Film, radio en televisie

32
deed uitstekend. Verder werd gekonkludeerd dat
een goede samenwerking mogelijk was tussen de
gouvernementsinstanties onderling en de zendamateurs.
Dit bleek al spoedig toen de PTT voor het probleem
kwam te staan de stoorzenders opgesteld
in Karang Mendjangan te bedienen. Een gesprek
tussen PK3AJ en Ir. Meyssen (PTT) leverde als
resultaat op dat dezelfde avond zendamateurs in
de NIROM-studio aanwezig waren, met als resultaat
dat direkt een roulatierooster van ''stoorzenderbedieners''
kon worden opgesteld. De volgende
avond werden de stoorzenders reeds door
PK's bediend.
(Deze stoorzenders stoorden de Duitse propaganda
via Seesen.) Het geheel geschiedde con
amore, de enige konditie was dat de PK-zendamateur
's avonds naar CBZ per PTT-dienstauto
gehaald en gebracht werd.
Om de diensttijd aangenaam door te brengen
zorgde de PTT voor lektuur, verzorgd door technisch
ambtenaar De Wilde.
De verdere opbouw van de VBD-LBD
Na de eerste LBD-oefening met medewerking
van zendamateurs, nam de organisatie van de
VBD vastere vormen aan.
Voor het hoofd LBD te Soerabaja, Ir. Steinmets
van 's Lands Baggerbedrijf, werd de radio-waarschuwingsdienst
naast zijn vele andere taken een
te grote opgave.
De algehele leiding van de LBD-VBD werd toevertrouwd
aan de heer J. van Hutten, hoofd van
de Zaalbergschool te Soerabaja en oud-artillerieofficier
van het KNIL, een man met enorme relaties
in vele kringen en een heldere kijk op vele
problemen. Door de zendamateurs en later door
het gehele personeel werd Van Hutten aangesproken
met ''Pa''.
In West-Java zaten de zendamateurs óók niet stil.
In Batavia werden de eerste draagbare zenders
werkend op een auto-akku gebouwd. Er werd
weer een LBD-VBD oefening georganiseerd met
meerdere posten op onbewoonde plaatsen, waarvan
er enkele met proefzenders uit Batavia werkten.
O.a. PK3UX heeft met zo'n zender 2 dagen in
een bamboehut 20 km ten westen van Toeban
aan de noordkust aan de oefening deelgenomen.
Het resultaat van de proefzenders van de
Bataviase-gang was zéér goed.
Besloten werd dit type zender in voldoende hoeveelheid
aan te maken voor de vele waarschuwingsposten
op Java, Celebes en de kleine
Soenda-eilanden. In Amerika werden onderdelen
besteld, terwijl de kasten van hout en hardboard
o.m. in de gevangenis in Batavia werden gemaakt.
Een gedeelte van het materiaal werd naar Soerabaja
gezonden en in de kontrolekamer van de
NIROM door PK3MP (Ten Cate van de NIROM)
en PK3UX in elkaar gezet en getest. Later bleek
dat deze zenders met 12 Watt ingangsvermogen
in de eindtrap afstanden van 1500 km en meer
overbrugden.
Buiten een zender moest een radiopost ook een
ontvanger hebben voor kommunikatie met de
centrale post. In Batavia is een eenvoudige ontvanger
gemaakt, werkend op zaklantaarnbatterijen,
die echter niet voldeed.
Voorlopig werd de ontvanger voor de posten de
zgn. Philips Traviata-rimboe-ontvanger, werkend
op een auto-akku.
Deze ontvanger was zeer selektief en zeer zuinig
in stroomverbruik. Er moest echter voorzichtig
mee worden omgegaan.
In de centrale LBD-werkplaats in Bandoeng is
een verbeterde zender in stalen kast gemaakt,
terwijl als ontvanger een gemodificeerde National
NC-100 werd gebruikt.
Bij verdere meerdaagse LBD-VBD oefeningen
bleek dat vooral 's nachts de gebruikte 40 meterband
onbruikbaar was.
Enkele PK's bezaten 80 M x-tals waarmee experimentele
verbindingen gemaakt werden; vooral
's nachts.
De PTT heeft voor de vele posten speciale
kristallen gemaakt, evenals voor de diverse centrale
posten, om onderlinge storing te ontlopen.
Met het toenemen van de posten kwam het personeelsprobleem
opdagen. Door ''Pa'' van Hutten
werden in Soerabaja op diverse middelbare scholen
leerlingen gerekruteerd als radiotelefonist
(o.a. K2LQ/PA en PA3BTZ thans YB3ARL zijn
op deze manier met het radio-zendamateurisme
in aanraking gekomen). Deze jongens van diverse
rassen werden door PK-amateurs voor hun
taak opgeleid en hebben voortreffelijk werk geleverd,
vaak onder moeilijke omstandigheden.
De zendamateurs zelf kregen nu tot taak:
1) Als rayon-inspekteur een groep posten technisch
bij te staan. Daartoe kregen zij de beschikking
over een Ford-bestelwagen om de posten te
voorzien van opgeladen akku's en om diverse reparaties
ter plaatse te kunnen uitvoeren. De
auto's bezaten een eigen zend- en ontvanginstallatie
om te allen tijde met de centrale post in
verbinding te kunnen treden. (Twee zeer bekende