02.05.2013 Views

Marisa de Villiers

Marisa de Villiers

Marisa de Villiers

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

sisteme (liggaamlik en intrapersoonlike eienskappe), kontekste en mense op verskillen<strong>de</strong><br />

vlakke. Gevolglik kan die koers van individuele ontwikkeling verskeie roetes volg en daar<br />

bestaan verskeie paaie na en van psigopatologie. Individue wat begin met soortgelyke<br />

omstandighe<strong>de</strong> of gedrag kan uitein<strong>de</strong>lik verskillen<strong>de</strong> uitkomstes hê: 'n verskynsel wat<br />

bekend staan as multifinaliteit. Twee individue kan byvoorbeeld in dieself<strong>de</strong><br />

omstandighe<strong>de</strong> groot word (armoe<strong>de</strong>, min geleenthe<strong>de</strong>, ensovoorts) maar een individu<br />

raak betrokke by misdaad en dwelms, terwyl die an<strong>de</strong>r individu bo die omstandighe<strong>de</strong><br />

uitstyg en ver<strong>de</strong>r stu<strong>de</strong>er en ‘n goeie werk kry. Individue kan egter ook verskillen<strong>de</strong><br />

beginpunte hê en uitein<strong>de</strong>lik dieself<strong>de</strong> uitkomste bereik of met dieself<strong>de</strong> versteuring<br />

gediagnoseer word: dit staan bekend as ekwifinaliteit. ‘n Kind wat byvoorbeeld groot<br />

word in ‘n huishouding waar die ouers substanse misbruik en hom mishan<strong>de</strong>l, terwyl ‘n<br />

an<strong>de</strong>r kind groot word in ‘n lief<strong>de</strong>volle gesin met baie geleenthe<strong>de</strong>. Bei<strong>de</strong> hierdie kin<strong>de</strong>rs<br />

kan uitein<strong>de</strong>lik dieself<strong>de</strong> uitkoms hê – ‘n kriminele rekord, ongeag van hul on<strong>de</strong>rskeie<br />

beginpunte (Ciccheti & Rogosh, 1996; Masten, 2006). Aangesien psigopatologie voorkom<br />

in 'n ontwikkelen<strong>de</strong> organisme is 'n ontwikkelingsperspektief noodsaaklik om die oorsake,<br />

probleme en gevolge van patologie te verstaan, te voorkom en te behan<strong>de</strong>l (Masten,<br />

2006).<br />

Die ontwikkelingpsigopatologie-raamwerk fokus dus eerstens op ontwikkeling en twee<strong>de</strong>ns<br />

op patologie (ontwikkelingsafwykings). Dit on<strong>de</strong>rsteun die moontlikheid van intervensies<br />

om beter aanpassing te bewerkstellig (Rutter & Sroufe, 2000). In 'n poging om die<br />

ontwikkeling en manifestering van wanaanpassing te begryp, moet die<br />

ontwikkelingsaspekte van suksesvolle aanpassing verstaan word (Sroufe & Rutter, 1984).<br />

Dit is belangrik om te begryp dat die doel van die ontwikkelingpsigopatologie raamwerk nie<br />

is om op patologie te fokus nie, maar eer<strong>de</strong>r om die ontwikkelingsprosesse, soos<br />

biologiese en sielkundige veran<strong>de</strong>ring wat <strong>de</strong>el uitmaak van ontwikkeling, te verstaan.<br />

Hiermee saam het dit ten doel om moontlikhe<strong>de</strong> te i<strong>de</strong>ntifiseer wat die waarskynlikheid van<br />

suksesvolle aanpassing ten spyte van teenspoed kan verhoog (Becker & Luthar, 2002;<br />

Ciccheti & Rogosch, 1996; Garber, 1984; Luthar & Ciccheti, 2000; Masten & Curtis, 2000;<br />

Thornberry, Ireland & Smith, 2001).<br />

34

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!