Handboek digitaliseren van analoge audiovisuele objecten - eDAVID

Voor de meeste erfgoedbewaarders is het dus quasi onmogelijk om de raadpleging van geluids-,
video- en filmdocumenten met behulp van de oorspronkelijke dragers op termijn te blijven
verzekeren. Daarom is het interessant om analoge audiovisuele objecten om te zetten in een
digitaal bestand. Eens gedigitaliseerd heb je immers nog maar één soort afspeeltoestel nodig, met
name een computer (uitgerust met de nodige mediaspeler).
Bovendien kan je digitale bestanden relatief eenvoudig verspreiden. Je kan de bestanden
uitwisselen via netwerken en het internet in het bijzonder. Je bent niet meer gebonden aan een
fysieke locatie om het document te kunnen raadplegen. Tevens laat de digitale techniek toe om
eenvoudig kopieën te maken en deze te verspreiden.
Naast deze basisredenen om te digitaliseren zijn er in de marge nog enkele andere redenen om te
digitaliseren. Vaak leunen deze redenen op één of andere manier sterk aan bij de voormelde
redenen conservering en toegankelijkheid. Ze hebben echter elk wel hun eigen specificiteit.
1.2.3. Substitutie: digitaliseren van audiovisuele objecten om nadien te vernietigen
Hoewel erfgoedbeherende instellingen dit niet graag doen, is het kunnen vernietigen van het
origineel ook een mogelijke reden om audiovisuele objecten te digitaliseren. Het niet langer
willen investeren in de bewaring en het beheer van de fysieke dragers waarop de analoge
audiovisuele objecten zijn opgeslagen, kan voor de erfgoedbeheerder een argument zijn om over
te gaan tot substitutie of vervanging van het origineel door een digitale kopie.
De goede bewaring van de fysieke dragers brengt immers sowieso bepaalde kosten met zich
mee. Niet alleen heb je een opslagruimte nodig, deze moet bovendien vaak voldoen aan
specifieke eisen qua klimaatbeheersing. Verder heb je de kosten van conserverende maatregelen
zoals bijvoorbeeld het regelmatig herspoelen van magneetbanden, of kosten om de
raadpleegapparatuur operationeel te houden.
Mogelijk wegen deze kosten niet altijd op tegen deze van digitalisering en bewaring van de
digitale kopieën. In sommige gevallen zal dit wel zo zijn en kan het voor de erfgoedbeherende
instelling beter uitkomen om de fysieke objecten te vervangen door digitale objecten. Om
budgettaire redenen zal men dan overgaan tot substitutie van het analoge audiovisuele object
door een digitale kopie.
Een combinatie van budgettaire en conserverende redenen kan eveneens aan de basis liggen van
substitutie. Als conserverende maatregel digitaliseert men soms een audiovisueel object om zo
de inhoud op de analoge drager voor verder verval te behoeden. Omdat sommige dragers toch
gedoemd zijn om zichzelf op termijn te vernietigen, kan de erfgoedbeheerder beslissen om na
digitalisering niet langer te investeren in de bewaring ervan en ze ineens te vernietigen.
1.2.4. Restauratie: digitaliseren van audiovisuele objecten om ze te restaureren
Digitale technieken kunnen helpen om een beschadigd analoog audiovisueel object te
restaureren. Daarom zal de erfgoedbeheerder in sommige gevallen overgaan tot het digitaliseren
van audiovisuele objecten. Zo’n digitale restauratie kan bijvoorbeeld door toepassing van
filtertechnieken waarbij men storende elementen zoals bijvoorbeeld ruis gaat uitfilteren en de
eigenlijke inhoud naar voren brengt. Dit kan gaan over het reconstrueren van ontbrekende
stukken informatie door computeranalyse van de resterende informatie.
Handboek – Digitaliseren van analoge audiovisuele objecten
11