Lekaanvulling en kafeteriastelsel - Landbou.com
Lekaanvulling en kafeteriastelsel - Landbou.com
Lekaanvulling en kafeteriastelsel - Landbou.com
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
yvoeding (meer as R300/ooi/jaar) gee. Die rede hoekom dit so is, is dat hierdie boere hulle diere se<br />
maksimum g<strong>en</strong>etiese pot<strong>en</strong>siaal t<strong>en</strong> volle ontsluit.<br />
FOSFORAANVULLING IN PERSPEKTIEF<br />
1. INLEIDING<br />
Dit is onmoontlik om die belangrikheid van fosfor in herkouervoeding, veral by beeste, te veel te<br />
beklemtoon (McCosker & Winks, 1994). Volg<strong>en</strong>s Underwood (1966) is daar ge<strong>en</strong> twyfel dat fosfor die<br />
mees wydverspreide <strong>en</strong> ekonomies belangrike mineraal is wat weid<strong>en</strong>de diere beïnvloed nie.<br />
Verskeie aspekte rondom fosforaanvulling vir herkouers is egter steeds onseker. Daarom word<br />
fosforaanvulling via lekke in ‘n groot mate gebaseer op spekulasie (De Waal & Koekemoer, 1997).<br />
Die gebruik van akute fosfortekortsimptome (afosforose) as ‘n diagnostiese maatstaf is nie aan te<br />
beveel nie omdat kalfpers<strong>en</strong>tasie <strong>en</strong> groei reeds by marginale fosfortekorte negatief beïnvloed word<br />
(Read et al., 1986b). Die voorkoms van marginale fosfortekorte is egter meer belangrik as ‘n akute<br />
tekort omdat dit meestal tot nie-opsigtelik waarneembare produksieverliese we<strong>en</strong>s verlaagde groei <strong>en</strong><br />
reproduksie aanleiding gee. Die vroeë vasstelling van ‘n fosfortekort <strong>en</strong> die korrekte aanvullingspeil<br />
het dus belangrike ekonomiese implikasies omdat baie produs<strong>en</strong>te te veel fosfor <strong>en</strong> ander weer te<br />
min aanvul. Beide sc<strong>en</strong>ario's kan ‘n ernstige impak op diereproduksie <strong>en</strong> winsmarges hê (Read et al.,<br />
1986b). Dit is gevolglik belangrik dat daar weer in meer detail na fosforaanvulling gekyk word met<br />
inagneming van die nuutste plaaslike <strong>en</strong> oorsese navorsing. Die doel van die lesing is om die nuutste<br />
aspekte rondom fosforvoeding te bespreek <strong>en</strong> om te poog om aanvullingspraktyke daar te stel wat<br />
nie net beter resultate lewer nie, maar ook meer koste-doeltreff<strong>en</strong>d is.<br />
2. HOEKOM IS FOSFOR BELANGRIK?<br />
3.<br />
Fosfor speel ‘n uiters belangrike rol in die omsetting van weidings<strong>en</strong>ergie na bruikbare <strong>en</strong>ergie. ‘n<br />
Fosfortekort kom voor as die weiding minder as 0.12 tot 0.15 % fosfor bevat (Winks, 1990). ‘n<br />
Tekort aan fosfor gee aanleiding tot ‘n laer weidingsinname wat weer die groeitempo van die diere<br />
verlaag <strong>en</strong> uiteindelik vrugbaarheid, melkproduksie <strong>en</strong> spe<strong>en</strong>massa nadelig beïnvloed (McCosker &<br />
Winks, 1994). Daarb<strong>en</strong>ew<strong>en</strong>s b<strong>en</strong>odig dragtige koeie ekstra fosfor vir die normale ontwikkeling van<br />
die ongebore kalf terwyl lakter<strong>en</strong>de koeie addisionele fosfor (elke liter melk bevat ± 1 g fosfor)<br />
b<strong>en</strong>odig om melk te produseer (McCosker & Winks, 1994). Sesti<strong>en</strong> proewe wat wêreldwyd gedo<strong>en</strong> is,<br />
toon dat die gemiddelde kalfpers<strong>en</strong>tasie 75.6 % was waar fosfor aangevul is te<strong>en</strong>oor 52.9 % waar<br />
ge<strong>en</strong> fosforaanvulling verskaf is nie (De Brouwer, 1998). Koeie wat ge<strong>en</strong> fosforaanvulling ontvang<br />
nie neig ook om ongereeld (kalf elke tweede jaar) te kalf (Gro<strong>en</strong>ewald, 1986).<br />
Volg<strong>en</strong>s Read et al. (1985) is die mees nadelige effek van 'n fosfortekort waarskynlik die verlaagde<br />
voerinname wat veral gedur<strong>en</strong>de laatdragtigheid <strong>en</strong> vroeë laktasie waarneembaar is. 'n Verlaging in<br />
vrywillige voerinname as gevolg van 'n fosfortekort word aan 'n verlaging van mikrobiese vertering<br />
toegeskryf (Witt & Ow<strong>en</strong>s, 1983).<br />
4. WAT WORD BEDOEL MET ‘N FOSFORTEKORT?<br />
Meissner et al. (1995) is van m<strong>en</strong>ing dat die voorspelling van fosforstatus <strong>en</strong> -tekort in die weid<strong>en</strong>de<br />
herkouer steeds ‘n onbereikbare doelwit is. ‘n Fosfortekort bestaan in ‘n dier as die aanvulling van<br />
fosfor tot die dieet óf as ‘n fosfaatlek óf as ‘n -kunsmis tot die grond die prestasie van die dier<br />
verbeter. Die graad van fosfortekort (Tabel 1) hang af van die verskil tuss<strong>en</strong> die dier se<br />
b<strong>en</strong>odigdhede <strong>en</strong> die hoeveelheid voorsi<strong>en</strong> deur die dieet (McCosker & Winks, 1994).