You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
серия ФИЛОЛОГИЧЕСКАЯ 99<br />
8Ш8сШ8{ШШ®ВШШ81Ш8Ша0ШШШЖ68Ш88Ш8818ШШ881ВШ®ВШШ8ШВШШ81ЙШШ<br />
Бйздщ тарихи мэдениет1м1здщ туп-тамыры алгашкы-кауымдык<br />
Курылыстан басталады. Алгашкы кауым - адамныц б ал алы к шагы.<br />
Адамзаттыц тарихыныц кеп белит алгашкы кауымдастыкка келед!.<br />
Американдык этнограф Л.Г. Морган (1818-1881) адамдардьщ пайда болуын<br />
(«Кене когам», 1877) алгашкы кауымдастыкгы «тагылык» дейдь У .К. Ясперса<br />
схемасында элем тарихында алгашкы кауымдык дэу1р «тарихка дещн»,<br />
«прометпк дву1р» - деп атаган. Б1з 200000 жыл бурын турган адамдардьщ<br />
жан - дуниеа туралы ештеце бшмейм1з. Дегенмен, тарихи даму OMip суру<br />
барысында адамзат биологиялык жэне психофизикалык жагынан езгерюкё<br />
тускен жок. Содан 6epi бар-жогы 100 урпак e n i. Б1здщ ата - бабамыз 6i3<br />
бара алмас дэу1рде тобымен отгьщ мацында eMip сурген сиякты. От жэне<br />
кару адамныц адамга айналуыныц непзп факторы болып табылады. Алла<br />
жараткан жерде Адам ата мен Хауа ана пайда болды деЩц ацыз. Алла<br />
адамды, жан - жануарды, ацдарды, епндц 6ip мезплде жараткан дейд1 тагы<br />
да. Адам кез1 ашылганнан 6epri маймылдын езгерш адам болганын керген<br />
жок. Олай болса, адам маймылдан пайда болган деген жорамал тер1ске<br />
шыгады. Ец алгашкы ецбек куралы 2,5 млн жыл бурын пайда болган екен.<br />
Адамдар жасаган ецбек куралыныц материалынан археологтар алгашкы<br />
кауымдык элемд1: тас, мыс, кола жэне TeMip заманына болд1. Кене заман тас<br />
дэу1р1: (палеолит) (грек тш нде palaios - кене жэне litos - тас), мезолит (орта<br />
тас fleyipi) жэш неолит (жаца тас fldyipi) - деп ушке бел1ШД1. Тас fleyipiHiH<br />
хронологиялык шекарасы шамамен 2 миллионнан - 6 мьщ жыл бурын<br />
камтиды. Палеолит уш кезецге белшедк теменп (eprejii), орта жэне жогаргы<br />
(кеш дамыган кезец). Тас дэу1рд14 - 3 б.з.д. мыцга созылган (неолит) кола<br />
ауыстырды. Артынан (4 - б.з.д 1 мьщ жылдык жез (мыс) дэу1р1 созылды.<br />
Академик Э.Маргулан атап кэрсеткендей: «жез» деген сез (кейб1р турю<br />
т1лдер1нде - jaz, jflz) санскрит, грек, латын, гот сиякты ерге дуние тшдершде<br />
пайдаланылган (Археологические исследования в Казахстане, 1973. - С . 4-5).<br />
Муныц эз1 бул жерлерге «жез» сез ретшде «экспортгалуы» мумюн емес,<br />
Орталык Казакстаннан металл рейнде жетюзшп, ез атьш сактап калганга<br />
уксайды (кешнп кезенде гана «купрус» - деп атаган) [29,14]. Буны те Mip дэу!р1<br />
алмастырды. Полеолиттщ аяк кез1ш карай адамныц Ka3ipri nimiH - келбет1<br />
калыптасты [30, 14]. Во - первых, на рубеже среднего и верхнего палеолита<br />
заканчивается эволюция ископаемых гомонит и появляется «настоящий»<br />
человек - Homo Sapiens [31, 142]. ^азакстан аймагындагы ец ертедеп адам<br />
баласыныц куралдары Сарысу езешнщ бойыида неопол итикал ы к Bepi6ac I, II<br />
турак табылды. Уцпр турагы Tepeicri эулие жартаска, кабыргасына салынган<br />
суреттер1мен жэне тагы аттардыц, бизон мен барыстыц суреттер1мен тац<br />
калдырды - деп жазды Э.Х. Маргулан [32, 20]. Сол сиякты Жезказганнан<br />
темiр AdyipiHe дешнп мэдениетке жататын кеш адамныц кацкасы табытымен
Change language