Naar een bestaan volkomen - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

DEEL III: HERVORMDE THEOLOGEN
12 J.H. GUNNING Jr.
12.1 INLEIDING
In dit derde deel gaan wij bij een aantal hervormde theologen verkennen in
hoeverre zij het aspect van genezing integreren in hun theologische reflectie.
Geven zij eenzelfde beeld te zien als hun gereformeerde collega's in hetzelfde
tijdvak? Betrekken zij eveneens de bijbelse boodschap hoofdzakelijk op het
innerlijke leven of is er een bredere doorwerking tot in de fysieke kant van ons
bestaan? Achtereenvolgens komen de ontwerpen van J.H. Gunning Jr., O.
Noordmans, A.A. van Ruler, H. Berkhof en A. van de Beek aan de orde.
Onder de universitaire hervormde en gereformeerde theologen uit de negentiende
eeuw is Gunning (1829-1905) de enige, die het lichaam expliciet als theologische
categorie aan de orde stelt, niet alleen in de scheppingsleer, maar ook in de
christologie en pneumatologie bij de heiliging van de mens. We lezen met name
hierover in het derde deel van zijn Blikken in de Openbaring, hoofdstuk 5: 'Het
beeld Gods in het lichaamlijke.' Maar ook elders in de Blikken vinden we herhaaldelijk
verwijzingen naar de fysieke dimensie van het heil. Hiermee is
Gunning een interessante figuur voor ons onderzoek.
Wij trekken hier enige grondlijnen van zijn denken, die van belang zijn voor en
kunnen leiden naar genezing als uitdrukking van het evangelische heil. Wij
oriënteren ons daarbij met name aan boek III van de Blikken.
12.2 HET LICHAAM ALS THEOLOGISCHE CATEGORIE
12.2.1 Christologisch uitgangspunt
In de Voorrede kondigt Gunning aan dat in dit deel de leer van de mens
uiteengezet zal worden. Dit echter wel vanuit christologisch gezichtspunt: het gaat
om een christologische antropologie. Het menszijn komt tot de hoogste
ontplooiing en tot vervulling in Christus. "In Christus heeft de wereld, en haar
toppunt de mensch, het van God bestemde doel bereikt. Jezus Christus is alzoo de
verklaring van de geheele wereld..." 1 Alle wetenschap en filosofie dienen derhalve
in Hem hun uitgangspunt te nemen, wil zij als ware wetenschap doorgaan.
Gunning wijst hiermee alle splitsing tussen geloof, dat zich bezig houdt met de
idealen, en wetenschap, die de feiten bestudeert, van de hand. Hij gaat uit van de
harmonie tussen geloven en weten. Gunning noemt zijn levensbeschouwing dan
ook >theosophie= - Godswijsheid, een woord dat hij afgrenst van >philosophie= -
wijsbegeerte, die van de beschouwing van de wereld uitgaat. >Theosophie=
daarentegen gaat van God, "den in Christus geopenbaarden, aan het hart bekend
geworden God, als van het scheppend beginsel van alle dingen uit. Van deze
1 J.H. Gunning Jr., Blikken in de Openbaring, deel III, 2 e dr., Rotterdam 1929, V (1 e druk 1868).
Voortaan afgekort met Blikken III.
223