22.06.2013 Views

cava gutta lapidem

cava gutta lapidem

cava gutta lapidem

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

giorgi farulava,<br />

biologiis mecnierebaTa doqtori,<br />

profesori.<br />

turizmi<br />

samegrelo–zemo svaneTis<br />

ekologiur gamaSi<br />

75<br />

& & / @)!!6 @)!!6 RBH,BCB RBH,BCB<br />

RBH,BCB<br />

turistuli da samecniero-kvleviTi TvalsazrisiT metad sainteresoa samegrelo–zemosvaneTis bunebrivi<br />

kompleqsebi, sadac bunebrivi pirobebis regionaluri xasiaTi Sezavebulia zonalur tipologiur niSnebTan.<br />

am kompleqsebis SeqmnaSi gansakuTrebiT mniSvnelovani adgili ukavia lanSaftwarmomqnel faqtorebs.<br />

aRsanisnavia, rom kolxeTis geologiuri arqiteqturis SeqmnaSi monawileoba aqvT miRebuli mezozouri<br />

da kainozouri erebisdroindeli liTologiuri Sedgenilobis vulkanogenur da danaleq qanebs. zogadad<br />

miCneulia, rom am mxaris landSaftur–geologiuri evoluciis aspeqtSi ori ZiriTadi etapi gamoiyofa 1 –<br />

mezozouri da 2 – kainozouri (v. alfaiZe, r. RambaSiZe, 1999). aqve unda iTqvas, rom axali miocenis momdevno<br />

etapze, ukanaskneli 5-6 milioni wlis ganmavlobaSi gamovlenili miwaTwarmomSobi procesebis gavleniT<br />

Seqmnilia dedamiwis qerqis mTavari teqtonikuri elementebi.<br />

ekoturizmis moyvarulTaTvis gansakuTrebiT saintereso SeiZleba iyos kolxeTis baris sazRvrebSi<br />

samegrelos teritoriaze reliefis ganviTarebis amplituda nulidan 600 metris farglebSi. kavkasionis<br />

qedis samxreT reliefze ki es maCvenebeli 3300 metramde izrdeba. kavkasionis qedis samxreT ferdis samegrelos<br />

nawilebi 3226 m-is hipsometrul diapazonSi arian ganviTarebuli. mag. mTa WiTagvala.<br />

gansakuTrebuli silamaziTa da Tvalwarmtaci bunebiT gamoirCeva yviras, gauCas, mingarias, asxisa da svaneTis<br />

subalpuri da alpuri mTis masivebi.<br />

samegrelo da zemo svaneTi gamoirCeva wyaluxvobiT. maTi mravalferovneba mniSvnelovnad ganisazRvreba<br />

geologiuri faqtoriT. aqauri hidrologiuri qseli Sedgeba: mdinareebis, wyaroebis, miwisqveSa wylebis,<br />

tbebisa da Waobebisagan. mdinareebidan aRsaniSnavia enguri, Wanis wyali, xobis wyali, texuri, abaSa da sxva<br />

(g. farulava da sxv., 2009).<br />

sul aRricxulia 2500-mde didi da mcire zomis mdinare. maTi saerTo sigrZe 6000-mde kilometrs Seadgens.<br />

isini zemo welSi mTis tipisani arian da xasiaTdebian nakadis didi siCqareebiT, rac gamowvevulia kalapotis<br />

mkveTri daxrilobiT, droTa ganmavlobaSi warmoqmnili WoromebiT da garkveul monakveTebze gauvali, viwro<br />

Rrmad CaWrili xeobebiT. yvelaferi es qmnis unikalur pirobas eqstremaluri turizmis ganviTarebisaTvis,<br />

xolo xeobebis TviTmyofadoba da xeluxleblad SenarCunebuli biocenozebi ekoturizmisaTvis idealur<br />

adgilebs warmodgens.<br />

samegrelos barisa da mTswineTisTvis damaxasiaTebelia Termuli wylebis simravle, romlebic<br />

araCveulebriv saSualebas warmoadgens revmatiuli daavadebebis samkurnalod. aseTi wylebis WaburRilebia<br />

caiSSi, menjSi, qvalonSi, yulevSi da sxva. ekoturizmis operatorebma yuradReba unda miaqcion agreTve<br />

samegrelos da svaneTis mineralur da mJave wylebs. svaneTis mJave wylebTan erTad cnobilia mineraluri<br />

wylebi: lebarde, squri, kolxida, gansakuTrebiT ki lugela, romlis gamosasvleli adgili mdebareobs e.w.<br />

lugelas xeobaSi. mdinare xobis wylis zeda welis sanapiroze Cxorowys raionis sof. muxuridan me-7<br />

kilometrze, zRvis donidan daaxloebiT 300 metr simaRleze. „lugelas mineraluri wylis qimiuri analizi<br />

( r. RambaSiZe 1999 ) pirvelad gakeTda 1927 wels akademikos r. kupcisis mier. lugelas samkurnalo daz,<br />

kalciums, magniums. aRsaniS- navia, rom maRali mineralizaciis gamo is didxans inaxeba da Camosxmisas ar<br />

saWirobes naxSirorJangiT gamdidrebas.<br />

eqsperimentebiTa da samedicino gamokvlevebiT dadgenilia, rom „lugela” miekuTvneba samkurnalo<br />

mineraluri wylebis kategorias, romlis miReba SesaZebelia mxolod eqimis daniSnulebis Tanaxmad. misi<br />

samkurnalo Cvenebebia – pirvel rigSi tuberkulozi, Semdeg ki raqiti, lulovani Zvlebis motexiloba,<br />

alergiebi, sisxlis Sededebis daqveiTeba. damuSavebulia misgan kbilis pastis miRebis teqnologia. „lugela”<br />

efeqturia rogorc sicivis gadamtani agenti, romelic SeiZleba warmatebiT gamoyenebuliqnes samacivro<br />

danadgarebSi. zemoTCamoTvlili Tvisebebis gamo SeiZleba iTqvas, rom is unikaluri mineraluri wyalia mTel<br />

msoflioSi. samwuxarod amJamad „lugelas” mineraluri wylis sabado saerTod ar aris gamoyenebuli da is<br />

pirdapir iRvreba xobis wyalSi.<br />

rac Seexeba samegrelos tbebs, aq Cveni monacemebiT aRricxulia 14 tba. maTi wylis xarjis jamuri farTobi<br />

20.5 km 2 -mdea . xolo wyalSemkrebi auzebis saerTo farTobi 560 km 2 aRwevs. aRricxuli tbebis umravlesoba<br />

mdebareobs Savi zRvis sanapiros gaswvriv mdinare rionis napirebTan axlos. SedarebiT naklebi raodenobiT

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!