Grazio A. GrechfestaSANTA MARIJA2012Is-Sehem tal-Banda <strong>Leone</strong>f’Festi ta’ Renjanti IngliiNota editorjali (2012): Din il-kitba ta’ Grazio A. Grech dehret fil-programm tal-festa ta’ Santa Marija 1992. A˙na˙sibna li jkun xieraq nirriproduçuha kemm min˙abba l-fatt li r-Re©ina Eliabetta II qed tiççelebra l-©ublew taddjamantimill-inkurunazzjoni tag˙ha u kemm min˙abba l-fatt li din is-sena ja˙bat g˙eluq il-125 anniversarjumill-g˙oti tal-unur u l-isem ta’ Belt Victoria; unur u isem li kienu ©ew proprju min˙abba anniversarju ©ubilaritar-Re©ina Victoria tal-Ingilterra.F’Mejju li g˙adda g˙amlet jara statali lill-GejjerMaltin, il-Majestà Tag˙ha, ir-Re©ina Eliabetta II ud-Duka ta’ Edinburgh tal-Ingilterra. Nhar is-Sibt 30 ta’Mejju, il-Maestà Tag˙ha r-Re©ina u d-Duka g˙amluukoll jara qasira f’<strong>G˙awdex</strong>.F’din l-okkajoni storikal-ebda banda çivika G˙awdxijama ˙adet sehem, ida, ta’ minisemmi, li fl-img˙oddi l-Banda<strong>Leone</strong> mhux l-ewwel darba li˙adet sehem attiv f’festi ad unurRenjanti Inglii. F’dan l-artiklu senag˙ti xi tag˙rif dwar is-sehemtal-Banda <strong>Leone</strong> in konnessjonispeçifikament ma’ festi konnessima’ Renjanti Inglii.Victoria. Infatti din it-talba ©iet milqug˙a u b’ordnir-Rabat ©ie mg˙olli g˙all-©ie˙ ta’ Belt bl-isem ta’ “Il-Belt Victoria”, ad unur ir-Re©ina Vittorja. 2G˙axar snin wara, ji©ifieri fl-1897, kien ukolliççelebrat f’Malta l-Ìublew tad-Djamanti tar-Re©inaREÌINA VITTORJAFis-sena 1887, f’<strong>G˙awdex</strong> ©ieççelebrat il-Ìublew tar-Re©inaVittorja u g˙al dan il-g˙antkanta Te Deum fil-Katidralta’ <strong>G˙awdex</strong>. G˙alih kienuattendew diversi personalitajietdistinti, Reli©jui u Governattivi,fosthom l-Arçipriet tal-G˙arb,delegazzjoni tal-Kapitlu tal-Kolle©©jata tal-G˙ a r b , urappreentanti tal-parroççi ta’<strong>G˙awdex</strong>.Kien sar log˙ob tan-nar,mixeg˙la, ti©rija tal-bhejjem,waqt li l-Banda <strong>Leone</strong> kienettat is-sehem kulturali tag˙habilli daqqet matul dawn il-festili saru nhar id-29 ta’ Mejju,1887. 1F’din l-istess sena kienetsaret ukoll petizzjoni ffirmatamill-Isqof ta’ <strong>G˙awdex</strong> ul-Kapitlu tal-Katidral u persunio˙ra, biex ir-Rabat jing˙atastatus ta’ Belt bl-isem ta’88
festaSANTA MARIJA2012Vittorja. Dak in-nhar il-Banda <strong>Leone</strong>, barra li ˙adetsehem fil-korteo mill-Bieb il-Bombi sal-Belt Vallettanhar l-20 ta’ Ìunju 1897, meta ©iet mog˙tija, b˙allbanedl-o˙ra, banner, g˙amlet març u programm li©ie esegwit fi Pjazza Tesoreria, il-Belt Valletta. 3Il-mewt tar-Re©ina Vittorja ©rat f’Jannar 1901, ufit-22 ta’ Jannar, 1901, l-Isqof ta’ <strong>G˙awdex</strong>, dak i-mien l-Agostinjan Mons Giov. Maria Camilleri, f’isemil-poplu ta’ <strong>G˙awdex</strong>, bag˙at telegramm ta’ sog˙bawaqt li l-Banda <strong>Leone</strong> daqqet programm funebri fiPjazza San Fran©isk, ir-Rabat, <strong>G˙awdex</strong>, nhar it-23 ta’Jannar, 1901. 4IR-RE DWARDU VIIIs-suççessur tat-Tron wara l-mewt tar-Re©ina Vittorja,kien ir-Re Dwardu VII u l-festi tal-Inkurunazzjonitieg˙u saru fl-1902. F’Malta dawn il-festi kellhom isiruf’Ìunju, ida kellhom ji©u posposti g˙ax-xahar ta’Lulju. F’dawn il-festi kienu wkoll ˙adu sehem xi baned.F’<strong>G˙awdex</strong> tkanta Te Deum fil-Katidral b˙ala radd il-˙ajr lir-Re Dwardu VII li kien ˙elisha minn marda u ©ienkurunat. 5IR-RE ÌORÌ VIl-mewt tar-Re Dwardu VII se˙˙et fl-1910 uwarajh la˙aq ir-Re Ìor© V. F’<strong>G˙awdex</strong> il-festi tal-Inkurunazzjoni tar-Re Ìor© V saru nhar il-25 ta’ Ìunju1911, meta fil-Katidral ta’ <strong>G˙awdex</strong> tkanta Te Deumwaqt li saru diversi attivitajiet fosthom ti©rija talbhejjem,log˙ob tan-nar, tijin, mixeg˙la u daqq ta’baned. 6Il-Banda <strong>Leone</strong> kienet laqg˙et lill-A©ent LogutenentGvernatur Roupell bid-daqq tal-“God Save the King”fi Triq ir-Repubblika, waqt li filg˙axija esegwietprogramm muikali fit-Tokk ta˙t it-tmexxija ta’ MroO. Crescimanno. 7Festi o˙ra ad unur tar-Re Ìor© V saru fl-1935 flokkajonital-Ìublew tar-Re. Dak in-nhar il-Banda<strong>Leone</strong> esegwiet ew© programm muikali fit-Tokk,wie˙ed nhar id-9 u l-ie˙or nhar it-12 ta’ Mejju, 1935. 8Fl-1936, il-Banda <strong>Leone</strong>, b˙ala luttu g˙all-mewttar-Re Ìor© V, esegwiet programm funebri fit-Tokk. 9RE ÌORÌ VIIl-mewt tar-Re Ìor© V wasslet sabiex ji©i pproklamatb˙ala Re, Dwardu VIII, ida billi dan abdika, flokula˙aq ir-Re Ìor© VI. Il-festi f’<strong>G˙awdex</strong> konnessi mal-Inkurunazzjoni tieg˙u saru bejn it-12 u s-16 ta’ Mejju1937. G˙al din l-okkajoni saru wkoll diversi attivitajietkommemorattivi fosthom, parata mill-iscouts, tijin,log˙ob tan-nar, marçi u anki programmi minn banedG˙awdxin.F’Jum l-Inkoronazzjoni tkanta Te Deum fil-Katidral,waqt li l-Banda <strong>Leone</strong>, barra li daqqet marçi, esegwietukoll programm muikali fit-Tokk ta˙t it-tmexxija tas-Surmast Direttur tag˙ha, Mro Luigi Di Mauro nhar it-12 ta’ Mejju 1937. F’dan il-programm il-Banda <strong>Leone</strong>daqqet bçejjeç muikali ta’ Manicelli, Manente, Boito,Catalani, Handel u Museo. 10Ir-Re Ìor© VI miet fi Frar 1952, u dak in-nhar, b˙alaatt ta’ luttu, il-banda <strong>Leone</strong> ˙assret il-wiri tal-films likienu jsiru fit-teatru tag˙ha, “Royal”. 11REÌINA ELIÛABETTA IIFlok ir-Re Ìor© VI ©iet proklamata r-Re©ina EliabettaII. Il-festi tal-Inkurunazzjoni tag˙ha f’<strong>G˙awdex</strong> bdewfl-a˙˙ar ta’ Mejju 1953 u komplew fix-xahar ta’ wara.Saru diversi attivitajiet biex tfakkar din il-©rajja storika.Saret it-ti©rija tal-bhejjem, Gwardja tal-Unur, kxif ta’plakka fl-Istitut ta’ San Ìuepp, u tkanta Te Deum fil-Katidral ta’ <strong>G˙awdex</strong>. 12Il-Banda <strong>Leone</strong> daqqet programm fit-Tokk ta˙t MroWillie Attard u barra li annet sett brieret, daqqet ilmarç“Coronation Day” ta’ Mro Indri Borg. Barra danil-programm muikali, li sar nhar is-7 ta’ Ìunju, sarukoll marc mill-banda <strong>Leone</strong>. 13Festi o˙ra f’<strong>G˙awdex</strong> konnessi mar-Re©inaEliabetta II saru fis-7 ta’ Mejju 1954, meta l-MaestàTag˙ha r-Re©ina Eliabetta II kixfet il-Monument tal-Gwerra li hemm fit-Tokk, Pjazza Indipendenza, u dakin-nhar il-Baned <strong>Leone</strong> u “La Stella” ta˙t id-direzzjonita’ Patri Borg daqqew l-Innu Malti. 14Ûjara o˙ra tal-Maestà Tag˙ha r-Re©ina EliabettaII u d-Duka saret nhar is-16 ta’ Novembru 1967. Dakin-nhar ir-Re©ina, barra li po©©iet kuruna quddiemil-Monument tal-Gwerra, po©©iet ukoll l-ewwel ©eblatal-Isptar Ìenerali ta’ <strong>G˙awdex</strong>. F’din l-okkajonikienet ukoll ˙adet sehem il-Banda <strong>Leone</strong>. 15F’Mejju li g˙adda, il-Maestà Tag˙ha r-Re©inaEliabetta II u d-Duka g˙amlu jara lil <strong>G˙awdex</strong>. Idadin id-darba ebda banda çivika G˙awdxija ma ˙adetsehem. Fil-ftit tal-˙in li l-Maestà Tag˙ha g˙amletfuq il-gira G˙awdxija l-ewwel li aret kien il-Katidraltad-Djoçesi fejn ©iet milqug˙ha minn delegazzjonital-Kapitlu Katidrali mmexxija mill-Isqof ta’ <strong>G˙awdex</strong>,Mons. N. Cauchi, li taha rigal b˙ala tifkira._____________1 Fede ed Azione, 14/5/1887; Risorgimento, 27/5/1887,4/6/188; Malta, 27/5/18872 Fede ed Azione, 14/6/1887; Risorgimento, 11/6/1887;3 Risorgimento, 18/6/1897, 21/6/1897, 9/6/18974 Segond Giovanni: Storja ta’ Malta u <strong>G˙awdex</strong>. Vol. V. p8255 L-istess, pp 88, 90, 99; u Il-Berqa, 16/11/19676 L-Avvenire, 3/7/1911, u Segond Giovanni: Storja.op.cit.Vol.VI pp 492-4947 L-istess8 Malta, 9/5/1935. 11/5/1935; Il-Berqa, 9/5/19359 Il-Berqa, 16/11/1967a10 Il-Berqa, 3/5/1937, 7/5/1937, 8/5/1937, 15/5/1937 uMalta 11/5/193711 Il-Berqa, 14/2/195212 Il-Berqa, 11/6/195313 L-istess14 Il-Berqa 8/5/195415 Il-Berqa, 16/11/1967, 17/11/1967.89
Change language