

Cultural Events. 

The Grasshopper and the 

Ant se ssir il-:img[a 2 ta’ 

Marzu fis-6 p.m., u mbag[ad 

is-Sibt 3 u l-{add 4 ta’ Marzu 

fil-5 p.m. fis-Sagrestia Vault, 

Valletta Waterfront. 

Ir-rappre]entazzjoni ddum 

madwar 80 minuta u hi 

addattata g[al tfal ta’ bejn 5 u 

10 snin. Madankollu se tkun 

ukoll okka]joni g[all-ommijiet 

u missirijiet biex jie[du gost 

ma’ uliedhom. 

Min jixtieq jattendi jista’ 

j/empel fuq 79680952 jew 

jibg[at email: 

bookings@baroccomalta.com 

g[all-biljetti. Il-biljetti jiswew 

€5 euro g[all-kbar u t-tfal.

28 


Collage 

TREVOR }AHRA: 

L-awtur mill-aktar 

ippremjat 

35 

:ie[ 

in-Nadur 

g[al Dun 

Raymond 

Portelli 

Fil-pa;ni l-o[ra: 

29 

Il-ka] stramb 

tal-poplu 

Malti 

u lsienu 

George 

George 

u u Deggie 

Deggie 

lura lura flimkien 

flimkien 

25 

Koordinazzjoni: Joe Cassar – mument@media.link.com.mt 

■ Intervista mat-tifla tag[hom Joan f’pa;ni 30 u 31

26 

LAQG{A :ENERALI TAL-G{AQDA 

POETI MALTIN 

L-a[[ar diskors 

ta’ Alfred Massa 

Nhar is-Sibt 28 ta' Jannar 

2012 l-G[aqda Poeti Maltin 

g[amlet il-Laqg[a :enerali 

ta' kull tliet snin. Din saret 

fis-sala tas-So/jetà tal-Arti, 

Manifattura u Kummer/, il- 

Belt Valletta. 

Barra l-qari tas-soltu 

rapporti, fil-Laqg[a n[atar 

ukoll il-Kumitat li se jmexxi 

l-G[aqda g[at-tliet snin li 

;ejjin. 

Alfred Massa, kofundatur 

tal-G[aqda u 

President g[al dawn l-a[[ar 

[dax-il sena, g[amel l-a[[ar 

diskors tieg[u f'din ilkariga. 

Hu [abbar li ma kienx se 

jikkontesta l-kariga ta' 

President min[abba 

ra;unijiet personali u g[ax 

jemmen li wara tant snin 

kull g[aqda jkunilha ta' ;id 

jekk tibdel il-mexxej 

tag[ha. Demm ;did i;ib 

ideat ;odda u dan hu ta' siwi 

kbir g[all-g[aqdiet kollha. 

Massa stqarr li hu kburi li 

kellu sehem fit-twaqqif tal- 

G[.P.M. flimkien ma' 

Mons. Dr Amante 

Buontempo. Hu j[ossu 

kuntent li mhux biss ra l- 

G[aqda titwieled, imma 

raha anki tikber u tissa[[a[ 

matul is-snin; u dan mertu 

g[all-Kumitati [awtiela li 

dejjem kellha. 

Alfred Massa awgura lill- 

Alfred Massa> jirri]enja 

minn President tal-G[aqda 

Poeti Maltin wara 11-il sena 

fil-kariga 

membri tal-Kumitat il-;did 

[idma sfiqa biex l-G[.P.M. 

i[alluha a[jar milli [allieha 

hu. Illum il-membri tal- 

G[.P.M. jg[oddu ’l fuq 

minn 80. 

Il-Kumitat il-;did hu 

mag[mul minn dawn ilpersuni. 

Charles Magro: 

President; Salv Sammut: 

Segretarju, Doris Chircop: 

Te]oriera; Patrick Sammut: 

Vi/i President; Charles 

Mifsud: Ass. Segretarju; Dr 

Joe Axiaq: Ass. Te]orier u 

Omar Seguna: PRO. 

Revi]uri: Alfred Palma u 

Anthony Farrugia. 


{bieb l-aktar g[e]ie] tieg[i, 

Intom li b[ali t[obbu u 

tg[o]]u l-fin, it-tjieba, is-sew 

u kulma hu tajjeb minn [ajjet 

il-Maltin (u tal-umanità 

kollha), is-sajf li ;ej ma 

tarawnix b[alma s-soltu 

nag[mel, ng[addi narakom 

jew niltaqa’ mag[kom f’xi 

rendezvous biex in;eddu 

[biberitna. 

Fil-mument ninsab g[addej 

minn bosta e]amijiet u kuri 

medi/inali. Mill-a[[ar safra 

tieg[i tas-sena l-o[ra (is-sajf li 

g[adda tag[kom) sa[[ti 

battiet f’daqqa wa[da. 

Inqalg[uli bosta tentufiet ’l 

hawn u ’l hinn bla mistennija. 

Hemm b]onn nie[u l-kura 

tag[hom inkella ma ngawdix 

aktar lil Malta tieg[i u lqrubija 

ta’ [bieb rari b[alkom. 

Miskin hu min, bla ma jrid 

(kif ;ara lili g[aliex kelli 

nsiefer ma’ familti peress li 

kont g[adni ta[t l-età), isib 

ru[u miftum minn kulma 

g[adda ming[alih fis-snin talformazzjoni 

tieg[u! 

Kattiva wisq il-firda minn 

dak li jkun tnaqqax fik b[all- 

;eni fil-;enomju ta’ twelidna; 

dawn ma jit[assru qatt. U min 

b[ali, jibqa’ jixtieq, irid, 

jixxennaq g[al dawn itti;ribiet 

[elwin ta’ tfulitna u 

ta’ ]g[o]itna tal-bidu (early 

teens), jibqa’ fih innifsu 

j;arrab fis-skiet ta’ qalbu, ilg[axqa 

ta’ dak li xi darba, 

bosta snin qabel, ;arrab. 

Hu g[alhekk li meta 

COLLAGE LETTERATURA 

Ittra miftu[a 

minn Rigu Bovingdon 

ng[addi sa Malta, jiena 

ni;bed fit-tul. G[aliex f’dawk 

il-jiem sajfija Maltija li 

nqatta’ ndur fl-ir[ula [elwin 

tal-g]ejjer Maltin u filkampanja 

unika Maltija 

(kappar, [itan tas-sejjie[, irri[a 

tal-ba[ar, xi xi[a bidwija 

g[addejja riekba fuq karettun 

misjuq minn [mar, l-armar 

tal-festi u l-baned g[addejjin, 

xi g[annej fil-bog[od 

jinstema’ jlissen kliemu 

meqjus, mawra sa Ben G[isa 

fejn kien jag[net Saydon, xi 

kisra [ob] bi]-]ejt u t-tadam, 

il-kelma bnina minn fomm 

[uti Maltin…); [wejje; laktar 

sempli/i dawn. 

I]da wkoll niftakar sew u 

bqajt ing[o]] fil-fond, is-sens 

ta’ dixxiplina fuq il-jien u 

dixxiplina mentali li tg[allimt 

mill-Mu]ew u mis- 

Seminarju… u ming[and 

missieri l-g[a]i], Ingli], li 

rawwem fina l-a[wa sens ta’ 

ra]an f’kull qasam ta’ [ajjitna 

mill-esperjenza tieg[u mill- 

[ajja ta’ suldat. 

Fejnek ja ]mien! Fejnkom 

[bieb li daqsi jew aktar minni 

tag[dru g[ax tifhmu, dawn issentimenti, 

Maltin uni/i! 

Afu li dan li qed nesprimi 

f’dawn il-linji mhuwiex 

sempli/ement nostal;ija tafux. 

Hu ;udizzju fierag[ li jwe;;a’ 

lill-;arrâbi meta l-Malti, 

turufnat b[ali, jisma’ lil [utu 

Maltin ta’ Malta ‘jakku]awh’ 

b’nostal;ija. 

G[aliex, biex [sus ta’ din ilprofondità 

li jla[[qu fil-qiera[ 

nett ta’ ru[ il-miftum, ji;u 

ridotti (bil-Maltraljan dal-verb 

jintqal ridu/uti) g[all-frivolità 

ta’ sentimentali]mu ]ejjed, 

din mhux biss tkun tirrifletti 

dg[ufija fl-individwu 

m;arrab, i]da aktar minn 

hekk, hi tirrifletti lura lejn 

pajji]u mnejn ikun ori;ina hu. 

{adit 13 jg[id hekk: {add 

minn fostkom ma jemmen 

tassew sakemm hu jixtieq lil 

[uh dak li hu jixtieq g[alih 

innifsu. 

L-intellettwali G[awdxi 

Laurent Ropà, fir-rumanz 

kapulavur tieg[u Le Chant de 

la Noria, u wkoll fil-versi Le 

Combat, beka! Beka l-;miel u 

l-[lewwa u r-rispett li hu [ass, 

Roderick (Rigu) Bovingdon 

u baqa’ [ajtu kollha j[oss, 

g[al art twelidu. 

Sintendi, Ropà kien g[adu 

tari wisq fl-età meta [aduh 

lejn l-Al;erija. I]da ssentimenti 

nobbli li hu [ass u 

fisser f’kitbietu – sentimenti li 

baqg[u jdamdmu [ajjin matul 

il-medda s[i[a ta’ [ajtu – hu 

xorobhom mill-;enituri tieg[u 

u minn Maltin o[rajn li kienu 

[bieb u ;irien ta’ familtu 

f’Bona, fejn kien joqg[od. 

A[sbu u araw ;uvnott ta’ 

sittax-il sena, [iere; frisk 

minn ;os-Seminarju tal- 

Furjana u wara snin abbati u 

membru tal-Mu]ew fir-ra[al 

kwiet rurali (kien dak i]- 

]mien) ta’ {’Attard u 

mrawwem minn missier Ingli] 

li kien i[obb lil Malta u l- 

Maltin daqskieku wie[ed 

minnhom, kif ukoll minn 

omm Maltija, Rebecca, li 

kienet taf nisilha fl-arblu tarrazza 

f’linja dritta mill-Konti 

Ru;;ieru, wara dan kollu 

x’seta’ baqa’ fija wara 24 jum 

inba[[ru… 

Sibt ru[i mitfug[ fl-inkwina 

ta’ so/jetà inkolta g[al kollox 

u x’aktarx ta’ tendenzi l-aktar 

baxxi! Nista’ jien ma nibkix 

b[al Ropà, u b[al bosta 

Maltin o[rajn li b[ali baqg[u 

j[ossu l-qrusa ta’ xortihom? 

Jista’ l-bniedem jissokta jg[ix 

[ajja kolta, [ajja rikka, [ajja 

kompluta fil-valuri li g[a]] u 

ggranfa mag[hom meta, minnhar 

g[al-lejl, isib ru[u ;o 

tribù ta’ panteri, ta’ 

kukkudrilli, ta’ sriep l-aktar 

toski? 

X’kuntrast il-laqg[a li sibt 

ma’ wi//i fl-art il-;dida g[al 

dak li taw il-Maltin bikrija ta’ 

]mien Pawlu t-Tarsit: U lpoplu 

barbaru (il-Maltin ta’ 

dakinhar) uriena tjubija mhux 

]g[ira, g[aliex kebbes 

[u;;ie;a, u laqag[na lkoll, 

min[abba x-xita bil-qliel, u 

min[abba l-bard. 

Hawnhekk, ;o dan id-de]ert 

kulturali, il-qalb tinfena, ilmo[[ 

jinxef, u tibqa’ biss ittama 

li xi darba mhux filbog[od 

wisq, g[ad forsi 

ner;a’, g[al darb’o[ra, 

in;edded ta’ jiemi, il-[lewwa 

li tinsab biss fil-menti ta’ 

]mien ilu.

COLLAGE KOTBA 

Tifkiriet Furjani]i u l-kaw]a 

ta’ Suor Adeodata Pisani 

‘Siltiet mill-Img[oddi ta’ {ajti’ – Emily Barbaro-Sant 

minn George Maggi 

Ktieb li ]gur g[andu jkun ta’ 

interess kemm g[al min 

jg[o]] tifkiriet Furjani]i kif 

ukoll min jixtieq ikun jaf 

aktar dwar il-kaw]a talkanonizzazzjoni 

ta’ Suor M. 

Adeodata Pisani OSB, kien 

pubblikat minn Emily 

Barbaro-Sant bl-isem Siltiet 

mill-Img[oddi ta’ {ajti. 

Dan hu l-ewwel ktieb ta’ 

Emily li fih 300 pa;na 

minbarra o[rajn bi 80 ritratt 

bil-kulur li juru diversi stadji 

minn tfulitha u ]g[o]itha fil- 

Furjana kif ukoll dwar ilfamilja 

li ffurmat ma’ 

]ew;ha Arthur. 

Min hu mid[la tal-media 

stampata, jaf li Emily t[obb 

ta’ spiss taqsam il-[sibijiet 

tag[ha mal-qarrejja ta’ 

diversi ;urnali lokali bilkorrispondenza 

tag[ha, 

dejjem b’Malti tajjeb u bi 

kliem meqjus. 

L-awtri/i tistqarr li 

min[abba li minn [in g[al 

ie[or kien jaslilha tag[rif 

]baljat dwar il-[idma tag[ha 

b’risq il-kaw]a ta’ Adeodata 

Pisani, ng[atat il-parir li 

tiddokumenta l-fatti kif ;raw. 

G[aldaqstant, wara bosta 

[sieb, [asset il-[tie;a li 

tmidd g[onqha g[al din ilkitba. 

B’xi mod dan ;eg[ilha 

ter;a’ tg[addi minn ;rajjiet 

xejn pja/evoli, i]da bilkura;; 

wettqet dan ixxog[ol 

sal-a[[ar, u kull min 

qrah kellu kliem ta’ tif[ir 

g[alih. 

Id-da[la tal-ktieb saret 

minn Anton Agius Muscat 

filwaqt li fih tinsab ukoll illirika 

u l-mu]ika tal-Innu lill- 

Beata M. Adeodata Pisani 

flimkien ma’ bijografija 

tag[ha fil-qosor. 

Il-Badessa Giustina 

Bonello, li tinsab f’Monasteru 


l-Italja, kif ukoll il-President 

Emeritus Ugo Mifsud 

Bonnici President, Mons. 

Carmelo Cassar, il-Kan. Dun 

Carm Curmi, il-Kan. Dun 

Lawrenz Zammit, il- 

Professur Stanley Fiorini u 

Noel Fabri, Pawlu Mizzi u 

:or; Peresso a//ettaw li 

jaqsmu mal-qarrejja l- 

[sibijiet tag[hom dwar dan 

il-ktieb Siltiet mill-Img[oddi 

ta’ {ajti permezz talkummenti 

tag[hom. 

Min jixtieq jakkwista kopja 

ta’ dan il-ktieb interessanti 

jista’ jikkuntattja lil Emily 

Barbaro Sant fl-indirizz 37\2, 

‘Valverde’, Triq An;lu Gatt, 

il-Mosta, MST 4022 jew 

i/empel 21411610 jew 

mowbajl 79701848 jew 

jikteb u jibg[at email lil: 

valverde@maltanet.net. 

Id-d[ul mill-ktieb se jmur 

g[all-karità. 

27 

L-ewwel ktieb mill-pinna ta’ Emily Barbaro-Sant 

}ew; pubblikazzjonijiet ;odda mill-Malta University Press 

Health Issues Today 

Medical, societal and bioethical 

L-g[an ta’ dan ix-xog[ol 

ta’ Maurice Cauchi hu li 

jag[ti xi informazzjoni li 

g[andha x’taqsam malfunzjoni 

normali tal- 

;isem u biex ji;bed lattenzjoni 

lejn numru ta’ 

mardiet li huma komuni. 

Hu miktub b’lingwa 

sempli/i li tirrikjedi ftit 

ferm g[arfien xjentifiku. 

Fejn tkun introdotta 

terminolo;ija medika, din 

hi spjegata kemm fit-test 

kif ukoll fil-glossarju fla[[ar 

tal-ktieb. 

Filwaqt li l-medi/ina hi 

intrapri]a internazzjonali, 

il-kundizzjonijiet lokali 

f’Malta jkunu kunsidrati 

kemm fl-g[a]la tassu;;ett 

kif ukoll fl-enfasi 

tas-sitwazzjoni kurrenti 

f’dan il-pajji]. 

Dan il-ktieb g[andu 

jkun ta’ interess mhux 

biss g[al dawk li qed 

isofru minn xi marda 

partikulari deskritta f’dan il-ktieb, imma, forsi aktar importanti, g[al dawk 

kollha li jinteressaw ru[hom li jifhmu l-pro/ess involut fi]-]amma tas-sa[[a u 

l-prevenzjoni tal-mard. 

L-awtur, li hu gradwat tal-universitajiet ta’ Malta (MD, 1961) u ta’ Londra 

(MSc, PhD, 1967), [adem fuq ir-ri/erka dwar il-kan/er fir-Royal Marsden 

Hospital, Londra. Professur asso/jat kliniku fl-universitajiet ta’ Monash u 

Melbourne, hu kien Director of Haematology and Immunology fir-Royal 

Women’s Hospital, Melbourne. B[ala Professur tal-Patolo;ija fl-Università ta’ 

Malta (1992-2003), Maurice Cauchi serva wkoll b[ala l-president tal-Kunsill 

dwar il-Bijoetika tal-Ministeru g[as-Sa[[a. 

Hu wkoll awtur ta’ diversi artikli xjentifi/i dwar l-immunolo;ija, il-kan/er u 

su;;etti konnessi. 

Clowning in the Classroom 

A new approach to healthy psychological 

development 

Jekk illum it-terapija tad-da[q 

(laughter therapy) hi 

rikonoxxuta b[ala forma ta’ 

terapija ta’ appo;; f’[afna 

klini/i tal-pedjatrija, ilmetodu 

g[adu nieqes millprattika 

fl-iskejjel, u dak li Dr 

Daniele Zucca jippre]enta 

f’dan ix-xog[ol hu 

applikazzjoni metodika ta’ 

dan il-metodu fil-qasam tattag[lim 

u t-ta[ri;. 

L-g[an ta’ dan ix-xog[ol 

hu, fil-fatt, li jintrodu/i l-u]u 

tas-psycho-educational clown 

fil-klassi bil-[sieb li jkun 

hemm forma ta’ edukazzjoni 

li tipprepara lill-istudenti biex 

jag[mlu u]u s[i[ talpotenzjal 

kollu tag[hom, 

kemm fil-klassi kif ukoll fejn 

jid[lu diversi kompetenzi 

g[all-[ajja, li huma essenzjali 

g[all-i]vilupp tul il-[ajja 

(several life skills that are 

essential for lifelong 

development). 

Ix-xog[ol jippre]enta gwida u referenza matura, /ara u organizzata g[allkun/ett 

tal-mudell psiko-edukattiv tal-buffunerija (clowning). Dan is-su;;ett 

mhuwiex fa/li li tid[ol g[alih, sakemm wie[ed ma jkollux esperjenza rilevanti 

fil-qasam – xi [a;a li Dr Zucca bla dubju juri li g[andu, u b’hekk 

jikkontribwixxi bil-kbir g[all-g[ejun fil-psikolo;ija edukattiva. 

Daniele Zucca, li g[andu grad ta’ MA fl-Edukazzjoni, kiseb kwalifika 

professjonali fil-Counselling, u dan l-a[[ar spi//a l-PhD fl-Università ta’ 

Sassari, Sardinja, b’te]i fil-Psikolo;ija. 

Dr Zucca ta lectures dwar il-buffunerija (clowning) f’korsijiet postgraduate 

fl-Università ta’ Bologna u fl-Università ta’ Malta. 

• I]-]ew; kotba jinsabu g[all-bejg[ mill-[wienet tal-kotba ewlenin jew minn 

fuq l-internet minn: Sierra-Books.com.

28 

TREVOR 

}AHRA 

L-awtur mill-aktar ippremjat 

F’Novembru li g[adda, il-Gvern re;a’ nieda 

g[all-40 darba, il-Premju Nazzjonali tal-Ktieb, 

premju li jing[ata kull sena bil-g[an li 

jirrikonoxxi dawk il-kotba li l-aktar 

iddistingwew ru[hom fl-oqsma diversi 

tal-pubblikazzjonijiet f’pajji]na. Joe Cassar 

jiltaqa’ ma’ Trevor }ahra, x’aktarx l-awtur li 

l-aktar reba[ dan il-premju g[al diversi drabi. 

Skont tag[rif li g[andi, 

inti rba[t dan il-premju 16il 

darba, meta kien l-ewwel 

darba li rba[tu^ 

Iva, imma rrid ng[id li 

mhux dejjem irba[t l-ewwel. 

Fil-fatt l-ewwel darba li rba[t 

kien bil-ktieb {olm tal- 

Milied. Dan kien fl-1989; dik 

il-[abta ma kienx hemm 

kategoriji differenti u 

g[alhekk il-kotba kollha 

kienu jitqieg[du f’keffa 

wa[da, hu x’inhu l-;eneru 

tag[hom. 

Kont [adt it-tielet premju u 

kont ir/evejt medalja talbron], 

g[ax dak i]-]mien 

kienu jing[ataw medalji 

minfok trofej. L-ewwel 

premju kien reb[u Oliver 

Friggieri b’Il-Ktieb tal- 

Poe]ija Maltija vol. 1 u 2. Ittieni 

kienu ;ew ]ew; kotba 

flimkien: Tbissima u 

Tag[lima ta’ Emma Camilleri 

u {olm u Fantasija ta’ Pauline 

Curmi. Kumbinazzjoni, dan 

tal-a[[ar kellu 

illustrazzjonijiet tieg[i. 

Kien ta’ sodisfazzjon kbir 

g[alija, g[ax kienet l-ewwel 

darba li kotba tat-tfal (tieg[i u 

ta’ Pauline Curmi) kienu 

reb[u premju letterarju malkotba 

‘tal-kbar”. 

Minn kemm premjijiet 

irba[t, liema t[oss li hu laktar 

g[al qalbek^ 

Nammetti li ta’ bnedmin li 

a[na, ilkoll nifir[u meta 

nirb[u premju u 

niddi]appuntaw ru[na meta 

ma nirb[ux ... anki jekk bi]- 

]mien nifhmu li kien hemm 

min kien a[jar minna. 

Niftakar li fl-1997 kont [adt 

it-tieni premju bil-ktieb 

Lubien. Did-darba wkoll kien 

g[ad m’hemmx kategoriji u lewwel 

premju kienet reb[itu 

traduzzjoni ta’ xog[ol klassiku 

tal-og[la livell. G[alkemm 

[adt it-tieni, kont fra[t xorta 

wa[da, g[ax kont irra;unajt li 

b[ala xog[ol ‘ori;inali’ kont 

qisni [adt l-ewwel. 


Imma na[seb li l-akbar 

sodisfazzjon tieg[i kien meta 

rba[t l-ewwel premju bilktieb 

Is-Seba’ Tron;iet 

Mewwija fl-1995. Hawnhekk 

ukoll ma kienx g[ad hawn 

kategoriji u g[alhekk kont 

irba[t l-ewwel fost g[exieren 

ta’ kotba. 

Minkejja dawn ilpremjijet 

kollha, kellek xi 

di]appunti^ U kif [assejtek 

meta ma rba[t xejn^ 

Iva, kien hemm snin meta 

ma rba[t xejn, i]da meta ;ara 

hekk ma kontx sorpri] wisq, 

g[ax kont naf li f’dik is-sena 

partikolari ma kellix kotba 

‘spe/jali’. I]da nammetti li 

kien hemm drabi meta kont 

di]appuntat g[ax, ng[idu 

a[na, [adt it-tieni meta jien 

deherli li kien [aqqni a[jar. 

Imma dak li deherli jiena 

ma jg[odd xejn. {add ma 

jista’ jkun l-im[allef filkaw]a 

tieg[u nnifsu, u meta 

jg[addi ]-]mien u t[ares lejn 

il-kwistjoni f’distanza u 

b’distakk, tirrealizza li kull 

kompetizzjoni hi dejjem 

su;;ettiva u la darba tid[ol 

g[aliha jkun je[tie;lek 

titg[allem tbaxxi rasek g[arregoli 

tal-log[ba. 

Minbarra li rba[t il- 

Premju Nazzjonali tal-Ktieb 

g[al 16-il darba, inti kont 

ing[atajt ukoll il-medalji 

g[all-Qadi tar-Repubblika. 

Kif kont [assejtek meta 

r/evejt ;ie[ b[al dan^ 

Tant kont sorpri] li domt 

ma ntba[t li suppost nifra[. 

Apprezzajt [afna dan il-;est, 

u l-akbar fer[ tieg[i kien 

g[all-fatt li ng[atajt dan il- 

;ie[ propju g[all-kontribut 

tieg[i fil-letteratura g[at-tfal. 

Meta bdejt nikteb g[at-tfal 

fil-bidu nett tas-sebg[inijiet, 

il-letteratura g[at-tfal 

f’pajji]na kienet mog[tija l- 

;enb. 

Ma kinitx meqjusa b[ala 

;eneru letterarju. Kittieba li 

jikteb g[at-tfal, kien meqjus 

b[ala kittieb tat-terza klassi, li 

qed jikteb g[at-tfal g[ax 

m’g[andux l-istamina biex 

jikteb xi [a;a ‘aktar serja’. 

Meta lil /erti ;urnali kont 

tibag[tilhom ktieb g[al 

ri/ensjoni kienu jwarrbuh fil- 

;enb, jew i;ibu biss kelmtejn 

ta’ malajr. 

G[alhekk dan il-;ie[ 

[assejtu li qed jing[ata b[ala 

tislima ta’ rikonoxximent lilletteratura 

g[at-tfal f’pajji]na. 

T[oss li meta kittieb 

jirba[ daqstant premjijiet 

letterarji, ikun la[aq ilqu//ata 

tal-karriera tieg[u^ 

Jekk kittieb ja[seb dan, ikun 

qabad in-ni]la tal-karriera 

tieg[u. Ma n[osssx li je]istu 

q/a/et. Nara biss triq bla tarf. 

Kif g[idt fil-bidu, meta 

tirba[ premju t[oss sens ta’ 

sodisfazzjon ... g[ax a[na 

umani; imma l-aktar li nifra[ 

hu meta niltaqa’ ma’ persuni 

(jew nir/ievi emails) li 

jg[iduli li t-tali ktieb tieg[i 

;abilhom f’[ajjithom bidla 

g[all-a[jar; jew tfal li ma 

kinux i[obbu jaqraw u li bissa[[a 

ta’ ktieb tieg[i jkunu 

daqu g[all-ewwel darba l-gost 

tal-qari. 

L-isba[ premjijiet g[alija 

huma mumenti b[al dawn 

meta n[oss li bil-kitba tieg[i 

messejt il-;ewwieni ta’ [afna 

qarrejja u qasmu mieg[i dak li 

hu l-aktar g[a]i] g[alija. 

COLLAGE INTERVISTA 

TREVOR }AHRA> 

“Jekk kittieb 

ja[seb li jkun 

la[aq il-qu//ata, 

ikun qabad 

in-ni]la 

tal-karriera 

tieg[u” 

U[ud mill-medalji li reba[ Trevor }ahra 

Kotba ta’ 

Trevor }ahra 

rebbie[a fil-Premju 

Nazzjonali tal-Ktieb 

1. {olm tal-Milied?: It-Tielet Premju – 1989. 

2. Is-Seba’ Tron;iet Mewwija: L-Ewwel Premju – 1995. 

3. Lubien: it-Tieni Premju – 1997. 

4. Ta[t Sema Kwiekeb – Ktieb bl-A[jar Produzzjoni – 

1998. 

5. Provenz: L-Ewwel Premju – 2001. 

6. Din l-Art u Kull ma Fiha – Premju g[all-A[jar 

Illustrazzjoni – 2002. 

7. X’Tixtiequ Jag[mel il-Fenek – L-Ewwel Premju – 

2002. 

8. Kieku Kieku: it-Tieni Premju – 2005. 

9. Sfidi: it-Tieni Premju – 2005. 

10. S[ab: L-Ewwel Premju – 2006. 

11. Sepja: it-Tieni Premju – 2007. 

12. Il-:enn Li J]ommni f’Sikkti: It-Tieni Premju – 2008. 

13. Il-{ajja Sigrieta tan-Nanna :enoveffa: it-Tieni Premju 

– 2008. 

14. Paroli: L-Ewwel Premju – 2009. 

15. Penumbra: L-Ewwel Premju – 2010. 

16. {add Ma Jista’ Jid[ak: L-Ewwel Premju – 2010.

COLLAGE ILSIEN MALTI 

Daqqa t’g[ajn fuq fuq lejn l-istorja 

politika tal-ilsien Malti bi]]ejjed biex 

turina li r-relazzjoni bejn il-poplu Malti u 

l-Malti mhix wa[da tas-soltu. 

Forsi hawn min ja[seb li, wara kollox, 

fejn jid[lu relazzjonijiet intimi – kif 

suppost huma dawk bejn komunitajiet u 

l-ilsien li jidentifikahom – mhix 

kwistjoni tas-‘soltu’ g[ax m’hemmx 

forma xi ssegwi. 

Skont dawn, l-g[amla psikolo;ika talpoplu, 

l-istorja tieg[u, il-po]izzjoni 

;eografika, kif jaqla’ l-[ob]a ta’ kuljum, 

dak li ji;ri madwaru (u ;ieli ’l bog[od 

minnu), l-istratifikazzjoni so/jali, ilbidliet 

fit-teknolo;ija u bosta fatturi o[ra 

kollha kemm huma j[awru l-g[a;na tarrelazzjoni 

– u jsawruha b’mod uniku. 

Imma, minkejja li kull relazzjoni bejn 

poplu u lsienu taf tkun idjosinkratika, listorja 

tal-umanità mi]g[uda b’e]empji 

ta’ kif il-popli [abirku u ssieltu b’rispett 

li l-lsien li jag[]ilhom jitwe;;a[ kif 

jixraqlu; forsi g[ax g[arfu s-sehem 

indispensabbli tieg[u fit-tiswir ta’ 

pajji]hom. U llum kburin bih u jag[mlu 

minn kollox biex jindukrawh, kemm 

g[ax jag[rfu li anki f’dinja globalizzata, 

l-identità nazzjonali g[adha essenzjali u 

kemm g[ax jafu li r-relazzjonijiet fil-qrib 

tal-individwi fil-komunità jiddependu 

wkoll minn ilsien li huma ta’ ;ewwa 

mieg[u. 

Ra;uni o[ra 

Aktarx hemm ra;uni o[ra: illum 

hemm rabta qawwija ma’ dak l-ilsien u 

min i[addmu kuljum; hemm storja 

kollettiva li [alliet it-timbru fil-mo[[ u 

fir-ru[, hemm letteratura li nfilsat filkuxjenza, 

hemm l-identifikazzjoni malilsien 

tant li kull daqqa lilu hi daqqa lillpoplu 

li ;;ib id-dehxa tal-u;ig[, hemm 

il-bi]a’ mil-luttu tal-firda li kieku l-ilsien 

kellu jintilef. 

U a[na? Fejn f’pajji]i o[ra kien ilpoplu 

li tqabad mal-[akkiem – u ;ieli 

miet – g[ad-dritt li lsienu jkun 

rikonoxxut uffi/jalment, fil-ka] tag[na 

alla[ares ma kinux il-kolonizzaturi li, 

g[all-iskopijiet tag[hom, imbuttaw illingwa 

Maltija fis-snin ta’ qabel ilgwerra. 

Is-sezzjoni edukata tal-poplu, 

maqbuda fi spirtu nazzjonalista stramb u 

mg[awwe; aktar minn kemxejn, kienet 

lesta twarrab l-ilsien biex tis[aq fuq issuppost 

identità Taljana tal-kultura 

tag[na. Il-[assieba u kittieba li g[arfu l- 

[tie;a li jibnu l-Malti miktub fuq sisien 

sodi, u fl-istess [in jinsistu li jing[araf, 

ma kinux i;ibuha ]ew; li kieku ma 

kienx il-[akkiem barrani li, g[ax qabillu, 

rifed it-talbiet tag[hom u u]a seteg[tu 

biex ;abhom fis-se[[. 

Wara l-gwerra kul[add inteba[ li 

politikament issa jaqbel li wie[ed jis[aq 

fuq l-identità Maltija kollha kemm hi, 

sakemm wasalna g[all-proposta tal- 

Integration. :u]è Aquilina kien qal li 

kien kellmu uffi/jal g[oli tal-Partit fil- 

Gvern u kien qallu biex ma joqg[odx 

jinsisti wisq fuq il-Malti – il-futur ta’ 

Malta kellu minn hemm ’il quddiem 

jintrabat mal-Ingli]. 

L-Ingli]i, imma, l-Integration ma 

riduhiex. Kienu l-kolonnizzaturi li g[al 

darb’o[ra, did-darba ming[ajr lanqas 

biss irrealizzaw, salvaw lil ilsienna middag[bien? 

Min[abba f’hekk , politikament re;a’ 

beda jidwi l-innu ta’ Viva l-Malti bejn 

wie[ed u ie[or b’armonija ;enerali – 

spe/jalment jekk is-sens tas-smig[ ma 

jkunx akut i]]ejjed, u ma’ widnejk ma 

ja[btux ukoll in-noti stonati ta’ felli ;mielu 

mill-klassi l-medja g[olja u dawk li 

medhija jixxabbtu lejn q/a/et so/jali og[la. 

Fil-kisriet ta’ kull ilsien hemm riflessi 

wkoll id-differenzi so/jali; a[na, Alla 

jbierek, biex nenfasizzaw li a[na ’l fuq 

mill-mer[la, inwetiwtu b’ilsien ie[or. U 

issa li kul[add klassi medja – jew hekk 

hawn min jg[id – in[alltu u n[awdu lilsna 

skont kif ifettlilna. L-iskola nnumri 

l-ewwel nitg[allmuhom bl-Ingli], 

u mbag[ad bil-Malti ftit li xejn jintu]aw 

fid-diskors ta’ kuljum. 

Anki l-;ranet tal-:img[a dalwaqt 

jg[ibu mill-mitkellem. L-Università 

tag[na m’g[adhiex tesi;i konoxxenza 

/ertifikata tal-Malti f’/erti korsijiet – u 

ma t[allikx tikteb bil-Malti fl-e]amijiet. 

Mill-fomm ’il barra biss^ 

Uffi/jalment g[andna lsien 

Nazzjonali, u s-setg[ana er[ilhom 

ifa[[ruh, jg[olluh u jsebb[uh mas-seba’ 

sema – imma mbag[ad kwa]i kull 

wie[ed minnhom jitme]me] milli ju]ah 

fil-korrispondenzi interni. Wisq nib]a’ li 

mill-fomm ’il barra biss li nag[tu l-;ie[; 

il-qalb u l-mo[[ mix[utin band’o[ra. 

Imbag[ad jo[ro; l-Onorevoli kelliem 

tal-Oppo]izzjoni g[all-Edukazzjoni u 

jipproponi li l-ilsien tat-tag[lim fliskejjel 

ikun l-Ingli], suppost biex 

tissa[[a[ il-[akma fuq din il-lingwa. 

Jekk tinsa l-perjodu abberranti 

(pjuttost qasir) tal-[olma tal-Integration, 

fid-dar politika tal-kelliem tal- 

Oppo]izzjoni saltan ir-rispett lejn il- 

Malti. Fiha g[ammru individwi li 

naqqxu isimhom b’;ie[ fl-annali talistorja 

letterarja: :u]è Bonnici, Kamenu 

Vassallo, Anton Buttigieg, Lino Spiteri, 

Alfred Sant. U o[rajn. 

Kellu jkun l-Onorevoli kelliem g[all- 

Edukazzjoni li jipproponi mi]ura li 

kieku xi Gvern kellu jattwaha probabbli 


Il-ka] stramb tal-poplu 

Malti u lsienu 

minn 

Manuel 

Mangani 

‘Kellu jkun l-Onorevoli kelliem 

g[all-Edukazzjoni li jipproponi mi]ura li 

kieku xi Gvern kellu jattwaha probabbli tag[ti 

d-daqqa tal-mewt lil ilsienna’ 

tag[ti d-daqqa tal-mewt lil ilsienna. Tliet 

;enerazzjonijiet o[ra, u min se jibqa’ 

jitkellem u jikteb bil-Malti? 

Konna nistennew li l-Ministeru tal- 

Edukazzjoni ja[sad ras din il-proposta 

minnufih. Minflok ma sa[aq ras is-serp, 

il-Ministeru ma kkomettiex ru[u u se 

jsejja[ lil-lingwisti u ’l-edukaturi [alli 

jag[tuh parir kif l-a[jar ifassal u jattwa 

politika lingwistika fl-iskejjel. 

Jalla jo[or;u bi proposti li jsa[[u ttag[lim 

tal-Ingli] u ta’ lingwi o[ra. 

Imma li jitne[[a l-Malti minn lingwa 

ewlenija tat-tag[lim tkun mi]ura 

lingwi/ida li tnissel stmerrija dejjiema 

minn kull min japprezza l-g[erf, lg[arfien 

u l-kultura. 

L-ironija hi li din il-mi]ura suppost se 

ta[ji lill-poplu, l-aktar lil dawk li jbatu fl- 

Ingli], u ]]idilhom l-opportunitajiet g[al 

xog[ol u [ajja a[jar. L-UNESCO ma 

taqbilx. {afna edukaturi ma jaqblux. 

Dalwaqt g[andu jixxandar artiklu ta’ 

edukatur Malti prominenti u rispettat 

internazzjonalment li se juri li huma 

proprju t-tfal tal-[addiema l-iktar li se 

jbatu kieku kellha tidda[[al mi]ura b[al 

din. Ta’ min jixtarrha din. 

G[aliex a[na^ 

G[aliex hu minn fostna stess – u minn 

min g[andu jew se jkollu s-setg[a – li 

jo[or;u proposti li jistg[u jag[mlu [sara 

kbira lill-Malti? Nimma;inaw lil xi 

pajji] ie[or tal-Unjoni Ewropea – li 

[afna minnhom g[andhom livell medju 

ta’ Ingli] aktar baxx minn tag[na – li lest 

li anki jikkonsidra [a;a b[al din? 

G[aliex a[na? M’a[niex xi pajji] 

Poplu 

xiddlu l-ktajjen 

ne]]g[u 

soddlu [alqu, 

ikun g[adu [ieles. 

{udlu xog[lu 

il-passaport 

il-mejda fejn jiekol 

is-sodda fejn jorqod, 

ikun g[adu g[ani. 

Poplu 

jitfaqqar u jitjassar 

meta jisirqulu l-ilsien 

li g[addewlu missirijietu: 

jintilef g[al dejjem. 

Jitfaqqar u jitjassar 

meta l-kliem ma jwelldux il-kliem 

u jibdew jieklu lil xulxin. 

Qed ninteba[ issa 

jien u nikkorda l-kitarra tad-djalett 

li qed titlef korda kuljum. 

Jien u nraqqa’ 

ix-xoqqa kollha kamla 

li nis;u nannietna 

bis-suf tan-nag[a; Sqallin. 

29 

multi-etniku b[al Singapore jew l-Indja, 

fejn l-Ingli] jag[milha ta’ lingwa franka. 

G[aliex b’im;ebitna nheddu l-e]istenza 

ta’ lsienna? U mhux qed ng[id biss 

g[all-proposta li ntajru l-Malti minn 

ilsien ewlieni fit-tag[lim.... 

Forsi l-istorja partikolari tag[na – kien 

bis-sa[[a tal-barrani li lsienna ntrefa’ – 

ma ppremettietx li l-pro/ess talvalorizzazzjoni 

tal-lingwa jitwa[[ad 

mal-kuxjenza tag[na b[al ma sar f’kull 

pajji] li jirrispetta lilu nnifsu? G[andna 

b]onn perjodu Romantiku ;did li 

jsa[[a[ in-nofs eman/ipazzjoni li 

gawdejna minnha? 

Il-mentalità kolonjali – frott [akma 

[anina – g[adha mqabbda mal-g[eruq 

ta’ ru[na? Biddilna malajr l-altari li 

ninkinaw quddiemhom: minflok tal- 

;irien kolti b[al fis-snin 30, qed noffru ssagrifi//ju 

lill-allat tal-globalizzazzjoni – 

u d-du[[an ta’ [ruq id-deb[a qed 

i/ajprilna l-vista? 

Hemm popli o[rajn li, m’ilux wisq, 

g[addew minn esperjenzi b[al dawn u 

raw l-idjoma tag[hom tiddg[ajjef u 

tinqered min[abba de/i]jonijiet politi/i – 

jew apatija politika. Wie[ed minn dawn 

hu l-poplu Sqalli li ra l-presti;ju taddjalett 

jaqla’ daqqa wara l-o[ra, g[ax ilpolitika 

ma kinitx g[aqlija bi]]ejjed li 

t[ares l-interessi kemm tal-lingwa 

standard u kemm tal-idjoma lokali. 

Minn qalb l-Isqallin imwe;;a’ [are; 

le[en kiebi li nise; g[anja li r-re]onanzi 

tag[ha jolqtuna. Nift[u g[ajnejna g[ax 

dak li kiteb Ignazio Buttitta, fi ]mien 

mhux ’il bog[od, jaf ikun jg[odd 

g[alina. 

LINGUA E DIALETTU 

ta’ Ignazio Buttitta 

– maqluba g[all-Malti mill-Prof. Manwel Mifsud 

U jiena fqir: 

g[andi l-flus 

u ma nistax nonfoqhom; 

il-;awhar 

u ma nistax nirregalahom 

u l-g[anja 

;o ga;;a 

bil-;wiena[ imqasqsa. 

Fqir 

Li jerda’ s-sider niexef 

Tal-omm tar-rispett, 

Li ssejja[lu binha 

biex twaqqg[u g[a/-/ajt. 

Imm’a[na omm kellna, 

u serquhielna; 

sidirha nixxieg[a ta’ [alib 

u kul[add kien jixrob minnu, 

illum job]qu fuqu. 

Fadlilna biss le[enha, 

bil-kisra tieg[u 

bin-nota baxxa 

fil-[oss u fit-tnehida: 

dawn ma jistg[ux jo[duhomlna. 

Ma jistg[ux jo[duhomlna, 

imma xorta g[adna foqra 

u xorta ltiema.

30 

Flimkien mill-;did 

Wie[ed ma jistax ma 

jitnikkitx bit-telfa ta' din ilkoppja 

simpatika li b'tant 

professjonalità u serjetà ta' 

kull sena bag[tu tfajla Maltija 

biex tirrappre]entana filkonkors 

Internazzjonali Miss 

World. 

Koppja inseparabbli, li 

ddedikaw [ajjithom g[al 

konkors i]da wkoll g[al 

binthom Joan li llum [adet 

f'idejha l-organizzazzjoni u 

qed tpo;;i fil-prattika dak li 

wirtet ming[and l-g[e]ie] 

;enituri tag[ha. 

{adt l-okka]joni biex 

niltaqa’ ma' Joan fid-dar 

tag[ha Bir]ebbu;a biex 

tirrakkontali ftit dwar irrelazzjoni 

ta' bejn ommha u 

missierha, tfulitha u l-futur 

tal-konkors Miss Malta... 

“Il-mummy u d-daddy 

i]]ew;u fit-12 ta' Novembru 

tal-1972. Jien twilidt 

f'Settembru ta' sentejn wara. 

il-Óadd, 12 ta’ Frar, 2012 COLLAGE FEATURE 

g[al Jum il-Ma[bubin 

minn Doris Azzopardi doris.azzopardi@media.link.com.mt 

Din is-sena, g[al jum il-ma[bubin f'pajji]na se jkollna koppja anqas. Koppja 

li minkejja li f'Jum San Valentinu ftit li xejn kienet temmen, [ajjithom kienet 

misluta fuq l-im[abba u l-fidu/ja re/iproka. Huma mhux biss kienu jg[ixu 

flimkien i]da [admu flimkien. Imdawrin bi tfaljiet sbie[ i]da l-g[ira qatt ma 

iddominat. Sabu post biex irabbu lil binthom, biex jorganizzaw konkorsi ta' 

kwalità, biex jag[mlu [idma filantropika i]da fuq kollox biex jin[abbu. 

Kienu bastun g[al xulxin tant li meta sena ilu Margaret jew kif kul[add kien 

jafha a[jar, Deggie, ;iet nieqsa, ]ew;ha George ra kif g[amel u segwiha. 

Fil-fatt fil-25 ta' Jannar hu ssie[eb mag[ha mill-;did fil-[ajja ta' dejjem biex 

issa mill-;did jistg[u jqattg[u flimkien Jum il-Ma[bubin. Nassumi li fhimtu 

dwar min qed nitkellem. George u Deggie Gatt Mangion, il-mo[[, ir-ru[ u 

l-qalb wara l-G.M Productions, responsabbli mill-organizzazzjoni ta' Miss 

Malta li issa ilu jkun organizzat g[al dawn l-a[[ar 57 sena. 

Il-G.M Productions kienet ilqofol 

tal-[ajja tal-;enituri 

tieg[i u jien tista’ tg[id li 

kbirt fiha. G[andi memorji 

sbie[ tad-drabi li sifirt 

mag[hom biex immorru g[al 

Miss World. Dejjem ni;ri 

mag[hom. Lill-missieri u lillommi 

kont tarahom dejjem 

flimkien. 

“L-unika forsi differenza 

bejniethom kien g[al fatt li lmamà 

kienet t[obb il-ba[ar 

filwaqt li l-papà kien 

jippreferi l-kampanja.” 

Xejn g[ira 

Joan, li kif wie[ed jista’ 

jimma;ina, g[adha mbikkma 

wara t-telfa tal-;enituri 

tag[ha, kompliet tg[id li 

f'ommha qatt ma rat xi [jiel 

ta' g[ira. 

“Qatt u qatt ma smajtha 

tg[idlu ara ma t[arisx lejn dik 

jew ara ma tkellimx lill-o[ra. 

Anzi pjuttost bil-kontra. 

Dejjem tara kif se ti;bidlu 

saqajh u tara kif se tqabbdu 

ma’ dik u mal-o[ra dejjem 

bi/-/ajt. 

“Relazzjoni partikulari 

g[aliex il-karriera kienet 

kwa]i prijorità u l-argumenti 

]g[ar kienu jkunu fuq xog[ol 

aktar minn kollox. Il-fidu/ja 

trid tkun g[anja, jien in[obb 

ng[id fidu/ja li ma tispi//a 

qatt.” 

{admu fil-qasam tassbu[ija 

i]da ma waqfux 

hemm. Riedu li s-sbu[ija 

jkollha skop ulterjuri u 

g[alhekk g[aqqduha ma' skop 

filantropiku. 

Joan tg[id li dan il-fatt kien 

aktar importanti g[alihom. Hi 

tg[id li f'dawn l-a[[ar sentejn 

sew meta ommha kienet ma 

tifla[x u sew meta missierha 

kellu b]onn ta' attenzjoni 

medika, hi kienet tkun 

mag[hom 24 sieg[a fuq 24. 

“Nista’ ng[id li dawn l- 

Joan, mal-;enituri tag[ha, f’jum it-tie; 

a[[ar ]ew; konkorsi ta' Miss 

Malta [dimthom jien, 

mag[hom. L-ewwel kelma li 

kienu qaluli, is-sbu[ija 

importanti i]da l-volontarjat 

aktar. 

“Fil-fatt il-papà dejjem ji;ri 

biex isib sponsors minn fejn 

se jinxtraw il-wheelchairs. Lg[oti 

tal-wheelchairs lillpersuni 

b'di]abbiltà dejjem 

kienet xi [a;a sinonima ma' 

Miss Malta. 

“Il-mamà min-na[a tag[ha 

dejjem kienet tinkura;;ixi littfajliet 

li mhux is-sbu[ija 

kollox u li s-sbu[ija tibda 

minn ;ewwa.” 

Bla vulgarità 

Fattur ie[or li jispikka filkonkors 

Miss Malta hu kif il- 

G.M Productions dejjem 

]ammew ’il bog[od millvulgarità 

u dejjem sa[qu malkonkorrenti 

dwar ilbies 

de/enti. 

“Dik kienet, g[adha u se 

tibqa’ anke issa li [adt over 

jien. Kienet xi [a;a li huma 

kienu enfasizzaw fuqha. 

Dejjem sa[qu li biex tesponi 

ru[ek m’hemmx g[alfejn 

tilbes inde/enti, ma hemmx 

g[alfejn tie[u photoshoots bla 

[wejje;. Dik mhux sbu[ija. 

Huma dejjem fittxew sbu[ija 

George u Deggie f'jum it-tie; 

bis-serjetà u li l-parte/ipanti 

jkollhom livell tajjeb ta' 

edukazzjoni min[abba li 

huma riedu jirappre]entaw lil 

Malta ’l hinn minn xtutna. 

“Issa li esperjenzjajt aktar 

mill-qrib l-organizzazzjoni 

tal-konkors konxja li anke 

barra minn Malta hemm /erti 

regoli li wie[ed irid isegwi u 

huma stretti [afna dwarhom. 

“E]empju ma tistax tesponi 

ru[ek topless jew ikollok 

ritratti jew kummenti 

inde/enti fuq facebook. Huma 

regolamenti b[al fatt li ma 

jistax ikollok tatoo, ikollok 

tfal, e//. L-g[a]la g[alhekk 

tal-kontestanti issir dejjem 

aktar diffi/li.” 

George u Deggie kienu 

team. Team li dejjem [addnu 

bil-mod tag[hom. 

“Jien meta kont ]g[ira kelli 

aspettattivi o[ra. Xtaqt insir 

infermiera u studjat biex 

il[aqt l-iskop tieg[i. Ridt 

nag[mel xi [a;a g[alija 

nnifsi u rnexxieli. Dan l-a[[ar 

[adt maternity leave fit-tul, 

[ames snin biex stajt inrabbi 

]-]ew;t itfal subien li 

addotajt. 

“Wara, imbag[ad er;ajt 

[adt sentejn responsabilty 

leave biex [adt [sieb lil ommi 

g[al pa;na 31 

Jum San Valentinu qatt ma kien 

prijorità, il-prijorità dejjem kien il-fatt 

li kienu hemm g[al xulxin. Alla [ares 

ji;ri xi [a;a lil xi [add minnhom g[ax 

joqomsu, San Valentinu ta' veru.

COLLAGE FEATURE 

Relazzjoni ba]ata fuq 

il-fidu/ja u l-lealtà 

minn pa;na 30 

u wara lil missieri. Issa 

wasalt biex ner;a’ nid[ol lura 

g[ax-xog[ol, i]da billi issa 

waqg[et f'idejja 

kompletament lorganizzazzjoni 

ta' Miss 

World, bi [siebni ma[dem 

anqas sig[at biex inkun nista’ 

nla[[aq ma' kollox. 

“I]da fil-fond ta' qalbi, 

meta ;ejt dahri mal-[ajt 

g[aliex intba[t li l-konkors 

tal-2008 u dak tal-2009 kienu 

se jkunu l-a[[ar Miss Malta 

g[al ommi u missieri 

rispettivament, [assejt [a;a 

naturali li nie[u l-affarijiet 

f'idejja. Meta sibt ru[i ng[um 

f'dak il-ba[ar g[alija ma 

kinitx xi [a;a straordinarja. 

“Qabel, dejjem kienu 

ja[dmu b[ala team flimkien u 

jien kont nag[tihom daqqa 

t'id fil-paper work, telefons u 

xog[ol ie[or ta' wara lkwinti. 

Dejjem b'mod 

indirett. I]da meta sibt ru[i 

fuq il-palk u ridt nag[mel 

kollox jien, l-affarijiet kienu 

xorta o[ra. Ta' min jg[id li 

kelli l-g[ajnuna ta' Noel tal- 

Louis Noir.:ie kollox b[al 

naturali, g[aliex wara kollox 

ma kien xejn ;did g[alija. La[[ar 

Miss Malta li saret 

f'Novembru, g[alhekk 

g[amiltha ming[ajr missieri.” 

Esperjenza 

Joan, li tul l-intervista bosta 

drabi tbikkmet g[aliex 

ovvjament il-;enituri tag[ha 

kienu l-mimmi t'g[ajnejha, 

tirrakkonta esperjenza 

partikulari. 

Awguri! 

“Kien xi l-11 ta' Novembru 

u l-papà kien l-isptar. Kellna 

di;à kollox ippjanat g[all- 

Konkors Miss Malta. 

Filg[axija ridt immur il- 

Lukanda Corinthia fejn sar ilkonkors 

biex norganizza ssala. 

G[al xi l-erbg[a ta' 

wara nofsinhar il-papà tah 

[ass [a]in qawwi, taqliba 

serja. 

“Jien kont g[adni kif tlaqt 

minn [dejh u wasalt id-dar. 

“Fil-Ward kien hemm 

pazjent ie[or li mieg[u kien 

hemm persuna i]]uru u 

serr[itli mo[[i li jekk ji;ri xi 

[a;a lill-papà, i//empilli. 

?empila mill-isptar 

“Intant /empluli mill-isptar 

g[al xi l-erbg[a u nofs u jien 

kont bejn [alltejn x'se 

nag[mel g[aliex ix-xewqa 

tieg[i kienet li nkun [dejn 

missieri i]da Miss Malta 

kienet l-g[ada u l-istint kien 

qed jg[idli biex in[assar 

kollox. 

“Lina, g[aliex hekk jisimha 

din il-persuna, qatli li missieri 

ma hu qed jog[;obha xejn. 

Tlabtha biex tmur [dejn 

missieri u f'widnejh tg[idlu li 

kont se nwaqqaf kollox 

imbag[ad il-konkors isir meta 

jsir biex inkun nista’ mmur 

[dejh.” 

Joan kompliet tg[id li Lina 

/emplitilha lanqas [ames 

minuti wara biex tg[idilha li 

missierha qalilha biex ma 

tersaqx lejn l-isptar i]da tmur 

tkompli b'Miss Malta jekk ma 

tridx toqtlu qabel il-waqt. 

Billi kien l-isptar, Joan 


g[amlet [ilitha kollha biex 

missierha jkun jista’ jara l- 

Konkors bl-iskajp i]da ma 

rnexxilhiex tag[mel dan. 

Il-G.M Productions b'Joan 

se tkompli fejn [allew 

George u Deggie i]da mhux 

biss. Joan li g[andha ]ew; 

subien li hi u ]ew;ha 

addottaw mill-Etjopja, 

Michael u Matthew, tg[id li ttifel 

il-kbir jixbah [afna lil 

missierha. 

“Qaxxru kif jg[id il-Malti. 

Ma hemmx xag[ra wa[da 

differenza. Tarah jippre]enta, 

insomma, garanzija li l-G.M. 

Productions tibqa’ filfamilja.” 

Lura g[ar-relazzjoni ta' 

bejn George u Deggie, Joan 

tg[id li meta mietet ommha 

missierha [adha bi kbira 

[afna. 

“Il-papà kien g[ad fadallu 

biss kwart minnu, ilkumplament 

miet mag[ha. 

I]da meta mbag[ad sab issapport 

tieg[i florganizzazzjoni 

tal-Konkors 

Miss Malta fil-[ajja talkuljum 

re;a’ beda jissa[[a[ 

xi ftit. Biss sa[[tu marret lura 

sewwa.” 

Awguri g[al Jum San Valentinu, 

George u Deggie. Jalla li minnkom ma jintiritx 

biss il-Konkors Miss Malta i]da wkoll l-impenn 

li x[ettu fir-relazzjoni ta' bejnietkom, 

relazzjoni dominata mill-fidu/ja u l-lealtà. 

L-ewwel festival li qatt ipprezentat Joan. Festival ta' kant g[at-tfal 

Baqg[et pre]enti 

Joan tg[id li lil missierha 

sikwit kienet tisimg[u 

jitkellem, jiddjaloga ma' 

ommha li kienet ;iet nieqsa. 

Tg[id li baqg[et pre]enti 

[afna fil-[ajja ta' George. 

“Minkejja li x-xog[ol 

kien jilg[ab parti importanti 

mir-relazzjoni tag[hom, ilkwalità 

ta' m[abba li kellhom huma mexxiethom 

’il quddiem. Kif mietet il- 

mummy irassenjajt ru[i li lpapà 

ma kienx g[ad fadalu 

[ajja twila. 

“Kien jimma;inaha rieqda 

[dejh u sikwit jag[jtilha. 

Ma kienx hemm ;urnata li 

ma kienx ikun hemm ilkuntatt 

mag[ha.” 

Joan hawn waqfet ftit 

sekondi u wara irrakkontatli 

episodju li litteralment 

jemozzjonak. 

“Dan li se ng[id /erta li se 

nibqa’ niftakru g[omri 

kollu. Xahar qabel ma miet 

il-papà [lomt b'ommi: mejda 

tonda li madwarha kien 

hemm jien flimkien ma’ 

ommi u missieri qed nieklu. 

Il-mamà qaltli li issa se 

jkollha titlaq g[aliex jekk 

jag[lqulha l-bieb ma tkunx 

tista’ tifta[ u tibqa’ barra, u 

telqet. L-g[ada filg[odu 

qomt bl-im[adda g[asra biddmug[. 

Issa strie[ 

“Tliet ;img[at qabel ma 

missieri ;ie nieqes [lomt u 

rajt lill-mammà riesqa lejja 

u qaltli: Joan int g[amilt 

kemm fla[t mag[na, issa 

lid-daddy [allieh [a 

no[odlok [siebu jien. 

31 

Il-koppja Gatt Mangion f'darhom f'ritratt me[ud g[al intervista 

mag[hom li dehret fi IN-NAZZJON tal-1994 

G[idli xi tridni nag[millu 

biss inti mur in;abar ma' 

]ew;ek u uliedek u strie[.” 

Naturali li fuq [addejn Joan 

;elbnet demg[a hi u tg[idli 

dan il-kliem. Lill-;enituri 

kienet t[obbhom anzi 

tadurahom. Daret bihom u 

kienet bastun g[alihom meta 

kellhom b]onnha. 

Joan hi mara determinata, 

ta' prin/ipju u rispett. Wirt li 

[adet mill-;enituri tag[ha li 

g[arfu jg[ixu u ja[dmu 

flimkien b'serenità u huma 

tassew ta' e]empju g[al 

ma[bubin kollha. 

“Jum San Valentinu qatt 

ma kien prijorità, il-prijorità 

dejjem kien il-fatt li kienu 

hemm g[al xulxin. Alla [ares 

ji;ri xi [a;a lil xi [add 

minnhom g[ax joqomsu, San 

Valentinu ta' veru.” 

Intant, George u Deggie 

re;g[u fi [dan xulxin u xtaqt 

nag[laq b'kumment li qal xi 

[add lil Joan. 

“Qalli li l-mummy u ddaddy 

issa li re;g[u flimkien, 

]gur mhux se joqog[du 

b'idhom f’idhom hemm fuq u 

probbabilment di;à bdew 

ja[sbu kif se jorganizzaw xi 

konkors forsi Miss Angel jew 

Miss Heaven. barra li [adu 

f'idejhom l-entertainment.”

32 

Vouchers ta’ €100 skont 

g[al min jabbona fit-tv 

interattiv bil-Home Pack 

GO g[adha kemm issie[bet 

ma’ Toshiba Malta biex 

tag[ti lill-klijenti tag[ha 

offerta o[ra mill-aqwa fuq 

it-tv interattiv ta’ GO mal- 

Home Pack. 

B[ala ri]ultat talkollaborazzjoni, 

klijenti li 

jabbonaw g[al wie[ed millpakketti 

fantasti/i ta’ GO – 

Home Pack Silver#Gold 

interattiv – jakkwistaw 

voucher li jikkonsisti fi 

skont ta’ €100 fuq LED tv 

ta’ 46 pulzier (jew akbar) 

mill-firxa e//ellenti ta’ 

settijiet Toshiba. 

Klijenti li jabbonaw g[al 

Home Pack interattiv huma 

intitolati g[all-istallazzjoni 

b'xejn u jiksbu wkoll kaxxa 

HD interattiva wkoll bla 

[las. L-offerta, li bdiet fl-1 

ta’ Frar, tibqa’ sejra sal-29 

ta’ Frar. 

Il-pakketti Home Pack 

interattiv ta’ GO jibdew 

minn €5 aktar fix-xahar fuq 

il-prezz tal-pakkett standard 

ta’ prodotti quad-play ta’ 

Home Pack. Home Pack 

Silver u Home Pack Gold 

interattiv huma disponibbli 

g[al €39 u €47 fix-xahar 

rispettivament. 

G[al ]ieda ta’ ftit ewro 

biss kull xahar, klijenti 

jista’ jkollhom it-tv 

interattiv. Dawn il-klijenti 

jkollhom i/-/ans li 

jesperjenzaw kwalità ta' 

stampa HD, aktar minn 100 

stazzjon, widgets u log[ob 

u karatteristi/i ta’ kontroll 

tat-tv o[ra b[al Restart (li 

jie[dok lura g[all-bidu ta’ 

programmi live) Catch Up 

(arkivju on-demand) Pause 

u Rewind, Record – kollha 

disponibbli sempli/ement 

b’g[afsa ta’ buttuna. 

Meta jabbonaw g[al 

Home Pack Silver#Gold 

interattiv tul ix-xahar ta’ 

Frar, il-klijenti jakkwistaw 

voucher ta’ skont ta’ €100 

meta jmorru jixtru LED tv 

ta’ 46 pulzier jew aktar 

mill-[anut il-;did ta’ 

Toshiba li jinstab f’Misra[ 

Sir Paul Boffa f’Ra[al il- 

:did. {inijiet ta’ ftu[ tal- 

[anut huma mit-Tnejn sal- 

:img[a mid-9 a.m. sas-7 

p.m. u s-Sibt mid-9 a.m. 

sas-1 p.m. 

Klijenti f’G[awdex 

jistg[u jzuru l-[anut tat- 

Toshiba fil-kumpless 

kummer/jali, The Duke’s 

fir-Rabat li hu miftu[ mit- 

Tnejn sas-Sibt mid-9.30 

a.m. sas-1 p.m. u mill-4 sas- 

7 p.m. 


fuq settijiet tat-tv LED li 

huma disponibbli, klijenti 

jistg[u jikkuntattjaw lil 

Toshiba jew i]uru 

www.toshibamalta.com. 

Il-vouchers jistg[u 

jinfdew sat-30 ta’ Marzu. 

Mix-xellug> Fyodor Zammit, Bandwidth Sales Executive< Albert Zerafa, 

Gateway Business Manager< Ian Buhagiar, Bandwidth Sales Engineer 

fuq l-istand ta’ Vodafone Malta fl-ICE Totally Gaming ta’ din is-sena 

il-Óadd, 12 ta’ Frar, 2012 COLLAGE TAG{RIF 

Il-pro;ett tal-Kulle;; ta’ San Alwi;i 

dwar Tree Planting jipprodu/i 7,000 si;ra 

Il-Ministru g[ar-Ri]orsi u 

Affarijiet Rurali, George 

Pullicino, ]ar il-kulle;; ta’ 

San Alwi;i f’Birkirkara fejn 

ra b’g[ajnejh il-progress li 

sar fuq il-progett tal-Bank of 

Valletta dwar it-t[awwil tassigar. 

Il-Ministru kien 

akkumpanjat mill-istudenti 

li [adu sehem fil-pro;ett 

BOV St Aloysius College 

Tree Planting, il-koordinatur 

tal-pro;ett Michael Spiteri, 

ir-rettur tal-kulle;; Fr 

Patrick Magro S.J. u 

Michael Borg Costanzi, il- 

Kap E]ekuttiv tal-Bank of 

Valletta. 

Il-pro;ett issa da[al fisseba’ 

sena tieg[u, 

b’kollaborazzjoni bejn il- 

Bank of Valletta, il-kulle;; 

ta’ San Alwi;i u l-Ministeru 

g[ar-Ri]orsi u Affarijiet 

Rurali. 

Grupp ta’ madwar 60 

Vodafone Malta tie[u sehem f’Expo 

Internazzjonali dwar il-Gaming 

Vodafone Malta ]ammet lappuntament 

ta’ kull sena 

mal-gaming expo 

internazzjonali – l-ICE 

Totally Gaming – li ssir 

f’Londra. 

Minbarra li din il-fiera 

internazzjonali sservi biex 

jintwerew l-a[[ar 

innovazzjonijiet, teknolo;ija 

u prodotti fis-settur, l-expo 

tag[ti lill-vi]itaturi u lillesibituri 

/-/ans li jiddiskutu 

]viluppi ;odda fl-industrija 

u l-isfidi tas-suq globali. 

Fl-expo jie[du sehem 

student tal-kulle;; [adu 

sehem fil-pro/ess tat-tkabbir 

tas-sigar. Dan billi l-ewwel 

jitlesta l-kompost, tkun 

mi]rug[a ]-]errieg[a u wara 

l-arbuxell jitpo;;a ;o [awt 

ikbar malli s-si;ra tibda 

tikber. Dawn is-si;ar 

imbag[ad ji;u mg[oddija 

lill-Ministeru biex jintu]aw 

ROCS TRAVEL SALE 2012 

L-ivvja;;ar qatt ma kien 

daqshekk affordabbli 

ROCS Travel introdu/iet laqwa 

Super Sale 

b’kollaborazzjoni malkumpaniji 

ma;;orenni tattitjiriet 

operanti f’Malta, 

fosthom Emirates Airlines, 

Air Malta, Alitalia u 

Lufthansa. 

Dan is-sale hu wie[ed uniku 

g[ax joffri l-aqwa prezzijiet 

fis-suq u jippromwovi bosta 

destinazzjonijiet b[al ?ipru, 

Dubai, Disneyland Pari;i, 

Awstralja, Maldives, 

Mauritius, Seychelles, New 

York, Las Vegas, Orlando, 

Ruma, Londra, Pari;i, 

kru/ieri, u [afna aktar. 

L-offerti jinkludu titjiriet 

bir-ritorn, akkomodazzjoni, 

kolazzjon u taxxi. 

Biex jibbenefika minn dawn 

il-prezzijiet fantasti/i, wie[ed 

g[andu jibbukkja l-btala 

tieg[u qabel il-31 ta’ Marzu 

2012. 

Dawk interessati fir-ROCS 

Travel Sale g[andhom i]uru 

l-uffi/ini ta’ ROCS, il- 

Furjana jew il-Mellie[a, 

mit-Tnejn sal-:img[a bejn 

id-9 a.m. u s-6 p.m. jew is- 

Sibt mid-9 a.m. sas-1 p.m. 

20,000 professjonist minn 

madwar id-dinja li ja[dmu 

fis-setturi kollha talgaming. 

Albert Zerafa, Gateway 

Business Manager, qal li 

b[ala operatur ewlieni fissettur 

tat-telefonija mobbli, 

Vodafone Malta tag[mel 

mezz li kull sena tie[u 

sehem f’din l-expo biex 

ta;;orna ru[ha ma’ dak li 

qed ji;ri fis-settur u biex 

tibqa’ fuq quddiem nett tali]viluppi, 

g[all-benefi//ju 

tal-klijenti u tal-iGaming. 

fid-diversi pro;etti ta’ tisbi[ 

li qed isiru madwar Malta u 

G[awdex. 

L-istudenti mbag[ad taw 

tag[rif lill-Ministru dwar laspetti 

pratti/i u teoreti/i 

tal-pro;ett kif ukoll urew 

kampjuni tal-arbuxxelli li 

mistennija jikbru f’si;ar filfutur. 

Tista’ wkoll i//empel 

20151515 jew tid[ol fis-sit 

elettroniku 

www.rocsholidays.com, kif 

ukoll tista’ tibg[at email fuq 

travel@rocsgrp.com g[al 

aktar informazzjoni. 

“Din hi wkoll opportunità 

e//ellenti biex tippromwovi 

lil Malta u ti;bed negozju 

;did.” 

Vodafone Malta hi loperatur 

ewlieni lokali 

g[all-internet bandwidth 

velo/i, servizzi ta’ hosting 

u co-location u linji 

internazzjonali privati 

g[all-kiri. Vodafone toffri 

konnessjoni b’sa[[itha 

g[all-Ewropa fejn diversi 

carriers internazzjonali 

jg[addu t-traffiku lejn kull 

post fid-dinja.

COLLAGE MEDIA 

MEDIAFORUM 

minn Mario Azzopardi marpardi@maltanet.net 

Il-kri]i> implakabbli 

u iper-reali 

Is-saga dwar il-kri]i li n[olqot 

fil-Partit Nazzjonalista 

min[abba r-ribelljoni ta’ 

Franco Debono kompliet 

ming[ajr heda fil-mezzi 

kollha tax-xandir. 

Implakabbli, iper-reali. Iperreali 

g[aliex kollox donnu [a 

sura akbar mir-realtà. Or;ja 

s[i[a fil-media: id-Deputat 

imqareb tg[adda mill-infern 

g[all-purgatorju, u minn xi 

daqqiet g[all-;enna. 

Kien kwalifikat b[ala 

‘mi;nun’, ‘bi//a deputat’ (issors 

mnejn tnissel it-terminu 

mhux mag[ruf u wassal biex 

il-maltatoday tkompli ttawwal 

il-lista ta’ libelli li taqla’ 

regolarment), ‘ribell’, 

‘ambizzju]’, ‘immatur’ u 

sa[ansitra kien hemm min 

kiteb biex ifakkru x’jg[id 

Macbeth fid-dramm 

Shakespearjan dwar iddistruzzjoni. 

Fi n[awi o[ra tal-media 

nqalg[et minn xi mkien it-te]i 

dottorali ta’ Debono, 

ostensibbilment biex tkun 

ippruvata l-inkonsistenza 

tieg[u dwar il-lealtà lejn ilpartit. 

Fil-fatt, jidher li ma kien 

inkonsistenti xejn: fit-te]i 

tieg[u tal-1999, kiteb li lmembri 

parlamentari tal-partit 

fil-Gvern g[andhom ikunu 

‘riluttanti’ li jivvutaw kontra 

l-Gvern tag[hom stess. U filvot 

kru/jali li ttie[ed ix-xahar 

li g[adda biex l-Oppo]izzjoni 

twaqqa’ l-Gvern tal-PM 

Gonzi, Franco Debono 

astjena. 

Minkejja kollox, minkejja li 

ried ir-ri]enja tal-PM, 

minkejja li [abbar “loligarkija”, 

minkejja lfrustrazzjoni 

u r-rabja tieg[u, 

u minkejja kollox, astjena. 

Messa;; /arissmu li ma riedx 

iwaqqa’ l-Gvern. 

L-interessanti hu li (apparti 

l-Oppo]izzjoni, li l-interess 

tag[ha hu ovvju), Dr Debono 

sab bosta apolo;isti fil-media 

li qalu li f’[afna minn dak li 

o;;ezzjona g[alih, kellu 

ra;un. {afna ma qablux malmetodu 

li u]a biex “jirrikatta” 

lill-Prim Ministru u lill-Gvern, 

i]da kellu ra;un dwar irriformi 

kostituzzjonali 

me[tie;a, ir-riforma tal- 

;ustizzja, il-finanzjament talpartiti, 

e//. 

L-istil tieg[u kien 

kompromettenti. Debono seta’ 

baqa’ jippressa u 

jissensibilizza lill-media u 

jistiga dibattitu dinamiku, 

po]ittiv u effettiv. L-ideat 

differenti f’partit politiku 

huma sani, anzi huma 

ne/essarji f’demokrazija 

attiva. Sakemm ma 

jikkompromettux l-interess 

nazzjonali, partikularment 

f’mument ta’ kri]i globali. 

U /ertament, mhuwiex flinteress 

nazzjonali li fissitwazzjoni 

Ewropea pre]enti, 

fejn donnu kollox qed jie[u nnar 

u jaqbad (ibda mill-kri]i 

tal-ewro, it-theddida Iranjana 

dwar i]-]ejt, il-qg[ad 

rampanti, id-djun astronomi/i 

u l-kollass ekonomiku ta’ tant 

pajji]i), f’Malta tin[oloq 

instabbiltà politika provokata 

minn deputat di]appuntat, 

urtat, jew it-tnejn f’daqqa. 

Dak li m’assessjax bi]]ejjed 

Franco Debono kienu ]ew; 

affarijiet: (i) li hemm skala ta’ 

valuri u prijoritajiet importanti 

fl-interess nazzjonali; u (ii) li 

l-Oppo]izzjoni kienet se ssib 

opportunità e//ezzjonali biex 

tipprova twaqqa’ l-Gvern u 

tintensifika l-impass. 

Naqbel g[al kollox ma’ min 

qed jg[id li mhux fl-interess 

ta’ Malta li jkun hemm 

elezzjoni bikrija. Lanqas ma 

hu fl-interess tal-istess 

Oppo]izzjoni, li donnha qed 

tinjora g[al kollox x’g[addej 

b[alissa “hemm barra”. Il- 

Gvern pre]enti jrid jit[alla 

jkompli t-terminu tieg[u u jrid 

ikompli jille;i]la. 

Il-media sabet li n[olqilha 

diversiv g[al aktar 

sensazzjoni u spekulazzjoni. 

B[alissa g[addej ilmekkani]mu 

biex isse[[ 

elezzjoni ;dida g[all-Kap tal- 

PN. L-elezzjoni riedha l-PM 

stess. L-affarijiet ma kellhomx 

jaslu s’hawn. Probabbilment, 

Lawrence Gonzi mhux se 

jkollu lil min jikkontestah, u 

g[alhekk, l-e]er/izzju kollu se 

jkompli ja[li ener;ija li ]gur 

setg[et tintu]a xi mkien ie[or. 

Fil-media, apparti listeri]mi, 

kien hemm bosta 

preludji biex tinstab 

soluzzjoni dwar il-ka] ta’ Dr 

Debono. U s-soluzzjoni tinsab 

f’kompromess li jista’ jwassal 

g[all-katarsi li minnha, wara 

kollox, g[andu jgawdi l-Partit 

Nazzjonalista. 

Sintomi ta’ wara 

r-Rebbieg[a G[arbija 

Sena wara l-hekk imsej[a 

Rebbieg[a G[arbija, li [elset 

mid-dittatura fit-Tune]ija, l- 

E;ittu u l-Libja, it-trab altru li 

g[adu ma qag[adx. 

Sax-xahar li g[adda, l- 

E;ittu kien g[adu ma[kum 

minn stat ta’ emer;enza, l-eluf 

kienu kundannati g[all-[abs, 

waslu a[barijiet dwar ittortura, 

id-dissidenza kontra lmilitar 

ikkargat, u fuq liskrins 

er;ajna rajna xeni 

vjolenti f’Misra[ Ta[rir. 

:imag[tejn ilu, il-protesti 

re;g[u offrew xenarju 

mqalleb fl-istess pjazza, u xi 

sorsi fil-media E;izzjana qed 

i[abbru li effettivament, fl- 

E;ittu ma nbidel xejn. Anzi, 

kien hemm min esprima l- 


fehma li l-affarijiet huma 

ag[ar minn meta kien ja[kem 

Mubarak. 

Xenarju simili ]viluppa fit- 

Tune]ija, fejn xi sorsi b[all- 

BBC, is-CNN u n-New York 

Times [abbru li f’dak il-pajji] 

skoppja fenomenu ;did: aktar 

minn 100 ru[ taw in-nar 

lilhom infushom bi protesta 

kontra l-klima oppressiva li 

n[olqot wara r-rivoluzzjoni. 

Dawn il-;rajjiet kienu anki filmira 

tal-Amnesty 

International. 

Ix-xahar li g[adda, l-Amnesty 

(Tune]ina) organizzat 

dimostrazzjoni qawwija biex 

tfakkar fil-jeddijiet inaljenabbli 

tal-poplu, li wara sena 

mir-rivoluzzjoni baqg[u 

mhumiex rikonoxxuti. 

L-organizzazzjoni qed 

tippressa g[ad-drittijiet /ivili 

ba]i/i, g[al drittijiet 

ekonomi/i u o[rajn umani. 

Skont il-media Tune]ina, 

hemm bosta n[awi 

mar;inalizzati, injorati g[al 

kollox mill-Gvern I]lamiku 

pre]enti. 

Hemm ukoll il-problema 

dwar il-libertà tal-espressjoni 

fit-Tune]ija: il-ba]i ta/- 

/ensura l-;dida, postrivoluzzjonarja, 

issa g[andha 

profil ‘morali’ u ‘legali’. 

Anki l-armata saret /ensur 

oppressiv. Ftit xhur wara lwaqg[a 

ta’ Ben Ali, kienu 

/ensurati pa;ni s[a[ tal- 

Facebook, skont ordni tat- 

Tribunal Militari, min[abba li 

kkritikaw bl-a[rax lill-armata. 

Is-suwi/idju permezz tannar 

issa hu l-aktar forma ta’ 

protesta drammatika 

manifesta. Kien hemm limmolazzjoni 

ta’ ]g[a]ag[, 

ir;iel u nisa, li taw in-nar 

lilhom infishom fuq il-mudell 

tra;iku ta’ Mohamed 

Bouazizi, il-bejjieg[ tal-[axix 

ta’ 26 sena li kien il-molla tarrivoluzzjoni 

tas-sena li 

g[addiet. 

Turbulenzi serji o[rajn 

qeg[din ise[[u fil-Libja. Ilkunflitti 

fazzjonali intensifikaw, 

kif kien mistenni. 

F’Benghazi kien attakkat 

/entru fejn kienet qed issir 

laqg[a tal-Kunsill Transitorju 

u partijiet kbar mill-belt ta’ 

Baki Walid re;g[u waqg[u 

f’idejn il-militanti pro- 

Gaddafi, bil-bnadar [odor tarre;im 

l-antik jer;g[u jibdew 

jittajru fuq il-bjut. 

Hemm kwantità enormi ta’ 

armi fl-idejn li l-Kunsill 

Transitorju ma jidhirx li jaf kif 

se jie[u [sieb li ji;borhom. Al- 

Jazeera xandar rapport estensiv 

dwar id-dinamika li qed 

ti]viluppa fil-Libja, 

partikularment f’Bani Walid, 

fejn in-nies qalu li wara li 

waqg[et il-belt, gzuz ta’ gangijiet 

armati ta’ kontra Gaddafi 

da[lu jkissru u jisirqu. 

CCyybbeerr space 

Kummenti dwar websajts li Ωort 

33 

Skema kiri 

Ma nafx kemm jitwemmnu 

l-kittieba, (kont se nikteb 

giddieba), Laburisti meta 

jg[idu li dan hu gvern 

g[ajjien u m’g[andux ideat 

;odda. F’temp ta’ ftit 

;ranet [ar;u ]ew; 

inizjattivi tal-Gvern, 

wa[da mill-Ministru tas- 

Sa[[a u l-o[ra mill- 

Ministru responsabbli 

g[all-Akkomodazzjoni 

So/jali. Nikteb dwar liskema 

my health 

darb’o[ra. 

minn Salvu Felice Pace 

Il-Ministru Jason 

sfelicep@go.net.mt 

Azzopardi nieda l-iskema 

kiri nhar it-23 ta’ Jannar, 

2012, u dlonk fe;;et websajt tassew informattiva dwar liskema 

bl-indirizz: www.skemakiri.com. Hawn min ilu 

jgorr is-snin dwar il-proprjetajiet vojta, kwa]i f’kull belt u 

ra[al ta’ Malta u G[awdex. U bir-ra;un. 

Din l-iskema hi opportunità g[as-sidien tad-djar u lappartamenti 

vojta biex jikruhom lill-Awtorità tad-Djar g[al 

perjodu minimu ta’ g[axar snin. Dawn il-proprjetajiet 

jer;g[u jinkrew mill-Awtorità lill-klijenti tag[ha. Gvernijiet 

Nazzjonalisti minn dejjem [admu biex joffru skemi ta’ kiri 

jew xiri ssussidjat ta’ djar. 

Din l-iskema tkompli turi l-qerq Laburista f’dan il-qasam, 

meta kif uriet b’mod effettiv din il-gazzetta kemm filpassat, 

i]da wkoll fil-{dud li g[addew, sal-lum il-Partit 

Laburista g[adu ju]a l-proprjetajiet privati b[ala ka]ini 

tieg[u. 

G[idtha di;à u ner;a’ ng[idha, sakemm il-PL jibqa’ f’din 

is-sitwazzjoni, jibqa’ wkoll ta’ theddida g[all-proprjetà 

tieg[ek u tieg[i jekk ikun fil-gvern. 

FAQs 

Il-FAQs hi sensiela ta’ pa;ni f’websajt li tipprova twie;eb 

il-mistoqsijiet dwar is-su;;ett tas-sit. Fl-iskemakiri.com 

kull aspett hu trattat b’mod tassew effi/jenti. 

Il-kera mitluba mis-sidien lill-Awtorità tad-Djar ma tistax 

tkun aktar minn 400 ewro fix-xahar. Is-sidien ji;u mog[tija 

taxxa vanta;;u]a ta’ 5% minflok ir-rata massima normali 

ta’ 35%. Hemm kundizzjonijiet dwar il-proprjetajiet li 

jistg[u ji;u offruti g[all-kera u tajjeb li wie[ed jistudjahom 

sewwa. Hemm ukoll il-lista ta’ dokumenti li jridu ji;u 

pre]entati mal-applikazzjoni. 

Din l-iskema tag[ti s-ser[an tal-mo[[ minn kera 

assigurata u int m’g[andekx g[alfejn ti;ri wara l-inkwilini 

g[al flusek. L-Awtorità tad-Djar tag[ti garanzija li 

tispezzjona dawn il-proprjetajiet b’mod frekwenti. Il-lista 

ta’ dawk li jistg[u jid[lu f’din l-iskema huma s-sidien, i/- 

/enswalisti perpetwi u l-u]ufruttarji ta’ proprjetà privata. 

Il-kuntatti jistg[u jsiru mill-websajt stess, fejn issib 

formola, jew b’email lil: customer.care@ha.gov.mt. Jista’ 

jsir kuntatt ukoll mal-Awtorità tad-Djar f’Malta fi 22 Triq 

Pietro Fiorini, il-Furjana, FRN 1060, tel: 22991000 u fax: 

21243284 jew f’G[awdex, f’25 Triq Enriku Mizzi, ir-Rabat, 

VCT 2043, jew telefon u fax: 221156800. L-offerti jistg[u 

jsiru bejn is-27 ta’ Frar u t-30 ta’ April u wie[ed jista’ 

jsegwihom fil-websajt stess, li tkun a;;ornata kull ;img[a. 

L-immorali madwar Joseph Muscat 

X’g[andhom komuni dawn il-politi/i Laburisti: Karmenu 

Vella, Marie Louise Coleiro Preca, Leo Brincat, Joe 

Debono Grech u Alex Sceberras Trigona? Kollha ;ew 

ittimbrati minn Joseph Muscat b[ala politikament immorali 

talli servew b’xi mod lir-re;im So/jalista ta’ bejn l-1981 u 

l-1987. 

Coleira Preca ddikjarat li huma kienu moralment ]baljati. 

Vella lag[ab bil-kliem. Leo Brincat qal li ma kienx komdu. 

U Muscat bla kura;; li jqalfathom minn madwaru wara li 

bir-ra;un ittimbrahom immorali 25 sena tard...

34 

Familja soda, 

ÓSIEB 

il-Óadd, 12 ta’ Frar, 2012 COLLAGE RELIÌJON 

so/jetà b’sa[[itha 

Hu fatt li l-familja saret sfida 

diffi/li mhux biss g[all-Knisja 

imma wkoll g[as-so/jetà 

tag[na. {afna jiddependi millg[a]liet 

tag[na llum jekk din 

l-isfida tintreba[x jew 

tintilifx. 

Mistoqsija importanti li 

hemm b]onn nag[mlu hi jekk 

a[niex se nibqg[u n[arsu lejn 

il-familja b[ala istituzzjoni 

so/jali li g[andha damma ta’ 

drittijiet u dmirijiet: 

istituzzjoni li s-so/jetà 

tirrikonoxxilha /-/ittadinanza! 

Hu minnu li kulma jmur l- 

Ewropa, kemm b[ala entità 

politika kif ukoll kulturali, 

qed issib diffikultà kif tirrelata 

mal-familja. Kien hemm 

]mien meta l-Unjoni Ewropea 

kienet turi interess ;enwin filfamilja 

imma mbag[ad bidlet 

ir-rotta! ?ediet g[all-pressjoni 

ta’ xi gruppi u bidlet innu//ali 

tant li llum l-Ewropa 

saret issib diffikultà li tqis ilfamilja 

b[ala o;;ett-su;;ett 

ta’ interess komuni. 

Kieku huma diversi dawk listituzzjonijiet 

pubbli/i li 

jag[mlu stqarrijiet u 

dikjarazzjonijiet uffi/jali fejn 

jag[rfu li l-familja hi /ellula 

naturali u fundamentali tasso/jetà 

u g[andha d-dritt li 

tkun im[arsa mis-so/jetà u 

mill-Istat (artiklu 16, 

Dikjarazzjoni Universali tad- 

Drittijiet Umani, Nazzjonijiet 

Uniti, 1948). I]da, jekk 

nosservaw x’qed ji;ri 

madwarna, fa/li ninteb[u li lpolitika 

sejra f’direzzjoni 

opposta! 

Drittijiet jew jeddijiet^ 

Infatti, il-li;ijiet li qed isiru 

aktar jiffavorixxu d-drittijiet 

so/jali, /ivili u ekonomi/i talindividwu 

milli dawk talfamilja. 

Illum jitkellmu dwar iddrittijiet 

u r-responsabbiltajiet 

tal-individwi fil-familji imma 

mhux dwar il-jeddijiet u rresponsabbiltajiet 

tal-familja 

b[ala tali. 

Aktar ma l-li;ijiet 

jittraskuraw jew jiskartaw ilkun/ett 

ta’ familja b[ala unità 

– u g[alhekk jibqg[u muti 

dwar “ir-responsabbiltà talfamilja” 

– aktar jit[affef ilpro/ess 

li jwassal biex jg[ib 

minn fostna l-g[arfien tarrwol 

so/jali tag[ha. 

Kulma jmur il-familja qed 

ti;i ‘privatizzata’ u meqjusa 

b[ala ‘private matter’ u 

g[alhekk ming[ajr 

mill-Isqof 

Mario Grech 

responsabbiltà pubblika! 

G[alkemm te]isti stennija 

biex il-familja tikkontribwixxi 

g[all-;id komuni imma listess 

familja mhix meqjusa 

b[ala parti minn dan il-;id 

komuni. 

Da[let il-mentalità li dak li 

hu privat g[andu jitmexxa 

mill-privat u li l-Istat 

m’g[andux jinda[al lanqas 

f’dak li g[andu x’jaqsam malfamilja. 

B[al fil-ka] ta’ [afna 

[wejje; o[ra, id-definizzjoni 

ta’ familja saret ukoll fluwida 

tant li wasalna biex flok 

‘familja’ nibdew nu]aw ilkelma 

‘household’: kun/ett li 

jinkludi diversi forom ta’ 

koabitazzjoni. 

Infatti, fi Franza 

m’g[adhomx jitkellmu dwar 

familja fis-singular imma filplural. 

Fl-Ingilterra jippreferu 

jitkellmu dwar ‘families of 

choice’ ! 

?ertament i[asseb il-fatt li 

l-politika familjari m[addma 

fi ]minijietna tiffavorixxi dak 

li jissejja[ ‘plurali]mu 

familjari’ li hu etikament 

newtrali jew indifferenti. 

F’dan il-kuntest, dak li 

g[andu x’jaqsam mal-familja 

sar meqjus b[ala kwistjoni ta’ 

gosti, preferenzi u g[a]liet tal- 

‘individwu’ u mhux talkomunità 

l-;dida li tifforma lfamilja 

sew jekk huma ra;el u 

mara biss kif ukoll jekk huma 

l-missier, l-omm u l-ulied. 

G[alhekk wie[ed 

m’g[andux jistg[a;eb li frott 

din l-attitudni individwalista 

fil-konfront tal-familja, 

attitudni protetta anki 

b’legislazzjonijiet, din, 

minflok toffri damma ta’ 

relazzjonijiet sodi u ]guri, 

saret dg[ajfa u fra;li. 

Jekk dik li suppost hi lbenniena 

tal-[ajja u l-ewwel 

skola tal-bniedem qed titlef 

in-natura tag[ha, ma 

nistg[a;bux li l-;enerazzjoni 

li tiela’ hi f’riskju. 

Jekk il-futur ta’ wliedna 

jiddependi mill-familja, anki 

l-futur tas-so/jetà tag[na hu 

marbut mad-destin tal-familja. 

Id-direzzjoni li qabdet isso/jetà 

f’dak li g[andu 

x’jaqsam mal-familja ma 

jawgurax li l-familja se tibqa’ 

ri]orsa ewlenija, anzi hu /ar li 

attwalment is-so/jetà qed tqis 

b[ala ri]orsa l-individwi u ssuq! 

Biex tiffavorixxi l-individwi 

u s-suq, is-so/jetà qed 

tikkonsma l-familji! 

G[alhekk, jekk irridu 

so/jetà b’sa[[itha, hu ur;enti 

li bis-serjetà nirrestitwixxu 

lill-familja d-dritt ta’ ‘su;;ett’ 

bid-drittijiet u r-responsabbilitajiet 

proprji tag[ha. 

Il-vu/i tad-drittijiet 

tal-familja 

Kif qal il-Papa Benedittu 

XVI f’diskors li g[amel dan la[[ar 

lill-Assemblea tal- 

Forum tal-Asso/jazzjonijiet 

Familjari, il-familji je[tie; li 

jikbru fl-g[arfien li huma 

‘protagonisti’ fil-politika talfamilja. 

Huma g[andhom 

jassumu r-responsabbiltà li 

jibdlu s-so/jetà billi jkunu lvu/i 

tad-drittijiet inaljenabbli 

tal-familja. 

Hu ta’ kura;; li fid-Djo/esi 

G[awdxija g[andna g[add 

;mielu ta’ koppji ]g[a]ag[ 

mi]]zew;in li huma impenjati 

fil-formazzjoni tal-koppji 

g[arajjes u ta’ dawk li 

]]ew;u f’dawn l-a[[ar [ames 

snin. 

A[na rridu nkomplu 

ninvestu biex dawk li huma 

responsabli mill-formazzjoni 

g[all-[ajja ta]-]wie; u talfamilja 

jkollhom [a]na ta’ 

valuri u virtujiet umani biex 

ikunu jistg[u jg[inu kemm lil 

dawk li qed jit[ejjew g[a]- 

]wie; kif ukoll lill-mi]]ew;in 

ikomplu jimmaturaw 

umanament. Il-messa;; 

Kristjan ma jnaqqas xejn minn 

dak li hu uman, anzi jag[mlu 

aktar perfett. 

G[aldaqstant, m’g[andniex 

nibqg[u lura milli nipproponu 

l-vi]joni tal-Knisja dwar ilfamilja, 

anki jekk din il-vi]joni 

mhux bilfors tkun a//ettata 

mill-kultura tal-lum. 

Dan il-kontribut jg[in biex 

il-familja tikseb i/-/ittadinanza 

tag[ha fis-so/jeta! 

Il-fidi hi l-g[asfur li j[oss id-dawl meta jkun g[adu ma seba[x. 

– R. Tagore 

Is-6 {add Matul is-Sena 

L-indafa mill-;diem 

Levitiku 13, 1-2, 45-46< Salm 31> 1-2.5.7.11< 1 

Korintin 10.31-11,1

Il-{sieb 

Min jista’ jg[id li ma g[andux ;diem? Min jista’ jg[id li hu 

nadif? Min jista’ jg[id li ma g[andux b]onn il-fejqan millferiti 

li n;arrbu kuljum? :esù jfejjaq, :esù jnaddaf ming[ajr 

kundizzjoni g[aliex irid i[obbna. Messa;; sempli/i. Offerta 

kbira. Imma g[aliex nibqg[u ma nifhmux li :esù jrid li lbniedem 

ifiq u jqum fuq saqajh? 

Il-Mulej ni]el fl-umanità biex jerfa’ fuqu l-mard tal-istess 

umanità, imma kemm qed tkun rikonoxxenti ta’ dan, l-istess 

umanità? Kemm qed ng[idu GRAZZI bil-qalb lill-Mulej? 

Kemm tassew qed nag[rfu li ming[ajr il-Mulej se nibqg[u 

m;iddmin? 

Il-Kelma 

Fl-Ewwel Qari mill-Ktieb tal-Levitiku tissemma millewwel 

il-marda tal-;diem li billi dak i]-]mien ma kienx 

hemm fejqan g[aliha, kienet meqjusa b[ala sinjal tad-dnub. 

Skont il-li;i ta’ Mosè l-im;iddem kien ikollu jg[ix wa[du 

maqtug[ mis-so/jetà. 

Salm 31 li ntennu fis-Salm Responsorjali hu karba lill- 

Mulej biex i[enn g[alina u ja[frilna dnubietna. Fit-tieni qari, 

me[ud mill-Ewwel Ittra ta’ San Pawl lill-Korintin, hemm 

e]ortazzjoni g[alina lkoll biex nixbhu lil Kristu f’kollox. Hu 

l-impenn tal-[ajja tag[na li g[alih illum je]ortana San Pawl. 

Fil-Van;elu g[andna l-fejqan tal-im;iddem u kif dan beda 

jxandar lill-Mulej ma’ kul[add. 

Il-{ajja 

1. Qatt f’[ajtek a//ettajt ir-realtà li inti midneb? 

2. Kemm qatt tlabt b’sin/erità lill-Muleji inaddfek? 

3. Qatt g[araft il-;diem tieg[ek fejn hu? 

4. Kemm tassew qed tirringrazzja lill-Mulej g[all-fejqan u 

kemm tassew qed t[abbru mal-o[rajn? 

Id-Djalogu 

Mulej, grazzi tal-fejqan li tag[tini fil-Qrar, grazzi u g[inni 

nkompli nitnaddaf minn []uniti. 

Fr Charles Fenech, OP

COLLAGE G{AWDEX 

DVD dwar l-istorja ta’ ]ew; torrijiet 

A Tale of Two Towers hu l-isem ta’ DVD ta’ 26 minuta li juri l-istorja 

tat-torrijiet ta’ Santa Marija f’Kemmuna u t-Torri tad-Dwejra 

f’G[awdex. 

Dan sar minn Din l-Art {elwa b’finanzjament mill-Ministeru g[al 

G[awdex permezz tal-iskema Eko-G[awdex g[all-Organizzazzjonijiet 

mhux-governattivi. Fost o[rajn, il-filmat jinkludi informazzjoni dwar 

il-b]onn u l-importanza ta’ dawn it-torrijiet, u l-problemi marbutin malkostruzzjoni 

u l-finanzjament. 

Il-Ministru g[al G[awdex Giovana Debono fa[[ret din l-inizjattiva 

tad-DVD informattiv u edukattiv. Hi qalet li A Tale of Two Towers hu 

g[odda addizzjonali g[all-promozzjoni tal-wirt storiku ta’ pajji]na. 

Id-DVD jinsab g[all-bejg[ mill-uffi//ju ta’ Din l-Art {elwa, il-Belt 

Valletta, u l-fondi li jin;abru mill-bejg[ tieg[u se jintu]aw g[allmanutenzjoni 

ta’ siti o[rajn madwar Malta u G[awdex li jaqg[u ta[t irresponsabbiltà 

ta’ din l-NGO ambjentali. 


Servizz so/jali ;did 

g[all-familji bi problemi 

Is-servizzi marbutin malqasam 

socjali f’G[awdex qed 

ji;u msa[[in permezz ta’ 

servizz ;did li g[andu l-g[an 

li jag[ti l-appo;; u l-g[ajnuna 

me[tie;a lil dawk il-familji 

vulnerabbli f’G[awdex li 

jkunu g[addejjin minn 

perjodu ta’ problemi. 

Il-pro;ett Home-Start Gozo 

ifisser it-twettiq ta’ mi]ura 

o[ra mit-tmenin mi]ura 

elenkati fil-pjan ta’ azzjoni 

g[al Eko G[awdex g[allperjodu 

2010-2012. 

Il-Ministru g[al G[awdex 

Giovanna Debono ppresediet 

l-iffirmar tal-ftehim li jestendi 

dan il-pro;ett g[al G[awdex – 

xi [a;a li saret possibbli 

grazzi g[all-kollaborazzjoni 

bejn il-Ministeru g[al 

G[awdex, Dar :u]eppa 

Debono – li hi NGO li 

tipprovdi l-g[ajnuna lillommijiet 

u l-missirijiet 

wa[idhom – u l-A;enzija 

Appo;;. 

Permezz tieg[u, il- 

Ministeru se jiffinanzja g[otja 

ta’ ’l fuq minn €20,000 fissena 

g[al perjodu ta’ tliet snin 

lil din id-dar, li se tkun qed 

tikkoordina u tmexxi l-pro;ett 

hi fuq il-gwida u l-assistenza 

tal-Home-Start Maltau l- 

A;enzija Appo;;. 

Il-programm Home-Start hu 

pro;ett internazzjonali li beda 

fl-1973 fir-Renju Unit u 

xtered f’diversi pajji]i. 

Il-Home-Start Gozose 

jilqa’ g[all-isfidi li jiffa//jaw 

/erti familji li jkollhom b]onn 

tipi ta’ appo;; differenti li 

jvarjaw minn appo;; 

emozzjonali g[al g[ajnuna 

prattika. Pro;ett li, fi kliem 

Giovanna Debono, hu turija 

tal-[idma tal-Ministeru g[al 

G[awdex fil-qasam so/jali bliskop 

li jkompli jsa[[a[ ilkundizzjonijiet 

tas-so/jetà 

G[awdxija. 

Minbarra li b’dan il-ftehim 

rappre]entant tal-Home-Start 

Gozo se jkun fil-bord tal- 

Home-Start Malta,se 

jitwaqqaf ukoll kumitat 

mani;erjali biex jissorvelja ddirezzjoni, 

l-istandards u l- 

kwalità tas-servizz li jing[ata 

f’G[awdex. 

Minn dan is-servizz ;did se 

jgawdu l-familji vulnerabbli 

jew dawk li jkunu f’xi 

diffikultajiet u li jkollhom 

mill-inqas wild wie[ed ta[t il- 

[ames snin u li jsibu xi xkiel 

fit-trobbija ta’ wliedhom. 

Dawn id-diffikultajiet 

jistg[u jinkludu mard, twelid 

ta’ aktar minn tarbija wa[da, 

problemi ta’ sa[[a mentali u 

fi]ika, solitudni, u [iliet 

dg[ajfin fit-trobbija. 

Aktar NGOs igawdu minn skema ta’ Eko-G[awdex 

Imniedi sit elettroniku ;did g[al Eko-G[awdex 

Il-vi]joni Eko-G[awdex ma tfittixx biss 

il-[arsien ambjentali i]da til[aq ukoll 

livelli ta’ ]vilupp sostenibbli f’diversi 

oqsma so/jo-ekonomi/i u ti;;enera 

kwalità ta’ [ajja a[jar ming[ajr ma 

tag[mel pressjoni ]ejda fuq l-ambjent ta’ 

madwarna. 

Hekk sostniet il-Ministru g[al 

G[awdex Giovanna Debono wara li 

ppre]entat xi pagamenti lil g[axar 

entitajiet li lestew pro;etti ta[t skema tal- 

Eko-G[awdex im[addma mill-Ministeru 

u li minnha gawdew l-NGOs G[awdxin. 

Dan sar ftit ;img[at wara li tqassmu la[[ar 

pagamenti lil 12-il organizzazzjoni 

mhux-governattiva o[ra, relatati malfinanzjament 

g[all-pro;etti li tlestew. 

B’hekk, sa issa tlestew 24 pro;ett, 

filwaqt li erbatax o[ra waslu fl-a[[ar 

fa]i tal-implimentazzjoni tag[hom. 

Dawn it-38 pro;ett kienu kollha 

inizjattivi fit-twettiq tal-pjan ta’ azzjoni 

2010-2012 dwar Eko-G[awdex. 

Dawn kollha jirrelataw ma’ firxa 

wiesg[a ta’ setturi li jvarjaw minn dak 

so/jali g[al dak edukattiv, sportiv, 

kulturali, ambjentali u pastorali. B’hekk, 

il-pro;etti kollha huma ta’ benefi//ju 

g[al G[awdex u g[as-so/jetà 

G[awdxija. It-38 pro;ett ta’ din l-iskema 

qed isiru b’investiment ta’ aktar minn 

€1.2 miljun. 

Sadattant, il-Ministeru g[al G[awdex 

nieda sit elettroniku ;did g[al 

:ie[ in-Nadur 

Il-Missjunarju Dun Raymond 

Portelli ng[ata l-premju :ie[ 

in-Nadur 2011 g[all-mertu li 

g[al dawn l-a[[ar 15-il sena 

qed jag[ti servizz ta’ 

missjunarju qassis u tabib 

f’zona tal-Ama]onja. Dan ilpremju 

ng[atalu fil-pre]enza 

tal-Ministri Giovanna Debono 

u Chris Said. 

Matul dawn is-snin hu feta[ 

dar g[all-morda bl-AIDS, 

]ew;t idjar g[al persuni li 

g[andhom il-problema taddroga, 

u dar li tag[ti l-kenn lil 

persuni li m’g[andhomx fejn 

Eko-G[awdex , li jinsab fl-indirizz: 

www.eco-Gozo.com. 

Dan is-sit elettroniku se jsa[[a[ linformazzjoni 

u joffri servizz a;;ornat 

dwar il-[idma tal-Ministeru g[al 

G[awdex marbuta ma’ din l-istrate;ija 

inti]a li tag[mel minn G[awdex g]ira 

ekolo;ika. 

Dan is-sit elettroniku ;did hu maqsum 

f’diversi sezzjonijiet bil-g[an li min 

jid[ol fih isibha aktar fa/li biex jorjenta 

ru[u. Minbarra taqsima dedikata g[attfal, 

fuq is-sit wie[ed jista’ jsib ritratti u 

dettalji dwar aktar minn 65 pro;ett 

b’rabta mat-twettiq tal-pjan ta’ azzjoni ta’ 

Eko-G[awdex, mifrux fuq is-snin bejn l- 

2010 u l-2012. 

jorqdu bil-lejl u hekk 

jing[ataw ikla u sodda nadifa. 

Il-parro//a ta’ San Martin 

de Porres f’Iquitos, il-Perù, 

fejn jamministra Dun 

Raymond, toffri wkoll 100 

ikla b’xejn kuljum lill-familji 

foqra. Biex ikun jista’ j]omm 

dawn id-djar, hu jir/ievi 

g[ajnuna kbira minn 

G[awdex u minn Malta. 

F’din il-parro//a hemm 

madwar 17,000 ru[. G[andu 

wkoll f’idejh numru ta’ r[ula 

mifruxin matul ix-xmara 

Nanai. 

35 

minn Nathaniel Attard 

nathaniel.attard@media.link.com.mt 

Studju dwar 

i]-]g[a]ag[ 

G[awdxin 

G[adu kif kien pubblikat 

studju kummissjonat mill- 

Fondazzjoni OASI dwar i]- 

]g[a]ag[ G[awdxin. 

Dan l-istudju sar minn Dr 

Andrew Azzopardi, lecturer 

fid-Dipartiment g[all- 

Istudji ta]-}g[a]ag[ fl- 

Università ta’ Malta. 

Dan l-istudju xjentifiku, li 

kien finanzjat mill- 

Ministeru g[al G[awdex 

ta[t skema g[all-NGOs, 

jag[mel tentattiv biex jin]el 

fil-fond tal-g[eruq u lingredjenti 

li jsawru li]- 

]g[a]ag[ G[awdxin. 

Ir-ri]ultati miksuba, li ;ew 

pre]entati waqt attività filpre]enza 

tal-Ministru g[al 

G[awdex Giovanna 

Debono, jikkonfermaw li 

anki fost i]-]g[a]ag[ 

G[awdxin infushom, iddifferenzi 

huma kbar. 

Dawn i]-]g[a]ag[ 

g[andhom l-isfumaturi 

partikulari, li huma stess 

jixtiequ li jippreservaw. 

Ripetutament ikkonfermaw 

waqt ir-ri/erka li huma qed 

jag[mlu u se jkomplu 

jag[mlu minn kollox biex 

dak li hu G[awdxi jie[du 

[siebu... anki b’sens ta’ 

g[ira. 

Dawn i]-]g[a]ag[ huma 

appassjonati g[al g]irithom. 

I[obbu dak kollu li hu 

G[awdxi, kemm f’dawk li 

huma tradizzjonijiet, kif 

ukoll mill-aspett fi]iku. 

Iridu jg[ixu f’G[awdex, 

ja[dmu f’G[awdex u 

jixjie[u f’G[awdex. 

L-entu]ja]mu tag[hom hu 

biex jaraw lil din il-g]ira 

timxi ma]-]minijiet, 

ti]viluppa b’mod 

sostenibbli, u toffri lopportunitajiet. 

Din ir-ri/erka ta’ Andrew 

Azzopardi, li saret fost 300 

persuna, tpo;;i fuq platt 

erba’ sfidi – li G[awdex 

i]omm is-so/jetà /ivili 

b’sa[[itha, li ji]died linvolviment 

ta]-]g[a]ag[ 

fil-komunità, li tkun 

provduta l-infrastruttura 

me[tie;a g[a]-]g[a]ag[, u 

li jkun hemm sostenn g[a]- 

]g[a]ag[ G[awdxin fittran]izzjonijiet 

li dawn 

jg[addu minnhom.

36 

il-Óadd, 12 ta’ Frar, 2012 COLLAGE KURÛITAJIET 

INTERVALL 

PAWSA QASIRA TA’ MISTRIEÓ 

Reb[et belt s[i[a 

minbarra hu 

Spanjol qed jis[et xortih li 

fil-belt tieg[u kul[add 

reba[ flus minn lotterija 

kbira minbarra hu. 

Is-70 familja fil-belt ta’ 

Sodeto qasmu s-£600 

miljun bejniethom fillotterija 

El Gordo. 

Costis Mitsotakis ma 

kienx id-dar meta marru 

ji;bru l-flus g[all-biljetti 

tal-lotterija u g[alhekk 

t[alla barra mill-;abra. 

Kien hemm anki nies minn 

barra l-belt li [adu sehem 

mag[hom u issa [adu millinqas 

£80,000 kull wie[ed. 

Costis Mitsotakis qal li 

ddispja/ih li ma reba[ xejn 

imma g[allinqas g[andu lkonsolazzjoni 

li wie[ed 

mir-rebbie[a xtara bi//a art 

li kellu u li qabel ma setax 

je[les minnha. 

Wirja fi sptar ta’ o;;etti 

li nstabu fil-;isem 

Sptar fil-Kroazja g[andu 

g[all-wiri g[a]la ta’ o;;etti 

li tne[[ew mill-;isem ta’ 

pazjenti f’dawn l-a[[ar 80 

sena. Fost l-o;;etti hemm 

labar, buttuni, muniti, 

g[adam tal-annimali u anki 

stilla [amra tal-Komunisti. 

Dawn l-o;;etti jinsabu 

g[all-wiri fil-belt ta’ 

Sibenik wara li t-tobba 

dde/idew li jkun jaqbel 

g[an-nies joqog[du attenti 

xi jda[[lu f’[alqhom. 

Parti o[ra tal-wirja hi dik 

li turi o;;etti li l-pazjenti 

qalu li da[lu f’;isimhom 

meta po;;ew fuqhom. 

Dawn jinkludu l-control tattv, 

fejn jitpo;;a l-b]ar u lmel[ 

u bottijiet taddeodorant. 

Il-kollezzjoni bdiet, g[ad 

li dak i]-]mien ma kinitx 

g[all-wiri, fis-snin 30 biex 

l-istudenti tal-medi/ina 

jitg[allmu kif jittrattaw ka]i 

b[al dawn. 

Kelliem g[all-isptar qal li 

huma ma setg[ux juru dak 

kollu li ;abru g[ax inkella lwirja 

“tkun kbira [afna.” 

Parti mill-kollezzjoni fl-isptar ta’ Sibenik 

Inqabdu mill-Pulizija f’vettura 

bla r-roti ta’ wara 

{allelin tal-karozzi fi/-?ina 

kienu arrestati wara li serqu 

vettura u saquha g[al aktar 

minn mil bla ma kellhom irroti 

ta’ wara, li tilfuhom wara li 

l-Pulizija ;rew warajhom. 

Il-jeep, misruqa fil-provin/ja 

ta’ Hebei, waqqfuha biss meta 

beda jtir ix-xrar li [are; 

minnha meta bdiet tkarkar mal- 

art. Il-[allelin be]g[u li x-xrar 

seta’ jisplodi t-tank talpetrol. 

Huma [allew il-vettura u 

ppruvaw ja[arbu bil-;iri imma 

l-Pulizija qabduhom u 

arrestawhom. 

Jing[ad li r-roti tal-jeep 

in[allu u nqalg[u minn 

posthom meta l-vettura 

Ken Grenda mal-impjegati tieg[u 

Negozjant iqassam miljuni 

fost l-impjegati tieg[u 

Negozjant Awstraljan bieg[ ilkumpanija 

tal-karozza tal-linja 

Grenda Transit li kellu u l-£10 

miljun li da[[al qassamhom 

kollha fost l-impjegati tieg[u. 

Ken Grenda ta l-flus lill-2,000 

impjegat li ja[dmu mal-kumpanija 

ba]ata f’Melbourne. 

Grenda, ta’ 79 sena, qal li 

negozju jkun tajjeb daqs kemm 

ikunu tajbin l-impjegati tieg[u 

u n-nies li kellu mieg[u kienu, 

skont hu, “fantasti/i”. Grenda 

tlaqqam b[ala l-aktar boss 

;eneru] fl-Awstralja. 

g[addiet minn fuq g[olja fl-art. 

Il-[allelin, minbarra li huma 

akku]ati b’serq ta’ vettura, se 

jkunu akku]ati wkoll b’sewqan 

perikolu] g[ax peress li l-jeep 

ma kellhiex ir-roti ta’ wara u 

ma setg[etx tkun kontrollata 

tajjeb, [olqot periklu g[al min 

kien g[addej mit-triq u g[al 

karozzi o[ra. 

“Ja[dmu mag[na hawn nies 

li ;ejjin minn ]ew; 

;enerazzjonijiet u wie[ed 

minnhom ilu fl-istess xog[ol 

g[al 52 sena,” qal Grenda. 

Il-bonus li ng[ata kien ta’ 

madwar £5,750 u kien ba]at 

fuq kemm wie[ed kien ilu 

ja[dem mal-kumpanija. Xi 

w[ud mill-impjegati r/evew 

anki mas- £70,000. 

Il-kumpanija nbieg[et lill- 

Ventura, kumpanija o[ra 

mda[[la fit-trasport, g[al £270 

miljun. 

Scott, iben Grenda, li hu 

wkoll id-direttur mani;erjali 

tal-kumpanija, qal li 

missieru sewwed qalbu meta 

wasal biex ibig[ ilkumpanija 

u xtaq li juri lgratitudni 

tieg[u lillimpjegati 

tieg[u g[asservizz 

li tawh matul is-snin. 

L-impjegati se jkomplu 

ja[dmu l-istess xog[ol li 

ghandhom b[alissa malkumpanija 

l-;dida u [add 

minnhom mhu se jing[ata ssensja. 

Akku]at li seraq sil; protett 

Il-Pulizija fi/-?ile arrestat 

ra;el fuq suspett li seraq issil; 

mill-Jorge Montt Glacier. 

Uffi/jali fil-belt ta’ Cochrane 

sabu [ames tunnellati ta’ sil; 

fuq it-trakk tieg[u. Xjenzati 

jg[idu li l-glacier, fir-re;jun 

ta’ Patagonia, hu l-aktar sil; 

li qed jonqos fil-pajji] kollu. 

Il-Pulizija temmen li s-sil; 

kien se jispi//a fil-belt 

kapitali ta’ Santiago biex 

jitqatta’ f’bi//iet ]g[ar u 

jinbieg[ f’ristoranti u [wienet 

tax-xorb fil-parti sinjura talbelt. 

It-turisti fi/-?ile j[allsu 

aktar jekk fix-xarba tag[hom 

ikollhom bi//a sil; jekk 

tkun direttament minn 

glacier. 

Skont il-;urnal El Mercurio, 

ix-xufier, minbarra li se 

jkun akku]at b’serq, jista’ 

j[abbat wi//u wkoll ma’ 

akku]i ta[t l-att li j[ares ilmonumenti 

nazzjonali g[ax 

il-glacier jinsab fil-park 

nazzjonali ta’ Bernardo 

O'Higgins li hu l-akbar sit 

protett fil-pajji]. 

Il-gazzetta rrappurtat li lvalur 

tas-sil; misjub fit-trakk 

kien ila[[aq mal-£4,000. 

Serqu 300 metru ta’ linji 

tat-telefon minn fuq l-arbli 

Il-Pulizija fi Prince George fil-Kanada qalu li xi [allelin 

wi//hom tost u ma tantx jib]ghu li jinqabdu xxabbtu mal-arbli 

u serqu 300 metru tal-wire tat-telefon li kien qieg[ed jintu]a. 

Is-serqa saret g[all-[abta tat-3 p.m. Il-[sara li saret biex 

jinbidel il-wire misruq u jsewwu l-[sara mistennija li ti;i tiswa 

eluf ta’ dollari. 

Il-Pulizija qalet li f’dawn l-a[[ar ;img[at kien hemm bosta 

rapporti ta’ serq ta’ wire biex jittie[ed minnu r-ramm li 

mbag[ad jinbieg[. B[alissa hawn talba kbira g[al dan ilmetall, 

spe/jalment fi/-?ina u fl-Indja.

COLLAGE PASSATEMP 

Mimdudin 

1. O;;ett bil-ponta li jmur mal-qaws (6) 

3. ?ert li ra dawn il-bi//iet tal-[wejje;! (6) 

7. G[andu mil-lewn a[dar (7) 

8. Komuni [afna f’wi// it-tfal, però mhumiex serji daqs limsiemer 

(5) 

9. Fis-sajf nixxemmxu fuqha (5) 

10. Bejn Avvent u Randan niltaqg[u ma’ ;rajja ta’ bla [sieb? (9) 

11. Qa//at mill-g[eruq u xxokkja? (5) 

13. Lil Kristu nifduhulu b’daqqa ta’ lanza (6) 

15. Ji;;ieled g[al pajji]u (6) 

17. Hawn min jaqraha mis-sinjali tal-pala tal-id? (5) 

21. Persuna o[ra barra minn dawn pre]enti: b[al-lum tmint ijiem 

(9) jew (5, 4) 

23. Rag[wa ta’ zokkor mag[quda u mibjug[a b[ala [elu (5) 

24. U din tal-vapur issibha wkoll f’tank ravjul? (5) 

25. {uta tajba g[all-ikel, donnha kelb il-ba[ar ]g[ir (7) 

26. Fil-festi jkun tal-fet[a jew tal-bomba (6) 

27. Ktieb fuq karta kif ;ie ;ie (6) 

Weqfin 

1. Huma jiffurmaw il-flotot (6) 

2. {axixa mimlija ;id, imma injuranta tg[idx kemm! (5) 

3. Annimali tal-foresta bi qrejjen qishom frieg[i tas-si;ar (5) 

4. G[alhekk! (7) 

5. Lanterna (5) 

6. Infaqt il-flus f’[anut (6) 

7. Bejn l-erbg[a u s-sitta (5) 

12. Parti mis-sidrija tal-proprjetarju? (3) 

14. Il-bastjun issibu g[and il-professur! (3) 

15. :ennen bil-;miel (6) 

16. Resident ta’ tibna? (7) 

18. Mimlija rux imma ma tismax (5) 

19. Ferg[a bid-dawl ta’ linfa jew kandelabru (5) 

20. G[amel [sejjes qalb il-[axix (6) 

22. G[axar qattiet silla (5) 

23. Skont il-qawl, wa[da vojta ma tiqafx (5) 

Soluzzjoni tat-Tisliba li dehret il-{add li g[adda 

Mimdudin> 1. Stqarr; 3. Knisja; 7. T[axwex; 8. Eduka; 9. 

Renti; 10. Affidavit; 11. Armat; 13. Induna; 15. Tforni; 17. 

Dorna; 21. Penitenza; 23. {arqa; 24. Ponta; 25. Vulgari; 26. 

Xalata; 27. Fanfru. 

Weqfin> 1. Skorra; 2. Rjali; 3. Kixef; 4. Iredden; 5. Awrat; 6. 

Qastan; 7. Tenur; 12. Mar; 14. Dar; 15. Teptpu; 16. Nittama; 18. 

Narmi; 19. Ka[li; 20. Balalu; 22. Nav]a; 23. {sara. 

Kwa]i kollox kif kien qabel… 

Koppja mi]]ew;a rritornat fejn darba kienu jinnamraw (ara 

stampa fuq nett) u sabu li kwa]i kollox kien g[adu l-istess avolja 

g[addew daqstant snin (ara stampa ta’ ta[t). X’inbidel minn dak 

i]-]mien ’l hawn? 

1 2 3 4 

9 

15 

21 

24 

11 


7 

5 

10 

12 13 14 

26 27 

pin 

PUBLICATIONS 

Triq Herbert Ganado, 

Tal-Pietà Tel> 

25965412 

16 

22 

25 

pin 

PUBLICATIONS 

19 

8 

17 18 

IRBAÓ… voucher ta’ €20 li jissarraf f’g[a]la ta’ kotba tal-PIN 

(Pubblikazzjonijiet Indipendenza), Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà 

(Tel. 25965463). Indirizzaw is-soluzzjoni, flimkien mal-indirizz u n-numru 

tat-telefon tag[kom, hekk: TISLIBA il-mument, Stamperija Indipendenza, 

Triq Herbert Ganado, Pietà PTA1450. G[andkom ]mien sa nhar is-Sibt li ;ej. 

Ir-rebbie[ ikun mitlub iwie;eb mistoqsija sempli/i fuq it-telefon. Ir-rebbie[a 

tat-Tisliba tal-{add, 22 ta’ Jannar, hi: G. Vella Bondin, 83, Triq Emanuel 

Attard, Santa Venera. 

Labirint 

Dan hu labirint li trid tid[ol fih minn mal-vle;;a fuq nett u li 

wara dawra mhux [a]in g[andek issib mnejn to[ro; minn malvle;;a 

isfel nett. Kif? 

23 

37 

Soluzzjoni 

6 

20 

Labirint 

Kwa]i kollox kif kien 

qabel… 

1. Inbena [ajt mad-dar fuq 

ix-xellug fuq nett; 

2. Kien stallat kannukkjali 

ta[t il-kartellun in-na[a 

tal-lemin; 

3. U[ud mill-;ebel fuq illemin 

/edew u marru lba[ar; 

4. :iet imsewwija 

kostruzzjoni fuq il-lemin; 

5. Inbidlet il-balavostra 

tat-tara; li twasslek saddar 

fuq ix-xellug; 

6. Inbidel il-[;ie; talewwel 

tieqa fuq ix-xellug 

e]att fuq l-arkata; 

7. Fl-istess post kienet 

mi]juda tieqa o[ra.

38 

Il-Kap tal-Komunikazzjoni tal-HSBC Malta Franco Aloisio jippre]enta 

l-isponsorship tal-kategorija :urnali]mu Stampat – 

A[barijiet li/-Chairman tal-I:M Malcolm J. Naudi 

L-HSBC japprezza l-kontribut 

tal-;urnalisti Maltin 

L-HSBC Bank Malta qieg[ed jisponsorja l-Kategorija tal- 

:urnali]mu Stampat – A[barijiet) tat-22 edizzjoni tal-Malta 

Journalism Awards (MJA), organizzati mill-Istitut tal- 

:urnalisti Maltin (I:M). 

Din il-kategorija tippremja lil dawk il-;urnalisti li matul 

is-sena ta’ qabel ikunu stinkaw biex jipprodu/u l-a[jar stejjer 

ta’ a[barijiet spe/ifikament g[all-gazzetti u l-perjodi/i. 

Franco Aloisio, il-Kap tal-Komunikazzjoni tal-HSBC 

Malta, qal li b’mod tan;ibbli l-HSBC jag[raf il-kontribut 

validu u sinifikanti li l-;urnalisti Maltin jag[tu ta’ kuljum 

lis-so/jetà Maltija. 

Malcolm J. Naudi, Chairman tal-Istitut tal-:urnalisti 

Maltin, qal li l-etika, edukazzjoni u professjonalità huma ttliet 

prijoritajiet tal-Istitut tal-:urnalisti Maltin. 

“Il-Malta Journalism Awards huma l-aqwa vetrina tal- 

;urnali]mu Malti.” 

il-Óadd, 12 ta’ Frar, 2012 LOKALI 

Ta[ri; intensiv g[all-[addiema 

tal-Isptar Zammit Clapp 

Impjegati ;odda tal-kumpanija 

CareMalta, li dalwaqt se 

jibdew ja[dmu fir-Residenza 

g[all-Anzjani Sptar Zammit 

Clapp, b[alissa qed jing[ataw 

ta[ri; intensiv bi t[ejjija 

g[ax-xog[ol li dalwaqt se 

jibdew f’din ir-residenza fejn 

fil-;img[at li ;ejjin se jibdew 

jg[ixu 93 anzjan u anzjana. 

CareMalta, flimkien malkumpanija 

Think Talent, 

[olqu programm bl-isem ta’ 

Coming Home (:ejna d- 

Dar), li tfassal apposta skont 

il-[ti;iet ta’ din l-a[[ar 

fa/ilità li CareMalta ;iet 

inkarigata biex tmexxi. 

Fil-fatt, CareMalta reb[et 

id-dritt li tmexxi lil Zammit 

Clapp wara li ntg[a]let permezz 

ta’ sej[a pubblika 

g[all-offerti. CareMalta di;à 

tmexxi seba’ fa/ilitajiet o[ra 

madwar Malta. 

Il-programm offrut lillimpjegati 

l-;odda jiffoka 

dwar il-valur tas-servizz 

offrut mill-kumpanija b’enfasi 

spe/jali dwar servizz 

e//ellenti li g[andu jing[ata 

l-klijent li b’mod regolari 

jkun ji]boq l-aspettitivi talistess 

klijent. 

Il-parte/ipanti [adu sehem 

f’e]er/izzju ta’ teambuilding 

li kellu l-iskop li jnissel sens 

ta’ teamwork bejn il-parte/i- 

panti, li issa se jkunu qed 

ja[dmu fi rwoli differenti 

f’dipartimenti differenti f’din 

ir-residenza g[all-anzjani. 

L-impjegati ;odda kollha 

issa se jkomplu jing[ataw 

aktar ta[ri; fil-valuri tasservizz 

b’kollaborazzjoni ma’ 

Think Talent. 

Din il-kumpanija g[andha 

30 sena ta’ esperjenza filqasam 

tat-ta[ri; u tali]vilupp 

tar-ri]orsi umani. 

Il-Kap E]ekuttiv ta’ 

Caremalta, Natalie Briffa 

Farrugia, li indirizzat lillparte/ipanti, 

esprimiet lentu]ja]mu 

ta’ CareMalta 

g[al dan il-pro;ett filwaqt li 

Impjegati ta’ CareMalta waqt it-ta[ri; 

sa[qet li hi l-intenzjoni ta’ 

CareMalta li toffri servizz 

e//ellenti lill-klijenti anzjani 

tag[ha f’din il-fa/ilita flisforzi 

tag[ha li tibqa’ fuq 

quddiem nett f’dan il-qasam. 

Il-kumpanija CareMalta 

b[alissa timpjega madwar 

700 [addiem fi rwoli differenti 

li jvarjaw minn infermiera 

u carers g[al fattigi, 

[addiema tal-manutenzjoni 

kif ukoll persuni li ja[dmu 

fil-k/ina. 

Kull min hu interessat li 

ja[dem ma’ CareMalta jista’ 

japplika permezz tas-sit 

uffi/jali tal-kumpanija 

www.caremalta.com. 

MIDI ti/[ad l-allegazzjonijiet 

ta’ Asso/jazzjoni tar-Residenti 

F’dikjarazzjoni lill-media, MIDI plc /a[det l-allegazzjonijiet li 

saru mill-Asso/jazzjoni tar-Residenti ta’ Tas-Sliema dwar lavvi] 

fuq l-a[[ar seduta pubblika u ddikjarat li dawn huma bla 

ba]i u ma[suba biex jag[tu informazzjoni mhux korretta lillpubbliku. 

MIDI tikkonferma li osservat il-kundizzjonijiet tas-seduta 

pubblika imposti mill-MEPA u qalet li dawn il-kundizzjonijiet 

huma l-istess b[al dawk stabbiliti g[al pro;etti o[ra kbar ta’ 

]vilupp f’Malta. 

F’dan il-ka] partikolari, MIDI g[amlet ]ew; avvi]i fuq is-sit 

– g[all-kuntrarju ta’ kif inhu stipulat mill-MEPA ta’ avvi] 

wie[ed. 

G[all-kuntrarju tal-akku]i mhux korretti li saru mill-SRA li lpro/ess 

tal-konsultazzjoni pubblika kien b’xi mod [a]in, MIDI 

jixtieq ifakkar li minbarra n-notifiki legali me[tie;a, in-Notifika 

tal-Applikazzjoni tal-EIA u n-Notifika tas-seduta pubblika 

kienu reklamati fil-media popolari kollha. 

Ben Muscat, is-CEO tal-MIDI temm l-istqarrija billi qal li 

kien sorpri] li l-Asso/jazzjoni tar-Residenti ta’ Tas-Sliema ma 

vverifikatx il-fatti qabel ma [ar;et fuq il-media akku]i bla ba]i 

fuq politika li ma kinitx segwita. 

Il-Moviment Nisa Partit Nazzjonalista se jorganizza 

Coffee Morning nhar l-Erbg[a 29 ta’ Frar 

f’Villa Arrigo. 

Prezz: €5.50 

It-trasport jitlaq mill-postijiet tas-soltu fit-8.30 a.m. 

Bookings ming[and il-helpers jew /emplu 99473932 

jew 79603401. 

Jattendi l-Prim Ministru u Kap tal-Partit Nazzjonalista 

Lawrence Gonzi.


39 

SPORT 

Il-Gvern jag[ti €9 miljun f’fondi lill-MFA 

g[all-pro;etti fi klabbs tal-futbol 

Michel Platini se j]ur dawn il-pro;etti f’Marzu 

Il-Gvern u l-Malta Football f’]ew; oqsma – fil-qasam 

Association se jkunu qed sportiv u f’dak edukattiv. 

jinvestu €9 miljun ewro o[ra “Fa/ilitajiet aktar moderni u 

biex sas-sentejn li ;ejjin kull ta’ kwalità g[olja jfissru 

klabb tal-futbol f’Malta jkollu ri]ultati a[jar mill-isportivi 

grawnd tieg[u jew tal-anqas tag[na. I]da jfissru wkoll li 

jedd ta’ u]u ta’ grawnd li]-]g[a]ag[ tag[na qed 

modern u b’[axix sintetiku nibqg[u nattirawhom lejn 

fuqiex jag[mel it-ta[ri; tat- attivitajiet li huma tajbin g[al 

timijiet tieg[u. [ajjithom, ’il bog[od mill- 

Dan t[abbar waqt vizzji, u b’hekk qed jing[ata 

konferenza tal-a[barijiet li kontribut biex insa[[u l-qafas 

saret fis-Centinary Stadium so/jali ta’ pajji]na,” qal Tonio 

f’Ta’ Qali u li kienet Fenech, li fakkar ukoll li dan 

indirizzata minn Tonio huwa investiment importanti 

Fenech, il-Ministru tal- favur it-turi]mu sportiv, li 

Finanzi, l-Ekonomija u l- huwa qasam importanti ie[or 

Investiment, u minn Clyde li f’pajji]na qed jag[ti 

Puli, is-Segretarju kontribut g[al tkabbir 

Parlamentari g[a]-}g[a]ag[ u ekonomiku u postijiet tax- 

l-Isport, u l-President tal- xog[ol ;odda. 

MFA, Norman Darmanin Clyde Puli sostna li sa issa 

Demajo. 

saru pro;etti ta’ infrastruttura 

Ma’ dawn il-fondi, fis- fuq 33 klabb mit-52 li hawn 

sentejn li jmiss, se ti]died f’Malta. G[alhekk, permezz 

g[ajnuna ta’ madwar €2 tad-disa’ miljun ewro millmiljun 

o[ra permezz ta’ Gvern, l-MFA, fis-sentejn li 

diversi skemi ta’ assistenza, ;ejjin, tkun tista’ tkompli l- 

fosthom sussidju tal-Gvern [idma tag[ha fuq il-klabbs li 

qal li sentejn ilu l-MFA 

fuq kirjiet tal-art pubblika baqa’. Huwa wera 

g[amlet weg[da biex it-tfal 

s- 

lill-klabbs membri tal-MFA, sodisfazzjon tieg[u li 

tan-nurseries jit[arr;u u 

bis- 

sussidju fuq u]u ta’ sa[[a ta’ dan 

jilag[bu f’ambjent sikur. 

l-investiment, 

fa/ilitajet sportivi tal- kull klabb tal-futbol f’Malta 

Hu tenna li g[alhekk l-MFA 

investiet, 

iskejjel, skemi ta’ kontra d- se jkollu fa/ilitajiet moderni 

;abet fondi milldoping, 

xiri ta’ apparat u fejn jit[arr;u mijiet 

UEFA permezz tal-hat-trick 

ta’ programme, 

[addiema tas-settur pubbliku sportivi Maltin u aktar minn 

u da[let bi s[ab 

mislufa lill-MFA. 9,000 tifel u tifla li hemm 

mal-Gvern biex jibdew isiru 

Il-Ministru Tonio Fenech affiljati fin-nurseries 

grawnds tal-futbol bit-turf 

tal- 

sostna li l-investiment flfutbol. Huwa sostna li dan 

madwar Malta u G[awdex. 

lisport 

huwa investiment fisinvestiment mhux biss 

Darmanin Demajo sa[aq li 

sa[[a ta’ wliedna, fi kwalità jawgura tajjeb g[all-i]vilupp 

minkejja li l-MFA u l-Gvern 

ta’ [ajja a[jar. Hu spjega kif tal-log[ba tal-futbol f’pajji]na 

qed jinvestu fil-klabbs talfutbol, 

f’dawn l-a[[ar erba’ snin, i]da wkoll g[as-sa[[a 

dawn il-klabbs 

tal- 

minkejja li l-Gvern naqqas ilpoplu g[andhom l-obbligu li 

tag[na. 

livell tad-defi/it, b’vi]joni Il-President 

jibbilan/jaw il-kontijiet 

tal-MFA, tag[hom. 

/ara, ]ied l-allokazzjoni Norman Darmanin 

Darmanin Demajo 

Demajo, sostna li l-prijoritajiet g[al din 

Il-Ministru Tonio Fenech, il-President tal-MFA Norman Darmanin Demajo, u s-Segretarju Parlamentari 

Clyde Puli waqt il-ftehim dwar aktar fondi mill-Gvern lill-MFA 

is-sena se jkollhom jinbidlu. 

Semma kif bl-introduzzjoni 

tal-Financial Fair Play, ilklabbs 

ma jistg[ux jonfqu 

iktar milli g[andhom, u lprijorità 

g[andha tkun fuq linfrastuttura 

u mhux fuq ilpagi 

tal-plejers. 

Waqt id-diskors tieg[u hu 

[abbar li fil-31 ta’ Marzu ta’ 

din is-sena se j]ur Malta l- 

President tal-UEFA, Michel 

Platini, sabiex waqt i]-]jara 

tieg[u i]ur dawn il-pro;etti li 

saru u li qed isiru. 

Mill-ftehim mil[uq biex 

jinbnew grawnds ;odda bil- 

[axix sintetiku u b’fa/ilitajiet 

moderni, gawdew jew se 

jkunu qed igawdu dawn ilklabbs: 

Kalkara FC, }ejtun 

Corinthians FC, Xg[ajra 

Tornados FC, G[arg[ur FC, 

Marsascala FC, G]ira United 

FC, Dingli Swallows FC, 

Sirens FC, Valletta FC, Msida 

St. Joseph FC, Swieqi FC, 

Senglea Athletics, Floriana 

FC, Luqa St. Andrews, Mdina 

Knights FC, Naxxar Lions, 

{amrun Spartans FC, 

Bir]ebbu;a St Peter’s u Santa 

Venera Lightings FC. 

Ma’ dawn hemm ukoll 

bosta klabbs o[ra li fis-sentejn 

li jmiss se jkomplu jgawdu 

minn grawnds tal-futbol fliskejjel.

40 

ILLUM FIL-5 P.M. FUQ NET TV 

Il-Maltin fil-Log[ob 

Paralimpiku ta’ Londra 

Fis-17-il programm Sport Extra mistiedna 

ewlenin ser ikunu tlett atleti ii aktar tard din issena 

mistennija jie[du sehem fil-Log[bo 

Paralimpiku ta’ Londra. Fl-istudio flimkien ma’ 

Nathan Farrugia mill-Fondazzjoni Inspire, l-atleti 

Nole Aquilina g[a/-/ikli]mu, Darren Fenech 

g[all-atletika u John Xuereb g[all-g[awm. 

Dejjem fuq it-tema tal-Olimpjadi u 

Paralimpjadi ta’ Londra 2012, fil-programm ser 

tixxandar intervista li Charles Camenzuli g[amel 

mal-Kummisarju G[oli g[ar-Renju Unit Louise 

Stanton fejn mag[ha ;ew diskussi d-diversi 

aspetti marbuta ma’ Londra 2012. 

Sport ie[or diskuss fil-programm ser ikun id- 

DanceSport flimkien ma’ Lorraine Bugeja. 

il-Óadd, 12 ta’ Frar, 2012 SPORT 

Fil-programm filwaqt li ser jixxandru bosta 

servizzi dwar dak li se[[ matul din il-;img[a ser 

jing[ataw wkoll dettalji dwar il-korsijiet ;odda li 

ser isiru f’Olympia fil-Gre/ja permezz tal- 

Akkademja Olimpika. 

Fil-programm bosta servizzi o[ra fosthom isserje 

‘Minn {add sa {add’ dettalji dwar l-a[[ar 

t[ejjijiet dwar il-Log[ob Olimpiku kif ukoll 

[arsa lejn l-edizzjoni 1956 tal-Olimpijadi ta’ 

Melbourne. 

Il-programm g[andu produzzjoni u 

pre]entazzjoni ta’ Charles Camenzuli 

b’direzzjoni ta’ Censu Arrigo, grafika ta’Simon 

Borda u munta;; tas-servizzi minn Stephen 

Chircop. 

ILLEJLA FID-9.35 P.M. F’REPLAY 

Il-konfront B’Kara vs Valletta 

Mag[ul g[all-darb’o[ra wie[ed mill-aktar programmi favoriti, 

illejla bi pre]entazzjoni ta’ Christian Micallef u Sarah Agius 

jirritorna il-programm Replay. 

Bil-Kampjonat Premier issa riesaq lejn tmiem l-ewwel fa]i, lattenzjoni 

se ddur fuq il-partita prin/ipali, li se tara lil-leaders 

Valletta jaffrontaw lil B’Kara. Dak kollu li jse[[ f’din il-log[ba se 

jkun diskuss mal-mistiedna residenti tal-programm Hugh Caruana 

u Konrad Sultana. Fl-istudio ukoll rappre]enti tal-clubs Paul 

Fenech captain ta’ B’Kara u Edmond Agius ta’ Valletta. Mistiedna 

wkoll Ryan Fenech ta’ Sliema W u Joseph Farrugia ta’Qormi FC. 

Illejla wkoll fil-programm [arsa estensiva lejn il-konfront mill- 

Ewwel Divi]joni bejn Pieta` u Rabat. Jiddiskutu dan il-konfront 

waqt Replay, Zach Muscat (Pieta’ H) kif ukoll Adam Smier ta’ 

Rabat Ajax. 

Barra dan se jkun hemm ukoll intervista esklussiva mal-eks kow/ 

nazzjonali, t-Taljan Pietro Ghedin li din il-;img[a jinsab fostna. 

Ma tonqosx ukoll ir-rubrika Rajna u Smajna kif ukoll diversi 

kollegamenti mal-protagonisti ta’ tmiem il-;im;[a. 

Replay g[andu produzzjoni e]ekuttiva ta’ George Micallef. 

Simon Borda, Roderick Vella, Kris Scicluna u Matthew Paris 

jg[inu wkoll fil-produzzjoni tal-programm li g[andu direzzjoni ta’ 

Clayton Tanti. 

Sport lokali 

g[al-lum 

MFA 

Ta’ Qali- 2 pm. BOV Premier. 

Marsaxlokk v Tarxien R., 4 pm. 

BOV Premier. Valletta v 

Birkirkara 

Victor Tedesco Std- 2 pm. I Div. 

Pieta` H. v Rabat A., 4.15 pm. I 

Div. Vittoriosa S. v }ejtun C. 

Centenary Std- 1 pm. III Div. 

Xg[ajra T. v St. Lucia., 3 pm. 

G[axaq v Swiqi Utd., 5 pm. III 

Div. Mtarfa v Marsaskala 

Charles Abela Std- 2 pm. III 

Div. Mdina K. V Pembroke A., 4 

pm. III Div. Fgura Utd. v M;arr 

Utd. 

Luxol Std- 3 pm. III Div. Qrendi 

v Kalkara, 5 pm. III Div. Sirens v 

Marsa 

GFA 

Gozo Std- 1pm. I Div. Xewkija 

T. V Xag[ra Utd., 3.15 pm. I Div. 

SK Victoria W. v Nadur Y. 

IASC 

Tarxien Grd - 8.30 am. I Div. 

{amrun L. v Senglea Y., 9.45 

am. Cospicua ST. v Burmarrrad 

AFC., 11 am. }urrieq W. v Msida 

RS. 

MAFA 

St. Margerita Std – 9.15 am. 

B’Kara P. v Marsa WS., 11 am. 

Valletta S. v Pieta` L. 

HOCKEY 

Ta’ Qali - 9 am. Lig. White Hart 

v Sliema HS., 11 am. Lig. 

Floriana YS. v Rabat 

SPARAR 

Bidnija - 10 am. RC Trophy. 

Sparatura Trap. 

BASKETBALL 

Ta’ Qali – - 9.30 am. Lig II Div 

(I). Misclea v SN Suns., 11.15 

am. Lig II Div (I). Qormi v 

Starlites., 1 pm. Lig (N). Depiro v 

Alyssa., 2.45 pm. Lig I Div (I). 

Floriana v Athleta AZ., 4.30 pm. 

Lig I Div (I). Depiro v Si;;iewi 

TI:RIJIET TA}-}WIEMEL 

Marsa - 1.30 pm. Issir is-seba’ 

laqg[a tal-ista;un fuq tmien 

ti;rijiet. 

HADNBALL 

Tal-Qroqq - 9 am. U#17 Nisa – 

Aloysians ST v St. Benedict, 

10.15 a.m. Kav RS2 v La Salle 

CD, 11.30 a.m. U#17 Subien – 

Aloysians S. v De La Salle, 

12,.45 p.m. Luxol HC v 

Kavallieri RS2

SPORT 

minn Kenneth Vella modifikazzjoni tal-korsa kif 

.................................... nafuha llum, George qeleb 

Nhar l-Erbg[a fil-knisja ta’ kompletament g[at-ti;rijiet 

Marija Regina fil-Marsa tat-trott u sar sewwieq 

ng[atat l-a[[ar tislima lis- stabbilit. F’dak il-perjodu, i]sewwieq 

George Schembri, ]wiemel tal-galopp bdew 

mag[ruf bhala l-bubuna li jonqsu drastikament u t- 

miet b[al lum ;img[a firti;rijiet tag[hom kienu da[lu 

residenza tieg[u biswit il- fi kri]i. 

korsa tal-Marsa fl-eta’ ta’ 58 Illum ng[id li George 

sena. Illum f’din ir-rubrika f’dawk is-snin, kien 

xtaqt nag[ti aktar intelli;enti bi]]ejjed li 

informazzjoni dwar din il- rrealizza li jekk ried li jibqa’ 

personalita` li isimha ]gur se jkollu futur f’dan l-isport kellu 

jibqa’ mnaqqax fl-istorja tat- jinsa g[al xi ]mien it-ti;rijiet 

ti;rijiet fi g]iritna. tal-galopp u jikkon/entra fuq 

G[alkemm bdejt na[dem dawk tat-trott. 

fil-qasam tal-;urnali]mu 

sportiv fl-1992, ilni nsegwi Finali importanti 

dan l-isport sa minn tfuliti. De/i]joni li [alliet il-frott 

Lura fi snin tmenin, meta kont mixtieq g[ax fis-snin tmenin, 

g[adni tifel, missieri qatt ma disg[in u aktar ri/enti, il- 

kien jonqos milli kull nhar ta’ bubunarnexxilu jirba[ u[ud 

{add je[odni nsegwi t- mill-aqwa ti;rijiet organizzati 

ti;rijiet ta]-]wiemel, perjodu fil-pajji] fosthom il-Janatha 

ta’ ]mien meta l-attendenza Stubbs Stakes b’Iris des Pres; 

fil-korsa kienet tkun tliet it-Tazzi Cisk Lager, Blue 

darbiet aktar milli hi llum. Label, il-kampjonat Farsons u 

F’dawk is-snin, George t-tazza Zerafa b’Kysko; it- 

Schembri, flimkien mal-mibki Tazza Azzopardi b’Manitou 

Noqqu Cassar, Charles du Sassy; il-kampjonat MRC 

Clifton, li wkoll miet ftit tax- b’Nicolas de la Fuye; it-Tazza 

xhur ilu, Raymond Clifton, Coca Cola b’Reviens u finali 

Fren/u Cassar u z-ziju tieg[i o[rajn bi ]wiemel bhal Vichy 

Arthur Webb li wkoll miet Vat, Lucky Khan, Boss 

f’eta’ ]g[ira, kienu l-idoli Nephew, Quito de la Forge, 

tieg[i. George kien Delvin Haleryd, Suitable 

jimpressjonani immens Fashion, Counts Pay, Voila 

spe/jalment g[all-kura;; Aldo, Adrios de Mone, 

tieg[u. Ta’ tifel li kont ma Xanthis Boy, Premant, Uquito 

stajt qatt nifhem kif d’Orphee, Ezoot Index, 

g[alkemm kien ta’ statura Darim, Elan du Cottage, Pay 

]g[ira, li jfakkrek aktar f’xi The Piper, Fou d’Amour, 

jockey tal-galopp, kellu Aces Dollar u Cost A Lot. 

kura;; ta’ ljun meta jkun fuq U[ud minn dawn kienu ta’ 

is-serkin u ma kienx jib]a’ sidien G[awdxin. Dan 

jg[addi u jattakka bi]-]iemel min[abba li g[al [afna snin 

tieg[u anki fl-inqas spazju Schembri kien ukoll l-g[a]la 

possibli. Ma stajtx nifhem awtomatika ta’ dawn is-sidien 

lanqas kif biex ji//elebra wara u fil-g]ira G[awdxija minn 

li kien jirba[ xi finali ewlenija dejjem kien ma[bub. Kull 

kien jirnexxilu b’[effa kbira Sajf meta nitla’ nikkummenta 

jqum bil-wieqfa fuq is-serkin. t-ti;rijiet tal-festa ta’ San 

Kif a//ennajt qabel, l- Gorg fir-Rabat G[awdex, 

istatura tieg[u, kienet g[enet George kien ikun dejjem 

lill-bubunabiex fis-snin pre]enti, imdawwar minn 

sebg[in jibda karriera ta’ bosta G[awdxin, min 

jockey tal-galopp. Ta’ eta’ jistiednu g[all-ikel, minn g[al 

]ag[]ug[a kien ukoll xi bibita u min jitolbu biex 

irnexxilu jirba[ ti;rijiet jag[tih xi su;;eriment dwar 

ewlenin. I]da lejn l-a[[ar tas- i]-]iemel tieg[u. Perjodu 

snin 70 bit-tluq tal-Ingli]i ie[or indimentikabbli fil- 

minn pajji]na u bilkarriera tieg[u kien meta kien 


Tislima personali lil George Schembri l-’bubuna’ 

ukoll is-sewwieq preferut ta’ 

Tumas Fenech, imprenditur u 

sid ewlieni. Bi ]wiemel tas- 

Sur Fenech George ukoll 

kellu su//essi importanti. 

Mediterranean Derby 

Fl-1989, George Schembri 

qisu ried jisfida lilu nnifsu u 

lill-o[rajn u re;a’ xtaq jibda 

jsuq fil-ftit ti;rijiet tal-galopp 

li kienu qed jigu organizzati 

f’dawk is-snin. Dan ming[ajr 

ma abbanduna dawk tat-trott. 

Niftakru kull filg[odu u 

filg[axija jimxi kontinwament 

mal-kumpless sportiv tal- 

Marsa biex jer;a’ jsib ilforma 

u jonqos fil-pi] biex 

ikun jista’ jirkeb i]-]wiemel 

tal-galopp ming[ajr tbatija. 

Sagrifi//ju li [alla l-frott 

mixtieq g[ax f’dik is-sena 

rnexxilu wkoll inaqqax ismu 

fuq it-tazza presti;ju]a tal- 

Mediterranean Derby li reba[ 

bi]-]iemel Swing Singer. 

43 

Dejjem kont issibu fil-[in, 

anzi aktar kont issibu 

jistennik milli tistennih int, 

ikompli mal-uffi/jali barranin 

bl-akbar edukazzjoni u minn 

[in g[al [in, lili b[ala delegat 

Malti, jistaqsini jekk jistax 

ikun ta’ g[ajnuna b’xi mod. 

Dawn l-okka]jonijiet g[enuni 

biex ma’ George Schembri 

nistabilixxi relazzjoni ta’ 

[biberija sin/iera milli 

sempli/iment dik ta’ bejn 

;urnalist jew uffi/jal u 

sportiv. {biberija li baqg[et 

sal-a[[ar. 

Rappre]entant 

fil-kunsill u fair play 

L-a[[ar ]ew; aspetti dwar 

il-[ajja ta’ Schembri li xtaqt 

insemmi huma l-impenn 

tieg[u fl-a[[ar snin flamministrazzjoni 

b[ala 

rappre]entant tas-sidien u ssewwieqa 

fil-kunsill tal-MRC 

u ;rajja ta’ fair play. 

Madwar 12-l sena ilu waqt 

ti;rija fil-Marsa, [u George, 

Joe, kien involut f’in/ident 

kurju] waqt wa[da mitti;rijiet. 

Kienet in[allitlu 

wa[da mir-riedni 

b’konsegwenza li tilef ilkontroll 

ta]-]iemel tieg[u. 

Kien f’dak il-[in li George 

L-a[jar sewwieq tilef l-interess fit-ti;rija u 

George reba[ l-unur tal- bi]-]iemel li kien qed isuq, 

a[jar sewwieq diversi drabi, mar wara [uh u rnexxilu 

fosthom fl-ista;uni 1988-89, jwaqqaflu ]-]iemel biex 

1993-94, 1995-96, 1998-99 u b’hekk ‘ie evitat in/ident. 

1999-2000. Hu rrappre]enta Kienet [asra li dik is-sena ma 

lil pajji]na setax ikun nominat g[all- 

f’kompetizzjonijiet unur tal-fair play min[abba li 

internazzjonali bl-a[[ar darba ma kienx ;ie organizzat. 

tkun fil-31 ta’ Marzu 2009 B’dawn il-ftit [sibijiet 

meta fil-Marsa temm it-tielet xtaqt insellem lil George 

f’heat mill-Kampjonat tal- Schembri, il-bubuna kif konf 

Mediterran tat-trott permezz nafu jien. B[al Charles 

ta’ Kirk de Cossio. B[ala Clifton u o[rajn, George 

uffi/jal tal-Malta Racing Club m’g[adux mag[na u 

kelli wkoll ix-xorti li g[alkemm l-isport tag[na 

nakkumpanja lil George tilef pilastru importanti xorta 

flimkien ma’ sewwieqa o[ra konvint li l-memorja tal- 

fi Franza biex jie[u sehem bubuna se tibqa’ mag[na tul 

fil-Prix de Malte organizzata is-snin. Grazzi ta’ kollox 

mill-Asso/jazzjoni Fran/i]a. George. 

F’dawk l-okka]jonijiet stajt Intant fl-a[[ar jiem 

ninnota karatteristi/i o[ra li avvi/inawni l-familjari ta’ 

kienu jolqtuni fih fosthom is- George fejn xtqu 

sens ta’ dixxiplina personali li jirringrazzjaw lil dawk kollha 

kellu u kemm kien sod malli wrewhom appo;; f’dan i]prin/ipji 

tieg[u. ]mien diffi/li. 

Ritratt tas-sewwieq George Schembri me[ud fil-31 ta’ Marzu 2009. 

Dakinhar George rrappre]enta g[all-a[[ar darba lil pajji]na 

f’kompetizzjoni nternazzjonali (Ritratt> Alex Azzopardi) 

LOKALI 

Tispikka ti;rija Premier b’]ew; debuttanti 

L-aktar ti;rija mistennija li ssir illum 

fil-korsa tal-Marsa se tkun wa[da talklassi 

Premier. 

Din se tag[mel parti mis-seba’ 

laqg[a tal-ista;un fuq tmien ti;rijiet 

kollha tat-trott fuq distanza twila ta’ 

2640m. It-ti;rija Premier se tkun isseba’ 

wa[da u tibda fl-3.55pm. 

Hawnhekk 15-il ]iemel se jie[du 

sehem u dawn huma Milord Barbes, 

]ew; ]wiemel ;odda }vedi]i ta’ disa’ 

u g[axar snin Versace Boko u Matrix 

Reloaded, Belfonte, Utah Hornline, 

debuttant Fran/i] ta’ 11-il sena Narval 

d’Ecajuel, Wiss Night Hawk, Nevaio 

des Bordes, Malin Roro, Arnie 

Sensation, Kakisis, Fire, Lou Petiot, 

True Q u Bello Fratello. 

Din g[andha tkun ti;rija bilan/jata 

b’attenzjoni spe/jali ting[ata lil True Q 

(Shawn Portelli), Kakisis (Johan 

Axisa) u Lou Petiot (Michael Axisa). 

L-ewwel ti;rija tal-klassi Copper 

tibda fis-1.30pm. 

Tbassir 

I Ti;rija. Klassi Copper. Win – Hulegardens Filur. Place – Noli de Marray, Insa. 

II Ti;rija. Klassi Bronze. Win – Newmarket Boy. Place – Kaolin de Bannes, Vera LH. 

III Ti;rija. Klassi Silver. Win – Napitano. Place – Family’s Moonlig[t, Wonderofyou. 

IV Ti;rija. Klassi Silver. Win – Marchallach. Place – Nicole LH, Niko de Chamant. 

V Ti;rija. Klassi Gold. Win – Label Chouan. Place – Vasterbo Hitchiker, Lover Boy 

Index. 

VI Ti;rija. Klassi Silver. Win – Stainless Steel. Place – Lotus du Goth, Orphee 

Kadesh. 

VII Ti;rija. Klassi Premier. Win – True Q. Place – Lou Petiot, Kakisis. 

VIII Ti;rija. Klassi Gold. Win – Nicos de Peneme. Place – Gigo Lloyd, Ogor.

44 

Il-Polonja qed tittama li l- 

Euro 2012 tkun vetrina g[allpajji] 

waqt ]mien fejn l- 

Ewropa tinsab g[addejja minn 

kri]i ekonomika. G[alledizzjoni 

tal-Euro 2012 hu 

mistenni li madwar miljun 

turist se j]ur il-Polonja biex 

isegwi lil 32 tim li se jkunu 

qed jissieltu g[at-titlu ta’ 

champion Ewropew. 

L-Ukrajna, flimkien mal- 

Polonja se torganizza dawn ilkampjonati 

matul ix-xhur ta’ 

:unju u Lulju. 

Minn meta spi//a lkommuni]mu 

fil-Polonja, fl- 

1989, qatt ma kien hemm 

pro;ett li sewa daqsekk flus 

f’dan il-pajji] u l-Gvern nefaq 

miljuni biex inbnew linfrastrutturi 

li g[andhom 

x’jaqsmu mal-Euro 2012. 

“Dawn il-kampjonati se 

jkunu opportunita` kbira biex 

nibnu impressjoni tajba 

tag[na nfusna spe/jalment 

min[abba li l-barranin ja[sbu 

mod ie[or dwar il-Polonja. 

Qed nistennew miljun ru[ 

i]uru pajji]na waqt ix-xhur ta’ 

:unju u Lulju,” qalet il- 

Ministru tal-iSport, Joanna 

Mucha. 

“Kulma rrid ng[id hu li min 

se j]ur il-Polonja se jkun 

immeraviljat bil-mod ta’ 

kemm inbidlu l-affarijiet 

matul dawn l-a[[ar 20 sena.” 


EURO 2012 

Il-Polonja trid li l-edizzjoni tkun vetrina 

Dan l-a[[ar ;ie inawgurat 

il-grawnd nazzjonali fil-belt 

kapitali tal-Varsavja u barra 

minn dan fil-bliet ta’ Gdansk 

u Wroclaw ukoll ;ew 

inawgurati fa/ilitajiet 

sportivi. Il-grawnd ta’ 

Poznan ;ie mmodernizzat. 

Minn meta l-UEFA 

[abbret li l-Polonja u l- 

Ukrajna reb[u d-dritt li 

jorganizzaw l-Euro 2012, il- 

Gvern tal-Polonja bena 

madwar 1,400km ta’ toroq u 

issa l-istess Gvern qed 

jistenna li jag[mel d[ul 

finanzjarju ta’ diversi miljuni 

minn din l-edizzjoni. 

“Huwa fatt li pajji] qatt ma 

jda[[al aktar milli jkun 

[are; meta jorganizza xi 

[a;a b[al din imma wie[ed 

irid i[ares mhux biss lejn laspett 

finanzjarju i]da wkoll 

lejn il-qab]a li se ssir fissetturi 

l-o[ra tal-pajji],” 

spjegat Mucha. 

Il-Polonja ir/eviet 

g[ajnuna kbira mill-Unjoni 

Ewropeja biex b’hekk 

torganizza din l-edizzjoni. 

Ta’ min jinnota li l-Polonja 

hu wie[ed mill-ftit pajji]i fl- 

Unjoni li ma da[alx 

f’ri/essjoni. 

Rigward sigurta` li se jkun 

hemm waqt il-Euro 2012, 

Mucha qalet li min[abba li l- 

Polonja qatt ma organizzat 

edizzjoni sportiva daqstant 

importanti, se tkun sfida g[al 

forsi tas-sigurta` biex dawn 

jag[mlu /ert li ma jkunx 

hemm in/identi. 

Matul l-a[[ar snin kien 

hemm nuqqas ta’ qbil bejn il- 

Prim Ministru Donald Tusk u 

l-FA Pollakka (PZPN) i]da 

dan ma affetawx lill-Polonja 

fil-preparamenti g[all-Euro 

2012. 

L-Istadium nazzjonali ta’ Varsavja fil-Polonja fejn se jsir il-log[ob 

Madankollu, kif jintemmu 

dawn il-kampjonati hu 

mifhum li l-Kap tal-FA 

Pollakka, Grzegorz Lato se 

jitne[[a min[abba li dan hu 

akku]at minn membri tal-FA 

stess li fil-passat kien involut 

fi skandlu ta’ korruzzjoni. 

Il-PZPN ilha ti;i akku]ata 

b’korruzzjoni i]da l-ebda 

Gvern qatt ma [a passi 

kontriha u issa jidher li wasal 

il-waqt li l-Asso/jazzjoni 

titwaqqaf mill-;did. 

Mucha di;a’ tkellmet dwar 

dan kollu mal-UEFA kif 

ukoll mal-FIFA u qalet li, 

“Din hi kwistjoni ferm 

delikata. Ma rridux biss 

inne[[u lil Lato mill-poter 

i]da nag[tu [ajja ;dida lillasso/jazzjoni 

li qieg[da 

f’dell ikrah.” 

L-g[an tal-Gvern hu li 

jne[[i lil kull minn hu 

involut fi skandli mill-poter 

u b’hekk jattira nies ;odda 

kemm biex jipprattikaw 

kwalunkwe sport kif ukoll 

biex jitt[ajru jag[mlu parti 

minn asso/jazzjoniet talisport. 

Matul dawn ix-xhur il- 

Ministeru g[all-iSport ;ie 

kritikat, spe/jalment Mucha 

innifsha. {afna sostnew li 

din ma kellhiex esperjenza 

bi]]ejjed biex tie[u [sieb 

torganizza edizzjoni daqstant 

importanti. 

Mucha /a[det dawn lakku]i 

u qalet li l-[idma 

tag[ha biex dawn ilkampjonati 

jkunu su//ess se 

turi kemm hi dedikata g[allisports.

SPORT 

FOOTBALL FIR-RENJU UNIT 


Man Utd jeg[lbu lil Liverpool u jitilg[u l-ewwel 

Manchester United qab]u 

fl-ewwel post tal-Premiership 

wara li g[elbu lil Liverpool 

f’konfront missielet f’Old 

Trafford u meta [afna middiskors 

wara l-log[ba 

kkon/entra fuq il-battibekk 

;did bejn il-captain tar-Red 

Devils, Patrice Evra, u lattakkant 

Urugwajan tal- 

Merseysiders, Luis Suarez, li 

jkompli jrewwa[ ilkontroversja 

dwar irrazzi]mu 

li ilu jbaqbaq g[al 

xhur. 

Sadattant, Chelsea 

komplew jaqtg[u lura wara li 

tilfu 2-0 kontra Everton, 

b’Arsenal jitilg[u r-raba’ 

wara li reb[u fil-[in barrani 

kontra Sunderland b’goal ta’ 

Thierry Henry, li b’hekk 

ikkonkluda bl-isba[ mod ittieni 

esperjenza tieg[u mal- 

Gunners fil-Premiership. 

Filwaqt li Manchester 

United bir-ra;un qed 

ji//elebraw ir-reb[a, 2-1, fuq 

l-ar/i-rivali tag[hom – 

b’]ew; goals ta’ Wayne 

Rooney – il-kontroversja 

dwar il-“kunflitt” bejn Evra u 

Suarez ma tridx tbatti u 

spe/jalment wara li tal-a[[ar 

irrifjuta li jie[u b’idejn iddifensur 

internazzjonali 

Fran/i] qabel il-log[ba. 

L-a;ir ta’ Suarez kien 

ikkundannat bl-a[rax millmanager 

ta’ United, Sir Alex 

Ferguson, li sostna, bla 

tlaqliq, li “Suarez ma 

jixraqlux jilbes il-flokk ta’ 

Liverpool”. Dan, wara li lattakkant 

ta’ Liverpool u 

Evra kkonfrontaw lil xulxin 

g[all-ewwel darba mindu l- 

Urugwajan spi//a sospi] g[al 

tmien log[biet talli g[adda 

kliem dispre;jattiv u b’ton 

razzista fil-konfront taddifensur 

ta’ United matul illog[ba 

(tal-league) f’Ottubru, 

li ntlag[bet f’Anfield. 

L-ewwel taqsima tal- 

“Battalja ta’ Old Trafford” 

kienet pjuttost nieqsa millazzjonijiet, 

bi]-]ew; na[at 

juru rispett “esa;erat” lil 

xulxin u meta l-uni/i 

azzjonijiet denji kienu x-xutt 

ta’ Glen Johnson, li g[adda 

bi ]brixx mil-lasta ta’ United, 

u bil-goalkeeper ta’ 

Liverpool, Pepe Reina, juri 

riflessi tajbin biex 

jinnewtralizza d-daqqa ta’ ras 

ta’ Paul Scholes fuq cross ta’ 

Ryan Giggs. 

Fit-tieni taqsima, ir-Red 

Devils xe[tu kollox fuq lattakk 

u ;ew ippremjati meta 

WAYNE ROONEY skorja 

]ew; goals fi spazju ta’ tliet 

minuti – bl-ewwel wie[ed 

jasal minn volley perfett fuq 

corner ta’ Giggs u bit-tieni 

wie[ed ise[[ wara li Jay 

Spearing tilef il-pussess talballun 

u b’Antonio Valencia 

isib lil Rooney wa[du 

quddiem Reina biex irdoppja 

ming[ajr diffikultà. 

Il-log[ba minn dak il-[in 

dehret mitmuma, b’United 

jikkontrollaw u b’Liverpool 

ftit juru ideat quddiem illasta 

ta’ David De Gea – i]da 

kellu jkun SUAREZ li 

a//erta g[eluq drammatiku 

b’goal skujrat fit-80 minuta 

wara inde/i]joni taddifensuri 

Rio Ferdinand u 

Johnny Evans. 

Intant, ir-Red Devils 

adottaw sistema aktar 

prudenti biex ma jsofrux 

aktar danni fl-a[[ar [inijiet u 

bir-reb[a ta’ 2-1 

ta//ertalhom vanta;; ta’ punt 

fuq Manchester City, li llum 

huma impenjati g[and Aston 

Villa. 

EWOOD PARK: 

Blackburn kisbu reb[a 

prezzju]a, 3-2, fuq Queens 

Park Rangers, li t[allihom 

jittamaw li jsalvaw posthom 

fil-Premiership. Ir-ri]ultat hu 

l-aqwa twe;iba minn Rovers 

wara l-umiljazzjoni ta’ 

;img[a ilu (1-7) ma’ 

Arsenal, bil-goals ta’ 

YAKUBU, Steven NZONZI 

u Junior HOILETT jift[u 

vanta;; ta’ 3-0 sal-mistrie[, 

u b’Rangers isibu x-xibka 

tard fit-tieni taqsima permezz 

ta’ doppjetta minn Jamie 

MACKIE fil-71 u d-90 

minuta. 

REEBOK STADIUM: 

Wigan Athletic reb[u s-“six 

pointer” ma’ Bolton 

Wanderers meta ]-]ew; 

timijiet qed jag[mlu l-almu 

tag[hom biex jinqalg[u mizzona 

l-[amra. Il-Latics dehru 

l-aktar iddeterminati u kisbu 

l-vanta;; minn Gary 

CALDWELL qabel ilmistrie[, 

u b’Bolton iwie;bu 

minn Mark DAVIES f’nofs 

it-tieni taqsima. Il-log[ba 

;iet de/i]a g[axar minuti 

mit-tmiem, meta James 

McARTHUR tefa’ ;ewwa 

loose ball g[al reb[a kru/jali. 

GOODISON PARK: 

Everton komplew 

jissorpendu mal-kbar, u wara 

r-reb[a ta’ ftit jiem ilu fuq 

Manchester City, din iddarba 

kien imiss lil Chelsea li 

jo[or;u minn dan il-ground 

b’idejhom vojta. Il- 

Pensioners (li ilhom erba’ 

log[biet ma jirb[u fil-league) 

sabu ru[hom minn ta[t wara 

[ames minuti meta Steven 

PIENAAR [a vanta;; minn 

]ball ta’ José Bosingwa biex 

jeg[leb lil Petr Cech u 

b’Everton jirduppjaw 20 

minuta mit-tmiem meta 

Landon Donovan ]marka lil 

Denis STRACQUILARSI, li 

mill-vi/in ma ]baljax. 

CRAVEN COTTAGE: 

Pavel POGREBNYAK skorja 

fid-debutt tieg[u ma’ 

Fulham, bil-Cottagers 

jikkundannaw lil Stoke City 

g[ar-raba’ telfa konsekuttiva 

fil-league. L-attakkant Russu 

]blokka r-ri]ultat fl-ewwel 

taqsima wara li ir/ieva 

minga[nd John Arne Riise u 

Premier League 

Man Utd v Liverpool 2-1 

Blackburn R. v QPR 3-2 

Bolton W. v Wigan A. 1-2 

Everton v Chelsea 2-0 

Fulham v Stoke C. 2-1 

Sunderland v Arsenal 1-2 

Swansea C. v Norwich C. 2-3 

Tottenham H. v Newcastle 5-0 

Illum 

Wolves v West Brom 

Aston Villa v Man City 

Kif Jinsabu 

L R D T F K Pt 

Man Utd 25 18 4 3 61 25 58 

Man City 24 18 3 3 63 19 57 

Tottenham H 24 15 5 4 44 25 50 

Arsenal 25 13 4 8 48 35 43 

Chelsea 25 12 7 6 44 31 43 

Newcastle 24 12 6 6 36 31 42 

Liverpool 25 10 9 6 29 23 39 

Norwich C 25 9 8 8 37 41 35 

Sunderland 25 9 6 10 342633 

Everton 25 9 6 10 262733 

Swansea C 25 7 9 9 28 32 30 

Fulham 25 7 9 9 31 36 30 

Stoke C 25 8 6 11 24 38 30 

Aston Villa 24 6 10 8 29 33 28 

West Brom 24 7 5 12 243426 

Wolves 24 5 6 13 274421 

QPR 25 5 6 14 274421 

Blackburn R. 25 5 6 14 375621 

Bolton W. 25 6 2 17 2951 20 

Wigan A. 25 4 7 14 2350 19 

League One 

Brentford v Oldham A. posp 

Chesterfield v Charlton A. posp 

Exeter C. v Sheff. Wed 2-1 

Hartlepool U. v Bournemouth 0-0 

Leyton O. v Huddersfield posp 

Milton Keynes v Bury posp 

Rochdale v Notts County posp 

Sheff. Utd. v Wycombe W 3-0 

Stevenage v Carlisle U. posp 

Tranmere R. v Preston NE posp 

Walsall v Colchester posp 

Yeovil v Scunthorpe posp 

League Two 

Accrington v Oxford U. posp 

Wimbledon v Bradford C. posp 

Barnet v Swindon T. posp 

Bristol R. v Morecambe 2-1 

Burton v Gillingham posp 

Crawley v Aldershot T. posp 

Dagenham v Northampton T. posp 

Hereford U. v Cheltenham 1-1 

Macclesfield v Plymouth A. posp 

Port Vale v Crewe Alexandra posp 

Torquay U. v Shrewsbury 1-0 

Southend v Rotherham 0-2 

Kif Jinsabu 

45 

Man Utd v Liverpool 2-1> Wayne Rooney (Nru.10) jeg[leb lil Pepe Reina g[all-ewwel goal tar-Red Devils (Reuters) 

b’Fulham jag[mluhom tnejn 

minn awtogol tal-goalkeeper 

tal-Potters, Thomas 

Sorensen, li sekondi qabel 

kien wettaq save kbir fuq xutt 

ta’ Clint Dempsey. Il-goal 

tal-bandiera g[al Stoke wasal 

minn Ryan SHAWCROSS 

fuq azzjoni ta’ korner. 

STADIUM OF LIGHT: 

Goal skurjat minn Thierry 

HENRY fil-[in mi]jud ta 

reb[a prezzju]a lil Arsenal fuq 

Sunderland, li sofrew l-ewwel 

disfatta kemm ilhom ta[t ilgwida 

ta’ Martin O’Neill. 

Kienu Sunderland li fet[u liskor 

fis-70 minuta meta ddifensur 

tal-Gunners, Per 

Mertesacker, ma kkontrollax 

il-ballun, u James McLEAN 

approfitta mis-sitwazzjoni. 

I]da l-Black Cats gawdew ilvanta;; 

g[al [ames minuti 

biss, b’Aaron RAMSEY 

idawwar g[al ;ewwa x-xutt 

ta’ Tomas Rosicky, u b’Henry, 

li kien da[al b[ala sostitut, 

ji]gi//a d-difi]a ta’ 

Sunderland biex jikkonverti lkross 

ta’ Andrey Arshavin. 

LIBERTY STADIUM: 

Norwich City dawru telfa 

f’reb[a fi spazju ta’ 18-il 

minuta meta fit-tieni taqsima 

skurjaw tliet darbiet minn 

Grant HOLT (47, 63) u 

Anthony PILKINGTON (51) 

wara li Danny GRAHAM 

kien kiseb il-vanta;; 

temporanju g[all-Iswans. Irri]ultat 

ifisser it-tieni telfa 

g[al Swansea f’darhom millbidu 

tal-league, bi Graham 

jiskorja penalty tliet minuti 

mit-tmiem, li g[amel l-iskor 

aktar rispettabbli. 

WHITE HART LANE: 

Tottenham Hotspur komplew 

bil-mument ma;iku tag[hom 

meta ;abu fix-xejn lil 

Newcastle United. Il-goals 

ta’ Spurs fir-reb[a netta ta’ 5- 

0 waslu minn Benoit 

ASSOU-EKOTTO, Luis 

SAHA (2), Niko 

KRANJCAR u Emmanuel 

ADEBAYOR, bit-team ta’ 

Londra jsa[[a[ postu fittielet 

post tal-klassifika. 

Ri]ultati u klassifika 

The Championship 

Barnsley v Birmingham C. posp 

Crystal P. v Doncaster R. posp 

Hull C. v Bristol C. 3-0 

Ipswich T. v Middlesboro 0-0 

Leeds U. v Brighton 1-2 

Leicester C. v Cardiff C. 2-1 

Millwall v Derby County 0-0 

Nottingham F. v Watford 1-1 

Peterborough v West Ham posp 

Reading v Coventry 2-0 

Southampton v Burnley 2-0 

Blackpool v Portsmouth 1-1 

L R D T S K Pt 

West Ham 29 17 5 7 46 30 56 

Southampton 30 16 7 7 53 31 55 

Birmingham 29 14 8 7 47 27 50 

Cardiff City 30 13 11 6473550 

Blackpool 30 13 10 7 49 37 49 

Hull City 29 15 4 10 31 25 49 

Reading 29 14 6 9 37 27 48 

Brighton 30 14 6 10 3431 48 

Middlesboro 29 12 11 6333047 

Leeds Utd 30 13 6 11 48 44 45 

Burnley 30 13 5 12 423644 

Leicester 30 11 9 10 403442 

Derby C. 29 12 6 11 33 36 42 

Crystal P. 29 10 9 10 272839 

Barnsley 29 11 6 12 424639 

Watford 30 9 10 11 33 41 37 

Portsmouth 29 9 8 12 3331 35 

Peterboro 29 9 7 13 464834 

Ipswich 29 10 4 15 465734 

Millwall 30 7 9 14 283930 

Bristol City 30 8 6 16 254430 

Notts Forest 29 7 4 18 234725 

Doncaster R 28 6 6 16 234524 

Coventry 30 5 7 18 264322 

Premier Sko//i] 

Dunfermline v Rangers 1-4 

Celtic v Inverness C.T. 1-0 

Hibernian v Aberdeen 0-0 

Kilmarnock v Hearts 1-1 

St. Johnstone v Dundee Utd 1-5 

St. Mirren v Motherwell 0-0 

I Div. 

Ayr Utd v Queen of the S. 1-1 

FC Dundee v Hamilton 2-2 

Greenock M. v Falkirk 0-0 

Livingston v Partick T. 3-1 

Raith R. v Ross C. 1-1 

II Div. 

Albion Rovers v East Fife 1-1 

Brechin City v Airdrie 1-1 

Cowdenbeath v Stirling A. 4-1 

Forfar Athletic v Arbroath 2-4 

Stenhousemuir v Dumbarton 1-2 

III Div. 

Alloa A. v Berwick 0-1 

Annan A. v Elgin City 1-1 

Clyde v East Stirling 3-0 

Peterhead v Stranraer 1-1 

Queen’s P. v Montrose 5-0

46 


Arjen Robben ta’ Bayern jipprova jiskorja kontra l-goalkeeper ta’ Kaiserslautern, Kevin Trapp 

BUNDESLIGA 

Dortmund jibqg[u 

fl-ewwel post 

I/-Champions, Borussia 

Dortmund, ]ammew i]-]ew; 

punti vanta;; li kellhom f’ras 

il-klassifika tal-Bundesliga 

b’reb[a, 1-0, kontra Bayer 

Leverkusen hekk kif ir-rivali, 

Bayern Munich, g[elbu lil 

Kaiserslautern 2-0 u baqg[u 

i]ommu l-pass mag[hom. 

Dortmund skorjaw e]att 

qabel il-mistrie[ meta linternazzjonali 

:appuni], 

Shinji Kagawa, irre]ista g[al 

da[la ta’ ]ew; difensuri u 

b’azzjoni personali xe[et 

b’mod intelli;enti fix-xibka 

minn angolu diffi/li. 

Ir-ri]ultat po;;a lil Dortmund 

b’46 punt, tnejn aktar minn 

Bayern, waqt li Leverkusen 

baqg[u fis-sitt post b’31 punt u 

xejn ma jidhru fil-forma hekk 

kif din il-;img[a tirritorna /- 

Champions League bl-ewwel 

leg mir-round tal-a[[ar 16 fejn 

imisshom kontra l-holders, 

Barcelona. 

L-aqwa skorer tal- 

Kampjonat, Mario Gomez, 

po;;a lil Bayern fil-vanta;; 

wara sitt minuti b’daqqa ta’ ras 

meta skorja t-18-il goal tieg[u 

dan l-ista;un, u Thoma Mueller 

irdoppja b’daqqa ta’ ras o[ra 

man-nofs sieg[a log[ob. 

VFB Stuttgart ;abu fix-xejn 

lil Hertha Berlin b’g[axar 

players u reb[ulhom 5-0, 

b’erba’ goals jaslu fl-ewwel 41 

minuta, u issa post il-kow/ ta’ 

Hertha, Michael Skibbe, jinsab 

fil-periklu wara l-[ames telfa 

f’[ames partiti sa minn meta [a 

t-tmexxija tat-tim. Hertha issa 

ni]lu fil-15-il post, ]ew; punti 

fuq iz-zona relegation. 

Il-kow/ Markus Babbel, li 

tke//a minn ma’ Hertha Berlin 

f’Di/embru, [aseb li kien se 

jkollu debutt b’reb[a fuq ilbank 

ta’ Hoffenheim, imma fid- 

90 minuta, Werder Bremen 

kisbu d-draw, 1-1, b’goal ta’ 

Marko Arnautovic. 

Ri]ultati 

B. Munich v Kaiserslautern 2-0 

B. Dortmund v B. Leverkusen 1-0 

B. M’gladbach v Schalke 3-0 

Mainz v Hanover 96 1-1 

Stuttgart v Hertha B. 5-0 

W. Bremen v Hoffenheim 1-1 

Wolfsburg v Freiburg 3-2 

Illum 

FC Augsburg v Nuremberg 

Cologne v Hamburg SV 


B. Dortmund 21 14 4 3 46 14 46 

B. Munich 21 14 2 5 49 14 44 

Schalke 04 21 13 2 6 46 28 41 

B. M’bach 21 13 4 4 34 12 43 

W. Bremen 21 9 6 6 34 35 33 

B. Leverkusen 21 8 7 6 28 28 31 

Hanover 96 21 7 10 4 23 25 31 

VfL Wolfsburg21 8 3 10 27 38 27 

VfB Stuttgart 21 7 5 9 31 28 26 

Hoffenheim 21 6 7 8 23 25 25 

Cologne 20 7 3 10 29 40 24 

Mainz 21 5 8 8 29 35 23 

Hamburg SV 20 5 8 7 25 34 23 

Nuremberg 20 6 3 11 19 31 21 

Hertha Berlin 21 4 8 9 25 36 20 

Kaiserslautern 21 3 9 9 15 26 18 

FC Augsburg 20 3 8 9 19 33 17 

Freiburg 21 4 5 12 27 47 17 

TAZZA DAVIS 

L-I]vizzera eliminati 

L-Istati Uniti eliminaw lill- 

I]vizzera mit-Tazza Davis 

meta marru 3-0 minn fuq. 

John Isner lag[ab l-a[jar 

log[ba fil-karriera tieg[u u 

g[eleb lil Roger Federer. 

Din kienet l-ewwel telfa g[al 

Federer fi 15-il log[ba mit- 

Tazza Davis. Anki r- 

Repubblika ?eka g[elbu lill- 

Italja 3-0, waqt li Spanja wkoll 

eliminaw lil Kazakhstan u l- 

Ar;entina lill-:ermanja.

SPORT 

minn Simon Farrugia 

..................................... 

Hibernians kisbu tliet punti 

o[ra biex komplew g[addejjin 

bir-reb[ wara li g[elbu lit-tim 

fil-forma ta’ Mosta. Kienet 

log[ba diffi/li g[at-tim minn 

Ra[al :did minkejja li kienu xi 

ftit a[jar mill-avversarji. B’din 

ir-reb[a, Hibernians naqqsu ddistakk 

minn ma’ Valletta g[al 

punt wie[ed biss biex issa 

jo[olqu aktar pressjoni fuq il- 

Beltin, li llum g[andhom test 

diffi/li kontra B’Kara. 

Mosta kellhom moral g[oli 

wara li fl-a[[ar log[ba g[elbu 

lil Floriana, 2-1, u dan kien irraba’ 

ri]ultat po]ittiv g[at-tim 

immexxi minn Steve D’Amato. 

I]da g[al din il-log[ba diffi/li 

kontra Hibernians, huma 

kellhom neqsin lil Adrian 

permezz ta’ Dos Santos, li 

Borg, 

Dyson Falzon, Ian 

qassam g[an-nofs fid- 

Zammit, 

Kurt Magro u Florent 

direzzjoni ta’ Lima, li 

Raimy. 

Din kienet ir-raba’ reb[a 

inkredibbilment minn ta[t il- 

konsekuttiva g[al Hibernians 

lasta spara ferm g[oli. 

wara s-su//essi fl-a[[ar 

Hibernians fet[u l-iskor fid-9 

minuta, 

log[biet kontra 

fejn g[al cross ta’ 

Tarxien, 

{amrun u Qormi 

Herrera da[al b’mod perfett 

ANDREW COHEN, li b’daqqa 

rispettivament. G[alihom, ta’ 

Clayton Failla kien sospi] biex 

ras stupenda sab ir-rokna 

tax-xibka. 

kien Steve Pisani li beda floku. 

Fl-ewwel round Hibernians 

Hibernians kienu l-a[jar fl- 

kienu reb[u 2-0 biex b’hekk 

ewwel mumenti tal-log[ba, 

il- 

Pawlisti kisbu double fuq 

i]da aktar ma beda jg[addi l- 

il- [in, Mosta aktar bdew jid[lu 

Mostin. 

fil-log[ba. 

Appena ]ew; 

Biex ma’ kinitx 

minuti, 

Hibernians fuq l-attakk 

sorpri]a meta fit-23 minuta 

huma kisbu l-goal tad-draw. 

BOV PREMIER 

2BALZAN Y. (0) 

F. Tabone, C. Ciantar, R. 

Forace, Y. Camilleri, B. Guga, 

J. Pace McDonald, B. Bondin, 

N. Tasic, G. Bonello, M. 

Oeyanou, L. Micallef 

Sost: A. Eviparker flok B. 

Bondin 70 min, M. Ciantar flok 

L. Micallef 77 min, M. Borg 

flok G. Bonello 86 min 

2FLORIANA (1) 

M. Bartolo, E. Akoto, O. 

Bugeja, M. Micallef, D. Pisani, 

P. Doffo, J. Borg, I. Woods, M. 

Licari, A. Grabowski, J. 

Mintoff 

Sost: A. Da Silva flok M. 

Licari 46 min, C. Caruana flok 

A. Grabowski 68 min, J. Borg 

flok I. Woods 80 min 

Imwissija – Bonello, Deyanov, Pace Mc Donald, Ciantar (B), 

Akoto, Woods, Bugeja, Borg (F) 

Tke//ew – Bartolo (F), Ciantar (B) 

Skurjaw – J. Borg 24 min, A. Da Silva 72 min (F), M. Ciantar 78 

min, 93 min (B) 

Referee – Alan Mario Sant 

il-mument Player tal-Log[ba – P. Doffo (Floriana) 

}ew; goals skurjati minn Miguel Calcado, i]da laqg[u lura lil Jamie Pace 

Ciantar fl-a[[ar 12-il minuta taw u lil Forace. Mill-banda l-o[ra, Floriana 

punt importanti lil Balzan meta kienu ming[ajr Cassar, Sodje u Paris, 

kollox deher mitluf g[at-tim immexxi bil-barrani Akoto jirritorna wara 

minn Ivan Zammit. Sakemm da[al sospensjoni. Floriana reb[u bl-ewwel 

Ciantar, Floriana kienu fil-vanta;; round, 3-1, u eliminaw lill-istess Balzan 

ta’ ]ew; goals; imma goal appena b’goal uniku fl-a[[ar round tal-U*Bet 

[ames sekondi mid-d[ul tieg[u u FA Trophy. 

ie[or fl-a[[ar minuta tal-[in mog[ti Fis-7 minuta, free-kick insidju] ta’ 

]ejjed salvaw ir-ri]ultat g[all- Deyanov ;ieg[el lil Bartolo jdawwar 

Youths. 

fuq il-lasta f’corner, u fit-22 minuta 

I]-]ew; timijiet kienu ;ejjin minn kienu Balzan g[al darb’o[ra permezz 

telfa fl-a[[ar [ar;a tag[hom, meta ta’ Deyanov, li feta[ fuq Micallef, li 

Balzan tilfu bil-kbir kontra B’Kara, 4-0, da[al wa[du fil-kaxxa i]da qabbe] ftit 

filwaqt li Floriana tilfu 2-1 kontra g[oli fuq il-lasta. 

Mosta meta ;arrbu goal fil-[in mog[ti }ew; minuti wara, Floriana fl-ewwel 

]ejjed – telfa li ;abet fi tmiemha l-mixja attakk tag[hom fet[u l-iskor meta kien 

po]ittiva tal-[odor. free-kick ta’ Doffo li [oloq paniku fil- 

Il-coaches rispettivi kellhom ilkaxxa ta’ Balzan, b’JOSEPH BORG 

problemi tag[hom fejn g[al Balzan iqabbe] minn fuq Tabone. Balzan damu 

kien hemm in-nuqqas ta’ Francica u biex wettqu reazzjoni. I]da sitt minuti 


Ir-raba’ reb[a konsekuttiva g[al Hibernians 

Herrera ta’ Hibs attakkat minn Martinelli u mdawwar minn Grech u Ossok (Ritratti> Trevor Sollars) 

Kibona qassam lura lejn 

Martin, bil-cross tieg[u jsib lil 

OBINNA OBIEFULE, li 

kompletament ]markat, bir-ras 

g[eleb lil Muscat. 

Hibernians in[asdu minn dan 

il-goal u damu ftit ma qag[du. 

Minkejja dan, [ames minuti 

minn tmiem l-ewwel taqsima, 

huma re;g[u kisbu l-vanta;;. 

:irja tajba g[an-nofs ta’ 

Edison Luis Dos Santos, li 

twaqqa’ minn Ossok, bil-ballun 

jasal g[and JACKSON LIMA, 

li minn tarf il-kaxxa venven 

xutt g[ar-rokna tax-xibka li 

kien impossibbli g[al Debono 

li jil[aq. 

Fit-tieni taqsima, ir-ritmu 

ma’ kienx elevat daqs l-ewwel 

[amsa u erbg[in minuta, biex 

fit-62 minuta xutt minn barra lkaxxa 

ta’ Cohen g[adda ftit 

g[oli. U [ames minuti wara, 

fuq in-na[a l-o[ra kien hemm 

;irja tajba ta’ Obiefule, li da[al 

fil-kaxxa u hekk kif kien [a 

jikkonkludi, Pearson ikklerja 

b’mod meqjus f’corner. 

Il-log[ob ]vol;a l-aktar 

f’nofs il-ground u kien biss 

erba’ minuti mit-tmiem li 

kellna azzjoni o[ra denja minn 

Cohen, li ttanta xortih b’xutt 

minn barra l-kaxxa, li Debono 

salva b’diffikultà. 

mill-mistrie[, huma resqu vi/in, u kien 

Deyanov li qassam lejn Lydon Micallef 

u dan, wara li evita lil Akoto, 

ikkonkluda, bil-goalkeeper Bartolo 

isalva. 

G[at-tieni taqsima Floriana da[[lu lil 

Da Silva flok Licari u dan kien iddebutt 

g[all-player Bra]iljan. Fis-56 

minuta, Da Silva qassam fit-tul lejn 

Grabowski, li fuq il-;irja g[adda liddifi]a 

ta’ Balzan, i]da kkonkluda ftit 

barra minn qag[da angolata. Fuq inna[a 

l-o[ra, mas-70 minuta, kien hemm 

free-kick ta’ Deyanov li Bartolo salva 

mal-art. 

Floriana irduppjaw 18-il minuta mittmiem, 

fejn kien Mintoff li g[adda mallina 

tal-lemin u tefa’ cross fil-kaxxa 

b’Yessous Camilleri jonqos li jikklerja 

u mill-vi/in b’lasta vojta ALANDSON 

DA SILVA po;;a l-ballun fix-xibka. 

BOV PREMIER 

47 

2HIBERNIANS (2) 

M. Muscat, E. Herrera, J. 

Pearson, A. Xuereb, R. Soares, 

A. Cohen, B. Kristensen, S. 

Pisani, J. Lima, J. Vandelannoite, 

L.E. Dos Santos 

Sost: M. Dias flok L.E. Dos 

Santos 74 min 

1MOSTA (1) 

J. Debono, K. Farrugia, L. 

Martinelli,Y. Ossok, S. Grech, 

A. Cini, J. Bajada, P. Mirceta, 

G. Martin, Z. Kibona, O. 

Obiefule 

Sost: T. Vella flok G. Martin 

72 min 

Imwissija – Kristensen, 

Pearson (H), Farrugia, Martin, 

Mirceta, Martinelli (M) 

Skurjaw – A. Cohen 9 min, 

J. Lima 40 min (H), O. 

Obiefule 23 min (M) 

Referee – 

il-mument 

Mario 

Player 

Apap 

tal-Log[ba 

– A. Cohen (Hibs) 

Kif Jinsabu 


Valletta 19 15 3 1 45 1548 

Hibs 20 14 5 1 49 1547 

Floriana 20 12 4433 1840 

Birkirkara 19 9 2 8 27 23 29 

Sliema 20 6 11 3292329 

Balzan Y.* 20 8 4 8 27 32 28 

Qormi 20 8 2 10 333326 

Mqabba 20 5 5 10 243420 

Mosta 20 5 5 10 203320 

{amrun S.* 20 4 4 12 2447 16 

Tarxien R. 1943 12 2340 15 

Marsaxlokk 19 32 14 2243 11 

*Balzan 2-0 vs {amrun wara protest 

Is-sostitut Ciantar l-eroj g[al Balzan Youths 

Da Silva 

ta’ Floriana 

jiskorja 

fid-debutt 

tieg[u 

kontra 

Balzan 

Youths 

I]da Balzan kellhom [sibijiet o[rajn, 

u fit-78 minuta naqqsu d-distakk meta 

wara azzjoni ta’ corner, id-difi]a ta’ 

Floriana naqset li tikklerja b’MIGUEL 

CIANTAR appena ftit sekondi filground 

ikompli g[al ;ewwa minn ta[t 

il-lasta. Fl-istess azzjoni tke//a lgoalkeeper 

ta’ Floriana, Bartolo, g[al 

foul bla ballun fuq Tasic. 

Il-log[ba issa saret aktar interessanti 

u seba’ minuti mit-tmiem, minn cross 

ta’ Eviparker il-goalkeeper Borg 

anti/ipa lil Miguel Ciantar. 

Fis-87 minuta tke//a Clifton Ciantar 

g[at-tieni karta safra wara foul fuq 

Mintoff, u meta kollox deher li Floriana 

kienu se jiksbu t-tliet punti fl-a[[ar 

minuta tal-[in mog[ti ]ejjed, kien Pace 

li qassam lejn MIGUEL CIANTAR, li 

b’xutt angolat sab ir-rokna tax-xibka 

g[ad-draw drammatiku.

IL - MaltaRightNow.com

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?