Rapport Deelstudie 1 Afwegingskader water ... - Leven met Water

More documents

Recommendations

Info

grondexploitaties na te gaan welke toekomstige ‘betterments’ en ‘worsements’ aan deze ruimtelijke ontwikkeling toegerekend kunnen worden. Dat vereist echter wel dat er gebiedsgerichte interorganisatorische businesscases worden gebouwd. Met interorganisatorisch bedoelen we niet alleen een bijeenbrengen van de exploitatie-inzichten in een gebied, maar ook over schaalniveaus heen. Dat zal nog een grote inspanning vergen. Toch is het nodig omdat afwegingen op lokaal niveau niet zelden gevolgen hebben voor andere schaalniveaus en vice versa. Lokale partijen hebben een zekere neiging om toekomstige problemen op nabijgelegen locaties af te wentelen (denk aan het realiseren van extra verhard en verhoogd oppervlak waarbij wateroverlast wordt afgewenteld op de omgeving) of juist omdat geprobeerd wordt de toekomstige problemen van die locaties op te lossen (denk aan het realiseren van retentiecapaciteit langs de rivier waardoor overstromingen elders worden voorko- men). Enerzijds is afwenteling uit den boze, maar tegelijkertijd moet nagedacht worden in hoeverre een surplus van klimaatbestendigheid op een positieve wijze kan worden be- loond. Als er op een bepaalde plaats extra wordt geïnvesteerd in klimaatbestendigheid waardoor op een andere plaats lucratieve investeringen mogelijk worden gemaakt, dan zijn vormen van verevening nodig en nuttig om hier tot vereffening van baten en lasten te komen. Dit vraagt om nieuwe vormen van governance, waarmee we al wat afgeraken van een pure ordeningsoriëntatie. Programmamanagement is zo’n nieuwe vorm in ontwikkeling. Daarmee wordt getracht samenhang en afstemming tussen diverse projecten en over- heidskokers te verwezenlijken. Ruimtelijke ontwikkelingen komen vrijwel zonder uitzondering tot stand in een coalitie van publieke, private en maatschappelijke partijen. De beslissing tot ontwikkeling is vrijwel nooit de zelfstandige beslissing van één overheid. Dat betekent dat deze overheid moeilijk zelfstandig verantwoordelijk kan worden gehouden voor negatieve consequenties van ontwikkeling. Waar ruimtelijke investeringen het gevolg zijn van beslissingen van coalities van partijen, is het zinvol om na te denken over de vraag hoe zij daar gezamenlijk verantwoordelijk voor kunnen worden gehouden, ieder voor zijn eigen deel (en daar dus ook gezamenlijk verantwoording voor afleggen). Dit speelt vooral als rijk, provincies en gemeenten willen bouwen met een relatief korte horizon voor klimaatbestendigheid. Dit soort arrangementen draagt echter steeds het gevaar in zich van verstrikking. Ieder- een en dus niemand is verantwoordelijk. De respons daarop is meestal een roep om dui- delijke en heldere bevoegdheidsverdeling en een scherpe scheiding tussen overheidsver- antwoordelijkheid en die van private partijen. Deze respons is begrijpelijk, maar tegelijkertijd ook feilbaar omdat het aantal voorbeelden waar een stabiele scheiding mogelijk blijkt, gering is. Veeleer zouden wij willen suggereren om de scheidingsvraag onderdeel te maken van het governance arrangement, zodat partijen door de tijd heen variërende 8
en hen passende afspraken kunnen maken over wie waar het initiatief heeft, wie wanneer meedoet en wie waar toezicht houdt of scheidsrechter speelt. In het voorgaande is enkele keren het begrip ‘verevening’ genoemd. De nieuwe Grond- exploitatiewet biedt meer mogelijkheden dan tot dusver om verevening op lokaal en regionaal niveau succesvol toe te passen. Verevening is vooral toepasbaar bij nieuwe ruimtelijke inrichtingsprojecten, waaronder ook begrepen moet worden herontwikkeling in bestaand stedelijk of landelijk gebied. Het betreft bijvoorbeeld de aanleg en/of recon- structie van woonwijken, bedrijventerreinen, agrarische gebieden of infrastructuur. Be- zien zou kunnen worden in hoeverre bij dit soort projecten klimaatadaptatiemaatregelen meegenomen kunnen worden en via verevening kunnen worden gefinancierd. Te denken valt aan de aanleg van groenvoorzieningen en groene daken, die een ‘heat island effect’ in steden kunnen tegengaan. Ook kan gedacht worden aan inrichtingsmaatregelen om tijdelijke wateroverlast (na korte perioden van hevige neerslag) op te vangen. Verevening dient vanuit een zo ruim mogelijk ruimtelijke schaalniveau geregeld te worden. Door de ruimtelijke schaal op te rekken ontstaat meer flexibiliteit en onderhande- lingsruimte. De wenselijkheid tot introductie van een ‘regionaal klimaatfonds’, waaruit klimaatadaptatiemaatregelen zouden kunnen worden gefinancierd, zou nader moeten worden onderzocht. Broodnodige adaptiviteit Elk ordeningsbeleid van overheden heeft een neiging om door te schieten en zichzelf als een bovengeschikt beleid en belang te zien. Maar al te vaak leidt dit verlangen tot ver- starring en inertie in de ontwikkelingen ‘op de werkvloer’. We hebben er al op gewezen dat klimaatbestendigheid alleen met succes tot stand kan komen als private en maatschappelijke partijen worden uitgedaagd hieraan invulling te geven en hun eigen ambities daaraan te verbinden. Publieke doelstellingen moeten dus niet eenzijdig, top-down en specifiek worden gedefinieerd, maar als een uitnodiging en handreiking naar andere partijen om hun eigen doelen daaraan te verbinden en zo tot verrijking te komen. Programma’s als Ruimte voor de Rivier (gericht op de verhoging van de afvoercapaciteit van onze grote rivieren) en Zwakke Schakels (gericht op het verhogen van de veiligheid aan de kust) zijn tot redelijke hoogte te zien als geslaagde pogingen om door middel van het formuleren van doelstellingen op rijksniveau trajecten te organiseren waarbij de regio zelf deze opgave invult en verbindt met de eigen doelstellingen ten aanzien van gebieds- ontwikkeling. Een belangrijke uitdaging ligt erin om private partijen te verleiden zoveel mogelijk aan klimaatbestendigheid te doen. Niet door hen door middel van strikte regelgeving hiertoe te dwingen en daarmee hun investeringsbereidheid te doven. Maar juist door hen de 9
Page 1: De governance van adaptatie Bouwste
Page 4 and 5: Deelproject 1: Bestuurlijke, wettel
Page 6 and 7: Klimaatadaptatie en economie ......
Page 8 and 9: klimaatverandering naast problemen
Page 12 and 13: uimte te geven om creatief naar opl
Page 14 and 15: Dat betekent dat hogere overheden h
Page 16 and 17: kent ook dat het anticiperen op en
Page 18 and 19: krijgen. De uitvoerbaarheid van ada
Page 20 and 21: Bij verevening gaat het om het zoek
Page 22 and 23: Wetenschappelijke koepel voor Deels
Page 24 and 25: 1. Introductie Hoewel we niet zeker
Page 26 and 27: en ketens van maatregelen die niet
Page 28 and 29: Governance omvat het verkleinen van
Page 30 and 31: Overheden die een adaptieve governa
Page 32 and 33: infraprojecten in het gebied tussen
Page 34 and 35: stellen voor effectieve en legitiem
Page 36 and 37: wilsvorming en de wens om te komen
Page 38 and 39: In een adaptieve governance benader
Page 40 and 41: instrumenten. Bestaande wetgeving o
Page 42 and 43: 8. Adaptieve capaciteit nader bezie
Page 44 and 45: 9. Naar een afwegingskader en een a
Page 46 and 47: Bron: Lebel et al. 2006 44
Page 48 and 49: Literatuurlijst No. 8. Adger, W.N.
Page 50 and 51: Intergovernmental Panel on Climate
Page 52 and 53: Financiering van locatie(her)ontwik
Page 54 and 55: 2. Grondprijstheorie en de betekeni
Page 56 and 57: 1. Veranderingen in bestemming en/o
Page 58 and 59: 2002). Over het algemeen wordt wors
Page 60 and 61:
moeilijker, zeker wanneer het gaat
Page 62 and 63:
externe effecten worden gegenereerd
Page 64 and 65:
Klimaatadaptatie, verevening en com
Page 66 and 67:
acht om nu al maatregelen te nemen,
Page 68 and 69:
edrijventerrein, maatregelen die do
Page 70 and 71:
echtelijke weg heeft in de nieuwe r
Page 72 and 73:
Uitsluitend en alleen betalen voor
Page 74 and 75:
in bestaand stedelijk of landelijk
Page 76 and 77:
3.2 Mogelijkheden voor toepassing v
Page 78 and 79:
ontwikkeling, en dienaangaande te s
Page 80 and 81:
Een klein strategisch kompas voor d
Page 82 and 83:
Daarbij zouden uniforme regels een
Page 84 and 85:
ke uitvoering is contraproductief.
Page 86 and 87:
ten. Met andere woorden, het proces
Page 88 and 89:
Figuur 1: Klein strategisch kompas
Page 90 and 91:
antwoordelijkheid wordt genomen voo
Page 92 and 93:
plichtingen in voor overheden, ze z
Page 94 and 95:
aansprakelijkheid én overheidsaans
Page 96 and 97:
de vroegere Rijksplanologische Dien
Page 98 and 99:
niet vanuit de omgekeerde posities
Page 100 and 101:
Klimaatadaptatie en economie Prof.d
Page 102 and 103:
Ik start dit essay met een beknopte
Page 104 and 105:
zeker ook voor klimaatgebonden risi
Page 106 and 107:
die invloed hebben op de welvaart v
Page 108 and 109:
tie voor woningbouw binnen een dijk
Page 110 and 111:
het kader van marktfalen, gerelatee
Page 112 and 113:
Het is duidelijk dat bij het thema
Page 114 and 115:
inspanningen vanuit de drie groepen
Page 116 and 117:
zodat bij extreme regelval het wate
Page 118 and 119:
Een andere vorm van adaptatie kan z
Page 120 and 121:
Op basis van deze analyse kom ik to
Page 122:
2010 >
show all

Rapport Deelstudie 1 Afwegingskader water ... - Leven met Water

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?