4.4.3 monacemTa xelmisawvdomoba‘’zogierT qveyanas ar surs wyalTan dakavSirebuli monacemebis gaziareba,vinaidan am informacias kondfidencialurad Tvlis’’ (xadka, n.s., BBC axaliambebidan. 2010)zedapiruli wylebis xarisxis monacemebi da informacia xelmisawvdomiunda iyos ara mxolod samizne gadawyvetilebis mimReb pirTaTvis, aramedsxva momxmareblebisaTvis da, zogadad, sazogadoebisaTvis. Tumca zogierTqveyanaSi kanoni zRudavs zedapruli wylis Sesaxeb informaciissajaroobas an ar arsebobs am sakiTxis damaregulirebeli sakanonmdeblonormebi. arsebobs mravali gza, romelTaA meSveobiTac SeiZlebazedapiruli wylebis Sesaxeb informaciis misawvdomobis regulireba.(moxsenebebi, eqselis failebi, monacemTa bazebi, integrirebulisainformacio sistemebi, geografiuli sainformacio sistemebis rukebi daa.S.) dReisaTvis arsebobs Sida monacemTa bazebis mravali platforma.yvelaze martivi monacemTa bazaa stendebi, romlebic SeiZleba adekvaturiiyos zedapiruli wylebis monitoringis mcire programebisaTvis.monitoringis kompleqsuri programebisaTvis ufro Sesaferisia sinjebisaRebis mravali adgilis da/an wylis xarisxis parametris amsaxveliinformacia. Zalian didi monacemTa bazebi xSirad iyenebs ORACLE-s,rogorc platformas, romelic ufro Sesabamisia internetiTxelmisawvdomad. aseT bazebSi monacemebi, metamonacemebi da sxva qvemdebareinformacia ganTavsebulia saTanado cxrilebis saxiT, romlebic moicavssadguris informacias, sinjebis Sesaxeb informacias, gamoyenebulimeTodebis, analizisa da xarisxis kontrolis Sesaxeb informacias.monacemTa bazebis am tipebSi monacemebi mravali sxvadasxva gziT SeiZlebaiyos organizebuli imis mixedviT, Tu rogor unda moxdes maTi gamoyeneba(warmosadgeni analizis tipebi). garda amisa, zedapiruli wylebis xarisxismonitoringis programaze pasuxismgebelma pirebma unda gaiTvaliswinonmonacemebis _ rogorc zedapiruli wylebis xarisxis monitoringisprogramis sayovelTao monacemTa menejmentis nawilis _ sxva monacemTabazebSi gadagzavnis moTxovna, rogoricaa centraluri kadastri,saxelmwifo monacemTa bazebis saagento an saerTaSoriso monacemTa bazebi(evrokavSiri, gaerTianebuli erebis evropis ekonomikuri komisia (UNECE)euTo da a.S.). (ix. naxati 14)zedapiruli wylebis monitoringis programis Seqmnis dawyebisas,aucilebelia ganisazRvros, romeli monacemi iqneba xelmisawvdomi da rasaxiT. xSir SemTxvevaSi, saxelmwifo an mosazRvre qveynebis doneze,xelmisawvdomia mxolod rukebis saxiT mowodebuli gaerTianebulimonacemebi an informacia. zogadad, rekomendebulia monacemebisa dainformaciis xelmisawvdomobis momxmarebelTa Soris diferencireba, e.w.“privilegirebuli misawvdomobis” meSveobiT. (ranJireba gadawyvetilebismimRebi pirebidan – sazogadoebis farTo fenebamde; ix. naxati 14)40
naxati 13 evropis wylis informaciis sistemasTan SeerTeba internetismeSveobiT5. monitoringis programis Sefasebagadawyvetilebis mimReb pirTa qcevaze zedapiruli wylebis monitoringisSedegebis zegavlenis Seswavla monitoringis praqtikosebs uzrunvelyofsinformaciiT, romlis gamoyenebac SeiZleba droTaA ganmavlobaSi,zedapiruli wylebis monitoringis strategiis dasaxvewad dagasaumjobeseblad. Tumca amgvari samuSaos Catareba martivi ar aris. arcise advilia imis gazomva da Sefaseba, ramdenad cvlis monitoringisSedegebi gadawyvetilebis mimRebTa qcevas. signalebi, romlebicmonitoringis strategiis muSaobis Sesaxeb iZleva niSans, zogjer ZalianumniSvneloa da gadawyvetilebis mimReb pirTa qcevasa Tu ganwyobaSimonitoringis muSaobis Sedegad GgaCenili mxolod Zalze mciresimptomebis saxiT vlindeba. rogorc zedapiruli wylebis xarisxismonitoringis programis SefasebiTi procesis nawili, SesaZloa gaCndesSemdegi kiTxvebi, romelTa gamoyenebac SesaZlebelia gadawyvetilebismimRebTa qcevaSi momxdari cvlilebebis Sesaswavlad:• uTxoviaT Tu ara TqvenTvis gadawyvetilebis procesSi monawileobismiReba an im komisiebisa da eqspertTa jgufebis Sekrebebze daswreba,romlebic strategiul gadawyvetilebebs SeimuSaveben?• pasuxoben Tu ara Tqvens satelefono zarebs is pirebi, romlebicpolitikis gansazRvrasa da gadawyvetilebis miRebaSi sakvanZofigurebs warmoadgenen?• eswrebian Tu ara isini Tqvens Sexvedrebs?• gamoqveynda Tu ara bolo periodSi adrindelze ufro metiinformacia da statiebi wyalTanA dakavSirebul sakiTxebze?• uTxoviaT Tu ara TqvenTvis monitoringis Sedegebis gacnoba?41