1978-056 geschiedenis/histoire pharmacie - Kringgeschiedenis - Kava

— 48 —
geest het aandierf eeuwenoude gevestigde waarden te betwijfelen ; wat vroeger
als een heiligschennis ware aangevoeld, werd nu algemeen aangenomen : Hippokrates,
Galenos, Dioskorides, Avicenna waren geen onfeilbare halfgoden
meer, maar mensen die zich konden vergissen. De 19a eeuw was even revolutionair
: de overwinning van de verlichte geest op het natuurprodukt.
De Pharmacopoea Belgica 1823 betekende, zoals gezegd, in vergelijking tot de
Pharmacopoea Batava 1805 en de Pharmacopoeia manualis Utriusque Nethae
1812 een merkelijke vooruitgang op chemisch gebied. „Sedert het opstellen
van de Bataafse Farmakopee, zijn de chemische en farmaceutische wetenschappen
zodanig verrijkt met feiten, proeven en nieuwe theorieën, dat men kan
zeggen dat zij helemaal van uitzicht veranderd zijn", zo schrijven de opstellers.
Zij beweren op de hoogte te zijn van de nieuwste theorieën van Davy, Richter,
Dalton, Berthollet, Gay-Lussac, Wollaston en vooral Berzelius en dientengevolge
zullen zij sommige chemische preparaties wijzigen en de benaming van sommige
andere vervangen. Maar, aangezien de oude benamingen gewoonlijk korter zijn
en goed de natuur van het geneesmiddel aanduiden, werd een grote reserve
aan de dag gelegd aangaande de nieuwe nomenklatuur, te meer daar de nieuwe
namen te lang zijn, dikwijls moeilijk te begrijpen en wegens de vooruitgang van
de wetenschap voor verandering vatbaar. Deze argumenten geven sterk de
indruk, dat de opstellers van de farmakopee alles behalve zeker waren van
hun stuk, en er van overtuigd waren, dat zij op het gebied van de chemie,
zich op glad ijs begaven.
Ik wil helemaal niet met stenen werpen naar de opstellers van de Pharmacopoea
Belgica ; ze hadden het zeker niet gemakkelijk ; de scheikunde was een wetenschap
in wording, met soms minder helder geformuleerde theorieën, met
steeds evoluerende ontdekkingen, die vaak het foutieve van voorgaande konklusies
onthulden en met een nomenklatuur, die enorm verwarrend werkte,
denk bv. aan de koolzure kalk voor CaC03, of zwavelzuur koperoxyde voor
CuS04, enz. Hoe moeilijk ze het hadden wil ik hier gaarne ter illustratie belichten
aan de hand van examenvragen, die in die tijd aan de toekomstige apotekers
werden gesteld. Ik haal deze vragen uit : Programme des opérations
chimiques et pharmaceutiques, proposées par le Jury Médical de la* provincie
de Hainaut, pour réception de Pharmacien. A. Mons, Mars 1816. 20 blz.
Het gaat om 5 series examenvragen en praktische oefeningen, op voorhand
gedrukt, met bij ieder serie (ook op voorhand gedrukt) de naam van de kandidaat
die deze vragen zal te beantwoorden krijgen. Ik wil alleen maar de
aandacht vestigen op de ingewikkelde nomenklatuur. Zo bv. voor de eerste
recipiendus : Indiquera les principaux moyens qu'il convient d'employer pour
reconnaître le tarte émétique, ou ses dissolutions de manière ci-après : 1° En
faisant passer du gaz hydrogène sulfuré au travers d'une dissolution d'émétique,
ou en y mêlant de l'hydrosulfure ou du sulfure hydrogéné d'alkali, l'émétique
est décomposé, et il se forme un précipité qui est de l'oxide d'antimoine
rouge marron.
Een andere recipiendus: l'Elève indiquera les principaux moyens qu'il convient
d'employer pour reconnaître, dans le Kermès minéral son altération par
le cinabre, et son altération par le Cachou et le Sang Dragon. 1° On verse,
sur le kermès supposé altéré par le cinabre, de la potasse caustique liquide,
elle dissout le kermès et laisse précipiter une poudre noire, qui est du sulfure