Handboek digitaliseren van analoge audiovisuele objecten - eDAVID

3. Auteursrechten 10
Alvorens over te gaan tot digitaliseren moet je je eerst goed vergewissen van de eventuele
rechten die op de verschillende audiovisuele objecten berusten. Deze rechten kunnen immers een
belangrijke hinderpaal zijn om tot digitalisering over te gaan of om gedigitaliseerd materiaal ter
beschikking te stellen. Het gaat hier dan in de eerst plaats over auteursrechten in al zijn vormen.
Maar vergeet ook niet dat men de privacy dient te respecteren, dat er een portretrecht bestaat en
dat je sommige zaken zoals kunstwerken niet zonder toestemming van de maker mag publiceren.
3.1. Wat zijn auteursrechten?
Auteursrechten zijn een soort monopolie dat wordt toegekend aan iemand die een origineel
artistiek werk creëert. De auteur krijgt door de auteursrechten een exclusiviteit voor het stellen
van bepaalde handelingen met betrekking tot zijn werk: enkel de auteur mag het werk
reproduceren, publiek toegankelijk maken...
Er bestaat ook een duidelijk onderscheid tussen auteursrechten en eigendomsrechten. Indien een
erfgoedbeherende instelling een audiovisueel werk als onderdeel van haar collectie bezit,
impliceert dit niet noodzakelijk dat de instelling ook de auteursrechten bezit – zelfs niet wanneer
de erfgoedbeherende instelling eigenaar is van het audiovisueel werk.
3.1.1. Welke werken worden door het auteursrecht beschermd?
Auteursrechten worden toegekend aan de persoon die een origineel artistiek werk creëert. In
praktijk beschermen de auteursrechten boeken en andere geschreven werken, muziek, kunst-,
bouw- en beeldhouwwerken, bouwkundige schetsen en ontwerpen, aardrijkskundige kaarten,
foto’s, films, computerprogramma’s, databanken...
De vereisten voor een werk om beschermd te worden, zijn dat:
- het een concrete vorm moet bezitten;
- het zintuiglijk waarneembaar moet zijn (ideeën genieten geen bescherming);
- het origineel moet zijn (een ‘persoonlijke stempel van de maker’ dragen).
De drempel om als origineel te worden beschouwd is vrij laag; de meeste kunstwerken en
geschriften zullen beschouwd worden als origineel. Bepaalde werken zullen niet als origineel
worden beschouwd omdat er geen persoonlijke keuze van de auteur was bij de creatie
(bijvoorbeeld het weerbericht, een administratief formulier, een eenvoudige tekening...).
10
Voor meer informatie, zie onder andere
- Evi Werkers, Robin Kerremans, Tim Robrechts en Prof. Jos Dumortier, Auteursrecht in de digitale samenleving,
ICRI, 2009, www.cjsm.vlaanderen.be/ecultuur/downloads/onderzoeksrapport_auteursrecht_in_de_digitale_samenleving.pdf
- http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/Intellectuele_Eigendom/auteursrecht/
- http://www.edavid.be/zelf_aan_de_slag/juridisch.php
Handboek – Digitaliseren van analoge audiovisuele objecten
21