HOOFDSTUK II – 2004 in de Fiscale administraties - Fiscus.fgov.be

HOOFDSTUK II – 2004 in de Fiscale administraties
Dit hoofdstuk beoogt enerzijds het verduidelijken van de vorderingen gemaakt binnen de
fiscale administraties bij de programma's en projecten beschreven in Hoofdstuk I, maar
anderzijds wordt ook een beschrijving gegeven van de andere projecten die werden
uitgewerkt om de efficiëntie en het dagelijks beheer van deze administraties te verbeteren.
I. ADMINISTRATIE VAN DE ONDERNEMINGS- EN
INKOMENSFISCALITEIT
De AOIF heeft in 2004 de voorbereiding voortgezet van de operationalisering van haar
nieuwe structuren die uiteindelijk moet leiden tot een opdeling in de pijlers Particulieren (P),
Kleine en Middelgrote Ondernemingen (KMO) en Grote Ondernemingen (GO), ondersteund
door functioneel georganiseerde stafdiensten.
Bij het bepalen van de doelgroep van de pijler GO werd de nadruk gelegd op de groepen
ondernemingen.
De pijler KMO daarentegen spitst zich toe op personen die een vrij beroep uitoefenen, de
zelfstandigen, en de kleine en middelgrote rechtspersonen.
De Administrateurs belast met deze pijlers behoren tot het management en nemen in die
hoedanigheid deel aan:
het Directiecomité Coperfin waar de voortgang en de evolutie van de verschillende
investeringsprogramma’s en daaronder ressorterende projecten behandeld worden;
het College Belastingen en Invorderingen: onder voorzitterschap van de Administrateurgeneraal
van de Belastingen en de Invordering behandelt dit College zaken met
betrekking tot het dagelijks beheer van de Administratie van de Ondernemings- en
inkomensfiscaliteit, de Bijzondere belastingsinspectie, de Directie van de invordering en
de Administratie der douane en accijnzen. De strategische omschakeling en de
operationele gevolgen van de voor deze entiteit opgestarte investeringsprojecten
worden eveneens in dit College besproken. Het College rapporteert aan het
Directiecomité van de FOD Financiën;
het Personeelscomité dat de reglementaire bevoegdheid bezit om uitspraak te doen in
bepaalde personeelszaken voor de verschillende administraties die ressorteren onder de
entiteit Belastingen en Invordering. De bespreking en voorbereiding van het
personeelsplan 2005 heeft hier een bijzondere plaats ingenomen.
Bovendien, in het kader van hun missies en visies zoals omschreven in het Jaarverslag
2003, dienden de Administrateurs hun medewerking te verlenen aan de strategische en
operationele follow-up van een reeks belangrijke investeringsprogramma’s.
A. Geïntegreerde verwerking voor Belastingen en Invordering, met als objectief in een
eerste stap het "Enig dossier" en een eerste benadering op het stuk van geïntegreerde
verwerking voor de BTW en de vennootschapsbelasting te realiseren.
Binnen dit programma bevinden zich verschillende reeds ver gevorderde projecten:

de scanning van de aangifte inzake personenbelasting;
de verdere ontwikkeling van de elektronische aangifte Tax-on-Web (TOW);
het project Dominique dat ertoe strekt de niet-gestructureerde binnenkomende
briefwisseling te scannen;
de uitbreiding van de Workflow Geschillen;
de voorbereiding van het project TAXI, dat de organisatie van de back-office voor
de behandeling door de lokale taxatiediensten regelt met betrekking tot de
elektronische TOW-aangiften en de gescande aangiften;
de voorbereiding van de ontwikkeling van een elektronische aangifte in de
vennootschapsbelasting in het project VENSOC.
B. Risicobeheer, controle en bijstand.
In het kader van dit programma werden meerdere activiteiten ondernomen: voorstudie
voor de implementatie van de Datawarehouse, lastenboek van de Datawarehousearchitectuur,
bepaling van de risico-indicatoren, opstellen van een algemene
methodologie voor de omschrijving van een doelgroep en opstellen van een risicoprofiel
(GO en KMO), opstellen van een methodologie voor de ontwikkeling en het onderhoud
van controlemodellen (GO en KMO), deelname aan de studie "dienstverlening in de
lijndiensten" uitwerking van een synthese van de informatie betreffende de indicatoren
voor de pijlers.
Dit programma is van uitzonderlijk belang. Het opstellen van volwaardige risicoprofielen
en de omvang van de opstelling van overeenstemmende controlemodellen moeten,
samen met de meer adequate en gerichte selectie van de te onderzoeken fiscale
dossiers, leiden tot de realisatie van de doelstellingen van de administraties: ervoor
zorgen dat, op basis van de vigerende wettelijke en reglementaire bepalingen, de
verschillende doelgroepen hun fiscale verplichtingen nakomen en de belasting betalen
die zij verschuldigd zijn.
*
* *
Het merendeel van de projecten die de AOIF zowel in haar huidige als in haar toekomstige
structuur aanbelangen zijn vooral gericht op een meer klantvriendelijke behandeling van de
burger en een efficiënte aanwending van de mogelijkheden van de informatica bij het
beheer en de controle van de belasting. Zij vormen de fundamenten voor de noodzakelijke
modernisering.
Zij vormen ook de eerste stappen naar de geïntegreerde verwerking van de belasting en
invordering waar de gegevens op een snelle en efficiënte manier zullen uitgewisseld worden
tussen de verschillende fiscale diensten, met de burger en met andere administratieve
organen.
1. Performantiemanagement (MPM)
In het kader van het project Performantiemanagement, dat tot doel heeft de efficiëntie en
de effectiviteit van de administratie te verhogen, werd een instrument gecreëerd (de
boordtabellen) dat toelaat de activiteiten van de diensten op te volgen.
In 2004 is de AOIF van start gegaan met het in productie nemen en ter beschikking stellen
van de Gewestelijke directeurs van volgende drie boordtabellen:

de boordtabel "controles" meet het aantal encoderingen ingevolge een beheerscontrole
of een grondige verificatie;
de boordtabel "resultaten – inkomstenverhogingen" bevat de bedragen inzake
inkomstenverhogingen gevestigd in de inkomstenbelastingen of de bedragen inzake
omzetverhogingen uitgevoerd in de BTW, zowel naar aanleiding van de beheerscontroles
of grondige verificaties opgenomen in de boordtabel "controles" als naar aanleiding van
de inordestellingen opgenomen in de boordtabel "inordestellingen";
de boordtabel "inordestellingen" meet inzake de inkomstenbelastingen het aantal
encoderingen uitgevoerd ingevolge een inordestelling of een inkohiering op basis van de
gegevens van de aangifte, zonder verificatie.
Deze boordtabellen zijn slechts een begin en geven nog maar een gedeeltelijk beeld van de
activiteiten van haar diensten. In de loop van 2005 zullen nog drie andere boordtabellen ter
beschikking van het management worden gesteld en voor nog een aantal zal de
ontwikkeling worden aangevat. Ook de uitbreiding van de toegang tot de boordtabellen ligt
momenteel ter studie.
De AOIF is duidelijk een nieuwe weg ingeslagen en zal het tijdperk van de manuele
statistieken op termijn definitief kunnen afsluiten.
De geautomatiseerde wijze van inzamelen van informatie biedt inderdaad een aantal
voordelen ten opzichte van de manuele werkwijze:
gelijktijdig met het invoeren van de noodzakelijke gegevens voor het vestigen van de
belasting, dient elke taxatieambtenaar slechts de informatie met betrekking tot zijn
eigen activiteit in te voeren; alle informatie wordt automatisch samengevat op elk
niveau van de administratie;
de gegevens nodig voor het vestigen van de belasting, die in de boordtabellen worden
opgenomen, zijn gevalideerd;
de geautomatiseerde verwerking maakt het nu mogelijk de informatie zeer gemakkelijk
op verschillende manieren te hergroeperen en vanuit meerdere standpunten te
analyseren.
Dat neemt niet weg dat de informatie betrokken uit de beschikbare boordtabellen voorlopig
nog met de nodige voorzichtigheid moet geïnterpreteerd worden omdat de AOIF geopteerd
heeft voor het inzamelen van geautomatiseerde informatie die geen extra werklast
veroorzaakt voor de taxatieambtenaren. Zij put haar informatie uit de verschillende
geautomatiseerde repertoria en uit de bestaande toepassingen voor de berekening van de
belastingen.
Deze werkwijze heeft een aantal gevolgen:
1. de boordtabellen zijn niet opgebouwd rond het begrip "dossiers" in tegenstelling tot de
manuele staten die tot nu toe werden opgemaakt en aangewend voor het opstellen van
dit jaarverslag. De boordtabellen bevatten informatie in verband met het aantal
ingevoerde gegevens welke uitmonden in een aanslagbiljet wanneer het om
inkomstenbelastingen gaat of in een invorderingsorder wanneer het BTW betreft. Beide
bronnen, de boordtabellen enerzijds en de manuele staten anderzijds, geven dus niet
altijd identiek dezelfde informatie en kunnen ook niet zonder meer met elkaar
vergeleken worden;

2. de informatie opgenomen in de boordtabellen is in sommige gevallen onvolledig. Het is
immers zo dat een volledig geautomatiseerde verwerking zeer strikte regels vereist met
als gevolg dat sommige uitzonderlijke gevallen niet automatisch kunnen verwerkt
worden. Bij wijze van voorbeeld: een aangifte in de personenbelasting die inkomsten
van buitenlandse oorsprong bevat kan momenteel nog niet door de taxatieambtenaar
zelf worden ingevoerd maar moet naar een gespecialiseerde dienst worden verzonden
en ontsnapt zo aan de geautomatiseerde inzameling van de gegevens;
3. bepaalde gegevens zijn nog niet voor alle belastingsoorten beschikbaar omdat de
toepassingen die het instrument voeden nog niet de nodige aanpassingen ondergingen.
Om die reden bevat tabel nr. 18 van de bijlage "Door de klassieke controles uitgevoerde
controles inzake inkomstenbelastingen" nog maar een beperkt aantal cijfers uit de
boordtabellen.
De boordtabellen zijn een hulpmiddel, geen doel op zich. Dit betekent dat wanneer
prioriteiten moeten bepaald worden inzake het aanwenden van de beschikbare
ICT-medewerkers, vanzelfsprekend voorrang wordt gegeven aan de taken die behoren tot
de kernactiviteit van de administratie, met name de berekening en de inkohiering van de
belastingen.
2. Het beheer en de controle van de belasting
Het controleprogramma voor het nazicht van de dossiers van de belastingplichtigen werd de
jongste jaren grondig hervormd.
Met ingang van de controleperiode 1996-1997 werd het controleprogramma B1/C1-B6/C6
ingevoerd dat een zesjaarlijkse controlefrequentie volgt. Met andere woorden, elke
onderneming komt om de zes jaar in aanmerking voor een grondige verificatie (verricht
door de controlecentra) en om de 3 jaar voor een beheerscontrole (verricht door de
klassieke diensten van de Directe belastingen en de BTW). De andere jaren onderzoekt men
de dossiers op een eerder summiere wijze.
Er worden eveneens georganiseerde controleacties voorzien die in de volgende vier
categorieën kunnen worden ondergebracht:
de sectorale acties die de verificatie van de fiscale toestand van de belastingplichtigen
van een bepaalde activiteitensector tot voorwerp hebben;
de thematische acties die gaan over welbepaalde procédés die worden aangewend om
aan de belasting te ontsnappen;
de gerichte acties waarbij dikwijls een gerechtsdossier aan de basis ligt;
de controleacties in sectoren waarvoor er één of meerdere interdepartementale
samenwerkingsovereenkomsten bestaan.
Het controleprogramma integreert bovendien diverse door de Regering vastgelegde
controleprioriteiten.
De specifieke acties leveren zeer goede resultaten op zowel wat de uitgevoerde
rechtzettingen betreft als de kwalitatieve aanpak van de controle en de billijke en uniforme
behandeling van de belastingplichtigen.
Uit de praktijk bleek echter dat een grondige verificatie om de zes jaar niet haalbaar is
zodat de noodzaak van een selectie zich opdrong.

De administratie voert reeds sinds verschillende jaren een selectiebeleid bij de keuze van de
dossiers met als doelstelling het reduceren van de massa dossiers tot een voor het
gewenste verificatieniveau beheersbaar aantal.
Elke selectie impliceert het maken van strategische keuzen die worden vertaald in
selectierichtlijnen en selectienormen.
Zoals reeds werd aangestipt gaat het er eigenlijk om om de activiteiten van de administratie
te organiseren volgens een logica die zo objectief en zo doorzichtig mogelijk is.
De controleacties - of bijstandsacties - moeten gebaseerd zijn op één of meerdere precieze
risico’s. Deze risico's moeten eerst worden geïdentificeerd en om dat te doen bestaat de
eerste stap uit het opmaken van profielen van belastingplichtigen (of categorieën van
belastingplichtigen) en het beschrijven van elementen (indicatoren) die toelaten het
risiconiveau te bepalen.
Zoals reeds vermeld in Hoofdstuk I werden sectorale en thematische doelgroepen
geïdentificeerd en de lijst voor de aspecten "Particulieren", "Kleine en Middelgrote
Ondernemingen" en "Grote Ondernemingen" werd door de Federale Regering in oktober
2004 goedgekeurd in het kader van de werkzaamheden m.b.t. de begroting 2005.
De beschrijvingen van doelgroepen zullen gebeuren volgens een algemene methodologie en
zullen, in voorkomend geval, uitmonden in een controle- en/of bijstandsactie.
De tabellen nrs. 17 t.e.m. 19 van de bijlage geven de statistieken weer met betrekking tot
de belastingcontrole.
3. Datamining
Datamining vormt de eerste stap op het vlak van risicobeheer wat de BTWbelastingplichtigen
betreft.
Datamining is een analysesysteem dat toelaat, uitgaande van de in het verleden behaalde
controleresultaten, te komen tot een model van een aangifte die het meest overeenstemt
met deze waarin zich een geval van fraude of overtreding van de fiscale wetgeving
voordoet. Uiteindelijk laat de toepassing van dergelijk model op alle ingediende aangiften
toe om te komen tot een classificatie van alle BTW-belastingplichtigen behorende tot een
homogene groep BTW-belastingplichtigen.
De testfase van deze selectiemethode van te onderzoeken dossiers werd veelbelovend
afgerond in 2004. Na grondige analyse van de resultaten werd beslist om in september
2004 met de 1ste iteratie van het project Datamining 1 (betreffende de driemaandelijkse
aangiften) van start te gaan. De verificatie van dossiers die door middel van Datamining
werden geselecteerd werd opgenomen in het controleprogramma 2004-2005 en wordt
uitgevoerd door de controlecentra en de klassieke diensten.
Tevens werd een aanzet gegeven om het project Datamining 2 (betreffende de
maandelijkse aangiften) aan een vooronderzoek te onderwerpen wat de fiscaal-technische
aspecten van het project betreft.

4. Automatische verwerking van gegevens
4.1. Scanfin
Het project Scanfin houdt in dat documenten worden ingescand waarna de gegevens
automatisch kunnen worden verwerkt. Niet alle belastingplichtigen zullen immers gebruik
maken van de door de administratie aangeboden elektronische mogelijkheden.
Het project is in 2003 van start gegaan met het inscannen van BTW-documenten en wordt
verder uitgebreid. Het aantal gescande "opgaven klanten" en "intracommunautaire
opgaven" is opgenomen in tabel nr. 11 van de bijlage. In 2004 werden ook nog de
gegevens van 2.668.673 BTW-aangiften gescand.
Bovendien werd in 2004 onder meer het scannen van de aangiften in de personenbelasting
voorbereid. Het aangifteformulier zal daarbij grondig van uitzicht moeten wijzigen.
4.2. Elektronische BTW-aangiften
Het aantal BTW-aangiften dat door fiscale kantoren en boekhoudkantoren (systeem Edivat)
werd ingediend bedroeg 185.936 in 2004 wat een stijging met 87 % betekent.
Het aantal BTW-aangiften van handelaars en kleine ondernemingen ingediend via internet
(systeem Intervat) steeg tot 87.877, een verhoging met meer dan 50 %.
Het aandeel van de elektronische aangiften stijgt van 5 naar 9 %.
4.3. Belcotax en Belcotax-on-Web
Via het Belcotaxsysteem kunnen werkgevers en andere schuldenaars van aan de
bedrijfsvoorheffing onderworpen inkomsten de individuele fiches indienen op magnetische
informatiedragers (magneetbanden, cd-rom, diskettes). Zij moeten dan geen papieren
fiches en loonopgaven meer indienen.
Met het project Belcotax-on-Web wordt de bestaande Belcotax-toepassing aangepast met
het oog op de beschikbaarheid ervan op het internet. Op termijn zullen de gegevens
afkomstig van de werkgevers via het informaticasysteem vooraf worden ingevuld in de
aangiften in de personenbelasting die via Tax-on-Web worden ingediend.
Inlichtingen in dit verband werden opgenomen in tabel nr. 72 van de bijlage.
5. Kruispuntbank voor Ondernemingen (KBO)
Sinds mei 2004 bestaat de mogelijkheid (geen verplichting) om bij het opstarten van een
nieuwe onderneming een aanvraag voor BTW-inschrijving via de erkende
ondernemingsloketten te laten gebeuren. De oude "papieren procedure" werd vervangen
door een elektronisch aanvraagformulier. Het nieuwe systeem laat de administratie toe de
"BTW-hoedanigheid" voor ondernemingen met een laag risicoprofiel (BTW-fraude) zeer snel
te activeren. Bovendien wordt de toekenning van de BTW-hoedanigheid voor andere
administraties en gebruikers onmiddellijk zichtbaar in de KBO.

6. De dagelijkse activiteit van de directies
Het laatste kwartaal van 2004 zijn de centrale diensten verhuisd naar het North Galaxygebouw.
Van deze gelegenheid werd gebruik gemaakt om de diensten functioneel te
hergroeperen volgens de nieuwe organisatie van de FOD Financiën. Aldus behandelt het
niveau N-1 hoofdzakelijk de principekwesties (commentaren, opmaak van circulaires,
aangifte, enz.) en bijstand aan de lijndiensten (de buitendiensten). De zuivere
toepassingsgevallen daarentegen zijn ondergebracht op het niveau N-2. Over het algemeen
verliep de hergroepering vrij vlot, mede dankzij de goede verstandhouding tussen de
medewerkers. Deze hergroepering biedt als voordeel dat elk niveau zich beter op zijn
kerntaak kan concentreren. Anderzijds kan niet worden ontkend dat de hergroepering, die
gepaard gaat met een opsplitsing (N-1/N-2), ook een versnippering van de expertise tot
gevolg heeft, zodat er op elk niveau (N-1/N-2) minder mankracht beschikbaar is voor een
bepaalde materie. Bovendien kunnen er zich problemen voordoen inzake doorstroming en
uitwisseling van informatie tussen de verschillende niveaus.
Tenslotte valt te noteren dat de centrale administratie, gelet op de zetel van haar
activiteiten in Brussel, verschillende moeilijkheden ondervindt om ambtenaren uit de
provincies te doen komen, temeer omdat het financieel regime van de centrale
administratie weinig aantrekkelijk blijft t.o.v. dat van de buitendiensten (hogere premies in
de buitendiensten).
De directies bevoegd inzake de directe fiscaliteit van ondernemingen (vennootschappen
en natuurlijke personen), vrije beroepen en roerende inkomsten hebben in 2004
1.986 dossiers afgewerkt. In dit aantal zijn zowel de eigenlijke dossiers, als de circulaires,
instructies, aangiften, formulieren, antwoorden op parlementaire vragen, enz., begrepen.
Zijn er evenwel niet inbegrepen het steeds maar stijgende aantal e-mails dat rechtstreeks
aan de ambtenaren van de voormelde directies wordt toegezonden.
Tevens hebben heel wat medewerkers van deze directies bijgedragen tot:
1. het verwezenlijken van projecten in het kader van het E-government, zoals de toegang
tot de elektronische aangiften inzake personenbelasting (Tax-on-Web) en
vennootschapsbelasting (Ven.Soc), de elektronische formulieren (Finform), enz.;
2. het afhandelen van aanvragen om voorafgaande akkoorden of beslissingen;
3. de "monitoring" die door het Rekenhof werd uitgevoerd met betrekking tot de
hervorming van de vennootschapsbelasting door de Wet van 24 december 2002;
4. het opstellen van wetteksten, inzonderheid die met betrekking tot de omzetting in
Belgisch recht van bepaalde Europese Richtlijnen (zoals onder meer de Richtlijnen
2003/48 betreffende het spaarwezen en 2003/49 betreffende de interesten en de
vergoedingen);
5. het opstarten van een eerste callcenter met betrekking tot de aangifte in de
personenbelasting van het aanslagjaar 2005 (vooral de back-office die o.m. de
voorbereiding vereist van de meest gestelde vragen (FAQ));
6. het succes van bepaalde uitzendingen in de media met het oog op een betere
voorlichting van de belastingplichtige (RTBF – Bel RTL, Le Soir).
Het verwezenlijken van die taken wordt geregeld bemoeilijkt door de laattijdige publicatie in
het Belgisch Staatsblad van fiscale bepalingen die een invloed hebben op de opmaak en de
publicatie van allerlei drukwerken en formulieren met betrekking tot een bepaald
aanslagjaar (inzonderheid aangiften en daarbij te voegen formulieren).

De oprichting van de Dienst voorafgaande beslissingen heeft daarenboven het vertrek van
een belangrijk aantal medewerkers veroorzaakt die niet werden vervangen.
Voor de directies belast met de fiscaliteit van de beroepsinkomsten van de natuurlijke
personen, van de diverse en de onroerende inkomsten was 2004 een bewogen jaar.
Wat de bedrijfsvoorheffing betreft zijn bepaalde vervangingsinkomsten (inzonderheid
wegens primaire ongeschiktheid) voortaan aan die voorheffing onderworpen. In
overeenstemming met de nieuwe administratieve cultuur werd bovendien, in samenwerking
met de sector (VBO en Unie van erkende sociale secretariaten), volop de circulaire
voorbereid waarin de nieuwe maatregel wordt verduidelijkt die bestaat in een gedeeltelijke
vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing op ploegen- en nachtpremies (van
toepassing vanaf 01.07.2004).
Het "Bericht aan de werkgevers en aan de andere schuldenaars van aan de
bedrijfsvoorheffing onderworpen inkomsten" werd op een volledig andere manier
gepresenteerd dan de traditionele papieren versie. Niet alleen werden de berichten in
"IMAP" opgemaakt, maar de berichten werden ook afzonderlijk per categorie van
schuldenaar of inkomsten gepresenteerd; t.t.z. één bericht voor de bezoldigingen van
werknemers, één voor de bezoldigingen van bedrijfsleiders, één voor de pensioenen, één
voor de werkloosheidsuitkeringen, enz. Elk bericht is autonoom hetgeen tot minder
verwijzingen aanleiding geeft en de leesbaarheid bevordert. Het is gebruiksvriendelijker,
niet alleen door zijn nieuwe lay-out, maar ook omdat de teksten werden herwerkt.
In de aangifte in de personenbelasting voor het aanslagjaar 2004 werden o.m. de volgende
nieuwe belastingverminderingen geïntegreerd: vermindering voor dienstencheques,
vermindering voor energiebesparende uitgaven, vermindering positief grootstedelijk beleid
en vermindering kringloopfonds.
Wat de belasting niet-inwoners/natuurlijke personen betreft, deze werd vooral gekenmerkt
door de invoering van een nieuwe categorie, nl. de inwoners van Nederland, en dit ten
gevolge van het nieuwe dubbelbelastingverdrag met Nederland.
Belangrijke of recente maatregelen werden besproken in een aantal circulaires (o.a
belastingkrediet voor kinderen ten laste, aftrek beroepskosten voor woonwerkverplaatsingen
anders afgelegd dan met de wagen, vrijstelling werkgeversbijdrage in
het kader van het pc-privé-plan en voordeel van alle aard wegens gratis
terbeschikkingstelling van een pc, belastingvermindering voor energiebesparende uitgaven,
attest voor de kapitaalaflossingen).
Verschillende medewerkers hebben hun medewerking verleend aan verschillende
communicatie- en informatie-initiatieven (tijdelijk callcenter, radio-uitzendingen, enz.).
Talrijke werkvergaderingen hebben zich gebogen over interpretatieproblemen met het oog
op de opmaak van de aangifte aanslagjaar 2005 en de verspreiding van onderrichtingen.
Daarbij is vooral aandacht besteed aan de volledige decumul van inkomsten, de
huwelijksvermogenstelsels en hun weerslag op de inkomsten van onroerende goederen en
aftrekbare interesten, op de aftrekbare bestedingen en op verschillende
belastingverminderingen (o.a. lange termijnsparen en bouwsparen, energiebesparende
investeringen, enz.).
Daarnaast werden nog vele complexe dossiers omtrent principiële aangelegenheden en
toepassingsgevallen behandeld evenals aanvragen voor voorafgaande beslissingen (o.a.
interne meerwaarden en aandelenopties).
Eind 2004, in volle periode van reorganisatie (hergroepering), van verhuis en van
voorbereiding op de integratie van de Hervormingswet, werden ervaren medewerkers aan
de nieuw opgerichte Dienst voorafgaande beslissingen afgestaan. Deze werden onmiddellijk

vervangen door nieuwe medewerkers die zich zeer vlot hebben geïntegreerd. Daarnaast zijn
verschillende leidinggevende ambtenaren in 2004 met pensioen gegaan en zij werden niet
vervangen.
Het is duidelijk dat deze directies in die omstandigheden en gelet op de uitgebreide materie
waarvoor ze bevoegd zijn (bedrijfsvoorheffing, personenbelasting met uitzondering van
inkomsten van zelfstandigen en roerende inkomsten, belasting van nietinwoners/natuurlijke
personen), de toenemende complexiteit, de voortdurende wijzigingen,
een verruiming van de belastingwetgeving, de raakpunten met andere wetgevingen (de
sociale, economische, financiële, verzekerings- en vennootschapswetgeving) en de veelheid
van opdrachten en hun ruim takenpakket (meewerken aan allerlei initiatieven, zoals vragen
van de Dienst voorafgaande beslissingen, projecten Tax-on-Web en "scanbare" aangifte,
Finform, ondersteuning callcenter, opstellen van FAQ’s, werkgroep Kruispuntbank sociale
zekerheid) niet altijd in staat zijn om al de opdrachten die hun worden toegewezen met het
huidig personeelsbestand tijdig en adequaat te realiseren.
Zolang daarin geen verandering komt en het personeelsbestand niet fors wordt uitgebreid
zal noodgedwongen absolute prioriteit moeten worden gegeven aan die taken die nodig zijn
voor het goed functioneren van de administratie in haar geheel, nl. die taken die van belang
zijn voor grote groepen, voor de belastingplichtigen en voor de belastingdiensten.
Op kwantitatief vlak hebben de directies bevoegd voor de BTW in het binnenland
1.359 dossiers behandeld in 2004. Hiertussen vindt men ondermeer de opstelling van
antwoorden op parlementaire vragen terug naast aanschrijvingen en beslissingen of
mailberichten met algemeen karakter gepubliceerd op de internetsite van de
FOD Financiën teneinde de regeling van toepassing ten aanzien van bepaalde operatoren of
economische handelingen te preciseren.
De expertise van deze directies werd overigens gevraagd in diverse dossiers die het
voorwerp uitmaakten van aanvragen tot voorafgaande beslissing en bij
overlegvergaderingen georganiseerd met bepaalde economische sectoren. Deze directies
hebben eveneens samengewerkt met de Administratie van fiscale zaken bij de opstelling of
de wijziging van Belgische of Europese wetteksten en hebben de evolutie van de Belgische
en Europese jurisprudentie gevolgd en in navolging daarvan de betrokken wettelijke
bepalingen of administratieve commentaren aangepast.
Tenslotte, en dit betreft de twee belangrijkste taken van deze directies in termen van
werkvolume, onderzoeken zij de vragen die hen zijn toegestuurd zowel door de regionale
diensten van de administratie als door BTW-belastingplichtigen en hun fiscale
vertegenwoordigers en verzekeren zij de doorstroming, telefonisch of per e-mail, van
technische informatie naar deze bestemmelingen.
In termen van markante realisaties is het zeker gepast te wijzen op het ontwerp en de
inwerkingstelling, in samenspraak met de betrokken sector, van een nieuw BTW-stelsel van
toepassing vanaf 1 januari 2005 op de verkoop van voorafbetaalde telefoonkaarten (zie
aanschrijving AIOF 41/2004). Deze nieuwe regeling vergde een permanent overleg met de
belangrijkste bedrijven in de telecommunicatiesector (meer dan 20 vergaderingen binnen
een periode van 6 maand) en een actieve communicatie naar de wederverkopers van
voorafbetaalde telefoonkaarten (mailing naar 1.200 wederverkopers, verspreiding van
informatie 6 maanden voorafgaandelijk aan de verschijning van de aanschrijving teneinde
de betrokken operatoren toe te laten zich aan te passen aan de beoogde wijzigingen, enz.).
Naast de afhandeling van de gewone geschillendossiers, kunnen volgende specifieke
werkzaamheden worden aangehaald voor de BTW-directies bevoegd voor de uitvoer, de
invoer en de intracommunautaire leveringen:

medewerking aan de omzetting in Belgisch recht van de Richtlijnen "gas en elektriciteit" en
"Uitbreiding van de Europese Unie";
medewerking aan de voorbereiding en aan de aanpassing van de wetgeving met het oog
op de verruiming van de vrijstelling voor invoer van goederen met geringe waarde, op de
voorafgaande fiscale controle bij de inschrijving van voertuigen (vignet/signaal 705)
doordat de douane ook een geïnformatiseerde gegevensverstrekking toelaat;
opstellen van circulaires ten behoeve van de douane en de buitendiensten van de BTW;
informatie aan de ondernemingen voor wat de uitbreiding van de Europese Unie en de
Richtlijn "gas en elektriciteit" betreft;
voorbereidende werkzaamheden samen met de douane ingevolge de harmonisering van de
codificaties in te vullen in de diverse vakken van het "Enig document" voor de verschillende
goederenbewegingen tussen de Europese Unie en derde landen (vanaf 01.01.2006 in
België);
medewerking aan de creatie van de BTW-intranetsite "Raadplegen van de vergunningen
E.T. 14.000";
medewerking aan het opstellen van conclusies voor de Belgische Staat in een procedure
voor het Europees Hof van justitie betreffende de ter beschikkingstelling door buitenlandse
ondernemingen van een voertuig aan hun in België gevestigde bestuurder of zaakvoerder;
organisatie van overlegvergaderingen met de FOD Mobiliteit en vervoer;
bijwerking van de BTW-handleiding.
7. Algemene inspectie van de diensten
De organisatie en de coördinatie van de Algemene inspectie van de diensten werden
herzien.
De basisregels van de werking van deze inspectie worden geleidelijk geactualiseerd door het
accent te leggen op de te nemen maatregelen die moeten toelaten na te gaan of het nodige
werd gedaan met het oog op het bereiken van de objectieven vooropgesteld door de
overheid en het management in de verschillende activiteitsgebieden: beheer en controle
van de belasting, opsporingen, geschillen, gebruik van de nieuwe toepassingen, enz.
*
* *
In 2005 zullen alle lopende projecten worden verder gezet hetgeen zal toelaten, dankzij de
vooruitgang ingevolge de constante informatisering van de administratie, om nieuwe
verbeteringen ten gunste van de belastingplichtigen en tegelijk voor de administratie binnen
te halen.

II. BIJZONDERE BELASTINGINSPECTIE
In 2004 was de BBI uiteraard actief in haar kerndomein, de strijd tegen de fraude (haar
"day to day business"), maar heeft zij ook haar steentje bijgedragen tot de werkzaamheden
inzake Coperfin.
Wat de fraudebestrijding betreft, geven de cijfers van de "gevestigde
belastingsupplementen" een dalende trend te zien vanaf 2001 (zie tabel nr. 31 van de
bijlage).
Die trend kan door verschillende factoren worden verklaard:
eerst en vooral het beleid dat er doelbewust op gericht is de kwaliteit van de
rechtzettingen te verhogen: oprichting van Geschillencellen in 1998; einde 2000 heeft
het Directiecomité de "0-tolerantie" inzake procedurefouten als doelstelling bepaald voor
de BBI; niet "ten koste van alles" taxeren; enkel voor de hoven en rechtbanken
verdedigbare taxaties doorvoeren;
de BBI spitst zich voortaan toe op zaken van zware en georganiseerde fraude; dossiers
met bijvoorbeeld "zuivere" interpretaties van wetteksten zonder echte fraude worden
doorgespeeld aan de zusteradministraties;
de werkwijze die gevolgd wordt in geval van zaken met uitlopers: wanneer de BBI een
grootschalige fraude aan het licht brengt voeren de zusteradministraties voor de
betrokken dossiers de meeste rechtzettingen door. Zo werd in 2004 m.b.t. 9 door de
BBI behandelde zaken informatie over meer dan 5.000 belastingplichtigen medegedeeld
aan de zusteradministraties met het oog op een fiscale controle;
de potentiële carrouselfraude zou sinds 2001 aanzienlijk zijn afgenomen;
de – overigens logische – deelname van heel wat ambtenaren aan de projecten in het
kader van Coperfin heeft als gevolg dat ze hun normale werkzaamheden hebben moeten
verminderen.
Het feit dat de fiscale ontvangsten sneller stijgen dan de economische groei bewijst dat de
strijd tegen de fiscale fraude en tegen de witwaspraktijken preventief wel degelijk vruchten
afwerpt. Men kan er dus van uitgaan dat de "compliance", m.a.w. de "instemming met de
belastingen", toeneemt.
De daling van de door de BBI geboekte supplementen betekent dus geenszins dat zij minder
goed zou hebben gepresteerd.
In de toekomst zal de BBI zich blijven toespitsen op ernstige en georganiseerde fraude en
er over waken kwaliteitsvolle taxaties door te voeren. De toetsing van de taxaties door de
hoven en rechtbanken vormt in feite een externe en onpartijdige evaluatie van het werk van
de BBI.
In dat verband is het bemoedigend vast te stellen dat 60 à 70 % van onze taxaties in de
geschillenfase overeind blijven. Hetzelfde kan worden gezegd over de kwaliteit van de
taxaties: de beslissingen getroffen in 2004 behelzen nog 44 ontheffingen wegens
procedurefouten m.b.t. "oude" taxaties doorgevoerd vóór 2001 en slechts één enkele voor
de recente taxaties. Een zeer verheugende vaststelling!
De uitdaging voor de BBI voor de komende jaren bestaat er dus in om de kwaliteit van haar
taxaties te verhogen, zodat ze met succes de toetsing door hoven en rechtbanken kunnen
doorstaan (doelstelling: 80 à 90 % van de taxaties behouden na de geschillenfase).

2005 kondigt zich cruciaal aan voor de BBI met nog heel wat andere uitdagingen:
het verzekeren van de continuïteit (strijd tegen de fraude);
actief deelnemen aan Coperfin-projecten (vooral op het vlak van risicobeheer);
het begin van de operationalisering van de nieuwe Coperfin-structuren;
de organisatie van informatiesessies ten behoeve van de kandidaten voor de BBI om
aldus onze "aanwervingen" te optimaliseren.
III. DIRECTIE INVORDERING
In 2004 werd voorrang gegeven aan de uitwerking van volgende Coperfin-programma’s:
1. Programma "Geïntegreerde verwerking van de gegevens van de
entiteit Belastingen en Invordering" (STIR)
Zoals in het eerste hoofdstuk wordt gepreciseerd, is de "Geïntegreerde verwerking van de
gegevens van de entiteit Belastingen en Invordering" (STIR) één van de essentiële
programma's voor de FOD Financiën.
Voor de realisatie van dit enorme project dienen een aantal voorbereidende werkzaamheden
te worden uitgevoerd. Verschillende projecten binnen de Directie Invordering, waarvan
sommige reeds ver gevorderd, zijn geïntegreerd in dit programma.
1.1. Project "Enige ontvanger"
Voor de toepassing van STIR moet zowel de wetgeving inzake vestiging als inzake inning en
invordering op elkaar worden afgestemd. De werkgroep "Enige ontvanger", bestaande uit
juristen uit de sectoren DB en BTW van de Directie Invordering, heeft alle wettelijke,
reglementaire en administratieve bepalingen inzake inning en invordering die
geharmoniseerd moesten worden verzameld en heeft voor elk van hen oplossingen
voorgesteld. De nieuwe maatregelen (compensatie en onbeperkt uitstel) die in de
Programmawet van 27 december 2004 zijn opgenomen, moeten nog het voorwerp
uitmaken van een bijkomende studie, maar het definitieve verslag van de groep "Enige
ontvanger" zal binnenkort kunnen voorgelegd worden aan de N-1-diensten die op basis
hiervan wettelijke of reglementaire wijzigingen zal voorstellen.
1.2. Project "E-notariaat"
Het project “E-notariaat” beoogt de automatisering van de verplichte samenwerking van de
notarissen met de fiscale administraties in het kader van de artikels 433 en volgende van
het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 en 93ter en volgende van het BTW-
Wetboek. Volgens deze artikels heeft de notaris, in geval van vervreemding of hypothecaire
aanwending van een in België gelegen onroerend goed, de verplichting om er de betrokken
Ontvangers van te verwittigen via een bericht, in dubbel exemplaar, dat per aangetekende

ief wordt verzonden. Een eerste fase van het dossier werd in oktober 2003 gerealiseerd:
deze bleef beperkt tot de invoering van elektronische betrekkingen voor de verzending van
het notarieel bericht.
In februari 2004 ging fase II van start. Kenmerkend voor deze fase is de openstelling van
het project voor andere fiscale administraties (AOIF en de entiteit
Patrimoniumdocumentatie). Zij voorziet bovendien in de ontwikkeling van een toepassing
die in staat is de elektronische notariële berichten automatisch te sorteren, met als gevolg
dat de notaris zijn bestemmelingen niet meer hoeft te identificeren en dat de berichten
automatisch in functie van de fiscale inzet worden doorverwezen naar de diensten die belast
zijn met de vestiging van de belasting. Deze gefilterde overdracht moet de strijd tegen de
fraude mogelijk maken door middel van nieuwe dringende inkohieringen, hetgeen
gerechtvaardigd is wanneer er aanwijzingen van verminderd vermogen zijn of wanneer de
klant zich als risicogeval laat kennen in het kader van een toekomstige invordering.
De toepassing "E-notariaat" zal later opnieuw gelinkt worden aan STIR en haar realisatie zal
met de ingebruikname van de enige ontvanger eenvoudiger worden. Zij zal op termijn
worden geïntegreerd in de federale portaalsite.
1.3. Project "E-deurwaarder"
Dit project beoogt de actualisering van de relaties tussen de ontvangers DB en BTW en de
gerechtsdeurwaarders die op hun verzoek optreden.
Op 8 juni 2004 werd tussen de Minister van Financiën, de bevoegde ambtenaren van de
FOD Financiën en de Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders een protocol afgesloten.
Hierin worden de nieuwe samenwerkingsakkoorden beschreven betreffende de wettelijke
opdrachten van invordering van fiscale schuldvorderingen die met de hulp van
gerechtsdeurwaarders door de ontvangers der directe belastingen en van de BTW worden
uitgeoefend. Het protocol is van kracht met ingang van 1 juli 2004.
Dit protocol vormt de eerste stap in het project E-gerechtsdeurwaarders. Het betreft een
instrument tot harmonisering van de sectoren DB en BTW van de Directie Invordering. Deze
harmonisering heeft zowel betrekking op de vervolgingen als op de uitwisseling van
informatie en inlichtingen met de gerechtsdeurwaarders die op verzoek van de bevoegde
ontvanger(s) optreden.
Wat de toepassing E-deurwaarder zelf betreft, werd een eerste vergadering belegd in het
bijzijn van de ICT-diensten van de FOD Financiën en van de Nationale Kamer van
Gerechtsdeurwaarders ter vastlegging van de modellen en de technische mogelijkheden van
de beide partijen.
Het eerste ontwikkelde informaticaluik had betrekking op de elektronische uitwisseling van
de informatiebrief, zoals voorzien in het protocol, en van de inlichtingen in het kader van
een lopende procedure. Het model van dit elektronisch formulier werd, zowel op inhoudelijk
als op technisch (ICT) vlak, einde 2004 afgewerkt. De uitwisseling van dit model zal in de
loop van 2005 worden getest.
De volgende stappen bestaan in het ontwikkelen (inhoudelijk en technisch) van een model
van begeleidend schrijven bij het dwangschrift (DB) of dwangbevel (BTW) evenals van het
model van het elektronisch dwangschrift (DB) of elektronisch dwangbevel (BTW) zelf.
Ook de toepassing E-deurwaarder zal gelinkt worden aan STIR en haar realisatie zal met de
ingebruikname van de enige ontvanger vereenvoudigd worden.

2. Programma "Risicobeheer, bijstand, controle, invordering"
Dit programma is voor de Directie Invordering van groot belang omdat het op termijn de
mogelijkheid biedt voorrang te verlenen aan de invordering van schulden van
belastingplichtigen die geïdentificeerd worden als personen met een verhoogd risico op
insolvabiliteit.
In 2004 heeft de cel "Beheer van de Doelgroepen" van deze Directie de volgende werken
uitgevoerd:
vervolg van de werkzaamheden binnen de projectgroep "Recinvor" (afwerking van de
verschillende risicodoelgroepen);
medewerking aan de beschrijving van sommige functies die te maken hebben met
risicobeheer;
onderzoek van het lastenboek betreffende Datawarehouse (DWH);
realisatie van dit lastenboek;
uitwerking van de architectuur van DWH (vergaderingen, workshops, enz.) in
samenwerking met de andere pijlers en de externe consultanten;
onderzoek van de beëindigde werkzaamheden met betrekking tot het juridische kader
van DWH;
onderzoek van het lastenboek met betrekking tot de implementatie van DWH;
opmaak, in samenwerking met de andere pijlers van de entiteit Belastingen en
Invordering en de entiteit Patrimoniumdocumentatie, van een methodologie voor de
beschrijving van een doelgroep en voor de ingebruikstelling en onderhoud van een
profiel;
opmaak van een methodologie voor de ontwikkeling en het onderhoud van een model of
van een controle-, invorderings- en bijstandsaanpak;
realisatie van een inventaris van wettelijke en reglementaire bepalingen die nodig zijn
voor de implementatie van risicobeheer.
3. Programma "Thesaurie"
In 2003 werd een werkgroep Directie Invordering – Thesaurie opgericht teneinde de
samenwerking tussen beiden te verbeteren met als voornaamste taak het herleiden tot een
minimum van het aantal belastingsteruggaven (± 150.000 per jaar) die niet binnen de
wettelijke termijn zijn vereffend.
Deze werkgroep heeft in 2004 de volgende werkzaamheden gerealiseerd:
verbetering van de samenwerking en de communicatie tussen beide entiteiten dankzij
de installatie van BELCONET bij de Thesaurie. De ambtenaren van de Thesaurie kregen
een opleiding om vertrouwd te raken met de functionaliteiten van deze toepassing en
een volledige handleiding werd hen ter beschikking gesteld;
uitwisseling van e-mailadressen teneinde de communicatie inzake terugbetalingen te
verbeteren;

installatie van de toepassing betreffende het beheer van de terugbetalingen van de
Thesaurie in de centrale diensten belast met de vereffening en in de Gewestelijke
directies van de pijler Invordering;
gevoelige vermindering van terugbetalingen uitgevoerd als "speciale gevallen" door:
- toelating tot rechtstreekse uitbetaling aan de curator in geval van teruggave aan een
rechtspersoon in faling (faillissement niet afgesloten);
- verhoging van het maximumbedrag waarop een vereenvoudigde
vereffeningsprocedure aan sommige erfgenamen van toepassing is;
- in geval van terugbetaling (gevestigd op de gemeenschap) ten voordele van
gescheiden echtgenoten, verzending van een brief waarbij de betrokken partijen
wordt gevraagd:
a) ofwel zich akkoord te verklaren met een bepaalde vereffeningsmodaliteit (bijv.
50/50, via een notaris, enz.);
b) ofwel te kiezen voor een vereffening volgens het fiscaal evenredig aandeel;
vermindering van het aantal terugbetalingen via postassignatie. Vanaf begin 2004
wordt automatisch voor iedere terugbetaling van een bedrag gelijk aan of hoger
dan 1.250 € en waarvan de initiële vereffening per postassignatie was voorzien,
vanaf de inkohiering een brief gestuurd naar de begunstigde waarbij hem gevraagd
wordt de ontvanger binnen de vijf dagen in kennis te stellen van een
rekeningnummer;
verbeterde communicatie met de belastingplichtigen. Vanaf maart 2004 kan het
commentaarscherm van de ontvangkantoren betreffende de teruggaven eveneens
geconsulteerd worden door de Gewestelijke directies invordering die aldus toegang
hebben tot nuttige informatie inzake laattijdig uitgevoerde terugbetalingen en
zodoende de begunstigden beter kunnen informeren.
4. Programma "ICT-fundamenten"
4.1. Dominique
Dit project beoogt de scanning van alle niet-gestructureerde documenten die de
FOD Financiën ontvangt.
In 2004 heeft de werkgroep van de Directie Invordering die met dit project belast is de
volgende werkzaamheden uitgevoerd:
analyse van het concept;
analyse van het volume en de toestroom van de te scannen documenten;
analyse van de methodologie (pre-scanning en specifieke opzoekingsprocedures);
lijst van de verschillende soorten documenten;
boomstructuur van het dossier Dominique.
Voor 2005 is de start van het pilootproject te Gent en Charleroi en de toegang tot de
gescande documenten ter studie.

Deelproject "Documentatie van de diensten"
Dit project, dat ingevolge het verdwijnen van de "papieren" editie van het Belgisch
Staatsblad in 2003 werd opgestart, heeft als doel ieder betrokken kantoor te voorzien
van de uittreksels uit het B.S. die voor de uitoefening van haar taak noodzakelijk zijn.
Momenteel krijgen de ontvangkantoren DB in Vlaanderen en Brussel via de toepassing
de uittreksels uit het B.S. Om deze toepassing uit te breiden naar Wallonië, naar
andere vragende diensten van de FOD, evenals tot de bijlagen aan het B.S., is het
onontbeerlijk om over een server te beschikken. Deze werd nog steeds niet ter
beschikking van het project gesteld en daarom worden andere technische oplossingen
bestudeerd.
Einde 2004 werd dit project geïntegreerd in Dominique. Deze integratie ging
noodzakelijkerwijze gepaard met een aanpassing van de toepassing "Belgisch
Staatsblad" teneinde die enige identiteit van de betrokken belastingplichtige die in het
B.S. bedoeld wordt toe te voegen.
4.2. Dorothée
Dit programma beoogt de realisatie van een enige "print-shop" voor gans de FOD Financiën
die over alle nuttige functionaliteiten voor de massale verzending van de
gestandaardiseerde briefwisseling in A4-formaat beschikt. Een werkgroep bestaande uit
vertegenwoordigers van elke pijler is belast met de operationalisering van deze print-shop.
De voor 2004 voorziene verwezenlijkingen (integratie PB en een tiental andere toepassingen
waaronder OV, VB, VA en uitgaven in het systeem Dorothée) werden ingevolge de ramp van
Gellingen uitgesteld. De verschillende print-shops van de FOD Financiën moesten immers
verhuizen naar de lokalen die de firma Diamant Board in Vorst ging verlaten. Alhoewel de
verhuis wel plaats vond zonder invloed op de productie van de verschillende print-shops,
liep de installatie van het systeem Dorothée voor de PB toch vertraging op door een aantal
logistieke problemen die te maken hebben met plaatsgebrek in het gebouw te Vorst,
vermits de firma Diamant Board om overduidelijke redenen haar verhuis naar Gellingen niet
kon verder zetten.
5. Programma "Operationalisering van de lijndiensten"
Bij beslissing van het Directiecomité van 10 maart 2004 kreeg de Directie Invordering de
toelating om 15 researchteams "Invordering" aan te stellen in het kader van de
operationalisering.
Een werkgroep werd opgericht teneinde volgende aspecten te bestuderen:
de logistieke aspecten (ICT, gebouwen, meubilair, materieel, vergoedingen, kredieten,
enz.);
het personeel (beschrijving van de Coperfin-functies);
de juridische aspecten;
de concrete benadering van het werk;
de "bench-marking";

de taakomschrijving;
het opstellen van een vademecum;
het opstellen van de opvolging van de taken.
Einde juni 2004 had deze werkgroep zijn werkzaamheden beëindigd. Evenwel, omwille van
de prioriteiten van het personeelsplan diende afgestapt te worden van dit project omdat het
supplementaire aanwervingen vereiste.
6. Programma "Verhuis naar de North Galaxy"
Ter gelegenheid van de verhuis van de centrale diensten van de Directie Invordering van de
Financietoren naar de North Galaxy werden de ambtenaren herschikt in functie van de
toekomstige structuren van de stafdiensten N, N-1 en N-2.
Ook al behouden de directies van de centrale diensten hun oorspronkelijke bevoegdheden
en blijven zij ressorteren onder de functionele bevoegdheid van de Directeur-generaal van
de Invordering, toch zijn zij verspreid over verschillende verdiepingen van de torens A en B
van de North Galaxy.
Naast deze programma's heeft de Directie Invordering ook vorderingen gemaakt in
volgende domeinen:
6.1. Strijd tegen de fiscale achterstand
In 2004 werd de problematiek van de achterstand grondig aangepakt, zowel wat de
vaststelling van de problemen als de oplossing ervoor betreft. De meting van de fiscale
achterstand werd verfijnd waardoor alle componenten van deze problematiek kunnen
afgebakend worden en dit - voor de eerste keer - op een voor de directe belastingen en de
BTW gelijklopende manier. Aan de hand van dit verfijnd meetinstrument werd een
interventiemiddel op punt gesteld om de buitendiensten efficiënter te helpen in hun strijd
tegen de groeiende fiscale achterstand in de ambtsgebieden waar zij bevoegd zijn. Thans
kan ieder ontvangkantoor de centrale diensten vragen haar het geschikte hulpmiddel aan te
reiken bij de invordering van de fiscale achterstand. Al deze maatregelen hebben
bijgedragen tot een relatieve stabiliteit van de achterstand alhoewel het stijgend aantal
faillissementen de positieve gevolgen hebben doen dalen.
6.2. Performantiemanagement – TBT vs Mississipi
Dit project heeft in 2004 nadeel ondervonden van de voorrang die verleend werd aan de
Coperfin-projecten. Meerdere modellen konden niet binnen de voorziene termijnen in
werking worden gesteld en werden dus naar het volgende jaar verschoven. De bestaande
modellen laten nog altijd de realisatie van boordtabellen toe betreffende de volgende
onderwerpen: aangiften inzake BTW en bedrijfsvoorheffing, heffingen inzake onroerende
voorheffing, saldi van de lopende rekeningen BTW, betalingen (directe belastingen en BTW)
en fiscale schuldvorderingen (directe belastingen en BTW). Niettemin hebben sommige
modellen met update-problemen te kampen.

6.3. Harmonisatie van de invorderingscodes
Op het ogenblik van de invoering van het geautomatiseerd invorderingssysteem "ICPC", had
de sector invordering van de directe belastingen een rubricering ontwikkeld die toelaat om
de aanslagen te kwalificeren en te hergroeperen naargelang de aard van de gebruikte
invorderingsprocedure en de hierbij ondervonden moeilijkheden. Deze invorderingscodes
vormen thans de basis van een actieve invorderingspolitiek en dragen doeltreffend bij in de
strijd tegen de fiscale achterstand.
De integratie van de sectoren invordering van de directe belastingen en van de BTW binnen
de Directie Invordering maakte het noodzakelijk om deze invorderingscodes aan te passen
opdat ze in beide sectoren in gelijkaardige invorderingssituaties identiek zouden zijn. In
december 2004 was de harmonisering van deze codes een feit. Zij dient wel nog
geoperationaliseerd te worden via een instructie ten behoeve van de buitendiensten.
6.4. Algemene organisatie
Ingevolge de spreiding van de centrale diensten sedert de verhuis naar de North Galaxy
bleek het nodig om de werking van de algemene Inspectie van de buitendiensten te herzien,
en bijgevolg ook de periodiciteit en inhoud van de vergaderingen met de buitendiensten.
Daarnaast is het Informatiebulletin van de Invordering in zijn vijfde publicatiejaar van
publicatievorm veranderd. Het bulletin verschijnt niet meer op "papieren" drager
(verzending van twee exemplaren naar alle diensten van de Directie Invordering) maar
onder elektronische vorm waardoor elke ambtenaar van de Directie Invordering een
exemplaar van Bullinfo in zijn elektronische mailbox kan ontvangen.
IV. ADMINISTRATIE DER DOUANE EN ACCIJNZEN
1. Belangrijkste vaststellingen
In 2004 heeft de douane meer dan 13 miljoen aangiftes verwerkt waaronder bijna een
miljoen aangiftes waarbij accijnsrechten werden geïnd. Voor wat de invoer betreft, werden
bijna 2 miljoen elektronische documenten verwerkt (zijnde 72 % van alle invoeraangiftes).
Het aantal elektronische uitvoeraangiftes bedraagt 1,8 miljoen (zijnde 51 %).
In 2004 heeft de Administratie der douane en accijnzen 8.263 miljoen euro geïnd, wat een
stijging betekent van meer dan 7 %, grotendeels te wijten aan een stijging van de
accijnsrechten (zie tabel nr. 33 van de bijlage).
Van bovenvermelde invoeraangiftes hebben 20 % het voorwerp uitgemaakt van een
controle op document, t.t.z. een administratieve controle, en 0,79 % van een fysieke
controle. Inzake specifieke douaneregelingen, zoals de uitvoeraangiftes met restitutie
waarbij de uitvoerder geld ontvangt bij de uitvoer van landbouwproducten, loopt het
aandeel van de administratieve controle op tot meer dan 90 % en de fysieke controle tot
7,23 %.
Dankzij het gebruik van de mobiele scanner in Antwerpen, werden 17.752 zendingen
gescand. Het bedrag dat hierdoor bijkomend werd geïnd bedraagt 1.744.889,30 € (zie tabel
nr. 25 van de bijlage).

Vorig jaar werden door de douane 422 belangrijke fraudegevallen ontdekt (waarbij de
ontdoken rechten meer dan 10.000,00 € euro bedragen).
De ambtenaren van de opsporingsinspecties hebben meer dan 43 ton cannabis in beslag
genomen (wat een stijging betekent van meer dan 200 % tegenover 2003) evenals bijna
3,5 ton cocaïne (wat een stijging betekent van meer dan 700%!).
Het aantal vaststellingen door de hondenbrigades is opgelopen van 426 tot 1.144.
2. Toetreding van tien nieuwe Lidstaten
Op 1 mei 2004 kende de Europese Unie een uitbreiding zonder voorgaande. Tien nieuwe
Lidstaten hebben de rangen van de Europese Unie vervoegd waardoor de buitengrenzen
aanzienlijk werden verplaatst en de Europese Unie nieuwe aangrenzende landen kreeg. In
tegenstelling tot wat sommigen gevreesd hadden, bleken uit de uitgevoerde controles,
zowel op fiscaal als op niet-fiscaal vlak, geen noemenswaardige onregelmatigheden. Op
personeelvlak heeft deze uitbreiding niet geleid tot de afschaffing van banen. Wel werd op
sommige plaatsen overgegaan tot de overplaatsing van sommige ambtenaren.
3. Veiligheid
2004 werd ook gekenmerkt door de permanente rol die de Administratie der douane en
accijnzen speelt in de beveiliging van de logistieke keten. Verschillende initiatieven inzake
veiligheid werden genomen, zowel op nationaal en mondiaal als op Europees vlak.
De toenemende rol die de Administratie der douane en accijnzen toevertrouwd kreeg inzake
veiligheid werd besproken tijdens de Bijzondere Ministerraad inzake veiligheid van 30 en
31 maart 2004 en heeft uiteindelijk geleid tot de goedkeuring van een budget van
33 miljoen euro voor bijkomende scanners en detectiemateriaal zoals scanvans die nu al
operationeel zijn op de luchthavens van Zaventem en Bierset.
De Belgische en Amerikaanse overheid hebben in oktober 2004 een overeenkomst
ondertekend die het bestaande "Container Security Initiative" (CSI), momenteel al
toegepast in Antwerpen, uitbreidt naar de haven van Zeebrugge. Het CSI van de
Amerikaanse Regering heeft als doel massavernietigingswapens bestemd voor de Verenigde
Staten te onderscheppen in de haven van vertrek zodat containers sneller kunnen worden
ingevoerd in de Verenigde Staten omdat ze al bij vertrek werden onderworpen aan controle.
In november 2004 hebben dezelfde partijen het "Mega Ports Initiative"-akkoord
ondertekend. Dit akkoord voorziet in de plaatsing van detectiepoorten voor radioactief
materiaal in de haven van Antwerpen.
In het kader van de steeds groeiende rol toevertrouwd aan de Administratie der douane en
accijnzen inzake de beveiliging van de logistieke keten, werd in juli 2004 de eerste scanvan
- een bestelwagen met ingebouwde scanapparatuur - ingehuldigd op de luchthaven van
Luik. De scanvan is een modern detectie-instrument dat bijdraagt tot een betere
douanecontrole, zowel inzake fiscale als niet-fiscale taken. Naast de scanvan van de
luchthaven van Bierset beschikt de administratie over twee scanvans op de luchthaven van
Zaventem voor het scannen van luchtvrachtzendingen. Deze zijn operationeel sinds half juni
2004.

4. Samenwerking met andere FOD's
De Administratie der douane et accijnzen heeft samenwerkingsverbanden opgezet met
andere overheidsdiensten zoals de politie, het Federaal agentschap voor de veiligheid van
de voedselketen, de FOD Mobiliteit, enz. De administratie heeft tevens gevraagd te mogen
zetelen in alle overlegorganen betrokken bij de veiligheid van de Belgische bevolking. Zo
werd de Administratie der douane en accijnzen gevraagd te zetelen in het College voor
Inlichtingen en Veiligheid.
5. Coperfin-programma's
5.1. Proces "Aangifte en inning"
In het kader van eenvoudige en papierloze procedures voor de douane en de handel heeft
de Administratie der douane en accijnzen in 2004 gewerkt aan de verdere ontwikkeling van
het project "Paperless Douane en accijnzen".
In een eerste fase ondersteunt dit project:
de elektronische invoering van douaneaangiftes op enig document als gevolg van een
nieuwe reglementering;
een gecentraliseerde inning en comptabiliteit.
In een tweede fase zal dit project:
ondersteuning bieden bij de elektronische invoering van alle aangiftes die nog niet
ondersteund zijn door pakket 1;
de mogelijkheid bieden elektronische gegevens over goederenstromen mee te delen op
een andere wijze dan door een aangifte;
ondersteuning bieden aan het controleproces zodat de controlediensten sneller en beter
geïnformeerd zijn en dat de controleresultaten via elektronische weg kunnen worden
meegedeeld.
In een later stadium zal dit project ook ondersteuning bieden voor de elektronische
invoering en opvolging van machtigingsaanvragen, akten van borgtochten en voor de
opvolging van dossiers. Dit moet het voor de betrokken ambtenaren en klanten die van dit
systeem gebruik maken een stuk makkelijker maken.
Eens "Paperless Douane en Accijnzen" volledig gerealiseerd, zal Douane en Accijnzen al van
bij het begin van de logistieke keten beschikken over een IT-ondersteuning. Dit moet de
Douane en Accijnzen steunen in een pro-actieve aanpak die al aanvangt lang vóór de
invoering van de aangifte en die, om de risico’s te dekken, rekening houdt met andere
elementen dan de eigenlijke aangifte.
5.2. Proces "Mobiel toezicht"
In 2004 heeft de Administratie der douane en accijnzen het proces "Mobiel toezicht" verder
uitgediept.

De taken van mobiel toezicht worden ruimer aangezien de ganse logistieke keten aan de
aandacht van de douane onderworpen is. Om deze zo weinig mogelijk te verstoren zal de
douane haar controles uitvoeren tijdens de rustpunten in de logistieke keten. Bij
gecertificeerde klanten zal mobiel toezicht zich vooral op de export richten voor wat de
beveiliging van de logistieke keten aangaat. Niet-gecertificeerde klanten en onbekende
klanten zullen fysiek gecontroleerd worden aan de buitengrenzen. Aangezien papieren
aangiftes niet langer zullen bestaan, zal mobiel toezicht anders moeten verlopen. Daarom
worden regiekamers in het leven geroepen in elke Gewestelijke directie. Hun taak zal erin
bestaan de elektronische berichten te ontvangen en door te sturen naar de mobiele teams
op het terrein. De regiekamers zullen ook belast zijn met andere taken van de mobiele
teams op het terrein, namelijk tellingen, vernietigingen, toezicht op de openbare weg, enz.
Alle diensten die fysieke verificaties uitvoeren zullen geïntegreerd worden in mobiele teams,
nl. de verificatiediensten van de kantoren, de motorbrigades, entrepotbrigades, gewestelijke
verificatiecentra en accijnssecties. Deze mobiele teams zullen ook opereren vanaf
vertrekpunten verspreid over het ganse grondgebied.
6. Proces "Klantbehandeling"
Ook het proces "Klantbehandeling" werd in 2004 verder ontwikkeld binnen de Administratie
der douane en accijnzen.
Voor wat klantbehandeling betreft vormt de klantencertificering op economische-, fiscale-
en veiligheidsrisico’s de belangrijkste verandering. Dat betekent dat er in de toekomst wordt
gewerkt met het nieuwe concept "toegelaten economisch operator". De gecertificeerde
klanten zullen vooral gecontroleerd worden op boekhoudkundig vlak en vervolgens op basis
van hun eigen systemen. Doordat er meer grensoverschrijdende machtigingen worden
uitgereikt, zullen deze controles meer en meer gepland worden voor de ganse Europese
Unie. Dit houdt in dat andere Lidstaten om controles bij Belgische ondernemingen kunnen
verzoeken, maar ook dat de Belgische douane aan haar collega’s zal kunnen vragen
boekhoudkundige controles uit te voeren voor rekening van de Belgische douane.
7. Proces "Risicobeheer"
Het proces "Risicobeheer" werd eveneens ontwikkeld in 2004.
Het takenpakket van risicobeheer werd uitgebreid omdat er nu ook rekening wordt
gehouden met het veiligheidsaspect. Risicobeheer evolueert naar een "inlichtingenfunctie".
Dit houdt in dat de douane de goederenstroom virtueel en fysisch ("track and trace") moet
kunnen volgen om zo tijdig verdachte zendingen te kunnen onderscheppen. Risicobeheer zal
meer en meer extern georiënteerd worden. Alle mogelijke bronnen moeten kunnen worden
geraadpleegd. Een massa gegevens moet kunnen worden opgeslagen, verwerkt en
geanalyseerd. Daarom is een IT-ondersteuning, zoals Datawarehousing en Datamining
vereist want de ganse logistieke keten moet worden gedekt. Er zal daarom een beroep
worden gedaan op een risicoanalyse van de doelgroepen goederen, klanten en
dienstverleners. Ten slotte zal met het oog op een betere verzameling, uitwisseling en
analyse van gegevens, ook de samenwerking met andere douaneadministraties en
overheden worden versterkt.

8. Proces "O&O"
De werkprocessen van de opsporingsdiensten van de Administratie der douane en accijnzen
werden geherdefinieerd op basis van een aantal strategische principes binnen Coperfin 1.
De toepassing van nieuwe processen moet gepaard gaan met de invoering van een
professioneel "case-management"-systeem. Daarom werd een programma in het leven
geroepen onder de codenaam CAMADA (case-management binnen douane en accijnzen).
Binnen dit programma, dat is opgesplitst in een ICT-project en een functioneel project,
werden verschillende elementen ontwikkeld met als einddoel een krachtig
"case-management"-systeem te creëren dat ondersteund wordt door een passend
ICT-instrument.
Het ICT-project (CAMADA ICT) heeft twee onderzoeken uitgevoerd naar reeds bestaande
systemen van "case-management". Op basis van de conclusies van deze onderzoeken
werden een aantal basiskeuzes voorgesteld voor de ontwikkeling van het passend
ICT-instrument. Vervolgens heeft de Administratie der douane en accijnzen door middel van
een vragenlijst de functievereisten vastgelegd van de toekomstige gebruikers van dit
instrument. Het andere project (CAMADA ORG) is gericht op het updaten van de
werkprocessen in functie van de recente ontwikkelingen op wettelijk en op organisatorisch
vlak.