Film, radio en televisie

26
Een uitgelezen gezelschap verzamelt
zich rond het toestel, onder wie James
Madison (vierde president van de
USA). Aangetrokken door dit succes
geeft Morse hierop aan vennootschappen
vergunning tot exploitatie van
telegraaflijnen in Oost- en
Centraal/West-Amerika. Deze relatief
kleine maatschappijen hanteren aanvankelijk
allemaal verschillende tarieven,
systemen en dienstregelingen, tot
Western Union deze in 1856 overneemt.
In 1861 legt West-Unie de eerste
continentale telegraaflijn aan,
waarna 26 staten van de USA geleidelijk
met elkaar worden verbonden.
Alfred Vail experimenteert echter door
en ontdekt een methode om klikken
van telegraafmachines gelijktijdig in
klank (lees geluid) om te zetten. Wat dit
later voor betekenis heeft gehad behoef
ik u niet te vertellen; de opkomst
van de radio maakt de aanleg van speciale
telegraafkabels overbodig. Bij de
invoering van 'draadloze' telegrafie
wordt aanvankelijk de bestaande lijncode
overgenomen. Later gebruikt
men de continentale code van Europa
hiervoor, gezien deze méér streepjes
en minder gespatieerde letters bevat.
Voordeel hiervan is dat men bij QRM
en QRN de boodschap dan meestal
toch nog kan nemen. Zo bedoelt men
in de USA met de term 'International
Morse Code' de 'Continentale (radio)
Code'; dit ter onderscheiding van het
(oude) telegrafisch (lijn) morse-alfabet
(dat bij ongestoorde ontvangst sneller
werkt aangezien het minder streepjes
bevat).
In dit verband is het misschien wel
aardig om te vertellen hoe uw scribent
de tekens van de verschillende letters
destijds heeft geleerd. Dit gebeurde
door middel van de 'morse-boom'. Wie
dit handig hulpmiddel heeft bedacht is
mij onbekend. Feit is dat wij tijdens
onze opleiding in Engeland allemaal in
onze boeken een los blaadje met zo'n
'morse-tree' hadden, waarvan wij, zo
herinner ik mij, de eerste week van
onze opleiding veel nut hebben
gehad.In 1868 begon Morse sporen
van ouderdom te vertonen, maar zijn
geest is tot aan zijn overlijden in 1872
helder gebleven. Zo gaat het gerucht
dat toen hij in het ziekenhuis lag en de
dokter om zijn longen te onderzoeken
op zijn rug en borstkas klopte, Sam laconiek
schijnt te hebben gezegd: ,,dit is
zeker de manier waarop dokters telegraferen...''
naschrift PAoPKC:
Toen Morse zijn apparaten vervaardigde
waren de telegraaftoestellen
van Steinheil, Wheatstone en Gauss
die vóór hem zijn uitgebracht, nog
slechts aan weinigen, en dus ook aan
Morse, onbekend. Ook de methode Vail
is allerminst origineel. Feit is dat het allemaal
gescheiden ontwikkelingen zijn
geweest. E.e.a. kan het best vergeleken
worden met de uitvinding van de
boekdrukkunst, waarvan de Duitsers
zeggen dat het Göthe en wij Nederlanders
dat het Laurens Janszoon Koster
is geweest!
J.E.M. van Drunen, PAoPKC
A f s c h r i f t
Unieke Documenten
Uit het PK-Archief
DEPARTMENT VAN
K OLONIEN 's Gravenhage, 1 September 1917
Kabinet
10
Lett. V
Aan
Zijne Excellentie den
Minister van Marine.
Ten einde Uwe Excellentie, overeenkomstig
de toezegging gedaan bij mijn brief van 20 Maart
jl., afd. Kabinet (p.t.), No. 14, op de hoogte te
brengen van de uitkomsten der proeven, welke,
onder leiding van den ingenieur der Telegrafie,
Dr. C.J. DE GROOT, op de hoogvlakte van Bandoeng
worden genomen met de ontvangst van
seinen van op groote afstanden gelegen stations
van draadlooze telegrafie, heb ik de eer Uwer Excellentie
hierbij afschrift aan te bieden van de
berichten die ik daaromtrent achtereenvolgens
van den Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-
Indië heb ontvangen.
In het bijzonder meen ik Uw aandacht te
mogen vestigen op het laatste telegram, waaruit
de noodzakelijkheid blijkt om met de oprichting
van een groote-kracht-station hier te lande zooveel
mogelijk spoed te maken.
DE MINISTER VAN KOLONIEN
w.g. Th. B. Pleyte.