hoofdstuk 5 aandoeningen van het spijsverteringsstelsel

2. AANDOENINGEN VAN DE SPEEKSELKLIEREN
De belangrijkste speekselklieren zijn de parotis, de submandibulaire en de sublinguale
speekselklieren. Daarnaast zijn er nog kleinere klieren verspreid over wangen, lippen, tong en
gehemelte. De innervatie wordt door het autonome zenuwstelsel geregeld. De functie van het
speeksel is bevochtiging van het voedsel, in geringere mate de vertering starten (amylase), pH
regeling vooral bij het rund en zorgen voor een mucosale afweer door middel van specifieke
(IgA) en aspecifieke afweerfactoren (lactoperoxidase).
2.1. AANGEBOREN AFWIJKINGEN - RANULA
Atresie van een afvoer (vb. van de sublinguale speekselklier) kan aanleiding geven tot
zwelling van de ductus.
Therapie bestaat uit het maken van een opening naar de mond toe (of destructie van de
speekselklier bij hoog gelegen atresie).
2.2. ONTSTEKING VAN DE SPEEKSELKLIEREN –
SIALOADENITIS
2.2.1 Etiologie
De etiologie is meestal een opklimmende infectie via de afvoer van de speekselklier. In
zeldzame gevallen is het een uitbreiding van een infectiehaard uit de buurt (droes). In de
Verenigde Staten werd vroeger een infectieuze vorm van parotitis beschreven, die voorkwam
bij weidebeloop, speekselen en bilaterale zwelling van de parotis gaf en zelflimiterend was.
2.2.2 Symptomen
Sialoadenitis geeft een lokale en pijnlijke zwelling, die kan fluctueren als er abcedatie
bijkomt. Vooral bij ontsteking van de parotis kan druk op de farynx onstaan met slik- en
ademhalingsbezwaren tot gevolg.
2.2.3 Prognose
De prognose is meestal gunstig tenzij er na bijvoorbeeld abcedatie een fistel ontstaat.
2.2.4 Diagnose
Parotitis dient gedifferentieerd te worden van luchtzakafwijkingen (tympanie, empyeem),
lymfeklierzwelling (ontsteking, tumor) en andere problemen ter hoogte van de parotisregio
(bloedingen, stuwing,…).