historiese perspektiewe op die verhouding tussen die nederduitse

tradisionele godsdienstige teokratiese politieke sisteem probeer bevorder het. Die
ontwikkeling het gevolge ingehou vir alle mense onder die Ryk wat nie godsdienstig
buigbaar was nie en Christene, sowel as nie-Christene, was in hierdie tyd gruwelik
vervolg. 19
Vir nagenoeg drie eeue sedert Jesus se lewe, het Christene in die Romeinse Ryk voortgegaan
om te midde van vervolging en wantroue te leef, maar uiteindelik breek ‘n
keerpunt aan. In die jaar 312 behaal keiser Konstantyn militêre sukses en skryf dit toe
aan die Christelike godsdiens se invloed. Alhoewel die politeïstiese aard van die Ryk nie
dadelik verdwyn nie, is daar skielik groter verdraagsaamheid teenoor Christene, wat
daartoe lei dat vervolging tot ‘n einde kom. Die verdraagsaamheid van die owerhede
teenoor Christene het daartoe gelei dat namate die aantal bekeerlinge groei die kultuur
van die Romeinse Ryk verander. Nietemin bly godsdiensvryheid ‘n belangrike kenmerk
van die Ryk en gevolglik word ‘n ryk verskeidenheid van godsdienstige praktyke steeds
in daardie stadium geakkommodeer. 20
2.3 Die verspeiding van die Christelike geloof in Europa
Die verspreiding van die Christelike geloof is, net soos in die geval van Jesus se lewe,
nie goed gedokumenteer nie. Daar bestaan wel verskeie teorieë wat die verspreiding van
die geloof probeer verduidelik. Die Romeinse Ryk was besonder goed ontwikkel, met
ingewikkelde vervoer- en kommunikasiestelsels. Die ligging van die Ryk het beteken dat
dit ‘n besonderse invloed op sowel Europa as die Midde-Ooste uitgeoefen het. Daar
word ook vermoed dat die toeganklikheid van die Christelike geloof ‘n belangrike rol in
die verspreiding daarvan gespeel het. Die Christelike geloof was minder klas- en
volksgebonde as ander gelowe in die Ryk, soos byvoorbeeld die Judaïsme. Gedurende
die vyfde eeu, toe Germane aanvalle op die Romeinse Ryk begin loods het, was die
Christelike geloof reeds wyd gevestig, hoewel ander godsdienste steeds algemeen
19
M. Sordi, The Christians and the Roman Empire (vertaal deur A. Bedini uit Italiaans), pp. 26-30.
20
R. MacMullen, Christianizing the Roman Empire, (A.D. 100-400), pp. 43-51.
7