marcus tullius cicero - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

11 INLEIDIN G.
geen den minsten weerschijn nicer vertoonen van
den vroegeren luister , geen spoor van de verloren
kracht.
Te regt zijn dan ook in de laatste jaren geen
schatten gespaard , om bet onderwijs weder op te
beuren en de intellectuele ontwikkeling :te verbeteren
bij een yolk , groot en maciftig weleer door zijnen
handel , zijne vloten en volkplantingen , maar tot
die magt en grootheid niet door uitwendigen bloei of
door toevallige oorzaken , maar door zedelijke kracht
en schranderheid , door kloekheid en volharding geklommen.
Ter zelfder tijd toch , dat Nederlands
invloed in het staatkundige en in den wereldhandel
het toppunt had bereikt , dat zijne vlag op
alle zeeen gezien en greeerbiedigd werd, bloeiden
ook kunsten en wetenschappen op dezen door de
natuur min bevoorregten bodem , en was Nederland
niet minder het middelpunt der wetenschappelijke
en zedelijke beschaving dan der staatkundige
beraadslagingen en onderhandelingen.
Maar ook ons vaderland moest de gevolgen der
spoedige vermeerdering van rijkdom en plotseling geschonken
rust ondervinden. Toen Nederland na den
Spaanschen successie-oorlog eensklaps tot ongestoord
bezit van zijne schatten was g.ekomen , door Engelaiids
bescherming van de zorg voor staatkundige bemoeijingen
grootendeels ontslagen , door de ruime opbrengst
van zijne Oostindische kolonien zelf tot oostersche
pracht en weelde uitgelokt , aan de roepstem der
verleiding gehoor had gegeven, en uitsluitend materiele
welvaart, goud en schatten, zinnelijk genot en walgelijke
overdaad begon na te .jagen; toen moesten