'Pacta sunt servanda' of 'Iustum pretium' - DSpace at Open Universiteit

‘Pacta sunt servanda’ of ‘iustum pretium’?
gelijk aan die van art. 4: 109 PECL. 152 Een inhoudelijk verschil is er niet; ‘voordeel trekken uit’ en
‘gebruik maken van/ exploiteren’ vooronderstellen beide een actief handelen in de wetenschap van,
in termen van Nederlands recht, een gebrekkig gevormde wil. Dat is kenmerkend voor het misbruik
maken van de omstandigheden waarin de wederpartij verkeert.
6.1.3) UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts
Een afwijkende benadering is te vinden in art. 3.10 UNIDROIT. Het tweede en derde lid van dit artikel
komen overeen met art. 4: 109 PECL, waar het gaat om de mogelijkheid om de overeenkomst aan te
doen passen door de rechter. Het eerste lid luidt echter:
A party may avoid the contract or an individual term of it if, at the time of the conclusion of the
contract, the contract or term unjustifiably gave the other party an excessive advantage. Regard is to
be had, among other factors, to:
a) the fact that the other party has taken unfair advantage of the first party’s dependence, economic
distress or urgent needs, or its improvidence, ignorance, inexperience or lack of bargaining skills, and
b)the nature and purpose of the contract
Misbruik is hier geen voorwaarde; bepalend is het buitensporige voordeel (laesio enormis). Grote,
inhoudelijke onevenwichtigheid is voldoende voor vernietiging van de overeenkomst of een bepaling
daaruit, al kan misbruik van de positie van de zwakkere partij wel een factor zijn waarmee rekening
wordt gehouden. 153 Ook zonder afhankelijkheidsrelatie (economisch of geestelijk) kan een
overeenkomst of beding terzijde worden gesteld indien een onrechtvaardig of buitensporig voordeel
is bedongen en de aard of het doel van de overeenkomst daartoe aanleiding geeft. 154
6.2) Uitkomst vergelijking
Het misbruik maken van de omstandigheden waarin een contractpartij verkeert, of dit nu wordt
ingegeven door een afhankelijkheidsrelatie of door economische nood of onervarenheid, kan leiden
152
Hieronder in schema de tekst van 4:109 PECL en 7: 207 DCFR:
4: 109 PECL 7: 207 DCFR
The other party knew, or ought to have known of The other party knew or could reasonably be
this and, given the circumstances and purpose of expected to have known this and, given the
the contract, took advantage of the first party’s circumstances and purpose of the contract, exploited
situation in a way which was grossly unfair or took the first party’s situation by taking an excessive
an excessive benefit…..
benefit or unfair advantage…..
153 Hesselink 2004, p. 80
154 Van Rossum 1998, p. 6
42