N POST-APARTHEIDSERA IN SUID-AFRIKA MET SPESIFIEKE ...

3
Hoofstuk 1
Kommunikasie en die (moontlike) toekomstige kommunikatiewe rol van Afrikaans
1.1 Die historiese aanloop tot die 1993-situasie
Gedurende die twintigste eeu het die wereld vinnig verander en veral mi die Tweede Wereldoorlog,
het die Afrikascenario dramaties verander; onder andere is kolonialisme verwerp. Die koloniale
moondhede hethul Afrikakolonies ongeveer 'n eeu lankop 'n byna ongelooflikemanier gehandhaaf
deur slegs 'nklein blanke bevolking (gemiddeldminder as een persent van die inheemse bevolking)
daarop te plant. Die koloniale magte het hulself egter mettertyd aan Afrika onttrek en in die plek
daarvan het talle onafhanklike Mrikastate ontstaan en begrippe soos selfbeskikking,
meerderheidsregering, menseregte, een-mens-een-stem het nuwe betekenis gekry. Die Afrikaan
was ook nie langer tevrede met sy lot nie, nasionale ontwaking het oral plaasgevind en byna oornag
het 'n nuwe Afrika as deel van 'n Derdewereld te voorskyn gekom.
Die ontwaking van Swart Nasionalisme en die eis om gelyke regte het ook in Suid-Afrika
momentum gekry. Die politieke toneel was sedert die koms van die Engelse gedurende die
Napoleontiese tydperk totaal oorheers deur Engels-Afrikaanse rusies en konfrontasies en swart­
wit verhoudings is grootliks verontagsaam.
Suid-Afrika het in 'n dilemma verkeer: dekolonisasie soos in die res van Afrika (onttrekking van
die blanke bewind of oorheersing) was onmoontlik omdat die +/- 5 miljoen blankes (en by verre
die kleinerpersentasie van die totale bevolking) deurdie loop van die eeue los van Europa ontwikkel
het. Belangrike kontak met Europa is weens die geografiese afsondering belemmer. Die blankes
in Suid-Afrika het onskeidbaar deel van Afrika geword. Die tradisionele patroon van die
kontaksituasie tussen wit en swart identiteite blyk vandag nie meer aanvaarbaar te wees nie. Dit
beteken dat nuwe aanpassings in die kontaksituasie, waarvoor nie een van die bevolkingsgroepe
in Suid-Afrika voorberei was nie, betreklik vinnig gemaak moes word.
Op geen ander terrein is die dilemma so intens as op die politi eke gebied nie. Die blanke Westerse
identiteit is polities gefundeer op, en deurweef met die demokratiese stelsel, terwyl die swart
identiteit dit nooit geken het nie. Nogtans word daar geweldige interne, sowel as wereldwye druk