Dilemma's en keuzes Kinderklanken en Peuterpraat ... - Siméa

GEHOORD EN GEZIEN
HANS LEEZENBERG ONDERSCHEIDEN
Claartje Slofstra-Bremer
In april is Hans Leezenberg, KNO-arts, benoemd tot Ridder in de Orde van
Oranje Nassau vanwege zijn verdiensten voor de Nederlandse Stichting
voor Celaryngectomeerden en voor de Nederlandse Vereniging voor
Slechthorenden. Voor 'Van Horen Zeggen' was dit een aanleiding om in
het tijdschrift aandacht te besteden aan deze bijzondere KNO-arts.
Bijzonder om verschillende redenen: zijn grote betrokkenheid bij de in de
communicatie belemmerde medemens, zijn attitude tegenover de
patiënt-als-mens, zijn bijdragen aan de discipline KNO, met name in het
multidisciplinair samenwerken, het vormgeven van onderwijs voor KNOartsen
en tenslotte zijn betrokkenheid bij bestuurlijk en organisatorisch
werk ten behoeve van de patiëntenzorg zelf, onder andere voor kinderen
met spraak- en taalmoeilijkheden en slechthorende en dove kinderen.
Hans Leezenberg, geboren in 1926, heeft gewerkt met
slechthorende kinderen, met kinderen met
spraak/taalproblemen, in klinieken, op scholen en in
AC's. Hij heeft zich duidelijk bewogen op het werkterrein
van de VEBOSS-VEDON en de Fenac. Zijn loopbaan
was echter zeer veelzijdig en bijzonder! Tot 13
jarige leeftijd groeide hij op in Indonesië, en deed in
Nederland zijn eindexamen middelbare school in
1943. Na enkele jaren in de tropische landbouw (hij
behaalde ook nog een eindexamen op de Middelbare
Koloniale Landbouwschool; de huidige Hogere School
voor Tropische Landbouw te Deventer) begon hij aan
zijn medische opleiding. Daarna heeft hij eerst een
periode gewerkt in de hulpverlening (Jewish Hospital
of St.Louis, Missouri, USA) en vervolgens vijfjaar als
huisarts te Groningen. In die periode raakte hij als
arts geboeid door gehoorproblematiek bij jonge kinderen
- vijftig bevallingen per jaar, vijftig keer ook
die vraag: hoort dit kind? Het gehoororgaan bepaalde
vervolgens in grote mate Leezenbergs arbeidzame
leven.
Leezenberg raakte ervan overtuigd dat een dokter tijd
moet nemen voor zijn patiënten. Dit gegeven vormde
een andere rode draad in zijn werk. Een arts moet
goed doorpraten over de psychosomatische achtergronden
die bij vrijwel alle gezondheidsproblemen
een rol spelen. Door daarvoor de tijd te nemen kan de
geneeskundige per saldo efficiënter werken, maar
vooral ook: veel beter. Leezenberg was nooit een arts
die maximale productie draaide. Hij nam de tijd,
maakte eerst menselijk contact voor hij als medicus
tot handelen overging. Hij was op het Gemeentelijk
Audiologisch Centrum als KNO-arts al snel bekend
als 'Opa Oor'. Geen kind huilde in zijn spreekuur. 'Opa
Oor' hurkte neer, had een grapje en een vriendelijkheidje
en de kinderen smolten voor hem. Dat was al
na zijn pensionering...
Na de KNO-specialisatie deed Hans Leezenberg in
Groningen vier jaar vooral oncologie gedaan van het
22 VHZ JAARGANG 43 NUMMER 4 DECEMBER 2002
hoofd-halsgebied; later ook in beide Deventer ziekenhuizen
als vrijgevestigde KNO-arts. Zijn binding met
de gelaryngectomeerden vond zijn oorsprong in die
periode; al vanaf 1964 was hij verbonden aan de
Nederlandse Stichting voor Gelaryngectomeerden.
Lange tijd was hij voorzitter van het bestuur, en later
voorzitter van de raad van advies.
In die periode (60-er, 70-er jaren) begon hij steeds
meer in te zien hoe belangrijk het is om multidisciplinair
te werken. Dit was niet alleen bij larynxcarcinomen
noodzakelijk, ook bij de jonge kinderen met
spraak/taalproblemen was dit het geval. Lang voordat
dit gemeengoed werd, halverwege de 70-er jaren,
startte Leezenberg met enkele logopedisten een
beperkt multidisciplinair samenwerkingsverband te
Deventer (de Hellwag-Stichting) om de diagnostiek
bij deze kinderen grondiger te kunnen uitvoeren.
Incidenteel werd daar ook psychologische deskundigheid
bijgehaald.
Elf jaar werkte Leezenberg tenslotte als universitair
docent bij de vakgroep KNO en Audiologie van het
Academisch Ziekenhuis in Amsterdam van de VU. Hij
zette er een nieuwe afdeling op rond allergologische
en immunologische aspecten van de bovenste luchtwegen.
Ook daar bleek het belang van een rustig
gesprek met de patiënten, zonder tijdsdruk. Hij meldt
met enige trots: na tweemaal een goed gesprek en
onderzoek waren 65% van de patiënten dan reeds
'klaar', zij hoefden niet meer terug te komen.
Gevraagd naar zijn interessegebieden vertelt Hans
Leezenberg direct over zijn leermeesters; zijn degelijke
opleiding te Groningen, onder andere bij de audioloog
Huizing die 'toen al' (zestiger jaren) bij baby's
van een halfjaar die slechthorend waren, kasttoestelletjes
wilde aanpassen. Revolutionair in die jaren. Of
over de colleges van de hoogleraar psychiatrie Kraus,
met sprekende voorbeelden (Leezenberg herinnert
zich nog de patiënten die werden gedemonstreerd en
waarom) en over het belang van (opnieuw) de benadering
van de patiënt als mens in de eerste plaats (en
niet in de eerste plaats als een ziektebeeld).
\
• •