Naar een bestaan volkomen - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

Excurs: ds. F. Kramer over het gebed
Verhelderend in dit verband voor de mening van Bavinck, en de gereformeerde
positie in het algemeen in het begin van de vorige eeuw, is het boek van ds. F.
Kramer, bij leven predikant te Beverwijk. In 1905 publiceerde deze een
verhandeling getiteld Het gebed, waarin Bavinck een voorrede met een hartelijke
aanbeveling schreef. In dit boek vinden we een uitvoerige bespreking over "Het
gebed ter genezing van kranken." 38
Kramer verstaat onder 'geloofsgenezing' genezing van een persoon op eigen gebed
of dat van anderen, eventueel gepaard met handoplegging en zalving met olie,
maar zonder gebruik van geneesmiddelen. De gave der gezondmaking speelt
hierbij doorgaans een beslissende rol. Kramer noemt voorbeelden in Zwitserland,
Duitsland (Chr. Blumhardt), Amerika (het “Consumptives' home” in Boston), ook
Nederland (Hazenberg) en Frankrijk met uiteraard Lourdes, en de 'Christian
Scientists'. Uit deze opsomming leidt hij af dat zowel bij christenen als nietchristenen
de overtuiging leeft dat ziekten zonder medicijnen genezen kunnen
worden, iets waarvan ook in de antieke oudheid melding wordt gemaakt.
Kramer blijkt geporteerd te zijn voor de wetenschappelijke benadering van de
Fransman J.M. Charcot. 39 Geloofsgeneeskracht blijkt vooral voor te komen op
bijzondere (heilige) plaatsen en bij bijzondere personen, die vatbaar zijn voor de
suggestie dat genezing op gericht gebed zal volgen. Het is overigens een bewezen
feit dat de ziel het lichaam kan beïnvloeden en zelfs beheersen. "Wel is het nog
niet gelukt hiervan alles te weten, maar terwijl wij zoeken in afwachting, zegt
deze professor, staat toch dit eene vast, dat de wetenschappelijke ontdekkingen en
toenemende kennis der physiologische wetten steeds nauwer grens trekken
rondom de macht, toegeschreven aan geloofsgeneeskracht. 't Is altoos slechts
wachten op de resultaten van de wetenschap." 40
Kramer gaat vervolgens in tegen de redenering dat wij van God genezing mogen
vragen en verwachten zonder het gebruik van medicijnen, omdat volgens het NT
ziekte en dood overwonnen zijn. Christus heeft immers mét onze zonden ook onze
krankheden weggedragen. Hiertegen poneert Kramer de gereformeerde visie.
Door de zonde is niet alleen de dood in de wereld gekomen, maar ook de vloek
over de aarde uitgesproken als straf van God over de zonde. Hieronder vallen
ziekten en alle andere rampen, die mensen kunnen treffen, zoals oorlog, honger en
natuurgeweld. Men kan vragen of Christus ook deze vloek, die hard op de wereld
drukt, in zijn lijden en sterven heeft weggenomen. Kramer antwoordt: "Zeker:
maar evenmin als de smet der zonde uit het hart der geloovigen geheel is
weggenomen, evenmin is de kiem des doods uit hun lichaam weggenomen (...)
Eerst in den nieuwen hemel en op de nieuwe aarde zal God alle tranen van hunne
oogen afwisschen, en de dood zal niet meer zijn (...) want dan zijn de eerste
38 F. Kramer, Het gebed, Kampen 1905, hoofdstuk V, paragraaf 8.
39 Charcot (1825-1893) poneerde de stelling: "C'est la foi qui guérit" (Het is het geloof, dat
geneest). K.J. Kraan gaat op deze stelling in in zijn Genezing en bevrijding II, 51; evenzo het
hervormde rapport Vragen rondom de gebedsgenezing, 's Gravenhage 1959, 135.
40 F. Kramer, a.w., 228.
199