RELAZIUN DL ANN FINANZIAR 2011 - Cassa Raiffeisen Val Badia

44 45RELAZIUN 2011ann finanziarLA CASSA TLA STAMPA TL 2011La Cassa Raiffeisen Val Badia àinće ia por l’ann 2011 albü na bonapresënza tla stampa. L’ativitéd’informaziun se tol dant dainformè sura argomënċ finanziarsy de consulënza en general. Nabona presënza dl'ativité dla CassaRaiffeisen tla stampa é inće liadaa prinzips de comunicaziun ymarketing che porta pro a renforzè lastrotöra aziendala y la presënza dlaCassa Raiffeisen te nosc raiun.Sot a chësc aspet àn ćiarè da portèdant, tres la rubrica Eurobarometer,tematiches atuales y d’interèsgeneral che é gnüdes publicadestl foliet La Usc di Ladins. Plü avisaà la Cassa Raiffeisen te chëstarubrica afrontè chëstes tematiches:le ressanamënt energetich difabricaċ y le bonus de cubatöra tl2011; previdënza integrativa – midavagn y mia ponsiun; i indicadusde rentabilité tl'impresa; le fond dlaponsiun davert; programè bun leplann finanziar por la pröma ćiasa;i contribuć y les alisiraziuns por lapröma ćiasa; mëte ia bun i sparagns;sparagné – l’importanza de mëteman bele da jogn; economia y marciàfinanziars; limitaziuns di paiamënćcun contanć.La rubrica Euro TV, magazinnd’economia tla Rai TV Ladina, nes àdè na bona presënza tla televijiunladina, olache la Cassa Raiffeisen àportè ite argomënć desvalis d’atualitéy d’interès general. Düć i contignüs yles informaziuns reportades é gnüsarjignà ca dai impiegać dla CassaRaiffeisen Val Badia.Evënć dla Cassa Raiffeisen Val Badiasciöche p.ej. l’assemblea generala, leconcurs internazional de dessëgnsy i.i. é inće gnüs publicà tla stampalocala tres la Usc di Ladins.Tröpes informaziuns sura sorviscmetüs a jì ia por l’ann, p.ej. le sorviscde consulënza sura l'arpejun, le dërtde familia, le sorvisc de consulënzacun le ”Sozialer Beratungsring” vëgninće comunicades tres radio y/o tresle portal www.valbadiaonline.it.Tl Raiffeisen Magazin che é gnü foracun 6 ediziuns tl 2011 ciafa soci ytliënċ vigni dui mëisc informaziuns depröma man sön argomënċ finanziarsy generai de gran atualité. Tresle Raiffeisen Magazin à la CassaRaiffeisen recordè deplü iadi ia porl’ann la gran ativité de sponsoring yde sostëgn ales uniuns de volontariatche laora tla Val Badia y te Fodom.Olâ ciafi pa informaziuns?Le mioramënt energetich di frabicaã y lebonus de cubatöra de 200 m³ tl ann 2012Sparagné cuta - contribuã y inzentivaziuns por mioramënt energetich di fabricaãpor costruziuns esistëntes - standards damanà por costruziuns nöiesCostruziun de abitaziuns nöies:Por fabricać costruis danü tl ann 2012mëssel gni arjunt le standard energetichde Ćiasa Tlima dla categoria “B”,o dla categoria “A”. (Deliberaziun dla Juntaprovinziala n. 2189 di 30.12.2010 jüs bel in forzaala fin de merz dl 2011).Por ciafè le zertificat d’anuzamënt dlfrabicat nü él debjëgn de presentè lezertificat Ćiasa Tlima dla categoria“B”, o dla categoria “A”.La calcolaziun por le reconescimëntde “Ćiasa Tlima” mëss gnì lasciadafà da n tecnich che é da paié. La zertificaziunda pert dl’Agenzia “ĆiasaTlima” che denant fô debann por costruziunsnöies è sëgn da paiè.Cubatöra implü é na inzentivaziunpor costruziuns nöies (o demoliziuny recostruziun nöia – standards plüalć dal 2011 incà) tan inant che lesnormes dl plann urbanistich le conzed:2012“A” = + 10% / “B” = 0 %Ressanamënt energetich y bonusde cubatöra - Él meso da ingrandìn’abitaziun de 200 m³?Les normes de alisiraziun por le ressanamëntde frabicać é dër interessantessce l’intervënt vëgn programèbun y sc’an tëgn cunt dla cuta ch’anvëgn a paié demanco. Laprò röiel nbonus de cubatöra de 200 m³ sc’an podesmostrè danfora ch’al vëgn arjuntcun l’intervënt de ressanamënt energetichalmanco n standard de ĆiasaTlima “C”.Ince tl 2012 vél: cun la deliberaziunn. 37 di 17.01.2011 àv le guernprovinzial conzedü la realisaziun dena cubatöra implü pro le bonus beleesistënt de 200 m³. Tl caje de n ressanamëntenergetich de n frabicat,fajon fora le sotletët dl’abitaziun porfins abitatifs, po la cubatöra esistënta,bele realisada mo nia abitabla,gnì injuntada al bonus de 200 m³.Tan inant che an stà ite tles normesurbanistiches dla zona revardënta ytles destanzes dai confins, po chëstainzentivaziun implü consentì n intervëntvalgamia gran por l’abitaziunche vëgn ressanada.Por s’n’aprofité dl sparagn de cuta, dl“bonus de cubatöra” y dl’inzentivaziunnöia de cubatöra, vëgnel aconsiéda jì a tó na consulënza spezificay ćiarè che i profescionisć laóres bunadöm por arjunje i resultać ch’an semët dant.Atualmënter po le bonus de cubatörade 200 m³ gnì sfruté te n tëmp indeterminé.Implü pon sciöche bele dit,injuntè al bonus de 200 m³ la cuaabitabla bele realisada dlInće tl 2012 resta les alisiraziuns fiscalesdl 36% (lege 449/1997) che nénia por l’mumënt limitades tl tëmpChilò pon usufruì de na detraziun fiscaladl 36% sön na spëisa mascimade € 48.000 por intervënć desvalis derestrotoraziun de frabicać. Interessantél ch’al vëgn inće reconesciü ladetraziun por la cumpra o costruziundl garage/box por l’auto che alda prol’apartamënt (p.ej. pon inće usufruì dechësta detraziun pro la costruziun dena ćiasa privata nöia cun garage por lamedema spëisa mascima de € 48.000).La detraziun fiscala dl 36% (da partìsö sön 10 agn) ô dì: € 48.000 x 36% =max € 17.280 de cuta I.R.P.E.F. ch’anpo compensè y/o detrà dala cuta sölvadagn sön 10 agn = max € 1.728 porann.Por s’n’aprofité dla detraziun déssons’informè danfora prò le consulënt fiscalpor mët a ji la pratica.La detraziun fiscala I.R.P.E.F dl 55%vel inće tl 2012 (lege 296/2007)Le stat talian à bele aprovè cun la legefinanziara dl 2007 na prozedöra interessantay inovativa por podëi trà jöle 55% dles spëises sostignides por recualificaziunsenergetiches de frabicać(lege n. 296 di 27.12.2006). Chësta normavel inće por le 2012. Inufizialmënterpél che le guern ne uress nia plö renovèchësta incentivaziun por le 2013.Ince chilò él da se anuzè den consulëntpor mët a ji la pratica.Ći spëises pon pa trà jö:Gran pert dles spëises detraìbles reverda: l’istalaziun de panì che sfrüta l’energiade sorëdl por la produziunde ega ćialda la sostituziun de implanć vedli descialdamënt cun implanć nüs acondensaziun l’isolaziun di mürs, la sostituziunde finestres d’atres mosöres de de mëindra entitédagnora liades ala recualificaziunenergetica di frabicać.Por tan de agn alalungia pon pa tràjö dla cuta y fina ći soma?Atualmënter pon detrà le 55%. La detraziunfiscala por intervënć realisà tl2012 vëgn aplicada sön 10 agn.N stlarimënt da pert dl’Agenzia dles entradesdi 04.01.2011 ne lasciarà nia plütan saurì pro manires d’interpretaziunpor sburlé ite spëises de ampliamënt tlcaje de ressanamënt energetich de nfrabicat cun bonus de cubatöra sciöchei agn passà. La normativa dl 55% baiamâ de alisiraziuns por la “recostruziunfedela”. Uramai dötes les pratiches reverdanteschësta agevolaziun fiscalavëgn controlades dal Agenzia dles entrades.Lims de spëisa y alisiraziun fiscalaI.R.P.E.F. (L.296/2007) por sort deintervënt:catpon detrà al plü 100.000 € (55% de181.818,18);al plü € 60.000 (55% de 109.090,90 €)ćialt de sorëdl por le scialdamënt dl’egaal plü € 60.000 (55% de 109.090,90 €)30.000 (55% de 54.545,45 €);Pon inće ciafè contribuć provinziaidal ofize por le sparagn energetich?La Provinzia cunzed inant contribuća fond pordü dl 30% sön le costimëntreconesciü. La domanda mëss gnìpresentada dan le scomenciamënt dilaûrs. L’standard che an mëss arjunje èalmanco Ćiasa Tlima “C”.L’alisiraziun statala dl sparagn dla cutaI.R.P.E.F. 55% né nia plö cumulablacun contribuć da pert dla Provinzia.Porchël mësson programè bun l’intervëntde ressanamënt y tó la dezijiunsc’an ô damanè do öna o l’atra alisiraziun.I criters por i contribuć da pert dlaProvinzia – ofize sparagn energetich:Contribuć provinziai por costruziunsnöies realisades tl 2012:poscibilitè de contribut por implanć descialdamënt inovatifs (pellets, ziples, ygeotermia) ma sce la ciasa nöia ciafaràle zertificat Ćiasa Tlima “A” y sc’ara n’énia situada te na zona sorvida da telescialdamëntintres poscibilitè de contribut porimplanć solars de scialdamënt (panìsolars)degun contribut por isolaziuns di mürso dl tëtContribuć provinziai por costruziunsesistëntes – intervënć realisà tl’2012:En general ô chilò la Provinzia promöielaûrs sostanziai de ressanamënt energetichdi frabicać ch’ai arjunjes le standardĆiasa Tlima “C”.Sce cul ressanamënt dl fabricat ciafarànle zertificat Ćiasa Tlima “C” dà laProvinzia en contribut a fond pordüpor isolaziun de dötes les falzades,isolaziun dl tët, implanć de scialdamëntinovatifs a pellets, ziples,geotermie, implanć solars de scialdamënt(panì solars) y i.i.Por pröm mëssel gnì ressanè energeticamënterle frabicat che ciafa mâ ncontribut sc’al vëgn desmostrè y trasformète Ćiasa Tlima de standard “C”ala domanda mëssel gnì injuntè lacalcolaziun fata da n tecnich che desmostrasciöch’an röia cun l’intervëntde ressanamënt energetich a na ĆiasaTlima “C”Por la licuidaziun dl contribut conzedümëssel danter l’ater gnì presentèle zertificat final Ćiasa Tlima “C” relascèdal’Agenzia Ćiasa Tlima.Sc’an arjunj p.ej. cun l’intervënt deisolaziun dla ciasa (mürs/tët) ĆiasaTlima “C” pon inće presentè bele prola pröma domanda d’atres domandesp. ej.: implanć da scialdè cun energiesalternatives sciöche implant a pellets,lëgna y i.i.L’contribut a fond pordü è de 30% sönle costimënt reconesciü dala Provinzia– la spëisa minima è de 6.000,00 Euro+ i.v.a.Sënza zertificaziun Ćiasa Tlima vëgnciamò sovenzionè implanć solars porla produziun dl ega cialda (panì solars)pici laûrs de isolamënt ne vëgn nia plüsostegniFazit final:Les inzentivaziuns resta interessantesinće tl 2012 – por portè “a ciasa” düći früć vëgn i tliënć aconsia da s’informèadora assà y da se lascè aconsiéda esperć. Mâ cun na bona consulënza,coordinaziun y programaziun fataadora assà danter: partner bancar, consulënttecnich, consulënt fiscal, ofizidla Provinzia y l’Agenzia Ćiasa Tlimapodaran portè a ćiasa “i früć” dles alisiraziunsy i contribuć che dëida sparagnètl dagnì i cosć de scialdamënt.Ala Cassa Raiffeisen ti stal a cör dati dè sostëgn y consulënza ai tliënćy interessà. Tres la convenziun cunl’Agenzia Ćiasa Tlima ves pitunsetres la Cassa Raiffeisen n partnerpor na informaziun y consulënzade basa da pert de esperć che vëgna fà n surapost y Ves dà na prömainformaziun y consëis de basa porn ressanamënt energetich de Oscfrabricat.Tres la Cassa Raiffeisen podëiseinće presentè les domandes de contributa fond pordü al Ofize sparagnenergetich dla Provinzia de Balsan.Por ći che reverda informaziunssura le sparagn de cuta I.R.P.E.F.vara da se informè y da se lascèaconsié dal consulënt fiscal.Por les prömes informaziuns debasa podëise tó sö contat pro viginiportina dla Cassa RaiffeisenVal Badia o contatè diretamënterThomas Pescollderungg Telefon0471/831454 – 338/1807080thomas.pescollderungg@raiffesen.itĆiasa a Pedraces cun ressanamënt energetich y bonus de cubatura “Ćiasa clima C”Foto studio nagler-naglerĆiasa nöia a La Val “Ćiasa clima gold+” Foto studio nagler-naglerThomas PescollderunggInformaziuns ciafun incKlimahausmesse 2012 cBalsan dal 26 al 30.01.2Por les families vëgnel mziun particolara denommaHaus for Family” chla domënia ai 29.01.201I mituns dai 3 ai 15 atarà impara n dessëgntema “Wohnen in deversi modi di abitarda svilupè sön na pda dè jö prò la cassati pormetarà ai genide vijitè debann laHaus2012 la dumën21nr. 18 / 13 de mwww.lauscdiladins.comLa Ila - Te n salamënt dla Ćiasade Cultura tóch y plëgn defunzionars dla Cassa RaiffeisenVal Badia y sü tliënć dla Val Badiay da Fodom él gnü desfiré lareuniun anuala de chësta aisciöda,y chësc le vëndres sëra ai 29 d’aurì.Le presidënt dla Cassa AlfonsPezzei à podü dè le bëgnodü cunn pinsier che sona bun: “Podëipresentè n bun bilanz do n annfinanziar nia tan saurì respidlëiaen gran pert la bona situaziun delaur y i resultać positifs de granpert dles aziëndes y dites che laoratla Val Badia y te Fodom; al é nsëgn che al é stè na bona situaziunde laur en general y che lesaziëndes y dites é por la maiù pertsanes y solides.”Le numer di mëmbri dla CassaRaiffeisen Val Badia é stè ala findl ann passè de 1.819. dan diescagn êl ćiamò de 1.217. La maiùsona dla turta tol ite la categoriadi “dependënć” cun 431, spo chëradi privać cun 407; do vëgnel chëradl turism cun 273 y l’artejanat cun265; le laur da paur à “ma” plü 174mëmbri, i pensionà mëmbri é 130.La Cassa Raiffeisen tin tröp sönsü mëmbri, n slogan é: “I mëmbridëida realisé - Adöm sunse stersc.Ara va da fà tröp, y tröp se mëtapost. I portun la responsabilitépor nosc ambiënt y i ti dun formaal dagnì. Ajache la crëta y i valursliëia.”Do le salüt dl presidënt él spognü les relaziuns dl diretur HubertObwegs y revisur di cunćFortunato Verginer. I mëmbripresënć à aprovè düć a öna i cunćmetüs dant. Dedô él inće gnüpresentè la plata nöia internet dlabanca, da ciafè ala misciun www.valbadiaonline.it y trat fora spo laola dla fortüna por la jita dimëmbri. Dla cornisc musicala àfistidié n cuartet dla valada destrumënć a fle y vidora.Intervista al direturHubert ObwegsLa Usc: La reuniun dla CassaRaiffeisen Val Badia fej inćedagnora gnì a löm cô che la ValBadia se sta al momënteconomicamënter. Sön ćianalises y stüdi podëise pa sebasé?Hubert Obwegs: “Nosta Cassaà a desposiziun n gran patrimonede dać sön l’economia dla valada.Chisc vëgn da nos analisà y agregày te na te’ forma inće metüs adesposiziun dla jënt. I oressrecordè chilò le gran stüde sön lesetur turistich de nosc raiun fat tlann passè y presentè ai operadusdl setur, olache al é gnü analisé ibilanc di hotì a 3, 4 y 5 stëres ylaurè fora i valurs mesans. Chëscstüde é de gran interes y valur porle setur, vigni operadù à insciö namosöra por söa aziënda.”Osta banca à dè fora tl 2010le 8,26% de euro implü descocredić respet al ann denant.Ćiodì pa? Él stè plü domandes,o ëise os albü la mania plü leriaco i agn denant?“I criters por partì fora i credićn’é nia mudà sostanziamënter tiultimi agn. Al é intres stè y romagninant nosc interes y compit da dèfora credić olache al vëgn cheriévalur, y chësc po ma ester, sce ledespaié jö le credit é tlesposcibilitês dl tliënt. Les domandesé gnüdes plü co ater porrestruturaziuns y ressanamënćenergetics, costruziun de prömesćiases y nezescitês de licuidité dlesaziëndes. Nos n’ùn nia sforzé laconzesciun di credić, mo ma ćiarèda acontenté les nezescitês denosta economia. Sce la chersciüdaé stada da nos maiù, spo ôl dessigüdì che la jënt nes à dè la crëta ynosc sorvisc é gnü aprijé.”Tan stabila é pa pordërtl’economia tla Val Badia y deconsueguënza la situaziun debëgnester?“La stabilité de nosta economialocala é liada al turism te nostavalada y al’ocupaziun plëna. Nosùn n turism de gran cualité che àtignì bun inće ti momënć dedificolté economica. La desfida dldagnì é dessigü chëra da svilupéinant la cualité te chësc setur y damantignì o aumentè les presënzesturistiches arjunjon ćiamò deplüinće i marćià nia tradizionai.”Sce an i ćiara a osta relaziunsöl ann 2010 spo dàl al edl chei deponimënć é carà, y chësc porle pröm iade almanco dal 2000incà, ćiodì pa?“I deponimënć complessifs ditliënć (deponimënć te banca plütitui) é chersciüs dl 3,54%, mo ideponimënć primars (sön cunć,libri de sparagn, yii.) é jüs jö dl0,78%. Chësc ultim valur édeterminant por la conzesciun decredić. Nos ne podun nia conzedeplü credić co ći che i n’ùn niadeponimënć. Chilò vëgn ladesponibilité intres mëndra, ćiche portarà a na maiù ćerna yatenziun pro le dè fora credić.”Tan important él pa por ostabanca da curì le 35-40% dlsorvisc assiguratif che vadebujëgn tla Val Badia?“Curì le debojëgn deassiguraziun y avëi sozi y tliënćassigurà bun alda pro nostamisciun che é chëra da cherié valury assigurè i valurs cherià. Na bunaassiguraziun evitëia che al vëgnesa se cherié situaziuns de dificoltéfinanziares gnüdes da desgraziesales porsones y ai patrimoni. Esterla maiù assiguraziun tla valada n’énia nosc obietif primar, mo leresultat de n gran impëgn por nüsctliënć, dla seriosité y cualité denosta consulënza che à davagnéla crëta dla jënt.”La gran sona di contrać dicredić che üsc tliënć à cun os,bëgn le 37,86%, é situà tl seturdl turism, é pa i patruns di hotìy dles ostaries mesamënter i plüdebità tla Val Badia, o é vëgn ledat ma dales gran somesimprestades ia?“Le dat vëgn plü co ater daladimensciun che le turism à tenosta valada, i maius investimënćé gnüs fać te chësc setur.L’indebitamënt mëss intres gnìmetü en relaziun cun le faturat yle potenzial da despaié jö i debić.Nosc stüde dl ann passè àdesmostrè che le turism n’é -mesamënter - nia massa indebité,manco co te d’atri raiuns de nostaprovinzia.”Podëise nes dì sciöche espertbancar sce la crisa economica“Ćina śëgn unse tignì bòt ala crisa mondialaLa Cassa Raiffeisen Val Badia à trat n bilanz positif por l’ann 2010. É pa la crisa mondiala prësc passada ia? Intervista al diretur Hubert ObwegsLe diretur dla Cassa Raiffeisen Val Badia Hubert Obwegs: “Dal momëntche le prisc vëgn fat da domanda y oferta, y chësc momënt manćial’oferta, vëgn i cosć de finanziamënt intres maius!”Tratan la reuniun dla Cassa Raiffeisen Val Badia a La Ila.passa plan plan a livel mondial,y cô che la Val Badia sintl’evoluziun?“La crisa economica é nasciüdatla secunda spana dl 2008 y s’àdesmostrè la maiù do chëra dl1930. Na te’ crisa ne passa nia ten tëmp cört, al vëgn dit che al ôester 5-6 agn por la passè ia. Anvëiga intres indô segnai positifs,mo la stabilité da denant n’é niaćiamò arjunta. La Val Badiadepënn dal turism y chësc setursint na crisa intres plü tert. Ćinaśëgn éra jüda dër bun, y i speriche an ne la sìntes nia demassa tiagn da gnì.”Gnarà pa i fić por üsc tliënćche à n credit pro osta bancaindô maius tl proscim tëmp, ya ći livel se pendolarai pa indôite por na spana de tëmp plülungia?“La fasa straordinara de fić tanbasc se röia plan plan. Prömsaumënć de fić àn bele podüconstatè. Nos nes aspetun che ifić por credić crësces ćiamò tiproscimi tëmps, mo nia fora demosöra.A ći livel che ai se pendolaràite, ne éson nia bugn da dì, iöconfidi indere intres ćiamò te naEuropa che nes à inćina śëgn dèna gran garanzia inće sön la pertdi fić.”Os dijëis che la licuidité vëgnintres ćiamò plü ćera por ostabanca, podëise nes splighé chëscplü avisa, y can odëise pa danforan stop por chësta tendënza?“Le gran problem dl momëntpor le sistem finanziar é lereperimënt de licuidité sön imarćià.Chësc é en gran pert lié alamanćianza de crëta danter lesbanches intësses. Dal momënt chele prisc vëgn fat da domanda yoferta, y chësc momënt manćial’oferta, vëgn i cosć de finanziamëntintres maius. Dal momënt chechisc scioldi vëgn adorà porarjigné finanziamënć a tliënć,portarà cösta situaziun a fić plüalć. Nos tla Val Badia ùn debujëgnde chësta licuidité por avalié forai alć y basc dles sajuns turistiches.”Os i ëis inće dè lerch te ostabrosciüra por la relaziun dlareuniun generala al setur dlaenergia alternativa, p.ej. lefotovoltaich, ćiodì pa? Taninteressant é pa les energiesalternatives y i implanć dechëstes te nüsc paisc por leprivat, y inće por na bancasciöche la osta?“Chilò édl dui aspeć: un neconomich y un n ecologich. Dalpunt d’odüda economich se portachisc investimënć ćina che la manpublica i sovenzionëia. Sönl’economizité pòn porchël avëirajun o manco. Dal punt d’odüdaecologich édl dessigü n bëgn y sedà na certa autonomia da d’atresformes de energia desco la gasöre.Nos sostignun de pici implanć söni tëć cun n impat ambiental bas,nia i gragn implanć industriai sönterac.” (ir)RatingUna gestioneoculata delle risorsepagina 12AssicurazioniDanni invernaliall’abitazionepagina 14InnovazioneLa bacchetta magicaper la rete domesticasped. in a.p. - 70% - filiale di Bolzano I.P.Magazine per i soci e i clienti delle Casse Raiffeisen dell’Alto Adige33° anno, novembre/dicembre 2011MagazineClienti aziendaliMassima trasparenzatra banca e impresaRNRNzasaRNLe sparagn é chë pert dles entradesch’an é bugn da mëte da na perty ch’an po spo adorè tl dagnì porinvestimënć, sciöche por fà sö naćiasa, mëte sö n’ativité nöia o por d’atrescosses nia preodüdes. Le sparagnpo sambëgn inće oghé da garantì naprevidënza complementara dlungiala previdënza publica, por podëi virecun plü baldëza canch’an é en ponsiun.Por arjunje i obietifs ch’an se mëtdant tla vita, él sambëgn importantda planifiché inće la pert finanziara ymëte ia i sparagns aladô ch’ai portesval’, tignin cunt dla dorada y di risćch’an é a öna da jì ite y che an é bugnda soportè.N nemich dl sparagn é l’inflaziun, cheé l’aumënt general di prisc di bëgnsy di sorvisc. Cun l’inflaziun perd iscioldi vigni ann intant de süa valüta.Porchël él important che i sparagnsinvestis mantëgnes almanco so valurtl tëmp, y l’obietif mëss ester chël de iinvestì aladô ch’ai portes deplü.Co pon pa investìbun i sparagns?Sciöche bele dit dessura,depënel dala doraday dai risć ch’an é bugn dasoportè. N portafoi finanziardess ester por la granpert metü adöm da tituisigüsc che garantësc porla maiù pert dl capital nacerta segurëza ch’an poisse stè zënza fistidi. Por le rest dess lecapital gnì partì sö te deplü produćcolià cun plü o manco oportunitêsy, de conseguënza, inće cun risć. Porći che reverda l’investimënt tla pertmanco sigüda dl portafoi, él da dì chel’investimënt te titui azionars o obligazionarsé gonot colié a de gragnrisć, deache chisc titui po sambëgndavagné dër tröp, mo po inće perdecotan. Por investì te titui azionars yobligazionars plü agressifs él damìcumprè fonds de investimënt impedeinvestì te titui singui, ajache n fond émetü adüm da tröc titui che avaliëiafora n pü’ le risch. N fond de investimënts’orientëia do i marćià y vamanco sö y jö co n titul singul. Porejëmpl, chi che à cumprè inlaôta obligaziuns“Parmalat” o “Cirio” à pordüdër tröp por i problems finanziars dede-Mët ia bun i sparagnsgnanca intenü dl “crack” de chëstesdöes sozietês. Chësc ciodiche n fondobligazionar depënn p.ej. mâ por naminima pert dal andamënt de tituisingui, y sce chisc titui va en “crack”(default), spo perd le fond te chëlmomënt minimamënter de valûr.N bun sistem por investì tl ćiampazionar, unse dit, é chël de cumprèna combinaziun de titui desvalis, p.ej.fonds o ETF, nia titui singui. Damì élćiamò sc’an le fej sot ala forma de nPAC (plann de acumulaziun dl capital),paian ite por ejëmpl n importn iade al mëis. Cun chësc sistem nevëgnel nia mâ investì te tituidesvalis mo inće paié itete momënć desvalis. Chëscé dër interessant canche imarćià va jö, ciodiche dailòcùmpron ite plü bun marćé;al se verifichëia insciö l’efetnominé “cost averaging”: cunla medema soma ch’an paiaite vigni mëis te n fond poncumprè deplü cuotes sce lemarćé é bas. Canche le marćémët spo indô man da jì sö,sàltel fora n bun davagn. LePAC é zënzater inće dër nbun stromënt por mëte ia periodicamënterna picia somache s’acumulëia cun le passèdl tëmp, y do 10 o deplü agnàn metü ia na bela soma, feterzënza s’intëne.Por stlüje jö oressi ćiamò n iade recordètan important ch’al é da impostèles formes de investimënt dl sparagntignin cunt di obietifs ch’an à tlavita; chësc por chirì fora i dër produćsön chi ch’an dess fà investimënć.Un di gragn compić di genitursé chël de ti insigné ai mituns daadorè dërt i scioldi y por arjunjechësc, mësson i ausé bele da pici dasparagnèSparagné, sparagné, sparagné, chëstaé la parora ch’an alda tres indô sc’animpëia le radio o ćiara la televijiun.Propi deach’i sun te n momënt de nagran crisa, él düć che s’intënn ch’al éda sparagné. Mo te ći manira pa? Aldess ester d’ütl y nezesciar. Savunsećiamò ći che chësc ô dì? Mo dantadöt,savunse da ti l’insigné a nüscmëndri. I mituns crësc sö te n monndominé dal retlam che ti mostra tresindô patüc nü y plü sofistiché. Insciöài tres dejiders nüs; al basta ponsè aizelulars, videojüć, pc, guant firmé yi.i. Porchël él dërt da i ausé bel da piciinsö da chirì fora indortöra so patüc,da ponsè sura söl valur di scioldi y dasvilupé na certa responsabilité. Belesc’an va te botëga a cumprè ite, podunseodëi scafes intieres plënes depatüc fat ia te confeziuns da coruscche tira l’edl. Datrai él propi ri dapassè dlungia ia zënza mëte val’ tecëst. Gonot nes vëgnel inće pité ofertes„tòlenen dui, pàienen un“. Ala fincùmpron patüc ch’an n’adora nia, o,ch’an n’ess mai cumprè, sc’al ne fossnia stè na te’ oferta!Al é porchël important ponsè surasöl raport danter sparagné y consum,danter orëi döt atira y savëi da aspetèa n proiet por le dagnì, che po esterpor vignun val’ d’ater, por ejëmpl cun14 agn la patent por le motorin, cun18 agn chëra por l’auto y spo s’uncumprè un, o scioldi por podëi studiéy spo plü tert por podëi se cumprè ose fà sö na ciasa!La vita danterSparagnè - l’importanzade mëte man bele da jognde n pópe; i geniturs y i parënć mëtspo ite scioldi, deach’ai ô fistidié porle dagnì de sü mituns. I mituns ciafadala banca n pice porcel dl sparagn,olach’ai mët ite sü pici sparagns, porjì spo a juté le porcel y mëte l’importsöl liber. Por motivé i pici da sparagnévëgnel vigni ann metü a jì l’edema dlsparagn, che toma ite tl’ultima edemad’otober. Te chëst’edema ciafa vignimöt che va a juté so porcel dl sparagnna picia scincunda.Por i geniturs él inće la poscibilitè deti dè ai mituns vigni tant n importpor de pices spënores che dess gnìvaluté bun, tan gran ch’al dess ester.Chësc “Taschengeld” po gnì tut cadal/a möt/möta por se cumprè val’cossa ch’al/ara adora. Cun i scioldiciafà dess i mituns nen gnì fora por letëmp stabilì (edema o mëis). Deplü nen’ài nia a desposiun. Inće por val’ picescüf che i mituns fej pon i rengraziécun na picia reconescënza de 1 – 2€uro. Ai capësc insciö che i scioldi ne“toma nia dal cil jö” mo ch’an mëss sei davagnè. Implü svilupëia i mituns nsëns de responsabilité tl spëne “sü”scioldi. Ai capësc insciö che se vadagnèval’ scioldo é lié a na fadia, a npice laûr, a n sorvisc fat ai geniturs.I mituns impara insciö bel plan, checun i scioldi ch’ai à, dessi cumprècosses ch’ai po adorè; ai mët spo plüaverda coch’ai i dà fora, ai renunziëiaa cosses ch’ai n’adora nia – ai ćiara dei spëne por cosses importantes y d’ütlpor ëi. Ći ch’ai ne dà nia fora – mëti tlliber dl sparagn y podarà insciö indumanavëi na buna basa por “realisè südejiders”. Insciö s’aüsi da adorè bun iscioldi, da i spëne por cosses d’ütl, daodëi cun edl critich le coles cossContribuć por le ressanamëntconvenzionèPor ći che reverda le ressanamënt dećiases, mëss i frabicać ester almanco25 agn vedli. I 25 agn compëdondal’ultima lizënza de anuzamënt cheé gnüda dada fora por l’abitaziun darestrotorè. Sce le proprietar dl’abitaziunn’abitëia nia instës tl frabicat chedess gnì dortorè sö, mëss l’abitaziungnì convenzionada aladô dl art. 79;chësc ô dì che l’abitaziun mëss gnìafitada ia a jënt dl post cun i medemirecuisić che vëgn ghirà dala lege porfà sö na ćiasa alisirada.La sovenziun te chësc cajo è a “fondoperduto” (scioldi scincà) y ne vëgnnia calcolada aladô dla situaziun dicomponënć dla familia y dla situaziunde davagn, mo in basa al preventifdi cosć y in relaziun al surapost dltecnich dla Provinzia y mëss gni valutaday cuantificada da cajo a cajo.Costruì o cumprè la prüma abitaziunLa conzesciun di contribuć depënnda deplü valutaziuns da pert dla Provinzia.Al vëgn tut en conscidraziuni davagns di ultimi dui agn (tl cajede na familia vëgnel tut i davagns dlom y dla fomena), la situaziun familiara,i agn de residënza tla Provinziade Balsan, les condiziuns atuales deabitaziun de chël che fej domanda, lacostituziun de na familia (ti ultimi 3agn) o na invalidité. Al vëgn inće tuten conscidraziun la proprieté di genitursy di joceri. Söla basa de chëstesvalutaziuns ti vëgnel assegné a chëlche fej la domanda n cer’ numer depunć, che determinëia la fascia decontribuziun te chëra che le damanadùröia ite. Por le momënt conzedla Provinzia da Balsan contribuć porfà sö, cumprè o restrotorè ćiases.L’entité dl contribut depënn spo dacaje a caje. Te düć trëi i caji vëgn icontribuć conzedüs tla forma de nasovenziun a “fondo perduto” (scioldiscincà), che vëgn paià fora te n importsu. Por cumprè o fà sö n’abitaziun élinće la poscibilité de ciafè, impede lecontribut suradit, n imprëst zënza fićda despaié jö te 15 o 20 agn aladô dlasituaziun familiara. Chësta poscibilitéé mâ dada por chi che röia ite tlapröma fascia de davagn y abina adömalmanco 20 punć. La Provinzia ghirate chësc caje na ipoteca de pröm gre,che costa da portè ite tl liber fondiarle 5% dl imprëst che vëgn tut sö.La sovenziun a “fondo perduto”(scioldi scincà) pò ji da €uro29.250,00 a €uro 67.392,00 y l’imprëstsënza fić da €uro 65.000,00 a €uro149.760,00 döt chësc aladô dla situaziundi componënć dla familia, dlaLa ligrëzaErwin Clara, consulëntRaiffeisen Val BadiaI contribuć por le frabiché alisiré:Contribuć por le ressanamënt convenzionèContribuć por costruì o cumprè la prüma abitaziunLe minim vital y les incentivaziuns fiscalessituaziun de davagn y cun almanco20 punć.Le minim vitalPor che la domanda de sovenziunpois gni prejentada vala che l’damandant ais en vadagn minim che cür lrata dl imprëst (imprëst dla Provinzy/o banca) y che al restes ala familna soma por les spëises da vigni dè.Incentivaziuns fiscalesInteressant prò la realisaziun dpröma ciasa pò ince ester lnuzamënt de strumënć fiscai sciöla lege 449/97 che dà la poscibilitèrecuperè söla cuta na soma mascimdl 36% sön en amunta reconosciüde €uro 48.000,00 por la realisazo la cumpra dl garage pertinenzialpröma abitaziun. Ci ò pà dì chëscconcret? An pò se trà jö dal cutvadagn en mascimo de €uro 1.728al ann y chësc por 10 agn alalcondiziun che l’damandant deann por ann vadagn.Consulënza a 360° por plannziars y contribuć por la prömLa Cassa Raiffeisen Val Badiaconsulënza por contribuć, praladô dla singola situaziun, rdl plann finanziar, finanziamsiraziuns fiscales y assigurazla costruziun y la cumpra dćiasa.Na buna consulënza por lziun y por döt le tru burocrala licuidaziun dles sovenziubasa de n finanziamënt fatidl suzès por fà sö, ressanèn’abitaziun alisirada. Infoplü avisa ciafëise pro vigndla Cassa Raiffeisen Val Basö contat diretamënter cusulënt Erwin Clara, tla sëvara al nr. 0471/831464 oclara.erwin@raiffeisen.itĆi é pa la rentabilité?Le fin dl’analisa dla rentabilité é chël de verifiché sce la gestiun dl’aziënda é buna da cherién davagn y da recompensè te na manira adeguada le capital dl imprenditur y de terzignü investì tl’aziënda.Co vëgn pa mosorada la rentabilité?Tla pratica unse deplü indicadus che mosöra la rentabilité.Un di plü conosciüs é le R.O.I (retorun of investments) che nes dij tan che le capital complessifinvestì tl’aziënda, rapresentè dal capital dl imprenditur y da chël de terzi, à portè .R.O.I Resultat operatif/capital complessif netto(soma de capital so y indebitamënt finanziar netto)L’ater indicadù é le R.O.E (retorun of equity) che dij tan che le capital, investì mâ dal’imprenditurtl’aziënda, à portè.R.O.E Davagn netto/capital soPor ester positifs mëss trami i indicadus ester almanco tan alć co le fit ch’an ćiafa sölmarcé por n investimënt te titui dl stat.N ater indicadù dër conoscü è l’ebitda (Earnings Before Interest, Taxes, Depreciationand Amortization), che é le resultat dla gestiun carateristica, zënza to en conscideraziuni amortamënć, i fić y les cutes.Editda Davagn + fić + cutes + amortamënć sön bëgnsTl setur dl turism adóron le indicadù GOP (Gross operating profit), dè dala desfarënziadanter le volum d’afars y i cosć corënć: na regola dij che chësc indicadù dess avëi n valurmesan dl 30% dl volum di afars. Le GOP mëss ester bun da curì almanco i amortamënćy i fić.GOP Volum d’afars - cosć de marćianziescosć de personal - d’atri cosć de gestiunStromënć por mantignì y renforzè la rentabilitéPlü dadî aspetâ n’aziënda la contlujiun dl bilanz por conësceso davagn y süa rentabilité. Chësc modus operandi à le grandefet ch’an gnô massa tert alsavëi sc’an ne n’â nia davagnéassà, sc’an â spenü demassa o sc’an n’â nia arjunt le volumd’afars y le resultat de gestiun prefissé. Insciö ne n’ân niaplü la poscibilité de intervegnì sön la situaziun economicay finanziara dl’aziënda.Al dédaincö é les cosses mudades y an prô bele da programèdanfora i intervënć y les operaziuns da fà por arjunjei obietifs metüs dant.N stromënt por controlè la gestiun y la rentabilité é le budget,che é en bilanz de previjiun. Tres chëscstromënt vëgnel programè y fat valutaziuns sön vigni aspet dl’ativité dl’aziënda:sön les previjiuns dl’area comerziala (budget de venüda);sön i cosć y les spëises (budget de spëisa);sön la pert finanziara (budget de cassa).Le budget é metü adöm da döes perts :a) budget operatif: contëgn, en cört, le cunt economich preodü;b) budget finanziar: mostra sö y sintetisëia i movimënć finanziars dles previjiuns economichesfates y laprò i investimënć y la cassa.Le budget se basëia sön dać storics y, pian ia da chisc, vëgnel fissé i obietifs dla periodade tëmp; cun d’atres parores, al vëgn programè sides le volum d’afars co i cosć totai (cosćdl personal, cosć dles marćianzies, cosć por sorvisc da defora y i i.), aladô ch’an ais ala finle davagn programè.Le fin dl budget sta porchël tl podëi controlè te vigni momënt dla gestiun che l’andamëntdl’aziënda corespognes o se destaches le manco poscibl da ći ch’an à programè.Te tëmps de crisa y cun n marcé malsigü, che comporta por l’aziënda de gran dificoltêsda determiné le volum di afars, él dër important che vigni imprenditur ais sot a controli cosć y ais la poscibilité de i smendrì tan da ester bun da evité na pordüda de bilanzche podess, sc’ara se tira inant por deplü agn, mëte en prigo la situaziun finanziara y lasuraviënza dl’aziënda.Porchël dess vigni aziënda determiné y conësce so Break even point, che cuantifichëiala cuantité/produziunminima nezesciara porcurì düć i cosć y checonzed da laurè cundavagn.Ti eserzizi turistics èl icosć fisc i plü importanćy predominanć, deperpoche tles aziëndesartjanales él i cosć variablipredominanć.I indicadus dla rentabilitéDr. Manfred Vanzi