wt16246 - Front Shop - Afrikaans Module.pmd - insightcpd.co.za

Alpha Pharm
Apteekpersoneel Kliniese
Onderrigprogram
INHOUD
1. INLEIDING .......................................................1
2. GESONDE GROEI IN BABAS........................2
2.1 Gewigstoename in babas .......................2
2.2 Tekens van hongerte en versadigheid ...3
2.3 Gewig-vir-ouderdom groeikaarte ............3
2.4 Wat is ‘die onvermoë om te floreer’........3
3. BORSVOEDING OF BOTTELVOEDING? .....4
3.1 Die voordele van borsvoeding ................4
3.2 Die ontwikkeling van babaformules........4
3.3 Borsmelksamestelling vs. formulemelk ..5
4. BABAFORMULES ..........................................6
4.1 Soorte babaformules ..............................6
4.2 Samestelling van babaformules .............7
4.3 Die keuse van ’n babaformule ................7
4.4 Gespesialiseerde babaformules ...........13
5. RIGLYNE VIR BOTTELVOEDING ...............13
5.1 Higiëne en bottelvoeding ......................14
6. DIE BYVOEGING VAN VASTE KOSSE ......15
6.1 Wanneer om met vaste kosse te begin .. 15
6.2 Hoe om vaste kosse te begin ...............16
7. DIE ROL VAN DIE VOORWINKEL-
PERSONEEL.................................................16
LEERUITKOMSTE:
Na voltooiing van hierdie module sal u:
Geleer het oor gesonde groei in babas en jong
kinders en hoe sulke groei gevolg kan word met
die gebruik van groeikaarte.
’n Basiese begrip hê oor die samestelling van
borsmelk en hoe dit die samestelling van
babaformules beïnvloed het.
Bekend wees met die soorte babaformules wat
beskikbaar is.
In staat wees om vroue te lei om die mees gepaste
babaformule vir hul baba te kies as hul kies om nie
te borsvoed nie, of as hul terug moet keer werk toe
en borsmelk met formulemelk wil aanvul.
1
Babavoeding
Posbus 218, Cramerview, 2060
Telefoon: 011 706 6939 Faks: 086 660 9527
E-pos: cpdalphapharm@insightmed.co.za
2012 MODULE 5
In staat wees om mammas te beraad oor goeie
bottelvoeding en gepaardgaande higiëne.
In staat wees om mammas te adviseer oor hoe
om hul baba van borsmelk of formulemelk te
speen en wanneer en hoe om met vaste kosse te
begin.
Volgens wet kan voorwinkelpersoneel in ’n apteek
slegs Skedule 0 (S0) medisyne verkoop. S1 en S2
medisyne moet verkoop word deur ’n apteker of ’n
aptekerintern of ’n aptekersassistent wat onder die
persoonlike toesig van ’n apteker werk. In hierdie
module word opleiding aangebied oor al die produkte
wat beskikbaar is, insluitend dié wat sonder ’n
doktersvoorskrif verkoop mag word – met ander
woorde, S0, S1, en S2. Ons noem ook die name van
sommige van die Skedule 3 en hoër medisyne wat
slegs op doktersvoorskrif uitgereik kan word. Die
doel van hierdie module is om u ’n goed-ingeligte
personeellid van die apteek te maak, wat op ’n
professionele manier kan verstaan en kommunikeer
met pasiënte/kliënte.
1. INLEIDING
Die regte voeding in suigelingskap is een van die beste
maniere om die gesondheid van babas en jong kinders
dwarsoor die wêreld te verbeter. Terwyl ondervoeding
kan lei tot siekte en dood, kan oorvoeding lei tot oorgewig
en vetsug. Nuwe mammas kan advies en ondersteuning
benodig om hul te help om hul jong kinders van die regte
voeding te voorsien vir gesonde groei en ontwikkeling.
Die apteek se voorwinkelpersoneel kan ’n belangrike
rol speel daarin om mammas so te ondersteun en om
hul op te voed aangaande borsvoeding, bottelvoeding
en wanneer om met vaste kosse te begin.
Hierdie module bring nuttige inligting bymekaar oor
voeding in babas en jong kinders, sodat die apteek se
voorwinkelpersoneel oor die nodige kennis en
vaardighede kan beskik om mammas te adviseer oor
hoe om die beste moontlike voeding vir hul kinders in
die eerste 1000 dae van hul lewe – die mees kritieke

tydperk vir kindervoeding - te voorsien, waarna swak
groei moeilik is om om te keer.
2. GESONDE GROEI IN BABAS
Dit is belangrik om uit die staanspoor te besef dat babas
nie klein grootmense is nie. Babas toon ’n besondere
vinnige groeitempo in die eerste lewensjaar, maar het
onvolwasse organe wat nie opgewasse is teen
komplekse kosse nie. Gedurende suigelingskap en
kinderjare tel kinders vinniger gewig op en groei vinniger
as tydens enige ander tyd in hul lewens. Geboortegewig
word gewoonlik verdubbel teen vier of ses maande en
verdriedubbel teen 12 maande. Die baba se lengte
neem toe met ’n veelvoud van 1.5 binne 12 maande.
Daarom benodig babas die nodige energie en
voedingstowwe wat nodig is om snelle groei en
ontwikkeling te ondersteun. Vir optimale voeding van
babas en jong kinders, beveel die Wêreldgesondheidsorganisasie
(WGO) die volgende aan:
Uitsluitlike borsvoeding vir ses maande – d.i. die
baba ontvang slegs borsmelk vir die eeste ses
lewensmaande; geen ander vloeistowwe of
vastestowwe nie, insluitend water
Die byvoeging van genoegsame voedende vaste
kosse vanaf die ouderdom van ses maande, met
voortgesette borsvoeding tot op twee jaar of ouer
Faktore wat in ag geneem moet word om te verseker dat
babas optimale voeding ontvang en gesonde groei
toon, sluit in:
Voedingstowwe moet in ’n vorm wees wat maklik
deur die baba se onvolwasse spysverteringstelsel
verteer en absorbeer kan word. As voedingstowwe
in die korrekte vorm is, sal dit die hoeveelheid
onverteerde kosse in die baba se spysverteringskanaal
verminder. (Onverteerde kosse kan
abdominale krampe veroorsaak en simptome wat
verwant is aan koliek.) Borsmelk is die voedsel van
keuse vir babas tot op die ouderdom van ses maande,
omdat die samestelling daarvan al die nodige
voedingstowwe verskaf in ’n vorm wat maklik verteer
en absorbeer kan word deur die spysverteringstelsel.
Let wel: Die samestelling van borsmelk is anders as
dié van koeimelk. Dit is waarom ongemodifiseerde
koeimelk nie aanbeveel word vir babas
onder die ouderdom van een jaar nie.
Die baba het ’n laer konsentrasie van ensieme in die
spysverteringskanaal as ouer kinders of volwassenes.
Alhoewel babas proteïne, vette en koolhidrate
vanaf geboorte kan verteer, verbeter hul vermoë om
dit te doen soos wat hul spysverterings-kanaal
volwasse word. Borsmelk het ’n hoë vetinhoud en is
die mees doeltreffende manier om aan die baba se
hoë energiebehoeftes te voldoen. Gram vir gram
bevat vet meer as twee maal die hoeveelheid energie
in vergelyking met proteïne of koolhidrate.
’n Pasgebore baba se magie is klein. Daarom moet
die baba dikwels gevoed word. Byvoorbeeld, babas
van geboorte tot vier maande wat formulemelk kry
benodig sowat 8 tot 10 voedings per dag, terwyl ouer
babas tipies vier tot ses voedings per dag benodig.
Babas wat geborsvoed word, moet op aanvraag
gevoed word.
By geboorte is die baba se ingewande steriel (dus
bevat dit nie bakterieë nie). Sodra die baba
geborsvoed word, word bakterieë aan die baba se
ingewande bekend gestel. Borsmelk bevat verskeie
‘goeie’ bakterieë (d.i. Lactobacilli en Bifidobacteria)
wat die natuurlike flora van die spysverteringstelsel
opmaak en die baba se spysverteringskanaal
beskerm teen infeksie met potensiële siekteveroorsakende
bakterieë.
Die esofageale klep, wat die opening is aan die
bokant van die maag, is nie ten volle ontwikkel in
pasgebore babatjies nie. Dit is om hierdie rede dat
sommige pasgebore babas probleme kan hê met
die opbring van spoeg of met opbring na voeding.
Hierdie refluks kan as normaal beskou word, tensy
dit ernstig is en vergesel word van swak
gewigstoename, in welke geval dit dan na die dokter
verwys moet word.
2.1 Gewigstoename in babas
By geboorte is die baba se spysverteringstelsel
onvolwasse. Om hierdie rede verloor meeste babas tot
10 persent van hul liggaamsgewig in die eerste paar
lewensdae, terwyl die baba daarby aanpas om sy of
haar eie verteringstelsel i.p.v. die plasenta te gebruik
om voedingstowwe te verkry en afvalprodukte uit te
skei.
Die baba behoort terug te keer na sy/haar geboortegewig
binne twee weke. Hierna behoort die baba se gewig en
hoogte bestendig toe te neem. Die dokter of klinieksuster
gebruik spesiale groeikaarte, genaamd persentielkaarte,
om die baba se groei van week tot week te volg in die
vroeë stadiums van sy/haar lewe, en daarna minder
gereeld soos wat die baba ouer word.
Dit is heeltemal normaal vir ’n borsgevoede baba se
gewig om van week tot week te varieer. Een week kan
die baba dalk min gewig optel en die volgende week kan
die baba dalk baie meer gewig optel. As die baba
geweeg word direk na ’n voeding, kan dit ’n verskil van
100 tot 200 gram maak. Mammas moet beraad word om
minder te bekommer oor klein weeklikse veranderings
in gewig, en om eerder te kyk na gewigstoename oor ’n
langer tydperk, soos ’n maand.
Gedurende die eerste maand tel meeste pasgebore
babas gewig op teen ’n pas van 30 g per dag of 200 g
per week . Hul groei gewoonlik sowat 2.5 tot 3.8 cm in
lengte gedurende die eerste maand. Baie pasgebore
babas gaan deur ’n tydperk van snelle groei wanneer
hulle 7 tot 10 dae oud is, en weer by 3 en 6 weke.
Hoeveel gewig die baba optel elke maand hang ook af
van genetika en of die baba borsmelk of formulemelk
ontvang. Byvoorbeeld, uitsluitlike borsgevoede babas
2 November 2012

tel tipies in die eerste twee lewensmaande vinniger
gewig op as formule-gevoede babas, maar hierdie
babas groei dan deur die res van hul eerste lewensjaar
stadiger as formulegevoede babas.
2.2 Tekens van hongerte en versadigheid
In die eerste lewensjaar het babas die vermoë om hul
voedselinname te reguleer in ooreenstemming met hul
voedingsbehoeftes. Die baba sal tekens van hongerte
of versadigheid toon en van hul ma verwag om op
hierdie tekens te reageer. Daarom moet babas op aanvraag
gevoed word, d.i. hul moet gevoed word wanneer
hul aandui dat hul honger is, en hul moet nie gedwing
word om ’n streng voedingskedule te volg of ’n bottel
klaar te maak as hul nie meer honger is nie. Babas wat
geforseer word om ’n streng voedingskedule te volg in
die vroeë lewensmaande, kan ’n groter kans hê om oorof
ondervoed te wees.
Tabel 1. Tekens van hongerte en versadigheid
Tekens van hongerte Tekens van volheid
’n Baba wat honger is, kan: Tekens van volheid sluit in:
• Wakker word en rondrol • Die lippe saampers
• Suig aan die vuisie • Vermindering in die
• Huil of kerm suigaksie
• Lyk of hy/sy gaan begin • Uitspuug van die tepel of
huil tiet
• Terugleun of wegdraai
van die bors of bottel
2.3 Gewig-vir-ouderdom-groeikaarte
Groeikaarte word gebruik deur klinieksusters en –
dokters om te help om ’n baba se groei te volg oor ’n
tydperk. Die mees algemene tipe groeikaart is ’n
persentielkaart.Die standaard groeitempo’s op die WGO
se persentielkaart is gebaseer op die groei van
borsgevoede babas van ses lande oor vyf kontinente.
Daarom toon die WGO se gewig-vir-ouderdom kaarte
akkuraat hoe ’n normale baba van enige etnisiteit
behoort te groei.
Tabel 2. Hoe om die persentielkaart te lees
• Die 3de persentiellyn beteken dat 3% van kinders
onder hierdie lyn sal lê in terme van gewig vir
ouderdom
• Die 97ste persentiellyn beteken dat 3% van kinders
bo hierdie lyn en 97% van kinders onder hierdie
lyn sal lê in terme van gewig vir ouderdom
• Die 15de persentiellyn beteken dat 15% van
kinders onder hierdie lyn sal lê, en die 85ste
persentiellyn beteken dat 85% van kinders onder
hierdie lyn sal lê in terme van gewig-vir-ouderdom
• Die 50ste persentiellyn is nie ’n “slaag” nie, maar
dit beteken dat 50% van die normale bevolking
onder hierdie lyn lê, en 50% van die bevolking bo
dit lê.
Let wel: Slegs ’n paar babas bly op die persentiellyn
waarop hul gebore is. Meeste babas kruis
die persentiellyne. Na geboorte is groter
babas geneig om stadiger te groei en kleiner
babas geneig om vinniger te groei. Dit is
omdat geboorte-grootte meer verband hou
met toestande in die uterus as met genetika.
Na geboorte beweeg babas geleidelik na
hul grootte soos bepaal deur genetika. Dit
kan tot twee jaar neem vir babas om hul
genetiese voorafgeprogrammeerde grootte
te bereik. Hierna volg die baba se groei dan
min of meer hierdie lyn.
Figuur 1. Gewig-vir-ouderdom persentielkaart
vir meisies van geboorte tot 2 jaar
3 November 2012
Gewig (kg)
Maande
Geboorte
1 jaar
Ouderdom (voltooide maande en jare)
97ste
85ste
50ste
15de
3de
2 jaar
Figuur 2 . Gewig-vir-ouderdom persentielkaart
vir seuns van geboorte tot 2 jaar
Gewig (kg)
Maande
Geboorte
1 jaar 2 jaar
Ouderdom (voltooide maande en jare)
97ste
85ste
50ste
15de
3de
2.4 Wat is die onvermoë om te
floreer?
Swak gewigstoename beteken dat die baba teen ’n laer
tempo gewig optel as ander babas van dieselfde
ouderdom en geslag. Sommige babas tel nie teen ’n
normale tempo gewig op nie weens ondervoeding, wat
vir ’n verskeidenheid redes kan voorkom. Ondervoeding
word ook na verwys as ‘die onvermoë om te floreer’.
Meeste dokters en klinieksusters sal die onvermoë om
te floreer herken wanneer ’n kind se gewig vir sy

ouderdom onder die vyfde persentiellyn val, of as dit
twee persentiellyne kruis, bv. van bo die 85ste
persentiellyn na onder die 50ste persentiellyn.
Daar is baie oorsake vir die onvermoë om te floreer,
soos ’n swak eetlus, swak dieet of ’n onderliggende
mediese probleem. Meeste gevalle van onvermoë om
te floreer kom gewoonlik gedurende die eerste twee
lewensjare voor. Hierdie babas is geneig om meer
infeksies op te doen en is tipies ondervoed as ’n gevolg
van swak speengewoontes (bv. vroeë spening) en ’n
swak gehalte dieet (byvoeging van vaste kosse van
swak voedingsgehalte). Babas wat lyk of hul moontlik ’n
onvermoë om te floreer toon, moet na die dokter of
kliniek verwys word.
3. BORSVOEDING OF BOTTELVOEDING?
Borsmelk is sonder twyfel die keusevoedsel vir babas
en die WGO moedig borsvoeding aan as die optimale
voeding vir babas vanaf geboorte tot ten minste ses
maande oud. Baie vroue in die moderne samelewing
het egter nodig om terug te keer werk toe kort na die
geboorte van die baba, terwyl ander weens ’n mediese
toestand of ’n essensiële mediese behandeling nie kan
borsvoed nie.
Dit is belangrik om nuwe mammas te adviseer oor die
voordele van borsvoeding, veral vir die eerste ses
lewensmaande. Indien ’n vrou egter kies om nie te
borsvoed nie, is dit belangrik om haar in haar besluit te
ondersteun en haar dan te adviseer en te beraad oor die
mees toepaslike keuse van ’n babaformule, asook oor
higiëne betreffende bottelvoeding.
3.1 Meer oor borsvoeding
Indien die borsvoedingstegniek goed is, voldoen
uitsluitlike borsvoeding vir die eerste ses lewensmaande
aan die nodige energie- en voedingsbehoeftes van
meeste babas. Gesonde babas benodig nie enige ander
voeding op hierdie stadium nie, selfs nie water nie. Dit
is omdat borsmelk self 88% water is en genoeg is om die
baba se dors te les.
Om te verseker dat die moeder genoegsame
melkproduksie het vir ses maande van uitsluitlike
borsvoeding, moet ’n baba so dikwels en vir so lank as
wat hy of sy wil, gevoed word, dag en nag. Hierdie
“voeding op aanvraag” verseker dat babas na gelang
van hul eetlus gevoed word (nie volgens die klok nie),
en verseker dat babas die voeding verkry wat hul nodig
het vir bevredigende groei. Babas wat op aanvraag
gevoed word, ledig nie die bors met elke voeding nie. Dit
is belangrik om nie die duur of die frekwensie van
voedings te beperk nie, mits die baba korrek aan die
bors vassuig. Tepelskade word veroorsaak as die baba
swak vassuig aan die bors, en nie deur verlengde
voedings nie. Die baba moet toegelaat word om aan die
bors te drink totdat hy of sy spontaan die tepel los. Na
Tabel 3. Die voordele van borsvoeding
Voordele vir die moeder Voordele vir die baba
• Die risiko van bloeding na • Borsvoeding help om
geboorte is minder in vroue babas teen ’n verskeidenwat
borsvoed. heid van siektes te be-
• Borsvoeding help ’n vrou skerm, soos diarree en
om oormatige gewig wat longontsteking.
tydens swangerskap opge- • Borsvoeding verminder die
tel is, te verloor. voorkoms van allergiese
• Borsvoeding kan die terug- toestande soos asma en
keer van vrugbaarheid ekseem.
vertraag, aangesien vroue • Vetsug in later jare is
wat uitsluitlik borsvoed minder algemeen in
dikwels nie hul maand- kinders wat geborsvoed is.
stonde het vir die eerste • Verskeie studies suggeses
maande na die ge- reer dat borsgevoede
boorte van hul baba nie. babas moontlik hoër
• Vroue wat borsvoed kan tellings kan kry in toetse
’n laer risiko vir bors- en van intelligensie, vergeleke
ovariële kanker hê later in met diegene wat gebotteldie
lewe. voed is.
’n kort ruskansie, kan die baba die ander bors aangebied
word, wat sy of hy dan kan wil hê of nie. By die volgende
voeding moet hierdie bors dan eerste aangebied word.
As die baba vir lank aan die bors bly (meer as 30 minute
by elke voeding), of as hy of sy te gereeld wil voed (meer
as elke 1 tot 1.5 ure) dan moet daar nagegaan word of
die baba reg vassuig aan die bors.
Borsvoeding hou voordele vir beide die moeder en die
baba in. Sien Tabel 3. Vroue wat MIV-positief is, kan
ook besluit om onder sekere omstandighede te
borsvoed. Sien Tabel 4.
3.2 Die ontwikkeling van babaformules
Borsmelk is die goue standaard vir babavoeding. Deur
menslike borsmelk as die model te gebruik, het navorsers
die essensiële en semi-essensiële voedingstowwe
geïdentifiseer wat ’n borsmelkvervanging, d.i.
babaformule, behoort te bevat.
Midde-in die 20ste eeu is babas wat nie geborsvoed is
nie gewoonlik koeimelkgebaseerde formules gegee, of
tuisgemaakte formules van ingedampte melk, suiker en
water. Sedert die vervaardiging van die vroegste
kommersiële babaformules, was daar ’n snelle evolusie
van navorsing oor die samestelling van babaformules.
Vandag is daar ’n reeks verskeie formules beskikbaar,
insluitend produkte vir pretermynbabas, babas van
geboorte tot ses maande, babas van ses tot 12 maande,
babas ouer as 12 maande, sojagebaseerde formules,
laktosevrye formules en formules vir babas met spesiale
toestande, soos allergiese stoornisse.
Nuwe formules word steeds ontwikkel, en bestaande
formules ondergaan gereelde wysigings, soos wat meer
4 November 2012

Tabel 4. MIV en borsvoeding
• ’n Vrou wat met MIV geïnfekteer is, kan die virus
aan haar baba oordra tydens swangerskap, kraam
of geboorte en ook deur borsmelk.
• Vroue wat MIV-medikasie neem, is minder geneig
om MIV deur borsmelk oor te dra. Baie
gesondheidsorgdeskundiges adviseer sulke vroue
om te borsvoed.
• MIV-positiewe vroue wat nie MIV-medikasie neem
nie en wat kan bekostig om hul babas veilig te
borsvoed, kan geadviseer word om babaformule
i.p.v. borsvoeding te gebruik.
• MIV-positiewe vroue wat nie MIV-medikasie neem
nie, en wat nie babaformule kan bekostig nie of
wat nie toepaslike bottelvoedingspraktyke kan
verseker nie (d.i. skoon water, doeltreffende
bottelsterilisering) kan aangemoedig word om
uitsluitlik te borsvoed, omdat die risiko om MIV
oor te dra aan die baba laer is as die risiko van
swak voeding en ernstige siektes soos diarree en
longontsteking vir die baba.
komponente van borsmelk geïdentifiseer word, hul rol
in voeding bestudeer word en hul dan by babaformule
gevoeg word. Borsmelk bevat egter hormone,
immuunfaktore, groeifaktore en lewensvatbare selle,
waarvan die meeste nie op praktiese wyse tot
babaformules toegevoeg kan word nie.
Terwyl die samestelling van die verskillende
babaformules verskil, is daar baie navorsing wat toon
dat babas wat formulemelk gegee word, soortgelyke
groei en ontwikkeling toon wanneer hul vergelyk word
met borsgevoede babas.
3.3 Borsmelksamestelling vs. formulemelk
Borsmelk bevat al die voedingstowwe wat ’n baba
benodig in die eerste ses lewensmaande, insluitend
vette, koolhidrate, proteïne, vitamiene, minerale en
water. Dit word maklik verteer en doeltreffend gebruik.
Borsmelk bevat ook teenliggaampies en ander faktore
wat help om die baba se ontwikkelende immuunstelsel
te ondersteun, wat beskerming teen infeksie verleen.
Volwasse borsmelk word vanaf so min of meer 20 dae
na die geboorte van die baba geproduseer. Alhoewel
die samestelling van borsmelk kan varieer afhangende
van die tyd van die dag en van moeder tot moeder is die
volgende waar:
Borsmelk het ’n hoë vetinhoud, wat sowat helfte van
die energie-inhoud van die melk verskaf. Die
vetinhoud van borsmelk verander soos die voeding
progresseer. Die voormelk bevat minder vet, lyk
blou-grys in kleur en verlig ’n baba se dors vinnig.
Die agtermelk is ryk aan vette, lyk romerig wit en
verskaf ’n gekonsentreerde vorm van energie.
Borsmelk bevat sekere soorte vet wat bekend staan
as “goeie vette”, asook essensiële vetsure. Die
essensiële vetsure in borsmelk word DHA
(dokosaheksanoësuur, wat ’n omega-3-vetsuur is)
en ARA (aragidoonsuur, wat ’n omega-6-vetsuur is)
genoem. Hierdie vetsure is bewese om belangrik te
wees vir brein en visuele ontwikkeling en word
derhalwe gevoeg by sekere soorte babaformule.
Die hoof koolhidraat in borsmelk is laktose, wat ’n
soort suiker is. Borsmelk bevat sowat 7g laktose per
100ml, wat meer is as in meeste ander melke, selfs
koeimelk. Laktose verskaf sowat 40% van die energie
wat beskikbaar is uit borsmelk. ’n Sagter stoelgang,
nie-patogeniese bakteriële flora in die spysverteringskanaal
en verbeterde absorpsie van minerale soos
kalsium is al toegeskryf aan die laktose in borsmelk.
Borsmelk bevat prebiotika soos oligosaggariede bv.
galakto-oligosaggariede (GOS) of frukto-oligosaggariede
(FOS). Hierdie oligosaggariede help om die
groei van ‘goeie’ bakterieë in die spysverteringstelsel
te bevorder. Borsgevoede babas is ryker aan
verteringsflora as formulegevoede babas. Dit is
waarom oligosaggariede soos GOS en FOS by
sommige soorte babaformules gevoeg word.
Beide die hoeveelheid en tipe proteïne wat gevind
word in borsmelk verskil van dié van ander diermelke,
bv. koeimelk en bokmelk. Die konsentrasie van
proteïne in borsmelk is laer as dié van ander
diermelke. Proteïne verskaf byvoorbeeld 6 tot 8 %
van die energie in borsmelk, maar 20 % van die
energie in koeimelk. Die laer proteïeninhoud van
borsmelk is meer geskik vir die jong baba, aangesien
die veel hoër proteïeninhoud van diermelke die
baba se niere kan oorlaai.
Die hoof soorte proteïne wat in borsmelk voorkom is
ook anders as dié wat gevind word in ander diermelke.
Die proteïeninhoud van borsmelk is 60% wei en 40%
kaseïen. Hierdie balans van proteïne in borsmelk
laat vinnige en maklike vertering toe. Die
proteïeninhoud van koeimelk is 20% wei en 80%
kaseïen. Die balans van proteïne in borsmelk maak
vinnige en makliker vertering moontlik, terwyl melk
met ’n groter persentasie van kaseïen (soos
koeimelk) moeiliker is vir die baba om te verteer en
kan lei tot “wrongel” wat in die baba se magie vorm,
wat ongemak, maagkrampe en koliek kan
veroorsaak.
Proteïne word opgemaak uit verskillende aminosure.
Die aminosure wat die proteïne in borsmelk uitmaak
is ideaal vir babas en verskil ook van die aminosure
wat in koeimelk gevind word. Dit is waarom sekere
aminosure (bv. tourien en sisteïen) by sekere
babaformules gevoeg word.
Borsmelk bevat ook nukleotiede, wat belangrik is vir
die normale ontwikkeling van die spysverterings- en
immuunstelsels. Alhoewel die baba sommige
nukleotiede kan vervaardig, beteken die baba se
snelle groei dat meer benodig word as wat vervaardig
kan word. Dit is om hierdie rede dat baie babaformules
toegevoegde nukleotiede bevat.
5 November 2012

Borsmelk het ’n lae sink- en ysterinhoud. Mits die
moeder nie ’n ystertekort het nie, benodig
borsgevoede babas nie ’n ysteraanvulling nie, tensy
die baba ’n lae geboortegewig gehad het. Na die
ouderdom van ses maande behoort yster- en
mineraalbevattende vaste kosse by die dieet gevoeg
te word om ystertekort in voltermynbabas te voorkom.
Yster word normaalweg gevoeg by babaformule om
ystertekortanemie te voorkom.
Sien Figuur 3 hieronder vir die samestelling van borsmelk
en Tabel 5 vir ’n samevatting van die verskille tussen
borsmelk en ongemodifiseerde koeimelk. Tabel 6 beskryf
waarom ander melke en melkprodukte nie vir
babavoeding gebruik behoort te word nie.
Figuur 3. Samestelling van borsmelk
Water 88.1%
Vet 3.8%
Proteïne 0.9%
Laktose 7.0%
Ander 0.2%
Bron: Lawrence R. Breastfeeding: A guide for the medical profession,
4th Ed. St. Louis : Mosby - Year Book, Inc. 1994
4. BABAFORMULES
’n Verskeidenheid babaformules is beskikbaar vir
gesonde, voltermynbabas wat nie geborsvoed word nie
of wat borsmelk en babaformule ontvang in die eerste
ses lewensmaande. Moderne babaformules word so
gemaak dat hul samestelling baie soortgelyk is aan dié
van borsmelk en gepas is vir meeste gesonde
voltermynbabas. Babaformules behoort die voeding
van keuse te wees wanneer borsvoeding nie gegee
word nie, slegs gedeeltelik gegee word of gestaak word
voor die ouderdom van 1 jaar.
4.1 Soorte babaformules
Daar is drie hoofsoorte babaformules:
Gemodifiseerde koeimelkformules, wat berei word
deur koeimelk te modifiseer sodat dit so na as
moontlik ooreenkoms toon met borsmelk, bv. deur
die modifisering van die proteïeninhoud om meer
weiproteïen in te sluit en minder kaseïen. Meeste
gesonde voltermynbabas kan ’n gemodifiseerde
koeimelkgebaseerde formule gevoed word. Alhoewel
borsgevoede babas gewoonlik nie ekstra yster
benodig gedurende hul eerste ses lewensmaande
nie, is ’n ysterverrykte koeimelkgebaseerde
babaformule die mees toepaslike formule vir babas
vanaf geboorte tot 12 maande oud. Die gebruik van
’n ysterverrykte formule verseker dat formulegevoede
babas genoeg yster ontvang, ’n belangrike
voedingstof in die eerste lewensjaar. Navorsing
toon dat ysterverrykte formules vir die eerste 12
maande ystertekorte suksesvol bekamp.
Let wel: Onlangs is kleuter- of “volgende stap” formules
ontwikkel vir kinders van 12 tot 24 maande
oud. Hierdie koeimelkgebaseerde formules
bevat toegevoegde yster, sink, vitamiene C en
E. Hul bevat tipies ook DHA en ARA en meer
kalsium as wat standaard babaformules bevat
(maar nie beduidend meer as vol koeimelk
nie).
Sojagebaseerde formules, wat gemaak word uit
sojaproteïen met toegevoegde groente-olies (vir
vet) en mieliestroop en/of sukrose (vir koolhidrate).
Hierdie formules is geskik vir babas wat nie die
laktose in meeste koeimelkgebaseerde formules
kan verdra nie. Sojaformules behoort nie gebruik te
word in babas met lae geboortegewig of vir die
voorkoming van koliek of allergieë nie. Alle
sojaformules bevat ekstra yster, in soortgelyke
hoeveelhede as dié in koeimelkgebaseerde formules.
Gehidroliseerde formules word gebruik vir babas
wat nie die proteïne (kaseïen en wei) in
koeimelkgebaseerde formules kan verdra nie, of
allergies is daarvoor. Gehidroliseerde formules
behoort beperk te word vir gebruik in babas met
bevestigde allergieë vir koeimelkproteïne en babas
met ’n sterk familiegeskiedenis van allergieë. Daar
is ook bewyse dat gehidroliseerde formules die
simptome van koliek kan verlig. Dit kan die moeite
werd wees om ’n gehidroliseerde formule vir een tot
twee weke te gebruik in babas met voortdurende
koliek. Die voordele moet egter teen die verhoogde
koste opgeweeg word.
• Ware hipoallergeniese formules of uitvoerige
gehidroliseerde formules, bevat proteïne wat
gehidroliseer is of afgebreek is met sowat 45%.
Daar is ook gedeeltelike gehidroliseerde formules
beskikbaar, maar hierdie formules word nie as
ware hipoallergeniese formules beskou nie.
Gedeeltelike gehidroliseerde formules bevat
proteïne wat sowat 25% gehidroliseer of
afgebreek is. Dit word nie aanbeveel vir babas
met gedokumenteerde allergieë nie, bv.
koeimelkproteïenallergie, maar kan oorweeg word
om die risiko vir allergie te verminder, bv. in
babas met ’n familiegeskiedenis van allergieë.
• Vrye aminosuurformules is gespesialiseerde
formules wat gebruik word in babas wat steeds
nie uitvoerige gehidroliseerde formules kan verdra
nie. Hierdie formules word deur sowat 90 % van
babas met bevestigde allergieë verdra, maar
neig om ’n hoër proteïeninhoud te hê, wat
stremming plaas op die niere en is redelik duur.
6 November 2012

Tabel 5. Die verskille tussen borsmelk en ongemodifiseerde koeimelk
Borsmelk Koeimelk Opmerkings
Vetinhoud Hoë vetinhoud Laer vetinhoud as in Vet verskaf gram vir gram meer
Bevat essensiële vetsure, borsmelk energie as koolhidrate en
DHA en ARA Onvoldoende vlakke van proteïne.
essensiële vetsure Babas benodig ’n gekonsen-
(DHA en ARA) treerde bron van energie om
snelle groei te ondersteun en
energie te verskaf
Koolhidraatinhoud Bevat meer laktose as Laer laktose-inhoud Laktose in borsmelk is
koeimelk verantwoordelik vir sagter
stoelgange en verbeterde
absorpsie van minerale
as borsgevoede babas
Proteïeninhoud Laer proteïeninhoud Bevat bykans driemaal Die hoër proteïeninhoud in
Proteïensamestelling is meer proteïne as koeimelk kan die baba se
60% wei en 40% kaseïen borsmelk onvolwasse niere oorlaai
Bevat aminosure tourien, Proteïensamestelling is
sisteïen en metionien 20% wei en 80% kaseïen
Lae vlakke van tourien,
sisteïen en metionien
4.2 Samestelling van babaformules
Die voedingsamestelling van alle babaformules moet
voldoen aan die wêreldstandaarde soos aanbeveel
deur internasionale deskundige groepe. Om
genoegsame groei te bereik en goeie gesondheid te
handhaaf, moet babaformules geskikte hoeveelhede
water, koolhidrate, proteïne, vette, vitamiene en minerale
insluit. Alle huidige beskikbare babaformules in Suid-
Afrika bevat genoegsame hoeveelhede basiese
voedingstowwe en kan derhalwe as uitruilbaar beskou
word. Daar is geen bewyse wat toon dat een
handelsmerk van babaformule aanbeveel kan word bo
’n ander in terme van die basiese voedingstowwe nie.
4.3 Die keuse van ’n babaformule
Meeste gesonde voltermynbabas wat nie geborsvoed
word nie of wat gedeeltelik geborsvoed word, kan ’n
gemodifiseerde koeimelkgebaseerde formule gebruik
wat aanbeveel word vir gebruik in babas van geboorte
tot ses maande. Slegs ’n paar babas sal ’n ander soort
formule benodig.
Die formules wat aanbeveel word van geboorte tot ses
maande, word dikwels ‘beginformules’ genoem, maar
kan tot op die ouderdom van 12 maande gebruik word.
Meeste vervaardigers het ’n verskillende produk vir
babas van 6 tot 12 maande oud, maar dit is nie essensieel
vir ouers om die beginformule te verander na ’n stap-2
formule nie. Dit is omdat babas vaste kosse rondom die
ouderdom van ses maande begin eet en die voeding
wat uit vastestowwe verkry word dan stadigaan die
voeding wat uit babaformule verkry word, vervang. Die
beginformule verskaf genoegsame voeding van
geboorte tot 12 maande. Daarom, tensy die baba
bykomende voedingsondersteuning benodig weens die
onvermoë om te floreer of ’n swak vastekosdieet, kan
meeste babas voortgaan om dieselfde beginformule te
gebruik totdat hul 12 maande oud is.
Let wel: Slegs ’n ‘beginformule’ wat aanbeveel is vir
gebruik in babas van geboorte tot ses maande behoort
gebruik te word in die eerste ses lewensmaande. M.a.w.
moet nie ’n formule wat aanbeveel is vir babas van ses
tot 12 maande oud gebruik in babas wat jonger is as ses
maande nie.
Na die ouderdom van 12 maande beveel baie
vervaardigers van babaformules aan dat babas
oorgeskakel word na sogenaamde ‘opvolgformules’ of
stap-3 formule. Opvolgformules bevat hoër hoeveelhede
proteïne as beginformules, asook toegevoegde yster,
vitamien C, vitamien E en sink. Hul bevat ook DHA en
ARA en meer kalsium as beginformules. Terwyl
vervaardigers die opvolgformules of ‘kleuterformules’
as bykomende voeding beskryf vir kieskeurige eters
wat dalk nie ’n gebalanseerde vastekosdieet het nie, is
daar geen bewys dat hierdie formules voordele het bo
vol koeimelk in terme van groei en ontwikkeling in babas
ouer as 12 maande nie.
Wanneer ’n beginformule vir gesonde voltermynbabas
gekies word:
Begin met ’n wei-dominante gemodifiseerde
koeimelkbabaformule, aangesien hierdie formules
makliker verteer word. ’n Samestelling van 60:40
wei tot kaseïen is soortgelyk aan dit wat in borsmelk
aangetref word. Wei-dominante formules word ook
gewoonlik aanbeveel vir babas onder ses maande
oud.
As die baba honger voorkom op ’n wei-dominante
formule, is daar studies wat voorstel dat daar
oorgeskakel moet word na ’n formule met ’n hoër
inhoud van kaseïen.
7 November 2012

Tabel 6. Ander melke en melkprodukte wat nie aanbeveel word vir babavoeding nie
Melkproduk Aanbeveling Rede(s)
Vol koeimelk Moet nie gee aan Ongeskikte voedingsinhoud teenoor borsmelk
babas jonger as • Bevat te min yster, linoleïensuur, vitamien E
12 maande nie • Bevat oormatige hoeveelhede natrium, kalium, chloor, proteïne
Gastro-intestinale bloeding en bloedverlies
• Daar is getoon dat koeimelk mikroskopiese bloeding en bloedverlies
vanuit ’n baba se onvolwasse spysverteringskanaal veroorsaak
wanneer dit gegee word aan babas onder ses maande, en tot ’n
mindere mate tussen 6 en 12 maande
Stremming op die niere
• Koeimelk is moeilik vir ’n baba se onvolwasse niere om te verwerk
(plaas stremming op die baba se niere)
Allergiese reaksies
• Koeimelk bevat proteïne en ’n balans van proteïne wat allergiese
reaksies kan ontlok.
Laevet of Moet nie gee aan Ongeskikte voedingsinhoud teenoor borsmelk
afgeroomde babas en kinders in • Lae kaloriedigtheid (verskaf nie genoegsame energie nie)
koeimelk die eerste twee • Bevat ongenoegsame hoeveelhede vet, essensiële vetsure, yster,
lewensjare nie vitamiene E & C
• Bevat oormatige hoeveelhede natrium, kalium, chloor, proteïne – die
hoeveelheid proteïne en minerale is selfs hoër as in vol koeimelk, en
hierdie melke plaas ’n las op die niere soortgelyk aan dié van volmelk
Ingedampte Tuisgemaakte Die nadele is soortgelyk aan dié van vol koeimelk
melk formules gemaak • Ingedampte melk is vol koeimelk waarvan sowat 60% water verwyder
van ingedampte
melk word nie aanbeveel
in die eerste
12 lewensmaande
nie
is.
Versoete Nie aanbeveel vir Hoë suiker- (koolhidraat-) inhoud
kondensmelk babas nie • Word gemaak deur suiker by volmelk te voeg en dan die water van
die melk af te damp.
Bokmelk Nie aanbeveel vir Ongeskikte voedingsinhoud teenoor borsmelk
babas nie • Bevat ongenoegsame hoeveelhede yster, folaat, vitamiene C en D,
tiamien, niasien, vitamien B6 en pantoteensuur
Plaas stremming op die niere
• Bokmelk is moeilik vir ’n baba se onvolwasse niere om te verwerk
Sojamelk of Nie aanbeveel vir Ongeskikte voedingsinhoud teenoor borsmelk
rysgebaseerde babas nie • Bevat onvoldoende hoeveelhede energie, proteïne en vet
melk • Wanvoeding is al gerapporteer in babas wat hierdie melke as hoof
voedingsbron gegee is
Versoete Moet nie aan babas Word geassosieer met ’n hoër risiko van vroeë tandbederf in
drankies uit ’n gee nie kinders en kindervetsug
bottel • Kan ook borsmelk of babaformule uit die dieet verplaas en lei tot
onvermoë om te floreer
Babas wat ’n groter risiko het vir die ontwikkeling van
gastro-enteritis a.g.v. bekommernisse verwant aan
skoon watervoorsiening of swak bottelsterilisasieprosedures,
kan voordeel trek uit ’n aangesuurde
formule. Hierdie formules kan ook oorweeg word as
babas vanaf ’n jong ouderdom ’n dagsorg bywoon,
wat hul dikwels onder ’n groter risiko plaas vir
verskeie infeksies, insluitende gastro-enteritis. Die
babaformule word aangesuur deur die byvoeging
van melksuur of sitroensuur. Die aangesuurde
formule kan die groei van slegte bakterieë inhibeer,
wat lei tot ’n laer risiko van diarree.
8 November 2012

Tabel 7. Die samestelling van babaformules
Voedingstof Samestelling in babaformule
Water Word gebruik om vloeibare formule te berei
• Dit is van kardinale belang vir ouers om die vervaardiger se aanwysings te lees, verstaan
en te volg wanneer water by poeierformules gevoeg word.
• As te veel water bygevoeg word, kan dit lei tot gewigsverlies en oormatige waterinname in
die baba.
• Deur meer formule as nodig te gebruik, kan veroorsaak dat die baba te veel gewig optel en
kan stremming op die niere plaas.
• Gekonsentreerde formules kan ook aanleiding gee tot diarree, wat dan op die beurt kan lei
tot dehidrasie.
Koolhidrate Laktose is die hoof koolhidraat in borsmelk en in meeste koeimelkgebaseerde babaformules.
• Meeste babas floreer op ’n formule wat laktose bevat, maar babas wat nie genoeg van die
laktase-ensiem het wat laktose afbreek nie, kan beter vaar op sojaformule.
Laktosevrye formules is geneig om mieliestroopvastestowwe, asook tapiokastysel,
gemodifiseerde mieliestysel en maltodekstrien i.p.v. laktose te bevat.
• Laktosevrye formules kan gebruik word in babas wat onverdraagsaam is teenoor laktose.
Daar is geen bewyse dat laktosevrye formules koliek verbeter nie, maar ’n kort proeflopie
van ’n laktosevrye formule kan oorweeg word in babas wat koliek het of wat spysverteringsongemak
of -simptome toon na ’n voeding.
Proteïne Babaformules verskil t.o.v. die hoeveelheid wei- en kaseïenproteïne wat hul bevat.
• Proteïne wat ontleen is aan koeimelk word gewoonlik gemodifiseer bv. deur dit te verryk
met weiproteïen sodat die proteïenprofiel meer ooreenstem met dié van borsmelk.
Aminosure in formulemelk word gebaseer op borsmelksamestelling
• Baie babaformules kan toegevoegde tourien en sisteïen bevat om nouer ooreen te stem
met die aminosuurprofiel van borsmelk
Vet Formulemelk kan verskeie groente-olies bevat as vet, insluitend mielie-, soja-, saffraan-,
sonneblom- en klapperolie.
• Groente-olies in babaformules word versnit om die vetsamestelling van borsmelk so nou as
moontlik na te boots
• Daar is beduidende navorsing wat die voordele van DHA en ARA op die ontwikkeling van
die baba se brein en visie toon.
Dit het daartoe gelei dat baie vervaardigers DHA en ARA tot babaformules toevoeg, en so
ook die stowwe waaruit DHA en ARA gemaak word, d.i. alfa-linoleïensuur en linoleensuur.
Vitamiene en Vitamiene en minerale word by babaformules gevoeg om so na as moontlik met die vlakke
minerale daarvan in borsmelk ooreen te stem.
• Alle babas behoort ysterverrykte formule te ontvang om ystertekortanemie te voorkom.
Beide koeimelkgebaseerde en sojaformules word met yster verryk.
Nukleotiede Konsentrasies van nukleotiede in koeimelkgebaseerde formules is laer as dié van borsmelk.
• Baie babaformules bevat toegevoegde nukleotiede, maar navorsing is nodig om die
voordele van die toevoeging van nukleotiede tot babaformule te bevestig, bv. die voordele
op die immuniteit teen infektiewe siektes.
Prebiotika en Die samestelling van die intestinale flora (d.i. goeie bakterieë vs. slegte bakterieë in die
probiotika spysverteringskanaal) speel ’n belangrike rol in die funksie van die immuunstelsel (die stelsel
wat die liggaam teen indringing van bakterieë en ander mikro-organismes soos virusse
beskerm).
• Prebiotika soos galakto-oligosaggariede (GOS) en frukto-oligosaggariede (FOS) is
voedingstowwe wat die groei van goeie bakterieë in die ingewande ondersteun.
• Probiotika is goeie bakterieë bv. Lactobacilli en Bifidobacteria wat die ingewande teen
indringing met slegte bakterieë beskerm.
• Baie formulevervaardigers voeg nou prebiotika en probiotika tot babaformules toe om die
risiko van gastro-intestinale infeksies, soos diarree, te verminder.
9 November 2012

Tabel 8. Babaformules wat beskikbaar is in Suid-Afrika
(aangepas uit Owens et al. S A Fam Pract 2012;54(1):25-30.
Klas Indikasie vir Handelsnaam Kcal/ Proteïenbron en Koolhidrate en Bymiddels
gebruik 100ml g/100ml g/100ml
Standaard- Gesonde voltermyn Nestlé, Nan 1 ® 67 Gedemineraliseerde wei, Laktose, 7.47 DHA, ARA en
termyn baba- babas, of babas 30:70 wei-dominant 1.23 nukleotiede
formule met normale Nestlé, Lactogen 1 ® 67 Gedemineraliseerde wei, Laktose, malto- -
0-6 maande, geboortegewig 55:45 kaseïen-dominant, 1.51 dekstrien, 7.46
maar kan tot op Pfizer, S26 1 ® 67 Afgeroomde melk Laktose, 7.2 -
12 maande oud 40:60 wei-dominant, 1.5
gebruik word Pfizer, S26 Gold 1 ® 67 Afgeroomde melk Laktose, 7.2 DHA, ARA en
40:60 wei-dominant, 1.5 nukleotiede
Pfizer, SMA 1 ® 67 Afgeroomde melk, 1.6, Laktose, 7.0 -
80:20 kaseïen-dominant
Aspen, Infacare 1 ® 67 Weiproteïen, 40:60 Glukose, -
wei-dominant, 1.5 laktose, 7.5
Aspen, Infacare 68 Weiproteïen, 40:60 Laktose, 7.5 DHA, ARA en
Gold 1 ® wei-dominant, 1.4 nukleotiede
Aspen, Infacare 67 Weiproteïen, 40:60 Laktose, 7.5 DHA en ARA.
Nurture 1 ® wei-dominant, 1.5 Prebiotika en
nukleotiede
Pharmac, 66.1 Gedemineraliseerde wei Laktose, malto- -
Novolac 1 ® 50:50 wei: kaseïen, 1.5 dekstrien, 7.5
Abbott, Similac 68 Weiproteïen, 1.4 Laktose, 7.3 DHA, ARA en
Advance with Iron ® nukleotiede
Standaard- Gesonde voltermyn Nestlé, Nan 2 ® 67 Gedemineraliseerde wei, Laktose, 7.67 DHA, probiotika :
termyn baba- babas ouer as 60:40 kaseïen-dominant, Lactobacillus GG
formule 6 maande 2.02 en Bifidobacterium
6-12 maande longum
oud (nie vir ge- Nestlé, 67 Afgeroomde melk, Laktose, Probiotika:
bruik in babas Lactogen 2 ® 64:35 kaseïen-dominant, maltodekstrien, Lactobacillus
< 6 maande 2.03 sukrose, 8.05 reuteri
oud nie) Pfizer, 67 Weiproteïen, 60:40 Laktose en Nukleotiede
S26 Promil 2 ® kaseïen-dominant, 2.2 sukrose, 8.2
Pfizer, S26 Gold 67 Weiproteïen, 60:40 Laktose en DHA, ARA en
Promil 2 ® kaseïen-dominant, 2.2 sukrose nukleotiede
Aspen, Infacare 2 ® 66 Weiproteïen, 65:35 Sukrose en -
kaseïen-dominant, 2.4 glukosestroop, 8.6
Aspen, Infacare 69 Weiproteïen, 50:50 Laktose en DHA, ARA en
Gold 2 ® kaseïen:wei sukrose nukleotiede
Aspen, Infacare 67.3 Afgeroomde melk, 40:60 Laktose en DHA, ARA,
Nurture 2 ® kaseïen-dominant sukrose, 8.1 nukleotiede,
pre- en probiotika
Pharmaco, 66 Afgeroomde melk, 80:20 Laktose en malto- -
Novolac 2 ® kaseïen-dominant, 1.6 dekstrien, 7.7
Pretermyn Vroeggebore Nestlé, Pre Nan 80 30:70 wei, 2.3 Laktose, malto- DHA, ARA en
formules babas < 37 weke. powder ® dekstrien, 8.57 nukleotiede
Geboortegewig Nestlé, Pre Nan 80 100% gedeeltelike gehidro- 8.4 DHA, ARA en
< 2.5 kg. ready to drink ® liseerde weiproteïen, 2.9 nukleotiede
Abbott, Similac 81 Afgeroomde melk, wei- Laktose en mielie- DHA en ARA
Special Care 24Cal ® proteïenkonsentraat, 2.4 stroopvastestowwe,
8.4
Abbott, Similac 68 Afgeroomde melk, wei- Laktose en mielie- DHA en ARA
Special Care 20Cal ® proteïen, 2.0 stroopvastestowwe,
7
10 November 2012

Klas Indikasie vir Handelsnaam Kcal/ Proteïenbron en Koolhidrate en Bymiddels
gebruik 100ml g/100ml g/100ml
Sojaformules Primêre laktase- Abbott, Similac 68 Sojaproteïen-isolaat, 1.66 Mieliestroop en DHA en ARA
0-6 maande tekort Isomil Advance ® sukrose, 7.0
oud Galaktosemie Abbott, Isomil 1 ® 68 Sojaproteïen-isolaat, 1.8 Mieliestroop, -
Vegetariese dieet sukrose, maltose, 6.9
Pfizer, Infasoy 1 ® 67 Sojaproteïen-isolaat, 1.8 Mieliestroop en
sukrose
-
Aspen, Infacare 65 Sojaproteïen-isolaat, 1.8 Mieliestroop- -
Soya 1 ® vastestowwe, 6.6
Aspen, Infacare 67 Sojaproteïen-isolaat Mieliestroop- DHA, ARA en
Gold Soya 1 ® vastestowwe nukleotiede
Sojaformule Primêre laktase- Abbott, Isomil 2 ® 69 Sojaproteïen-isolaat, 2.3 Mieliestroop, -
6-12 maande tekort sukrose en
oud Galaktosemie maltose, 8.0
Vegetariese dieet Aspen, Infacare 72 Sojaproteïen-isolaat, 2.2 Mieliestroop- -
Soya 2 ® vastestowwe, 7.7
Aspen, Infacare - Sojaproteïen-isolaat Mieliestroop- DHA, ARA en
Gold Soya 2 ® vastestowwe nukleotiede
Pfizer, Infasoy 2 ® 66 Sojaproteïen-isolaat, 2.5 Mieliestroop en
sukrose, 6.9
Nukleotiede
Anti-refluks- Refluks geasso- Nestlé, Nan AR ® 67 Gedemineraliseerde wei Laktose, aartappel- -
formule sieer met die 30:70 kaseïen-dominant, en mieliestysel,
onvermoë om te 1.24 7.7
floreer, respirato- Pharmaco, Novolac 66 Afgeroomde melk, 80:20 Laktose en mielie- Langketting-poliriese
simptome en AR 1 (Also AR 2) ® kaseïen-dominant, 1.7 stysel, 7.4 onversadigde
esofagitis vetsure
Aspen, Infacare AR ® 67 Afgeroomde melk, 80:20 Mieliestroopvaste- -
kaseïen-dominant, 1.6 stowwe, karobboongom
Aspen, Infacare 67 Afgeroomde melk, 80:20 Mieliestroopvaste- DHA, ARA en
Nurture AR ® kaseïen-dominant, 1.6 stowwe, 7.0 nukleotiede
Aangesuurde Babas met Nestlé, 67 Gedemineraliseerde wei, Laktose, malto- Chemies aangesuur
formule verhoogde risiko Nan Pelargon ® om gastro-enteritis
50:50, 1.49 dekstrien, 7.57 met melksuur
te ontwikkel Aspen, Melegi ® 67 Weiproteïen, 40:60 Mieliestroopvaste- Chemies aangesuur
wei-dominant, 1.5 stowwe, laktose,
7.5
met sitroensuur
Lae-laktose of Galaktosemie Nestlé, Nan Lactose 67 Kaliumkaseïnaat, wei- Mieliestroop DHA, ARA en
laktosevry Akute diarree Free ® proteïen 40:60, (maltodekstrien), nukleotiede
Laktose-onver- wei-dominant, 1.4 7.8
draagsaamheid Aspen, Infacare ® 67 Kalsiumkaseïnaat, 1.5 Mieliestroopvaste- DHA, ARA en
(Alhoewel, nie al Nurture LF ® die formules in
stowwe, 7.2 prebiotika
hierdie kategorie is Nie vir galaktosemie
geskik vir pasiënte
met galaktosemie
nie)
nie.
Gedeeltelike Gebruik slegs vir Nestlé, Nan HA ® 1 67 100% gedeeltelike Laktose, malto- DHA en ARA
gehidroliseerde voorkoming van (nuut) gehidroliseerde weiproteïen, dekstrien, 7.56
koeimelk- koeimelk- en ander 1.51
formule allergieë
(babas 0-6 maande
oud)
11 November 2012

Klas Indikasie vir Handelsnaam Kcal/ Proteïenbron en Koolhidrate en Bymiddels
gebruik 100ml g/100ml g/100ml
Gedeeltelike Gebruik slegs vir Nestlé, Nan HA 2 ® 67 100% gedeeltelike Laktose, DHA en ARA.
gehidroli- die voorkoming gehidroliseerde weiproteïen, maltodekstrien, 8 Probiotika:
seerde van koeimelk- en 2.01 Lactobacillus GG
koeimelk- ander allergieë en Bifidobacterium
formule (babas 6-12 longum
(Vervolg) maande oud)
Gebruik slegs vir Abbott, Similac 71 26% mate van hidrolise, Maltodekstrien, Nukleotiede
die voorkoming Advanced HA ® 1.9 7.9
van koeimelk- en Pharmaco, 65 16-22% mate van hidrolise, Laktose, stysel, -
ander allergieë Novolac HA ® 1.6 glukosestroop, 7.6
(babas 0-12 Aspen, Infacare 67 Gehidroliseerde wei, 1.5 Mieliestroop, DHA en ARA.
maande oud) Nurture HA Comfort ® laktose, 7.2 Probiotika
Abbott, Similac 68 100% gedeeltelike Maltodekstrien, DHA, ARA,
Total Comfort ® gehidroliseerde weiproteïen, 7.10 prebiotika (GOS)
(0-6 maande) 1.56
Uitvoerige Gediagnoseerde Nestlé, Alfaré ® 70 100% weiproteïen uitvoerig Maltodekstrien en DHA en
gehidroliseerde koeimelkproteïen- gehidroliseer (80% klein aartappelstysel, nukleotiede
formules allergie, peptiede, 20% vrye 7.42
en ander mediese aminosure), 2.1
toestande Abbott, Similac 66.7 Uitvoerige gehidroliseerde Sukrose, DHA en ARA
Alimentum ® kaseïen, aangevul met 60% gemodifiseerde
vrye aminosure,1.8 tapioka, 6.8
Koeimelkproteïen- Pharmaco, Novolac 61.7 39% mate van hidrolise, Glukosestroop, -
allergie 0-6 maande Allernova ® 1.4 6.7
Koeimelkproteïen- Nutricia, Pepticate ® 66 Uitvoerige gehidroliseerde Maltodekstrien, DHA, ARA en
allergie wei, 1.6 7.1 nukleotiede
Figuur 4. Algoritme : Hoe om ’n babaformule te kies
Goed
verdra
Gaan voort
tot ouderdom
van
12 maande
“Honger
baba”
Skakel oor
na kaseïendominante
formule
Hoër risiko
van gastroenteritis
Aangesuurde
formule
Gesonde voltermynbaba
Begin met borsmelk
As moeder nie kan borsvoed nie
Begin met ’n wei-dominante formule,
Bv.: 60:40 wei tot kaseïen inhoud
Familiegeskiedenis
van allergieë
Gedeeltelike
gehidroliseerde
formule
Ernstige
koliek of
gastrointestinale
ongemak
Laktosevrye
formule
Koeimelkallergie
of
sterk familiegeskiedenis
van allergie
Uitvoerige
gehidroliliseerde
formule
Indien simptome
volhou
Aminosuurformule
Laktoseonverdraagsaamheid
Laktosevrye
formule of
Sojaformule
Oormatige
uitbraking/
refluks
Anti-refluksformule
12 November 2012

Meeste babas kan die bogenoemde gemodifiseerde
koeimelkformules verdra, en toon groei en ontwikkeling
wat soortgelyk is aan dié van borsgevoede babas. Daar
is egter ’n paar situasies waarin ’n gespesialiseerde
formule benodig word.
4.4 Gespesialiseerde formules
Daar is ’n verskeidenheid gespesialiseerde formules
beskikbaar vir babas wat nie gemodifiseerde
koeimelkformules kan verdra nie.
Babaformule vir koeimelkproteïenallergie
Uitsluitlike borsvoeding en die uitstel van die byvoeging
van vaste kosse totdat die baba ses maande oud is, is
die aanbevole benaderings tot die voorkoming van
voedselallergieë in babas. Waar uitsluitlike borsvoeding
nie moontlik is nie, behoort babas wat deur ’n dokter met
’n koeimelkproteïenallergie gediagnoseer is, ’n gehidroliseerde
babaformule te gebruik. Uitvoerige gehidroliseerde
hipoallergeniese formules behoort eerste
probeer te word. Vir die paar babas wat hoogs allergies
is, of wie se simptome nie verbeter met die gebruik van
’n uitvoerige gehidroliseerde formule nie, moet ’n
aminosuurgebaseerde formule probeer word.
Laktosevrye formules
Babas wat laktose-onverdraagsaam is, of wat
aanhoudende koliek het, mag nodig hê om ’n laktosevrye
formule te gebruik.
Sojaformules
Die enigste mediese rede vir die gebruik van ’n
sojaformule is vir babas wat ’n tekort het aan die
laktase-ensiem en wat dus nie laktose kan verdra nie.
Hierdie babas kan ook ’n laktosevrye formule gebruik
soos hierbo beskryf.
Verskeie studies toon dat babas wat sojaformules
gevoed word, soortgelyke groei en ontwikkeling toon
vergeleke met babas wat borsmelk en gemodifiseerde
koeimelkformules gevoed word. Sojamelk moet egter
nie gebruik word in vroeggebore babas of babas met ’n
lae geboortegewig nie, en is ook nie die eerste keuse in
babas met koeimelkproteïenallergie of ’n sterk familiegeskiedenis
van allergieë nie. In hierdie babas moet ’n
gehidroliseerde formule eers probeer word.
Ouers wat ’n vegetariese dieet vir hul baba verlang, kan
ook verkies om ’n sojaformule te gebruik.
Anti-refluksformules
Babas wat hul voedings opspoeg en swak gewigstoename
toon of spysverteringsongemak, kan voordeel
trek uit ’n anti-refluksformule. Hierdie babas behoort na
’n dokter verwys te word vir assessering, alvorens ’n
anti-refluksformule begin word.
5. RIGLYNE VIR BOTTELVOEDING
Pasgebore formulegevoede babas word oor die
algemeen so gereeld formule gevoed as wat uitsluitlike
borsgevoede babas gevoed word, vir ’n totaal van agt
tot 10 voedings binne 24 uur. Soos borsgevoede babas,
het formulegevoede babas nodig om klein hoeveelhede
babaformule deur die loop van die dag en nag te
ontvang, omdat hul magies nog klein is. As ’n pasgebore
baba vir langer as vier ure op ’n slag slaap, moet die
baba wakker gemaak word en ’n bottel aangebied word.
Tabel 9. Wenke vir bottelvoeding
Was die hande met seep en water voor voeding.
Vind ’n gemaklike plek om te voed.
Interageer met die baba in ’n kalm en ontspanne
manier in voorbereiding op en gedurende die
voeding, bv. deur vertroeteling en deur minsaam
met die baba te praat.
Vir babas wat ’n verhitte bottel verkies, verhit die
bottel net voor die voeding.
Hou die baba in jou arms of skoot gedurende die
voeding, met die baba in ’n semi-regop posisie
met die kop effens vorentoe gekantel en
ondersteun. Die baba moet die versorger se
gesig kan sien. As die baba se koppie te ver terug
gekantel is, of as die baba in die liggende posisie
is, kan die vloeistof in die baba se lugpypie inloop
en veroorsaak dat hy stik. Babas kan ook
oorinfeksies opdoen, omdat vloeistof die middeloor
binnegaan en nie behoorlik kan dreineer nie. Dit
is nooit geskik om die bottel teen iets soos ’n
kussing staan te maak en die baba sodoende te
laat voed nie. Ouer babas kan verkies om die
bottel self vas te hou terwyl hul in die versorger se
arms is. Moet egter nie die bottel voor slaaptyd
gee of toelaat dat die baba dit rondra nie. As ’n
baba toegelaat word om met ’n bottel te slaap,
kan dit tot tandbederf lei.
Hou die bottel stil en teen ’n hoek, sodat die punt
van die bottel naby die tiet gevul is met formule en
nie lug nie.
Verseker dat die tietgrootte geskik is – as die
bottel onderstebo gehou word, moet die druppels
wat uitloog gou opmekaar volg, en nie ’n stroom
vorm nie.
Breek die kind se winde op by enige natuurlike
breek, of aan die einde van die voeding, om te
help om geslukte lug uit die magie te elimineer.
’n Baba se winde kan opgebreek of uitgevryf word
deur liggies die baba se ruggie te tik of te vryf
terwyl hy of sy teen die voorkant van die versorger
se skouer en bors gehou word, of terwyl hy in ’n
sittende posisie op die versorger se skoot gehou
word. ’n Klein hoeveelheid gespoeg is algemeen
in formulegevoede babas.
Moet nooit enige baba dwing om die bottel se
inhoud klaar te maak nie. Babas het die beste
oordeel t.o.v. hoeveel hul benodig.
Gooi enige oorgeblewe babaformule na ’n voeding
weg. Die mengsel van babaformule met speeksel
skep ’n ideale teelaarde vir siekteveroorsakende
mikroörganismes.
13 November 2012

Figuur 5. Kontrolelys vir bereiding van babaformule.
1
2
3
4
Was jou hande, arms en
onder jou naels baie goed
met seep en warm water.
Spoel deeglik af. Maak jou
werkspasie skoon en
saniteer dit.
Was bottels en tiete deur
gebruik te maak van bottel- en
tietborsels, was ook doppies,
ringe en voorbereidingsgereedskap
in warm, seperige
water voor gebruik. Spoel
deeglik af.
Spuit skoon water deur
die spuitgaatjie van die
tiet om te verseker dat
dit oop is.
Plaas die bottles, tiete, doppies
en ringe in ’n pot en bedek met
water. Plaas die pot oor hitte,
bring tot kookpunt en laat vir 5
minute kook. Verwyder met ’n
gesaniteerde tang, laat die items
afkoel en lugdroog.
5 Vir die formule, bring water tot borrelende
kookpunt. Laat dit vir ’n minuut of twee kook
en dan afkoel. Gebruik hierdie water om die
formule mee te meng.
Gebruik water van ’n bron
wat deur die plaaslike
gesondheidsdepartement
goedgekeur is. Indien kraanwater
gebruik is, gebruik
KOOK
slegs koue kraanwater wat
KOEL AF toegelaat is om eers vir 2
minute te loop.
6
7
Verwyder die plastiese deksel en
was dit met seep en skoon water en
droog af. Skryf die datum aan die
buitekant van die plastiese deksel.
Was die bokant van die blik met
seep en water en spoel deeglik af
en droog. Was die blikoopmaker
met seep en warm water. Maak die
kan oop en verwyder die skeplepeltjie.
Maak seker dat die skeplepeltjie
heeltemal droog is, alvorens die
poeierformule uitgeskep word.
Gebruik slegs die skeplepeltjie wat
saam met die formuleblik kom.
Berei die formule volgens die vervaardiger
se instruksies
Maak die tiet en die ring aan die
bottel vas en SKUD GOED. Gee
die bereide formule dadelik aan
die baba vir voeding.
Vanaf geboorte tot ses maande oud groei babas baie
vinnig en verhoog die hoeveelheid formule wat met elke
voeding geneem word, asook die totale hoeveelheid
formule wat in 24 uur geneem word, geleidelik. Dit word
aanbeveel om die vervaardiger se aanwysings te volg
aangaande die hoeveelheid formule om te berei
gebaseer op die baba se ouderdom. Voedings deur die
nag is gewoonlik nie nodig vir die ouer baba wat
gesonde groei en ontwikkeling toon nie.
5.1 Higiëne en bottelvoeding
Om te verseker dat babaformule veilig is vir gebruik,
moet die babaformule toepaslik berei en gestoor word,
en die bottel moet ordentlik gesteriliseer word. Sien
Figuur 4 vir ’n bottelbereidingskontrolelysie.
Bereiding en stoor van babaformule:
Dit is belangrik om te verseker dat bottels en
toebehore skoon en gesteriliseer is. Babas van drie
maande oud en jonger is meer geneig om siek te
14 November 2012
8
9
10
11
12
Indien meer as een bottel berei
is, plaas ’n skoon tiet met die
regte kant na bo op elke bottel
en bedek met die tietdoppie.
Plaas in die yskas tot dit tyd is
vir die volgende voeding.
Gebruik binne 24 uur. Moet nie
die formule by kamertemperatuur
los nie. Om die
bottel te verhit, hou onder
lopende warm water.
Moenie die bottels in die
mikrogolfoond verhit nie.
Gooi ongebruikte formule
wat in die bottel agtergebly
het na voeding, of wat vir
meer as 'n uur buite die
yskas gestaan het, uit.
Maak seker dat geen water of
ander vloeistof in die blik poeier
kom nie. Bedek die oopgemaakte
blik dig en stoor in 'n
koel, droë plek ( nie in die yskas
nie). Gebruik binne 4 weke na
opening om varsheid te
verseker.

word van bakterieë in bottels en tiete wat nie ordentlik
skoongemaak is nie, skoongemaak is in
gekontamineerde water of berei is met
gekontamineerde water.
Dit is baie belangrik om die vervaardiger se
aanwysings te volg wanneer ’n babaformule berei
word.
Moenie graankosse of enige ander kos by die formule
voeg nie, omdat dit die baba verkeerd leer hoe om
vaste kosse te eet en dit ook die baba se risiko om
te stik, verhoog.
Hou die bereide bottels in die yskas totdat dit gereed
is vir gebruik.
Moet nie die bottels met babaformule in toelaat om
by kamertemperatuur te staan nie. Gooi ongebruikte
formule wat in die bottel agtergebly het onmiddellik
weg en was die bottel onmiddellik met seep en warm
water.
Maak die bottels en toebehore skoon en steriliseer
dit voordat dit weer gebruik word.
6. DIE BYVOEGING VAN VASTE KOSSE
Na die ouderdom van ses maande raak dit toenemend
moeiliker om aan borsgevoede babas se
voedingsbehoeftes te voldoen uit borsmelk of
formulemelk alleenlik. Meeste babas is gereed vir
ander kosse teen die ouderdom van ses maande. Die
spysverteringstelsel is nou volwasse genoeg om stysel,
proteïne en vette te verteer in ’n nie-melk dieet
Let wel: Sommige babas kan verhoogde hongerte toon
en kan t.o.v. ontwikkeling gereedheid toon vir
vaste kosse voor die ouderdom van ses
maande. Om vroeg met die byvoeging van
vaste kosse te begin, moet egter onder die
toesig van ’n dokter of klinieksuster geskied.
6.1 Wanneer om vaste kosse te begin
Daar word gemeen dat ’n baba fisiese gereedheid moet
toon om vaste kosse te begin inneem. Dit is gewoonlik
vanaf die ouderdom van ses maande. Die volgende is
’n nuttige kontrolelysie om te help om vas te stel
wanneer ’n baba fisiese gereedheid vir vaste kosse
toon. Al die kriteria moet teenwoordig wees.
Die baba kan regop sit met ondersteuning en kan sy
koppie heen en weer beweeg
Die baba moet hom- of haarself met die voorarms
kan ondersteun
Die baba maak sy/haar mond oop wanneer ’n lepel
die lippe nader
Die tongetjie kan kos na die agterkant van die mond
beweeg om gesluk te word
Die baba word nie meer deur slegs melkvoedings
versadig nie (word honger binne drie tot vier ure na
’n melkvoeding)
Tabel 10. Tipe en hoeveelheid voedsel benodig
by verskillende ouderdomme.
Ouder- Tekstuur Frekwensie Hoeveelheid
dom kos wat ’n
gemiddelde kind
gewoonlik per
ete sal eet
6-8 Goed fyngemaakte 2 tot 3 maal per dag Begin met 2 teemaande
kosse* Afhangende van die lepels per voeding,
Pap kind se eetlus, kan verhoog geleidelik
Babagraankosse 1-2 versnaperings*** tot helfte van ’n
bv. rysgraankos gegee word 250ml koppie
9-11 Fyngekapte of 3 tot 4 maaltye per Helfte van ’n 250ml
maande fyngemaakte kosse dag koppie
en kosse wat die Afhangende van die
baba kan optel kind se eetlus kan
(vingerkos)** 1-2 versnaperings***
gegee word
12-23 Familiekosse, 3 tot 4 maaltye per Driekwart tot ’n vol
maande gekap of fynge- dag 250ml koppie
maak indien nodig Afhangende van die
kind se eetlus kan
1-2 versnaperings***
gegee word
* Die basiese bestanddeel van vaste kosse is gewoonlik
die plaaslike stapelvoedsel. Stapelvoedsels is
graankosse, plantwortels en styselagtige vrugte, wat
hoofsaaklik uit koolhidrate bestaan en energie verskaf.
’n Verskeidenheid van ander kosse moet daagliks
bygevoeg word tot die stapelvoedsel om ander
voedingstowwe te verskaf. Kosse van diere of vis is
goeie bronne van proteïne, yster en sink.
** Daar is bewyse dat ’n kritieke vensterperiode vir die
byvoeging van ‘bonkige of klonterige’ kosse bestaan;
as hierdie kosse na 10 maande oud nog nie bygevoeg
is nie, kan dit die risiko vir voedingsprobleme later in
die lewe verhoog.
*** Versnaperings kan vrugte, joghurt, geskikte
bababeskuitjies of –koekies en roosterbroodvingers
met margarien insluit. Vrugtesap moet slegs gegee
word in ’n bekertjie en moet as deel van die maaltyd
gegee word, of as ’n versnapering. Daar moet nie deur
die dag daaraan geteug word nie. Vrugtesap moet ook
nie met slaaptyd gegee word, of wanneer die kind in die
bed sit nie, en dit moet ook nie in ’n bottel gegee word
nie. Oormatige inname van vrugtesap word geassosieer
met wanvoeding en tandbederf. Sekere kosse moet
vermy word in babas wat jonger is as ’n jaar (bv. neute,
druiwe, rou wortels en harde lekkers). Hierdie kosse
kan die kind laat stik. Heuning moet ook vermy word,
a.g.v. die assosiasie van heuning met bababotulisme
Let wel: Dit is belangrik om te onthou dat
voedingspraktyke gedurende die eerste
twee lewensjare help om lewenslange
eetgewoontes te vestig, en daarom is dit
belangrik om al vroeg gesonde eetgewoontes
te ontwikkel.
15 November 2012

6.2 Hoe om met vaste kosse te begin
Borsvoed of bottelvoed eerste
Begin met klein hoeveelhede van enkelbestanddeelkosse
(twee teelepels) na die melkvoeding, bou
stadig op na groter hoeveelhede.
Beginnerkosse moet met ’n lepel gevoer word.
Ideale beginnerkosse sluit in fyngemaakte aartappel,
pampoen, botterskorsie, wortels, patats,mieliepap
of babagraankosse (ysterverryk). Graankosse kan
gemeng word met borsmelk of formule.
LET WEL: Moet nie graankos by die bottel voeg
nie. Verrykte babagraankosse behoort
eerste by die dieet gevoeg te word,
omdat hul yster en sink verskaf, twee
voedingstowwe wat die waarskynlikste
is om in babas se diëte te kort.
Rysgraankos word dikwels eerste
gegee, omdat dit die minste allergenies
is.
Voeg een nuwe kos op ’n slag by, en gee dit twee tot
drie maal per dag vir 2 tot 7 dae voordat ander nuwe
kosse bygevoeg word – dit gee die geleentheid om
voedselonverdraagsaamhede en –allergieë op te
merk. Kosse wat meer geneig is om allergieë te
veroorsaak, sluit in eiers, koeimelk, soja, neute, vis
en koring.
Die aanvaarbaarheid van nuwe kosse verhoog met
herhaaldelike blootstelling. Tot 8 blootstellings kan
nodig wees, alvorens ’n nuwe kos aanvaar word.
Borsvoeding kan die aanvaarding van vaste kosse
fasiliteer, as gevolg van die verskeidenheid van
geure wat deur borsmelk oorgedra word.
Sorg moet geneem word om te voorkom dat
fyngemaakte voedselflessies nie bederf nie. Flessies
van babakosse kan in die yskas gehou word vir tot
48 uur nadat dit oopgemaak is, voordat dit weggegooi
moet word. Kos moet egter uit ’n bord aan die baba
bedien word, eerder as uit die flessie. Kos wat in die
bord oorbly, moet weggegooi word.
Kombinasiekosse kan aan babas gegee word nadat
hul die vermoë om die individuele komponente te
verdra, getoon het.
Wanneer fyngemaakte kosse goed verdra word,
kan meer bonkige kosmengsels gegee word.
Teen 8 tot 10 maande, begin babas die vaardighede
om vingerkosse op hul eie te eet, bemeester.
Die byvoeging van suiker en sout word ontmoedig.
Die aanvaarbaarheid van die kos vir die baba word
nie verhoog deur suiker en sout by te voeg nie. Deur
bygevoegde suiker en sout in suigelingskap te vermy,
kan ’n laer drempel gestel word vir soet- en soutsmake
later in hul lewens. Ouers moet voedseletikette lees
en produkte koop waarby daar nie suiker of sout
gevoeg is nie.
7. DIE ROL VAN DIE VOORWINKEL-
PERSONEEL
Uitsluitlike borsvoeding is die mees effektiewe manier
om te verseker dat babas die voeding ontvang wat hul
benoding in die eerste ses lewensmaande. Daarom
moet uitsluitlike borsvoeding so ver as moontlik
aangemoedig word.
Wanneer mammas nie kan borsvoed nie, dan is
babaformule die volgende beste alternatief. Babas wat
formulemelk gegee word, toon groei en ontwikkeling
wat soortgelyk is aan dié van borsgevoede babas,
maar saam met die verhoogde koste van
formulevoeding, moet mammas beraad word t.o.v.
wenke en higiëne vir bottelvoeding
Die apteek se voorwinkelpersoneel is in die ideale
posisie om mammas op te voed oor die keuse van ’n
babaformule. Dit is belangrik om vroue in te lig dat
beginformules t.o.v. voeding redelik soortgelyk is, en
dat enige ysterverrykte beginformule van
gemodifiseerde koeimelk, wat aanbeveel is vir babas
van geboorte tot ses maande oud, aan die
voedingsbehoeftes sal voldoen wat nodig is vir optimale
groei en ontwikkeling in gesonde voltermyn babas.
Die voorwinkelpersoneel behoort:
Mammas in te lig oor die voordele van uitsluitlike
borsvoeding as die eerste keuse vir babavoeding.
Mammas, wat om een of ander rede nie kan borsvoed
nie, in hul besluit om formulevoeding toe te pas, te
ondersteun.
Vroue in te lig dat enige beginformule van
gemodifiseerde koeimelk geskik is vir meeste babas.
Vroue advies te gee oor wanneer dit toepaslik sal
wees om na ’n ander formule oor te skakel of
wanneer die gebruik van ’n gespesialiseerde formule
oorweeg kan word, bv. by babas met ’n sterk
familiegeskiedenis van allergieë. Baie mammas
skakel oor van formules in die geloof dat die
oorskakeling die baba langer sal laat slaap of
simptome van koliek of versteurings in
spysverteringskanaalfunksie sal verlig. In meeste
gevalle los hierdie probleme self op soos wat die
baba se spysverteringskanaal volwasse word.
Mammas na die dokter of kliniek te verwys as die
baba voedingsprobleme het of nie floreer nie.
Mammas te adviseer oor bottelvoedingstegnieke en
bottelhigiëne om infeksies in jong babas te help
voorkom.
Mammas te adviseer oor wanneer en hoe om vaste
kosse by te voeg en watter vaste kosse as beginkosse
gebruik kan word.
Verwysings op aanvraag beskikbaar.
16 November 2012