Planmatig Kruisen met Melkvee - Verantwoorde Veehouderij

andere rassen erg laag. Dit komt omdat veel dieren nauwelijks in Nederlandse
omstandigheden getest worden. Een lage betrouwbaarheid heeft altijd invloed op de inzet en
de resultaten van gericht paren. Omgerekende cijfers kunnen een bepaalde beeld schetsen,
maar gegevens die in Nederland verzamelt zijn, geven over het algemeen het meest
realistische beeld van de situatie. Hiertoe is door het netwerk, het NRS gevraagd een
rassenprofiel op te stellen waarin de fokwaarden van alle rassen met elkaar vergeleken
worden. 4 Met een online computerprogramma dat hier aan gekoppeld wordt kunnen
nieuwsgierige melkveehouders starten met het zoeken naar het ras of de rassen die het beste
bij hun situatie past. Een dergelijke vergelijking is nooit eerder openbaar beschikbaar geweest
voor alle melkveehouders.
De stamboeken voor Brown Swiss, Fleckvieh, Jersey en Montbeliarde vingen deze problemen
op uit de praktijk. Gezamenlijk besloten zij een netwerk op te starten dat met financiële steun
van de overheid en technische steun van de Wageningen Universiteit deze problemen bij de
kop zou pakken zodat uiteindelijk de Nederlandse melkveehouder die overweegt te gaan
kruisen eenvoudig aan objectieve informatie kan komen. Dit gebeurt door middel van het in
kaart brengen van de problemen van de kruisende melkveehouders, een analyse van hun
resultaten en vervolgens het oprichten van een website waarop melkveehouders exact kunnen
kiezen welk ras het meest geschikt is voor hun fokdoel en hun uitgangssituatie. Hiermee moet
uiteindelijk een kostenreductie worden bereikt voor boeren die kruisen. Dit valt theoretisch
gezien onder de kop: “herfundering door alternatieve fokkerijstrategiën.”
Herfundering wordt in Van der Ploeg (2002 : 92) gedefinieerd als een sleutelbegrip. “Het
betreft het onzichtbare deel van de grote verandering die zich op het platteland voltrekt. Een
boerenbedrijf heeft hulpbronnen nodig, het moet ergens op worden gefundeerd.” Bedrijven
die steeds hogere producties nastreven en steeds gespecialiseerder raken, worden ook steeds
afhankelijker van de markt en externe financieringen. Ook de natuur wordt niet beheerd, maar
beheerst. Hier tegenover staat een opkomende lage kosten landbouw. Kruisen kan een
belangrijke weg zijn naar lage kosten landbouw omdat niet alle dieren even goed zijn
aangepast aan het harde milieu van de lage kosten landbouw. Zo wordt in Van der Ploeg
(2002 : 93) het voorbeeld van het lage kosten bedrijf op de Waiboerhoeve aangehaald, waar
men over gegaan is naar deels ander type HF koeien en deels zuivere Montbeliardes. Op die
manier wordt er efficiënter omgegaan met de gegeven bronnen.
Gordon (2001) geeft in zijn boek een inleiding, die hier regelrecht overgenomen kan worden:
“Voortplanting/reproductie is één van de belangrijkste overwegingen die het winstniveau van
rundvee productie vaststellen, zowel bij melkvee als bij vleesvee. Als de fokkoe geen
regelmatige cyclus en fokactiviteit vertoont, niet drachtig wordt op de juiste tijdstippen en niet
elk jaar een levend gezond kalf brengt, dan zullen haar andere excellente kwaliteiten minder
van belang zijn.” (mijn vertaling RB 2007) Voorplanting is van groot belang voor een
veehouder, koeien die niet drachtig worden kosten veel extra geld en zorgen. Daarnaast geven
deze dieren hun genen minder frequent door aan de volgende generatie.
Maar niet alleen voor het economische rendement van de koe als productiedier van melk, is
het produceren van nageslacht van belang. Voor de toekomst van het bedrijf is het belangrijk
dat de volgende generatie voldoet aan de (veranderende) eisen op het bedrijf. In het ideale
plaatje presteert de dochter steeds een beetje beter dan het moederdier. Dit kan bereikt worden
door paring na paring de juiste stier uit te zoeken. 5 In Nederland is er een stijgende interesse
4 Zie bijlage 2, hierbij moet wel rekening gehouden worden dat er ook binnen het ras veel verschillen zijn en het
bij stierkeuze niet altijd om gemiddelden hoeft te gaan, maar juist de relevante verscheidenheid van groot belang
kan zijn in de overwegingen van een melkveehouder.
5 De praktische fokkerij blijft altijd ‘missers’ en ‘tegenvallers’ houden, geen enkele fokker fokt louter topdieren
die beter zijn dan de vorige generatie, maar dat even ter zijde.
11