02.05.2013 Views

Marisa de Villiers

Marisa de Villiers

Marisa de Villiers

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

2.4.1.4 Coping<br />

Volgens Endler en Parker (1990) speel copingstrategieë- of style 'n belangrike rol in 'n<br />

individu se fisiese en sielkundige welstand wanneer hy/sy gekonfronteer word met<br />

negatiewe of stresvolle gebeure. Coping word ge<strong>de</strong>finieer as 'n individu se konstant<br />

veran<strong>de</strong>ren<strong>de</strong> kognitiewe en gedragspogings om spesifieke eksterne en/of interne<br />

eise wat hoë eise aan die individu se hulpbronne stel of dit oorskry, te hanteer<br />

(Endler & Parker, 1990; Lazarus & Folkman, 1984; Lazarus & Launier, 1978). Daar is drie<br />

sleutelkwessies saamgevat in hierdie <strong>de</strong>finisie. Eerstens is dit prosesgeoriënteerd wat<br />

beteken dat dit fokus op wat die individu in <strong>de</strong>r waarheid dink en doen in 'n stresvolle<br />

situasie en hoe dit veran<strong>de</strong>r namate die situasie ontvou. Twee<strong>de</strong>ns word coping as<br />

kontekstueel gesien - dit word beïnvloed <strong>de</strong>ur die persoon se taksering van die werklike<br />

eise in die situasie en die hulpbronne om dit te hanteer. Die klem op konteks dui daarop<br />

dat die bepaal<strong>de</strong> individu en die situasie se veran<strong>de</strong>rlikes gesamentlik die copingpogings<br />

bepaal. Der<strong>de</strong>ns word geen aannames gemaak ten opsigte van wat goeie of swak coping<br />

behels nie. Coping word slegs ge<strong>de</strong>finieer as die individu se pogings om eise te hanteer,<br />

ongeag of die pogings suksesvol is of nie (Folkman, 1984; 1991; Folkman, Lazarus,<br />

Dunkel-Schetter, DeLongis & Gruen, 1986; Lazarus, Kanner & Folkman, 1980).<br />

Coping het twee hooffunksies: om stresvolle emosies te reguleer (emosie-gefokus<strong>de</strong><br />

coping) en om die problematiese individu-omgewingsverhouding wat die stres<br />

veroorsaak, te veran<strong>de</strong>r (probleemgefokus<strong>de</strong> coping). Daar bestaan bewyse dat bei<strong>de</strong><br />

soorte coping in stresvolle situasies gebruik word. Die relatiewe proporsie van elkeen word<br />

bepaal <strong>de</strong>ur die taksering van die situasie. Coping word dus as 'n kritiese faktor in die<br />

verhouding tussen stresvolle gebeure en aanpassingsuitkomste, soos <strong>de</strong>pressie,<br />

sielkundige simptome en somatiese klagtes beskou (Folkman, 1984; 1991; Folkman,<br />

Lazarus, Dunkel-Schetter, DeLongis & Gruen, 1986).<br />

Lazarus en Folkman (1984) se probleem- en emosiegefokus<strong>de</strong> formulering van coping is<br />

wyd bekend en nagevors. Hiervolgens verwys probleemgefokus<strong>de</strong> coping na pogings wat<br />

50

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!