Planmatig Kruisen met Melkvee - Verantwoorde Veehouderij

Afkortingen en termen
Driewegrotatiekruising: Zie: tweewegrotatiekruising, alleen worden dan drie rassen ingezet,
dus de F2 krijgt pas weer een partner van het ras van het P moederdier en de F3 wordt weer
gekruist met het eerste kruisingsras enzovoort enzo verder….. Het heterosis effect stabiliseert
zich hierbij op een niveau van 4,3 procent voor melkproductie en 8,6 % voor levensduur (85,7
procent van de maximale waarde). Het recombinatieverlies dat hierbij optreedt is 1,3 % voor
melkproductie en 2,5 % voor levensduur.(Rijfkogel en Bovenhuis 2003)
F1 generatie: Generatie die het nageslacht is van de P generatie
F2 generatie: generatie die het nageslacht is van de F1 (zo verder gaand met F3, F4 en zo
voort en zo verder)
Heterosis (Van Arendonk et al, 2005 : 10-15): “Heterosis is the phenomenon that cross bred
offspring perform better than the average of the purebred parental lines. Heterosis is often
called “hybrid vigour” in plant breeding. Heterosis has a genetic background; it is caused by
dominance and epistasis. Dominance is the interaction between alleles at the same locus,
whereas epistasis is the interaction between alleles at different loci. Heterosis is an anology of
specific combining ability referred to a specific sire-dam combination. With crossbreeding,
heterosis is the specific combining ability of two lines instead of two individuals.” Heterosis
is het fenomeen dat gekruiste nakomelingen beter presteren dan het gemiddelde van hun
fokzuivere ouderdier lijnen. Heterosis wordt in plantenveredeling vaak ook wel hybride
krachtdadigheid genoemd. Hierbij doelen zij op de toenemende vitaliteit in de F1 van
gekruiste soorten. Heterosis heeft een genetische achtergrond; het wordt veroorzaakt door
dominantie en epistasis. Dominantie is de interactie tussen allelen op dezelfde locus, epistasis
is de interactie tussen allelen op verschillende loci. Heterosis is een analogie van specifieke
combinatie vermogen gerefereerd aan een specifieke vader-moeder combinatie. Bij kruisen
tussen rassen is heterosis het specifieke combinatie vermogen tussen twee lijnen in plaats van
tussen twee individuen.” (vertaling: RB 2007) Het is te berekenen als Heterosis = F1 - (P1 +
P2)/2. (Endendijk 2002 : 1). Heterosis is afhankelijk van het verschil in allel frequentie tussen
de fokzuivere lijnen, dus het verschilt ook per kruising van ras (Van Arendonk et al. 2005 : 10
- 17). Niet elke kruising heeft dus evenveel heterosis effect.
Kruisen (Booij 2006 : 6): “Een plant of dier laten bevruchten door een exemplaar van een
ander soort of ras.” (Nb: In dit onderzoek zal alleen gekeken worden naar de kruisingen
tussen rassen binnen diersoorten)
Kruisling: Die met sluitende afstamming maar waarin niet één ras meer dan 75% aandeel
heeft in de bloedvoering.
NRS: Nederlands Rundvee Syndicaat
P generatie: De eerste generatie ouderdieren.
Tweewegrotatiekruising: Op de F1 wordt het ras van het originele moederdier weer als vader
dier gebruikt. De F2 hieruit wordt weer gekruist met het vaderras van de F1. Het
heterosiseffect stabiliseert zich hierbij op tweederde van wat maximaal mogelijk is. Het
recombinatieverlies dat hierbij optreedt, is 1,3% voor melkproductie en 2,5% voor levensduur
(Rijfkogel en Bovenhuis 2003)
27