De Diepenheimse erven uit de jaren 1188, 1578 en 1601

DE DIEPENHEIMSE ERVEN UIT DE
JAR E N 1188, 1578 en 1601*)
DOOR J. VAN DER VEEN
In 1952, het jaar vóór zijn overlijden, deed Willem Dingeldein
een beroep op mij, hem, wat de gemeente Diepenheim betreft,
behulpzaam te willen zijn bij het samenstellen van een lijst van
boerderijen. Want, zo schreef hij: "Ik ben bezig met een niet gemakkelijk
werk: de samenstelling eener lijst van alle erven in
Twente. Als grondslag neem ik daarvoor de Schattingsregisters
van 1495 en 1499 en het kohier der verponding van 1601". Verder
wilde hij nog gebruik maken van het Schattingsregister van
1475, dat door de heer A. L. Hulshoff zou worden uitgegeven en
waarin de Schattingsregisters van 1495 en 1499 zouden worden
verwerkt.
Helaas heeft Dingeldein slechts een begin kunnen maken met dit
*) NOOT NAMENS DE REDACTIE: het heeft zin de bijzondere
betekenis te onderstrepen van een locaal onderzoek als dat waarvan
men hier de resultaten kan zien. Het kan niet genoeg gewaardeerd
worden dat in onze provincie hier en daar sommigen - helaas nog
te weinigen! - bezig zijn om de vooral in het westen van Overijssel
thans snel verdwijnende boerderij- en andere plaatsnamen op te tekenen,
ten einde deze te vergelijken of te laten vergelijken met de toponiemen
die de raadpleging van oude documenten oplevert. Het wordt
aldus mogelijk o.a, de ligging en de verspreiding van de oude boerderijen
in kaart te brengen, en zo.doende exacte bijdragen te leveren tot
de bevolkingsgeschiedenis van deze streken. Moge het voorbeeld dat
de heer Van der Veen te Diepenheim ons hier biedt, vooral in Salland
spoedige navolging vinden. Los hiervan wordt door onze Vereeniging
de mogelijkheid overwogen om tot een publicatie te komen van de
nog bewaarde oudste schattingsregisters van Salland, een werk idat
in het gemeentearchief van Deventer thans wordt voorbereid (Die
van Twente heeft onze Vereeniging, zoals men weet, reeds door de
zorgen van de heer A. L. Hulshoff het licht doen zien). Het blijft evenwel
daarnaast dringend noodzakelijk dat eerst en vooral in Salland de
nog bestaande of bij de oudste generatie nog te achterhalen namen
van erven, percelen, velden, bossen enz., plaats voor plaats door locale
vorsers geoogst worden. - Dr. A. C. F. Koch.
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)

werk. De uitgave van het Schattingsregister van 1475 mocht hij
nog beleven, waarna de dood hem in Januari 1953 plotseling
overviel.
Nu komen in geen van de drie bovengenoemde schattingsregisters
erven in de voormalige heerlijkheid Diepenheim voor. Wel
kunnen we uit de lijst van goederen van Graaf Hendrik van
Dale 1) van 1188 een lijst van Diepenheimse erven samenstellen.
Dit is dus een heel vroege lijst (in totaal19 erven binnen de grenzen
van het latere richterambt) .
De eerste meer uitvoerige lijst van Diepenheimse erven na 1188
treffen we aan in de z.g. "vheschattinge" van het gericht Diepenheim
van 8 September 1578 2). De titel hiervan luidt: Dyt nhabesz.
is de vheschattinge onder de burenn int gericht van Diepenhem
angaende den 8 September a. 1578.
Deze "vheschattinge" was een soort belasting op het hoornvee
en de paarden. Het tarief voor deze belasting bedroeg: voor paarden
5 stuiver per paard, voor koeien 3Y2 stuiver, voor guste beesten,
sterken (vaarzen), stieren en ossen 2 stuiver per rund. Aan de
hand hiervan kan men gemakkelijk voor iedere boerderij het te
betalen bedrag bepalen. Voor de volgende erven echter is de berekening
van de te betalen veeschatting niet juist: Releker, Toetelynck,
Schulte in Merckfelde, en Nyhoff. Ook "de summa in alles"
klopt niet, als men de versehuldigde bedragen voor de verschillende
erven optelt.
In de "vheschattinge" komen voor: 36 erven, 2 kotters, bovendien
2 kleine boeren zonder paard. Opvallend is het groot aantal
paarden. Tegenover 182 koeien staan 148 paarden. De "vheschattinge"
van Diepenheim is tevens de oudste veetelling in een deel
van Overijsel. We zullen hierop niet verder ingaan, daar het de
1) F. Philippi en W. A. F. Bannier, Das Güterverzeichniss Graf
Heinrichs van Dale (1188), in Bijdragen en Mededelingen van het
Historisch Genootschap te Utrecht, 25ste deel (1904), blz. 365 vlg.
2) Rijksarchief Overijssel, Staten arch. no. 2603.
2
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)

edoeling is, ons met de erven bezig te houden 3).
Ingevolge lastgeving van de Gedeputeerden van Overijsel van
28 Augustus 1600 en 15 Juni 1602 werden de verpondingsregisters
voor Overijsel van 1601 en 1602 opgesteld 4). De verponding was
een grondbelasting,. die betaald moest worden door de grondgebruiker,
maar door deze gedeeltelijk verhaald kon worden op de
eigenaar.
In deze verpondingsregisters van 1601 en 1602 vinden we weer
volledige lijsten van de Diepenheimse erven.
Zoals uit de aanhef van het register van 1602 voor Diepenheim
blijkt, is dit opgesteld door de richter Pek(k) edam. Aan het
schrift van dat van 1601 is te zien, dat ook dit register van zijn
hand is. Aangezien het register van 1601 veel uitvoeriger is dan
dat van 1602, laat ik hieronder de tekst van 1601 volgen. Dit
geeft van sommige boerderijen de namen van de eigenaars, de
op te brengen pacht, en allerlei andere bijzonderheden.
In het verpondingsregister van 1601 komen voor: in Markvelde
7 erven, in het dorp Diepenheim 16, en in het kerspel Diepenheim
(waartoe in 1601 nog de latere wijk Schipbeek behoort) 21 erven,
terwijl in dat van 1602 in de verschillende buurtschappen resp. 7,
15 en 21 erven voorkomen.
Daar in de schattingsregisters van Twente de Diepenheimse erven
ontbreken (na aankoop van de heerlijkheid Diepenheim in
1331 door bisschop Jan van Diest heeft Diepenheim ongetwijfeld
een eigen administratie gekregen 5), komt het mij gewenst voor,
de voorhanden lijsten van de erven uit het richterambt Diepenheim
te publiceren, temeer daar de lijst van erven, voorkomende
in het werk van Prof. Slicher van Bath, Mensch en Land in de
3) Men zie voor de "vheschattinge": B. H. Slicher van Bath, Een
samenleving onder spanning, Assen 1957, blz. 511. Het is m.i. onjuist
"sterken" voor stierkalveren te houden, zoals Prof. Slicher van Bath
doet. Hiermede zullen vaarzen bedoeld zijn. Het jongvee is in de
"vheschattinge" niet opgenomen.
4) Rijksarch. Ov., Statenarch. nos. 2456 en 2457.
5) De Sallandsche schattingsregisters uit. de 1511e eeuw zijn alle
overgeschreven, om t.z.t. te worden uitgegeven.
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)
3

Middeleeuwen 6), niet volledig is. De publicatie zal bestaan uit
eerst de namen van de erven uit het verpondingsregister van 1601,
met van elk erf de naam met het aantal stuks vee uit de "vheschattinge"
van 1578, vervolgens de tegenwoordige naam, indien
het erf nog bestaat, en tenslotte de oudste vermeldingen 7). Bij deze
laatste kan men zien, welke erven in 1188 al voorkwamen. Een
eventuele naamsverandering en andere bijzonderheden over het erf
volgen daarna.
Het verpondingsregister van 1601 en de "vheschattinge" van
1578 zijn woordelijk overgenomen, de interpunctie is door mij
aangebracht. Gaarne betuig ik nog mijn hartelijke dank aan de
heren A. L. Hulshoff hist, drs. te Enschede en Mr. G. J. ter
Kuile Jr. te Zwolle voor de ondervonden hulp bij het ontcijferen
van het soms moeilijk leesbare handschrift.
Op bijgevoegde kaart kan de lezer de erven gemakkelijk vinden,
doordat deze genummerd zijn en de nummering ook op de kaart
is aangebracht.
In de "vheschattinge" van 1578 en in het verpondingsregister
van 1601 zijn de boerderijen ingedeeld naar de drie wijken van
het richterambt Diepenheim. De volgorde in de "vheschattinge"
is aldus: dorp Diepenheim, Markvelde en het kerspel Diepenheim,
het verpondingsregister van 1601 begint daarentegen met Markvelde,
dan volgen dorp Diepenheim en het kerspel. In de "vheschattinge"
wordt echter het erve Niehof tot het kerspel gerekend,
in de verpondingsregisters van 1601 en 1602 begint dorp Diepenheim
met dit erve.
Dorp Diepenheim strekte zich uit ten oosten van de lijn Morshuis,
Diepenheimse watermolen, Donkelman en de Oude Sluis
(deze boerderij bestond in 1601 nog niet) tot aan Markvelde.
Markvelde vormde het zuid-oostelijk gedeelte van het richterambt.
Hier lagen zeven boerderijen.
6) II, Assen 1944, blz. 210 en 211 en voor de Markveldse erven blz.
270 en 271.
7) Wat deze eerste vermelding betreft, het kan natuurlijk gebeuren,
dat op een voor mij onbekende plaats het erf al eerder voorkomt.
4
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)

Het kerspel Diepenheim lag ten westen van de lijn Morshuis,
Diepenheimse watermolen, Donkelman en de Oude Sluis.
In het kerspel vinden we gemakkelijk de oude grenzen terug,
zoals deze zijn vastgesteld bij de afscheiding van Diepenheim van
de kerkelijke gemeente Markelo in 1224 8), waarbij Diepenheim
een zelfstandige kerkelijke gemeente werd en een eigen kerk kreeg.
Tot de parochie of het kerspel Diepenheim zouden letterlijk vertaald
behoren: het Huis te Diepenheim, het voorstedeke (het tegenwoordige
Diepenheim) en alle huizen en hutten, daarvóór
gebouwd en welke nog onder het kasteel gebouwd zouden worden,
het huis Donkerle en zo rondom van Donkerle tot het Westervlier,
van het Westervlier tot het Hogelaar, van het Hagelaar tot het Ageslaer,
van het Ageslaer tot aan de Diepenheimse watermolen en
van deze tot Donkerlo 9). De ligging van het Ageslaer is onbekend,
maar dit moet ergens in het Vlier of op het Diepenheimse Broek
hebben gelegen (de tegenwoordige Asche?). Het Ageslaer moet
wel een moerassige streek zijn geweest.
Met een kleine wijziging - in 1224 liep de kerspelgrens van
Donkerlo naar het Westervlier (de Schipbekerhuizen bestonden
toen nog niet), in 1578 en 1601 van Donkerlo naar een punt aan
de Schipbeek, waar de boerderij de Oude Sluis later zou ontstaan
- stemmen zo de grenzen van het kerspel van 1224 overeen
met die van het kerspel van 1578 en 160l.
Verder wil ik nog wijzen op de verwoestingen, ontstaan tengevolge
van de tachtigjarige oorlog. Het verpondingsregister van
1601 geeft ons een duidelijk beeld van deze verwoestingen op het
platteland van Diepenheim. Verschillende erven liggen gedeeltelijk
woest, andere zijn geheel verlaten.
In 1580 koos Overijsel de zijde van de Unie. Veel had het te
lijden van de plunderingen van de Staatse troepen, die, daar de
soldij slecht werd uitbetaald, dan hier, dan daar gingen plunderen.
De toestand werd nog erger, toen door het verraad van Rennen-
8) W, Chevallerau, Het eerste eeuwgetij van Diepenheims Kerkvernieuwing,
Deventer 1779, blz. 112 vlg. Zie verder blz. 18, noot 30.
9) Ik betwijfel, of het Hogelaar in 1224 al een boerderij is geweest.
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)
5

erg in 1580 de krijgkans in Overijsel keerde, waardoor geheel
Twente weer in handen van de Spanjaarden kwam.
Twee krijgsgebeurtenissen vooral zijn voor Diepenheim noodlottig
geweest, de belegering van Goor in 1581 door Staatse troepen,
en de belegering van Lochem in 1582 door Spaanse troepen
onder Verdugo, de opvolger van de in Juli 1581 overleden Ren-
nenberg.
Het is niet de bedoeling de belegering van Goor uitvoerig te
schetsen, daar dit al verschillende malen is gedaan 10).
Gedeputeerden van Overijsel hadden met overste Ijsselstein een
plan opgemaakt om Goor te gaan veroveren op de vijand. De
Prins van Oranje en de Staten-Generaal wisten hier niet van,
het zou dus voor dezen een verrassing zijn. Aanvankelijk had overste
Ijsselstein succes, hij veroverde de nieuwe stad rondom de kerk
en sloeg toen het beleg voor de oude stad op het Schild. Maar het
garnizoen van de oude stad kreeg hulp van de van de Rijn af
aanrukkende troepen onder Maarten Schenck, een Spaans bevelhebber.
Ijsselstein moest het beleg voor de oude stad opgeven,
verloor eveneens de versterking om de nieuwe stad bij de kerk, en
moest zich vervolgens overgeven in de rondom Huize Scherpenzeelopgeworpen
versterking.
Schenck zal, van uit het Zuiden komende, zeer waarschijnlijk
over Haaksbergen naar Goor zijn getrokken, om aldus de Heerlijkheid
Borculo, Munsters bezit en dus niet betrokken bij de 80-jarige
oorlog, te vermijden. Van dit leger van Schenk zouden een
tachtigtal soldaten Diepenheim hebben bezet 11) .
10) G. Dumbar, Analecta III, Deventer 1721, blz. 473 - 475 (kroniek
van Fresinga); E. van Meteren, Ned. Geschiedenissen III (1786), blz.
506 en 507; J. S. van Veen, Mededeelingen aangaande .den strijd om
Goor in Juli 1581, in Versl. en Med. av. Regt en Gesch., 26ste stuk
(1910), blz. 164-187; A. ten Doesschate, Varia uit het oud-archief van
Goor, in Versl. en Med. av. Regt en Gesch. 51ste stuk (1935), blz.
14-16; D. Jordaan J. G. Hzn., De Havezathe Scherpenzeel te Goor in
Versl. en Med. av. Regt. en Gesch., 69ste stuk (1954), blz. 180-182.
11) J. S. van Veen, Mededeelingen aangaande den strijd om Goor
in Juli 1581, in Versl. en Med. av. Regt en Gesch., 26ste stuk (1910),
blz. 170.
6
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)

In 1582 werd Lochem, dat in handen van de Staatsen was, door
Verdugo, de Spaanse veldheer, belegerd. Van de kant van de IJsei
werd door Staatse troepen alle moeite gedaan, de stad te ontzetten.
De Spanjaarden voerden over Haaksbergen versterkingen en
levensmiddelen aan, want "het gerichte van Haecksbergen" was
"geheel gevaerlijck opte strate van Locchum gelegen" 12).
Ook te Diepenheim hadden veel doortochten van ruiters en
voetknechten plaats. Ten einde de neutrale heerlijkheid Borculo te
vermijden, zullen deze troepen wel van Diepenheim naar Markelo
zijn getrokken en vandaar naar Lochem, want de verbinding van
Diepenheim met Lochem liep, hetzij over Borculo, hetzij over
Markelo, daar de weg Diepenheim-Lochem pas uit de vorige eeuw
dateert.
Er zal wel vreselijk zijn huisgehouden, want de ontvanger der
Confiscatiën in Salland en Twente, Derick van Thil, meldt, dat
hij over 1582 van de erven Kagelink, Varenbrink, Kamphuis en
Ensink (alle vier gelegen aan of in de buurt van de weg naar
Haaksbergen) geen tienden heeft ontvangen. Uit een attestatie
van de richter van Diepenheim, Bruen van Laer, d.d. 12 April
1586 13 ) blijkt tevens, dat in 1582, behalve van genoemde erven,
ook van de erven Teutelink en ter Maet geen tienden zijn ontvangen,
maar dat bovendien de boeren van deze erven het vee was
afgenomen, zodat ze hun erven hadden moeten verlaten. Deze richter
van Laer schijnt ook te zijn gevangen genomen en weggevoerd,
want nog in 1611 verkopen borgmannen, goedsheren, richter en
erfgenamen van ambt en gericht Diepenheim, alsmede burgemeesters
van het stadje Diepenheim, een stuk grond (waarop de
latere Oude Sluis zou worden gebouwd) ter aflossing van een
12) De Rekeningen der Confiscatien in Salland en Twenthe, in Bijdragen
tot de geschteden.s van Overijssel, uitgegeven idoor J. Nanninga
Uitterdijk en L. van Hasselt, XII, blz. 203. De gegevens voor de
rest van deze beschijving zijn grotendeels aan vorengenoemde Rekeningen
ontleend.
13) Is dit jaar juist? Bruen van Laer komt ook als richter voor in
de "vheschattinge" van 1578, zie blz. 25. 15 Maart 1586 was echter Bernard
Busshoff richter van Diepenheim, zie blz. 8.
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)
7

schuld, aangegaan voor de loskaping van genoemde richter 14).
Het erve de Boarnter, bewoond door een zekere Albert, was nog
in 1583 i.v.m. de belegering van Lochem geheel verlaten en het
gewas vernield.
In 1583 gingen deerven Teutelink, ter Maet, Kamphuis, Kagelink,
Varenbrink en Ensink door brand verloren.
1584 zou een nog moeilijker jaar worden. In de maand juni van
genoemd jaar waren Staatse troepen aan deze zijde van de Ijsel
gekomen, om Zutfen, dat door de Spanjaarden werd belegerd, te
ontzetten ..Om de Spanjaarden afbreuk te doen, gingen deze troepen
het platteland beroven, plunderen en platbranden. De l Sde
Juli 1584 werd het Stedeke Diepenheim met de omliggende plaat
sen Goor en Delden in brand gestoken. De bevolking werd op de
vlucht gedreven en moest het stadje zelfs voor een tijdlang verlaten.
De ontvanger van de Confiscatiën kon dan ook later in het jaar
geen tienden los krijgen en het was hem niet bekend, of de eigenaars
van de boerderijen, (waarvan er verschillende te Deventer
en Zwolle woonden, plaatsen, die in Staatse handen waren) de
granen hadden laten afdorsen en laten weghalen, omdat de Staatsen
te Diepenheim de baas waren of dat de granen door het krijgsvolk
waren vernield. Her erve Morshuis was door de brand en de
vernieling van het kerspel Diepenheim geheel verarmd.
Groot was de ellende en benauwdheid, waarin de bevolking verkeerde.
De verwoesting, zowel van het platteland als van het stadje
Diepenheim, was bijna totaal en de bevolking werd beroofd en
uitgeplunderd door vriend en vijand en tot het uiterste gedreven.
Hoe groot de nood was, blijkt duidelijk uit een attestatie, op 15
maart 1586 afgegeven door Bernard Busshoff, richter van Diepenheim,
waarin deze verklaarde, "dat geduerende desen tegenwoirdigen
kriechsgewaert Sijn ampt met dagelycxsche inlegeringhe, plunderinghe,
exactien unde groote concussien beswaert is werden."
8
Wat zal het een verademing hebben gegeven in deze streek, toen
14) Archief Ned. Herv. Kerk te Haaksbergen.
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)

Prins Maurits in de herfst van 1597, - het jaar waarin "de tuin
der Nederlanden" werd gesloten - na de verovering van Groenlo
en Bredevoort, in ruim 4 weken tijds Enschede, Ootmarsum, Oldenzaal
en Lingen veroverde en daarmede een eind maakte aan de
oorlogstoestand op het platteland van oostelijk Overijssel en van
Oost-Gelderland. Maar de gevolgen waren daarmede nog niet uitgewist.
Uit het verpondingsregister van 1601 zien we, dat er vier
jaar later nog erven verlaten waren en veel grond woest lag.
Prof. Slicher van Bath meent, dat het met de verwoestingen in
het verpondingsregister van 1602 nog wel meevalt en vindt, dat
men de notitie "woest" wat al te kwistig gebruikt 15). Als controlemiddel
heeft hij genomen het "Register van peerden, verckens,
schapen en ymen" van 160216). Wat Diepenheim betreft, geloof
ik, dat de toestand hier in het eind van de 16e eeuw, gezien de
krijgsgebeurtenissen die te Diepenheim en omgeving waren voorgevallen
en die ons lang niet alle bekend zullen zijn, niet rooskleurig
is geweest. Maar men moet niet vergeten, dat in 1602 in deze
streken het hoogtepunt van de strijd al weer enige jaren achter de
rug was en dat, éénmaal de rust teruggekeerd, alles zich in snel
tempo herstelde. Landerijen moeten nu eenmaal zo spoedig mogelijk
weer worden bewerkt, daar ze anders geheel verwilderen.
1601
dal. st. p.
2 - 15 - 0
Annotatien der Erben unde Guideren so gelegen III
dat dorp Depenhem, Marckfelde met dat kerspel Depenhem.
Volgende erstlieh Marckfelde.
Das Erbe Baterhuysz, 5 mudde mitz noch 2 mudde
unlandt, mit buskazie betagen unde ein dach hoylandt.
1578.
Botterhuisz 4 perde 4 koen
facit veerundertich st.
15) B. H. Slicher van Bath, Woeste erven in Twente gedurende de
late Middeleeuwen?, in Vers!. en Med. Ov, Regt en Gesch., 73ste stuk
(1958), blz. 93 en in bet bijzonder blz. 103 en 104.
IQ) Rijksarch. Ov., Statenarch. no. 2604.
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)
9

Tegenwoordige naam: Botterhoes. Eerste vermelding: 1439,
W., A. M.17), regest no. 326.
3 - 0 - 0 Das Erve Bispinck, na het olde, 5 muddes landt, noch
ein muddes landt mit buskazie betagen, ein dach hoylandt.
1578.
Byspinck 4 perde 4 koen 2 goste beeste
facit achtundedertich st.
Tegenw. naam: Bisperink. Eerste verm.: 1298- 1304, Reg.
ink. pr. St. P. 18), blz. 59: Huscopinc, lees: Buscopinc.
3 - 0 - 0 Das Erve Henninck, groidt van gesey 6 muddes landt,
ein muddes landt mit buskazie betagen, ein dach hoylandt.
1578.
Niet vermeld.
Tegenw. naam: Hennink. Eerste verm.: 1188, G(oederen
register) v(an) D(ale) 19) no. 63: Henninckhoven, brengt op
aan de Heer van Diepenheim 6 schepel rogge en de kleine
tiende.
3 - 0 - 0 Das Erve Damme, van gesey groidt 6 mud des landt,
twe dach werck hoylandes, 2 muddes landt mit buskazie
betagen.
1578.
Demmer 4 perde 5 koen
facit vyrtichstehalff st.
1 goste best
Tegenw. naam: Damme. Eerste verm.: 1188, G. v. D. no. 62:
Damme, brengt op aan de Heer van Diepenheim 1 mudde
rogge.
17) P. A. A. M. Wubbe, Het archief der abdij St. Mariënhorst te ter
Hunnepe, 's Gravenhage 1931.
18) Register der inkomsten van de proosdij St. Pieter te Utrecht in
het laatst der 13de eeuw, in Verslagen en medêdeelingen oud-vaderlandsch
recht II (1892), blz. 43 - 65.
10) F. Philippi und W. A. F. Bannier, Das Güterverzeichniss Graf
Heinrichs von Dale (1188), in Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch
Genootschap te Utrecht, 25ste deel (1904), blz. 365 vlg.
10
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)

2 - 15 - 0 Bunckinck, 5 muddes landt, noch twe mudde ungeferlieh
mit buskazie betagen, ein dach hoylandt.
1578.
Bonckinck 4 perde 3 koen 1 gost best
facit dreendertichstehalff st.
Tegenw. naam: Bonkert. Eerste verrn.: 1188, G. v. D. no.
259: Bunkinc.
4 - 15 - a Das Erve Schulten, 6 muddes landts, dre mudde noch
desolaet, ein dach hoylandt.
1578.
Schulte in 4 perde 5 koen
Merckfelde facit vyrtichstehalff st.
Tegenw. naam: Scholten, oorspr. naam: Benering. Eerste
verm. 1257 SI., O. G. Z.20). Naam pachter op boerderij
overgegaan. Zie W., A. M., regesten 430, 555 en 608.
2 - 15 - a De Mulner tho Marckfelde, 5 muddes landt, gijn hoy-
landt.
1578.
De muller in 3 perde 4 koen
Merckvelde facit negenundetwintich st.
Tegenw. naam van de boerderij, die vroeger bij de molen
behoorde: de Boer. Eerste vermelding van de watermolen 'te
Markvelde: 1257, SI., O. G. Z., no. 802. Uit de oorkonde van
1257 zou men concluderen, dat de bij de molen behorende
boerderij of mulderswoning oorspronkelijk Ripinch heeft
geheten: domos duas, - - - in parochia ecclesie de Nidhe,
que Beneringh et Ripinch vulgariter appellantur, cum
molendino. Later Rijp(p)inchorst, W., A. M., regesten no.
128 en 203, resp. 1343 en 1386.
De erven Benering en Ripinch hebben niet behoord tot het
bezit van de Heren van Diepenheim, maar waren tot 1225
door Reimarus, proost van het kapittel van St. Pieter te
Utrecht verpacht aan ridder Lubbertus de Werslo of de
Marcvelde 21).
20) L. A. J. W. Sloet, Oorkondenboeken der Graafschappen Gelre en
Zutfen, 's Gravenhage 1872- 76.
21) Wubbe, Het archief der abdij St. Mariënhorst te ter Hunnepe,
regesten no. 2 en 5.
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)
11

Disse vorg. soven Erven in Marckfelde gelegen thogehorigh
Jufferen van der Honup 22), gevende de derde
garve unde gheyn geldt.
Somma 21 dal. - 0 - O.
Volgende de Erven in den darp Depenhem gelegen.
8 - 0 - 0 Das Erve Nihoff, ein heren guidt, verpandtschapt an
Johan Nuelandt. Groit van gesey 12 muddes landt,
item noch umbtrent 4 mud des landt desolaet ende mit
buskazie betagen, mit 3 dach werck hoylandes. Dit
erve gifft de derde garve, sesz mudde sloptenden, sesz
pachtvercken.
1578.
Nyhoff 5 koen 4 perde
facit vyftichstehalf st.
4 ossz
Tegenw. naam: Niehof. Eerste verm.: 1188, G. v. D. no.
121: nova curia. De boerderij Niehof is gebouwd op de
plaats, waar de oude burcht der Diepenheimse Heren heeft
gestaan 23).
3 - 0 - 0 Das Erve Morshus, thgehorich Achterfeldt, groit van
gesey 3 mudde lands, noch dre mudde ungeferlieh
desolaet, dre dach hoylandt. Gifft de derde garve.
1578.
Morshuys 3 perde 5 koen
facit dreendertichstehalff st.
22) Vrij wereldlijk Stift Ter Hunnepe bij Deventer, vóór 1579 abdij
st. Mariënhorst ter Hunnepe. Dit klooster is successievelijk eigenaar
geworden van de boerderijen in Markvelde.
De Markveldse boerderijen hadden vroeger alle, op de boerderij
Hennink na, dezelfde bouw, o.a. met een endskamer.
Volgens de overlevering moesten de tienden van de Markveldse erven,
bestemld voor het klooster Ter Hunnepe, op het erve Bisperink
worden afgeleverd, om daar te worden opgeslagen. Aan het gebintwerk
van deze boerderij is nog te zien, dat het gebouw de vorm van
een graanspieker heeft gehad.
23) Vers!. en Med. Ov. Regt en Gesch., 67ste stuk (1952), blz. 33 vlg.
12
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)

Tegenw. naam: Morshoes. Eerste verm.: 1188, G. v. D.
no. 124 en 523: domus (ton) Mersche. Behoorde tot de borgmansgoederen
van het Huis te Diepenheim. Volgens de overlevering
heeft er op de Maatsnijderswaterleiding, lopende
langs het Morshuis (heeft hier veel verval), een watermolen
gestaan, waarvan de molenkolk nog aanwezig is.
o - 15 - 0 Dat Gudt Camphusz, ein heren guidt, liggende
desolaet ende nemantz darup wonhafftich, hierup dit
Erve eyn mudde haveren geseyt.
1578.
Camphüsester 3 perde 5 koen
facit dreendertichstehalH st.
Tegenw. naam: Kamphoes. Eerste verm.: 1578.
3 - 15 - 0 Dat Erve Varenbrinck, umbtrent van gesey 7 muddes
landt, ein heren gudt, darine de tende mit vier gulden.
1578.
Varenbrinck 5 perde 6 koen
facit sesennvyrtich st.
Tegenw. naam: Varenbrink. Eerste verm.: 1381/83, M.,
Reg. en Rek. II 24), blz. 778.
1 - 0 - 0 Dat gudt Relker, ein herengudt, nemantz residerende
dan eine genandt Gert ten Relker, 2 muddes landt mit
weckzaat besydt.
1578.
Releker 4 perde 4 koen
facit tweendertich st.
Tegenw. naam: Relker. Eerste verm.: 1578.
7 - 0 - 0 Toitelinck, thoghorich Ripperda, 9 muddes landt besydt,
noch umbtrent vyff mudde landts desolat ende
mit buskazie betagen, gifft de garve, twie mudde tende.
1578.
Toetelynck 3 perde 4 koen 4 goste beeste
facit vyrundedertich st.
24) S. Muller Fzn., De registers en rekeningen van het Bisdom
Utrecht, 1325- 1336, Utrecht 1889-1891.
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)
13

Tegenw. naam: Teutelink. Eerste verm.: 1188, G. v. D.
no. 20: to Telinc. Aan Philippi en Bannier onbekend.
5 - 0 - 0 Reymelinck, ein herengudt, gifft to garve, groit van
gesey thin muddes landt, mit twee dach hoylandes, ses
scheppel rogge sloptenden, ses scheppel garste.
1578.
Reymelinck 4 perde 5 koen 3 goeste beeste
facit tweenvyrtichstehalff st.
Tegenw. naam: Reimelink. Eerste verm.: 1578.
6 - 0 - 0 Burmen, ein heren gudt, ungeferlich twelff mud des
landt, twee mud des lant desolaet, twee dach hoylandt,
giff de derde garve, ein mudde roggentende, viff pacht
verken.
1578.
Burum 4 perde 3 koen 2 goeste beeste
facit vyfendertichstehalf st.
Tegenw. naam: Boerman. Eerste verm.: 1578.
De bewoners van Boerman werden vroeger "darpers" (dorpers)
genoemd. Boerman behoorde toen n.l. nog tot het dorp
Diepenheim en niet tot Markvelde, zoals tegenwoordig.
8 - 0 - 0 Bromeler, na het olde, groit van gesy elven muddes
landt, noch vier muddes landt ungeferlich mit buskazie
betagen, gifft de garve, thogheghorich Twickell, viff
mudde tende, ein pacht vercken.
1578.
Bromler 4 perde 6 koen 2 goeste beeste
facit vyfundevyrtich st.
Tegenw. naam: Brummelman. Eerste verm.: 1188, G. v. D.
no. 36 of 61: Bramleer, Bramlare.
7 - 15 - 0 Das Erve Losinck, ein heren gudt, groidt van gesey
elven mudde landes, noch ver mudde desolaet, sesz
mudde tende, de he dre mud de zades ther pacht
(gifft) .
14
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)

1578.
Loyssinek 5 perde 6 koenn 2 goeste beeste
faeit vyfftieh st.
Tegenw. naam: Leusink. Eerste verrn.: 1311, Rae., Ov,
Ged. 25 ) VII, blz. 91, domus Ludine?
5 - 0 - 0 Gesinck, ein heren gudt, van gesey 7 muddes lant,
noch dre mudde landes ungeferlich desolaet, ein
dach hoylandts, gifft den heren dre mudde zaedes,
twe vercken.
1578.
Geessinek 4 perde 5 koen 2 goeste beeste
facit tweenvyrtichstehalff st.
Tegenw. naam: Gesink. Eerste verrn.: 1188, G. v. D. no. 126:
domus Ghescinc. Dit erf had in 1188 de verplichting, tezamen
met het erve Haghuis (niet Bakhuis, zoals in Goederenregister,
zie blz. 16), de benodigdheden voor de keuken
van het Huis te Diepenheim aan te voeren. Beide boerderijen
liggen in de buurt van de Diepenheimse watermolen,
in de nabijheid van de plaats waar de oude burcht van Diepenheim
heeft gestaan (op de plaats van het erve Niehof).
6 - 15 - 0 Ensinck (na het olde}, thogehorich den rigter Pekedam,
groit van gesey 10 mud des landt, noch 5 muddes
landt mit buskazie betagen.
1578.
Ensynk 5 perde 6 koen
facit vyrundevyftich st.
4 ossen
Tegenw. naam: Wiedenbroek. Eerste verrn.: 1311, Rae., Ov,
Ged. VII, blz. 91: domus Engezinc.
In 1601 was Gerhardt Pe(k)kedam, richter van Diepenheim,
eigenaar van het Ensink. Zijn dochter Gerdina huwde met
Palick Marckloff, uit welk huwelijk 3 zonen werden geboren,
n.l. Adolf, Hendrik en Will em. Uit het huwelijk van
Adolf werd een dochter Maria Catharina geboren, die
5 Nov. 1697 huwde met Mathias Wilhelm van Wijdenbruk,
Munsters kapitein en verblijf houdende te Deventer.
Maria Catharina erfde van haar kinderloos gestorven oom
Willem het erveEnsink. Aan deze familie van Wijdenbruk
ontleende het Ensink zijn nieuwe naam.
25) J. W. Racer, Overijsse1sche Gedenkstukken, Campen 1781-1793.
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)
15

:> - 0 - 0 Das Erve Hachuusz, ein heren gudt, groidt van gesey
10 mud des lant beseydt, veer mudde lands woest, veer
dach werck hoylandes, ein scheppel roggen the sloptende.
1578.
Niet vermeld.
Tegenw. naam: Haghoes. Eerste verm.: 1188, G. v. D. no.
60? en 125, waar de boerderij Bachus wordt genoemd. Dit
kan een schrijffout in het handschrift zijn, maar ook kan
door onduidelijkheid inplaats van een Heen B zijn gelezen.
Dat hier de boerderij Haghuis is bedoeld, blijkt ook uit de
rekening van RoelofBitter van 1577 !rol, waar de verplichting
tot aanvoer van levensmiddelen (zie onder het erf Gesink)
voor het Huis Diepenheim is omgezet in geld: "Item
die meyer Hachuys is verplicht alle te vervueren watmen
bynnen der keuckenen behoeft avermits huis te Diepenhem
nu is gedemolieert soe is dee sen meyer in plaetse vanden
selven dienst jaerlix belast met VI Carolus guldens". .
5 - 0 - 0 Das Erve Cagelinck, ein heren gudt, gro(i)dt van
gesey 10 muddes landt, noch viff muddes landt woest,
gifft de derde garve. Darvan noch de tende. Woent ein
man up de begavit mit twe blinde kinder.
1578.
Kagelynck 4 perde 6 koen 4 ossz
facit negenvyrtich st.
Tegenw. naam: Kagelink. Eerste verm.: 1311, Racer, Ov.
Ged. VII, blz. 90. Hendrik Tagge en zijn twee broeders en
twee zusters verkopen de hof Kagelink aan Hendrik, graaf
van Dale.
o - 15 - 0 Dat gudt Blockhorst, em heren gudt, desolaet, groet
van gesey sess muddes landt, hierup he wel laten
seyen ein muddes landts.
16
1578.
Bluckhorst 3 perde 3 koen
facit seessentwintichstehalff st.
Tegenw. naam: Blokhorst (lag in 1601 nog in dorp Diepenheim,
ligt tegenwoordig in Markvelde). Eerste verm.: 1578.
26) Racer, Overijsselsche Gedenkstukken, VII, blz. 125.
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)

o - 22 - 8 Noch em kater Spekenbrinck, sesz scheppel landts,
gifft de garve.
1578.
Niet vermeld.
Tegenw. naam: Spekenbrink. Eerste verrn.: 1475, H., S. T.27),
blz. 67: Spekenbring. Het erve Spekenbrink ligt tegenwoordig
niet meer binnen de grenzen van de gemeente Diepenheim,
maar in Kerspel Goor (gem. Markelo).
Van dorp Diepenem 72 dal. - 7 - 8.
Volgende de Erven int kerspel.
5 - 0 - 0 Das Erve ther Bomt, groet van gesey 7 muddes landt,
gyn darup wonhafftich, comparerend 18) halff Rolff
van Berforde ende halff Willem Clophouwer, dre
mudde noch desolaet.
1578.
Baerntman .4 perde 5 koen
facit achtundedertichstehalH st.
Tegenw. naam: Boarnter, Eerste verm. 1188, G. v. D. no.
507: domus ter Bernet. Aan Philippi en Bannier onbekend.
De oude boerderij de Boarnter heeft in het Nijenhuis gelegen
(ter plaatse nog het Boarnter bos) en is in 1905 afgebroken.
De bewoner J. W. Relker heeft in 1904 een nieuwe
boerderij laten bouwen in de Veld hoek onder Diepenheim,
waarna op deze boerderij de naam Boarnter is overgegaan.
6 - 0 - 0 Das Erve Dunckler, thogehorich in de pasterie, groit
negen muddes landt, noch dre muddes landt desolaet.
1578.
Niet vermeld.
Tegenw. naam: Donkelman. Eerste verrn.: 1188, G. v. D. no.
123: domus Dunckerlo.
5 - 0 - 0 Dat gudt Elverinck, thien mud des landt, veer dach
werck groen landes, veer dach werck hoylandes.
27) A. L. Hulshoff, Het Schattingsregister van Twente van 1475,
Zwolle 1953, blz. 67.
28) moet zijn competerend.
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)
17

15i8.
Elverrinck 4 perde 5 koen
facit achtundedertichstehalff st.
Tegenw. naam: het perceel grond, waarop de boerderij
heeft gestaan, heet nog "het Elferink" en is gelegen bij het
Warmela. De boerderij is in de vorige eeuwafgebroken 20).
Eerste vermelding: 1188, G. v. D. no. 506: domus EIvenyaring.
5 - 0 - 0 Das Erve Schelve, thien muddes landt, twe dach werck
hoylandes, thogehorich Johan van Heerde, gifft de
garve.
1578.
Schelfman 5 perde 6 koen
facit sesundevyrtich st.
Tegenw. naam: het Schelver. Eerste verm.: 1188, G. v. D.
no. 507: domus Scheine (n waarschijnlijk schrijffout of verkeerde
lezing).
6 - 0 - 0 Das Erve Hogeler, acht mud des landt beseydt, veer
mudde noch mit buskazie betagen. Nota. Das Erve
desolaet, niemans zyn residentie.
1578.
Hoege Laer 5 perde 5 koen
facit dreenvyrtichstehalff st.
Tegenw. naam: Hogelaar.Eerste verm.: 1224 30 ), acte van
scheiding van de kerk van Diepenheim van die van Markelo
(indien hier tenminste al sprake is van een boerderij).
ChevalIerau, Het eerste eeuwgety van Diepenheims Kerkvernieuwing,
blz. 112 vlg.
2 - 0 - 0 Kosenkamp, gyn meyer darup, thogehorich kerken,
darvan beseydt ungeferlich dre mud des landt. De restant
desolaet.
29) Vers!. en Med. Ov. Regt en Gesch., 67ste stuk (1952), blz. 44.
30) In de acte staat het jaar 1214 vermeld. Dit jaartal is niet
juist, daar Otto van der Lippe in 1214 nog geen bisschop van Utrecht
was. In de beschrijving, die op de acte volgt, staat vermeld, dat genoemde
bisschop drie jaar later door de Drenten werd gedood. Dit
is in 1227 geschied, Idus moet de acte van scheiding van 1224 dateren.
18
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)

1578.
Koesenkamp
Tegenw. naam:
5 perde 6 koen
facit sesundevyrtich st.
Keuzenkamp. Eerste verm.: 1578.
Nota. Das Erve ther Mat, t(ho)gehorich Ripperda, gans
desolaet, groit van gesey 10 muddes landt.
1578.
Maetman 5 perde 8 koen 4 sters 2 sterken
facit vyffundetsestich st.
Tegenw. naam: niet meer bestaand, plaats onbekend, waar
dit erf heeft gelegen. Eerste verm.: 1381/83, M., Reg. en
Rek. II, blz. 783: die maet in den dorpe to Diepenhem. Het
vorengenoemde erve ther Mat ligt echter in het kerspel Diepenheim.
Nota. Wilgeman, desolaet ende mit buskazie betagen unde
lange tit nicht beseyet.
1578.
Wylligeman 4 perde 5 koen
facit achtundedertichstehalff st.
2 - a - 0 Hemmeiman, veer muddes landes, thogehorich de
Dacher und hervan gevende de garve.
1578.
Hemmeiman 4 perde 5 koen
facit achtundedertichstehalff st.
Tegenw. na!im: boerderij verdwenen. Het perceel grond,
waarop de boerderij heeft gestaan, heet nog de Hemmel.
Eerste vermelding: 1578.
2 - a - 0 Waninck, ein heren gudt, groidt van gesey ver muddes
landt, ein dach werck groenlandes.
1578.
In de "vheschattinge" komen voor:
Herman W anynk 4 perde 5 koen
facit achtundedertichstehalff st.
en
Johan Waninck 2 koene 7 st.
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)
19

Doordat er in de "vheschattinge" niet een bepaalde volgorde
wordt aangehouden, is niet met zekerheid uit te maken,
welke van twee het bovenstaand W anink is. Vermoedelijk
is de boerderij van Herman Wanynk dezelfde als
het erve Waninck uit het Verpondinsregister.
Tegenw. naam: Woanink. Eerste verrn.: 1578.
Nota. De Rethorst, gansz desolat, ein mit buskazie betagen,
thogehorich Adolph Berck.
1578.
Niet vermeld.
Tegenw. naam: Riethorst. Eerste verrn.: 1601.
4 - 0 - a Dat gudt Swerinck, groidt van gesey 8 muddes landt,
thogehorich David Barck, de welck dat selvige bewoent.
1578.
Niet vermeld.
Tegenw. naam: Swerink. Eerste verrn.: 1601.
1 - 0 - 0 Breckhuisz, gelegen up de Schipbeck, desolat ende mit
buskazie betagen, thogehorich de sich anmatigende Peter
ten Brockhuisz, darinne ungeferlich beseyet twe
muddes lant.
1578.
Niet vermeld.
Tegenw. naam: onbekend. Eerste verrn.: 1601.
o - 15 - 0 Noch ein katerstede up de Schipbeck, thogehorich
Bernt up de Schipbeck, groit van gesey ein mud des
lant.
20
1578.
Niet vermeld.
Tegenw. naam: Berendsen. Eerste verrn.: 1598, Deventer
Archief.
De schouw van de stad Deventer op de Schipbeek begon
"baven van den Aelshovell op die cante van den Hoff van
Berentz op Die Schipbeker huijs". Zie De Navorscher, 87ste
Jrg. (1938), afl. 3 en 4, blz. 124,
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)

o - 7 - 8 Hans Coerrink, in pantschap ein garden unde ein halff
muddes landt, ock gelegen up de Schipbeck.
1578.
Niet vermeid.
Tegenw. naam: waarschijnlijk de tegenwoordige boerderij
Schoman, weike in een acte van 22 April 1682 (archief Ned.
Herv. Kerk te Haaksbergen) voorkomt als Schoenmansplatse.
o - 15 - 0 Swene Lukes landt, den Brockkamp, Styne Lukes landt
zynnen alntides katerstede gewesen, liggende desolaet,
Disses dre groit van gesey veer muddes landt. Up de
nyer canstede (?) geseyet ein halff muddes landt.
1578.
Niet vermeid.
Tegenw. naam: onbekend.
o - 15 - 0 Dat Fenne, thog (eho ) rich Wolter de Rüde van Heckeren,
groit van gesey dre mud des landt, darvan beseyet
ungeferlich ein muddes lant.
1578.
Esken ten Vennhe 4 perde 4 koen
facit veertich st.
3 goste best
Tegenw. naam: het Venne. Eerste verm.: 1188, G. v. D.
no. 512: Venehus. Aan Philippi en Bannier onbekend.
Nota. Plasman, liggende int velt, gansz desolaet,
1578.
Niet vermeid.
Onbekend.
Nota. De Wesel desolat, ungeferlich van gesey dre mud des
lant.
1578.
Rolff lil de Wesei 4 perde 5 koen
facit achtundedertichstehalff st.
Tegenw. naam: de Wezel. Eerste verm.: 1578.
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)
21

Volgende de Jonkeren.
7 - 15 - 0 Rodolf van Hovel zin havezete, groit van gesey als
ehr secht viffthin muddes lant, tien dach hoylandt.
Rudolf of Roelof van Hoevell bewoonde het Nijenhuis, dat
hem door huwelijk met Swane Swaefken, erfdochter van het
Nijenhuis en Kevelham, was toegekomen.
5 - 0 - 0 Rudolf van Beverforde, groit van gesey umbtrent 10
mudde lant, dre dach werck hoylandes.
Rudolf van Bevervoorde was bewoner van het Pekkedam.
Mr. G. J. ter Kuile 31) heeft als bewoner van het Pekkedam
in deze tijd Frederik van Bevervoorde (naar het handschrift
Kreynck). Deze had wel een broeder Roelof. Het schijnt dus,
dat deze Roelof in 1601 bewoner van het Pekkedam was.
5 - 15 - 0 De havezat Wermell, thogehorich Batenborg, groit van
gesey 11 muddes lant, viff dach werck hoylant ungeferlich.
Goderd van Batenborg, ritmeester, kocht 19 Juni 1600 de
havezate Warmelo. Bij restauratiewerkzaamheden in de
Ned. Herv. Kerk te Diepenheim in najaar 1951 werd de
fraaie grafsteen van hem en zijn echtgenote gevonden, liggende
aan de Zuidelijke muur van de kerk. De opschriften
luiden: Anno 1622 den 18 August ist in den Here - - - -
- - - - - en generaal.
16 April starb Margareta Fockinck huisfrowe van den Ritmeister
Battenberch. Midden op de steen staan hun wapens
met onderschrift:
Battenberch Fockinck
De grafsteen is thans opgesteld tegen de Noordelijke muur
van de kerk.
Hun dochter Maria huwde 10 Maart 1607 de hopman Adolf
van Gelre, een afstammeling van hertog Karel van Gelre 32).
31) Gescheidkundige aantekeningen op de havezathen van Twenthe,
Almelo 1911, blz. 179.
32) A. P. van Schilfgaarde, Het testament van Hertog Karel en zijn
afstammelingen, in Bijdragen en Mededelingen van Gelre, deel L
(1950), blz. 23 vlg.
22
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)

Adolf en Maria liggen begraven in de Lebuinuskerk te
Deventer 33).
Somma van kerspel 57 - 22 - 8.
Totalis van Diepenheim met het dorp 151 dal. - 0 - O.
Het Huis te Diepenheim wordt niet genoemd, omdat dit in
1542 was afgebroken 34). Het schijnt in 1536 bij de belegering
en inname door George Schenk van Toutenburg, de
veldheer van Karel V, zoveel te hebben geleden, dat het
beter kon worden afgebroken.
Misschien had Karel V ook liever geen sterke burcht in de
buurt van de grens met Gelre, opdat Karel van Gelre er
zich niet in kon nestelen.
Pas in 1648, het jaar van de vrede van Munster, zou tegen
de kasteelbelt een nieuw huis, het tegenwoordige, worden
gebouwd.
Het Westervlier wordt eveneens niet vermeld, omdat dit
huis niet in het richterambt Diepenheim, maar in het gericht
Kedingen lag.
In de "vheschattinge" van 1578 komen nog de volgende erven voor, die
niet in de verpondingsregisters van 1601 en 1602 voorkomen (deze zullen
ook wel verwoest zijn in de woelige jaren voor 1600):
De kloeke 2 perde 2 koen
facit soeventyn st.
Tegenw. naam: de Kloekhûse (thans 2 boerderijen). Eerste
verrn.: 1578.
De Bekedamster 3 perde 3 koen
facit sesentwyntichstehalff st.
Tegenw. naam: Bekkedam. Eerste verrn.: 1381/83, M., Reg.
en Rek. II, blz. 778: Bekedam. Waarschijnlijk niet het Pekkedam
(de latere havezate), zoals Prof. Si. van Bath, Mensch
en Land in de Middeleeuwen II, blz. 210 meent, omdat het
vorengenoemde Bekedam in dorp Diepenheim lag, terwijl
de havezate Pekkedam altijd tot het kerspel wordt gerekend.
33) P. C. Bloys van Treslong Prins, Genealogische en Heraldische
gedenkwaardigheden in en uit de kerken der provincie Overijssel,
Utrecht 1925, blz. 80.
34) D. P. M. Graswinckel, Overijselsche rekeningen en andere stukken,
afkomstig uit de Hollandsche Rekenkamer, 1528-1581, blz. 75
(272).
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)
23

Engelbert
ten Broickhuysz
Onbekend.
3 perde 4 koen
facit negenendevyrtich st.
Ravenshorst 5 perde 6 koen
facit seesundevyrtich st.
Tegenw. naam: boerderij verdwenen; perceel grond, waarop
de boerderij heeft gestaan (in het Nijenhuis) heet nog de
Ravenshorst.
Jan Haerman 3 perde 4 koen
facit negenundetwintich st.
Onbekend.
Gert ter Haer
kotter
Onbekend.
3 perde 3 koene
facit XXVJ (J = half) st.
Herman upt Broick 3 perde 3 kone
kotter facit XXVJ st.
Onbekend.
Gerrith int velt
oick homolIe?
Onbekend.
2 koene
facit 7 st.
Summa in alles 74 Kalis (Caroli) g. 15 st.
De "vheschattinge" eindigt met het volgende:
Noch heeHt de Edele Erentfeste Hermen van Westerholt onse gebiedende
Heere Lantdrost opten 15 Decembris ao. 78 desse nhabesz personen syttende
op hoffhorige tijns unde ffry gueder selff opt nye gesath.
24
Loyssinck VJ earls gl.
Varenbrinck VJ
Reymelinck 1111
Geessynck 1111
Relyker II]
Kamphusester II]
Roloff in de Wesel III
Engelbert ten Broickhusz III
Herman Wanynck
Facit
III
33 Carolusz
" " gulden
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)

Noch hebbe ick Bruen van Laer richter tDiepenhem ontvangen van
Bogeholt van de mollenschattinge VI Carolus gl.
Bruen van Laer richter to Diepenheim bekenne dat ick desse mijne vurs.
ghesetene husluede Ernstlicke examiniert unde aeff ghesaeget hebe unnd
sij also bekant wier vorsz. daer ick desse twiee gueder mans by heber
ghehaedt.
Bekenne ick Henrick Schomaker borger binnen Diepenhem also gescheen
tsynn.
Ingelickenn bekenne ick Gerlich Wijnkensz wye vursz.
In het Goederenregister van Dale worden nog de volgende erven vermeld,
die niet in de "vheschattinge" en ook niet in de verpondingsregisters
van 1601 en 1602 voorkomen, n.l. Ruwedam, no. 508, domus Spanreyse,
no. 509 en domus Temming, no. 505. Waar deze gelegen hebben,
is niet meer bekend.
In een acte van 21 April 1457, waarbij bisschop David van Bourgondië
WibboIt van Warmelo met het huis Warmelo beleent, komt ook een
kamp de Spaenrese voor 35).
Hier is dus niet meer sprake van een boerderij. Misschien is de tegenwoordige
boerderij de Reeze op deze kamp gebouwd.
De verdere in de bovengenoemde acte voorkomende kampen, zoals de
Wolfrese, Dalscher kamp en Hodam (hierop de tegenwoordige nieuwe
begraafplaats te Diepenheim) zijn m.i. geen erven, zoals Prof. Slicher
van Bath aanneemt 36).
De ligging van de Wolfrese en Dalscher kamp is onbekend.
In de Middeleeuwen komen nog twee Diepenheimse erven voor, die niet
in de "vheschattinge", noch in de verpondingsregisters van 1601 en 1602
voorkomen, n.l. het erf de Helle, dat het eerst wordt vermeld in 1437,
Reg. arch. bissch. Utr. 37) no. 2947. Dit erf komt in de 18de en 19de eeuw
geregeld voor en was nog tot in deze eeuw bewoond. De boerderij is
omstreeks 1928 afgebroken, de schuur is blijven staan en op enige afstand
er van is een nieuwe boerderij gebouwd.
Het erve Seckenkamp, eerste vermelding 1381183, M., Reg. en Rek. II,
blz. 778, was gelegen in het dorp Diepenheim. Nadere ligging onbekend.
35) G. J. ter Kuile, Geschietdkundige Aanteekeningen op de Havezathen
van Twenthe, blz. 242.
36) Slicher van Bath, Mensch en Land in de Middeleeuwen II, blz.
211.
37) S. Muller Fzn., Regesten van het archief der bisschoppen van
Utrecht, II, Utrecht 1918, blz. 208.
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)
25

LIJST VAN ERVEN UIT HET VOORMALIGE
RICHTERAMBT DIEPENHEIM
naar de tegenwoordige benaming
1. Botterhoes.
2. Bisperink.
3. Hennink.
4. Damme.
5. Bonkert.
6. Scholten (Benering ) .
7. De Boer
(Mulner tho Marckfelde)
8. Niehof.
9. Morshoes.
10. Kamphoes.
11. Varenbrink.
12. Relker.
13. Teutelink.
14. Reimelink.
15. Boerman.
16. Brummelrnan.
17. Leusink.
18. Gesink.
19. Wiedenbroek (Ensink).
20. Haghoes.
21. Kagelink.
22. Blokhorst.
23. Spekenbrink.
24. Boarnter.
25. DonkeIman.
:!6. Elferink, het.
27. Sehelver, het.
28. Hogelaar.
29. Keusenkamp.
30. Mat, ther
(ligging onbekend) .
31. Wilgeman.
32. Hemmeiman.
33. Woanink, Herman.
34. Waninck, Johan
(ligging onbekend).
35. Riethorst.
26
VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)
36. Swerinck.
37. Breekhuis
(ligging onbekend) .
38. Berendsen,
(Bernt up de Schipbeck)
39. Schoman,
(Hans Coerrink)?
40. Swene Lukes landt
. (ligging onbekend).
41. Brockkamp, de
(ligging onbekend).
42. Styne Lukes landt
(ligging onbekend) .
43. Venne, het.
44. Plasman
(ligging onbekend) .
45. Wezel, de.
46. Kloekhûse,> de.
47. Bekkedam.
48. Broickhuysz, Engelbert ten
(ligging onbekend) .
49. Ravenshorst.
50. Haerman, Jan
(ligging onbekend) .
51. Haer, Gert ter
(ligging onbekend) ..
52. Broick, Herman upt
(ligging onbekend).
53. Velt, Gerrit int
(ligging onbekend) .
54. Ruwedam
(ligging onbekend).
55. Spanreyse
(ligging onbekend) .
56. Temming
(ligging onbekend).
57. Helle, de.
58. Seckenkamp
(ligging onbekend) .

VORG, Verslagen en mededelingen 75 (1960)
0 E
0 e
'0;
0 Ol
vi ~ -'" ee
e c: Ol
N c:
Ol Ol ~ c:
~' ..
"" "-
Ol
Ol
Ol Ol
.~ ~ 21
Ol
ëi ~ "" ""
Ol ~
~ n; ~
'" ~ Ol
c:
"0 (; "0
.. -'" " e Ë -E t: 0 '0;
u Ol Ol
Cl 't:
N 0-
> VI I..? DO > VI al I w
~ II ~ [B ill
..........:'-\\(
\ I