marcus tullius cicero - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

VAN M. T. CICERO. 113
bestuurt en remelt bijna gevonden , en daarbij zich
niet besloten binnen de rnureii van eene plaats ,
maar burger der geheele wereld , alsof zij eerie
stad ware , zal gevoeld hebben ; hoe zal hij bij
deze heerlijke zaken , deze aanschouwing en kennis
der natuur , zich zelven leeren kennen volgens het
voorschrift van Apollo , hoe zal hij dat, wat door de
menigte als het hoogste goed beschouwd wordt,
verachten en versmaden 1)." Meermalen kornt Cicero
op dit voorschrift in zijne wijsgeerige werken
terug , maar altijd in den echten Socratischen
geest. Zoo raadt hij in zijn werk De Finibus Bonorum
aan , tot de natuur zelve door te dringen
en ganschelijk te begrijpen wat zij eischt , daar
wij op ;een . andere wijze ons zelven kunnen leeren
kennen. Dit voorschrift zegt hij , te groot ,
om van menschelijken oorspro" ng te schijnen , werd
daarom aan een God toegeschreven. De Pythische
Apollo dus beveelt , dat wij ons zelven leeren kennen.
Deze kennis bestaat hierin alleen , dat wij
de kracht van onzen geest zoowel als van ons liGchaam
leeren kennen en een leven najagen, dat
zich met Been schijngenot vergenoegt 2). Niet met
de uitwendige zaken vangt dus het onderzoek aan ,
om zich vervolgens boven de natuur te verheffen
, maar met ons zelven, het wezen onzer ziel ,
met al hare vermogens en hoedanigheden 3). De
mensch moet eerst innerlijk," zeide Plato, als
1) De Legg. I. 22 , 59 , sqq.
2) „ Quae rebus ipsis perfruatur." De Finn. V. 16, 44.
3) Vgl. Van Heusde , De Socratische School IV. blz. 32.
10