Den Gulden Winckel. Jaargang 20 - digitale bibliotheek voor de ...

More documents

Recommendations

Info

nog toe geen enkele ‘roman’ gewerd, geschreven door een dergenen die zelven in de loopgraven den oorlog meemaakten. Ik leg een zekere klem op het woordje roman, omdat ik alle misopvatting wil vermijden; ik doel natuurlijk niet op de boeken, eer ‘mémoires’ dan scheppingen van literairen aard, verhalen van wezenlijk beleefde avonturen, persoonlijk ondervonden of persoonlijk aan het front afgekeken gebeurtenissen, waarin èn fantazie van opvatting èn fictie van voorstelling slechts een heel geringe rol spelen; maar op die werken, welke, geheel en al ontsproten uit de verbeelding van een buitenstaander - zelve geen medestrijder of zelfs geen directe getuige of figurant, doch slechts verre toeschouwer van het drama - aan het romantische element het overwicht geven op de werkelijkheid van het stuk geschiedenis dat de oorlog is; welke dus in het navertellen van de verschrikking - dat we zoo sober en intens mogelijk zouden wenschen - mengen de gewone verwikkelingen van ieder avonturenromannetje, daartoe Den Gulden Winckel. Jaargang 20
14 gebruikmakend van alle traditioneele middeltjes en van het gewone receptje van een handeling, die geleidelijk ingeleid, zich verder ontwikkelt en verwikkelt en eindelijk een ontknooping noodzakelijk maakt; welke dus het oorlogsgebeuren op hetzelfde plan brengen als de alledaagsche liefde- of familie- of detective-roman; welke dus niet uit den oorlog zijn gegroeid, met de noodzakelijkheid van een natuurverschijnsel, bijna, als een ontlasting, maar welke over den oorlog praten en rondom den oorlog brodeeren en het zoo smartelijk en pathetisch thema willekeurig aanvullen, toebereiden en opsmukken met allerlei bijkomstigheden of subjectieve interpreteeringen. Ik vond het onontbeerlijk deze algemeene beschouwingen neer te schrijven alvorens tot de bespreking van den roman van den heer Henri van Booven over te gaan, vermits ook deze behoort tot die soort oorlogsliteratuur, waarmede ik me in beginsel niet kan of wil vereenigen, terwijl 't me toch, om allerlei redenen, spijt niet waardeerender te kunnen getuigen over dit boek. 't Ontbreekt den heer Van Booven voorwaar niet aan overtuiging en ontroering, aan menschelijke meewarigheid; ik ben er zeker van dat hij door den oorlog ten zeerste is geschokt geworden en in zijn geest onrustig geleden heeft onder al het wee, dat hij over de wereld heeft zien komen, onder de verwarring ontstaan in zoovele schoone en ordelijke menschenlevens. Als Belg ben ik den heer Van Booven des te dankbaarder om de sympathie welke hij niet nalaat aan mijn land en volk, welke hij nog al goed schijnt te kennen, te betuigen. Maar toch blijf ik het gegeven van den oorlog te grootsch en te pathetisch vinden om het als onderwerp voor een roman als den zijne toegeëigend en toebereid te vinden, en tot nog al romaneske ontspanningslectuur besnoeid. Ondanks zijn uitstekende inzichten overtuigt Van Booven ons niet dat het schrijven van zijn werk - voorzeker beter toch dan vele andere waarmede ook tegen den oorlog werd gezondigd - voor hem een noodzaak is geweest, een daad waaraan men niet ontkomt, waartoe men wordt genoopt, schier gedwongen door al wat er in ziel en geest is opgekropt aan rouw, aan liefde en haat, aan ontzetting. Hij slaagt er niet in ons den schrijver te doen vergeten, die hij is, de man die ‘literatuur’ maakt met de stof van de droeve actualiteit, en die, om tot de eigenlijke oorlogsbeschrijving te geraken, met min of meer handige gewildheid het onvermijdelijk liefde-historietje uitvindt, ten einde het oorlogsverhaal ‘smakelijk’ te maken. Als compositie zit deze roman dan ook heel zwak ineen, amper samengehouden door de losse draadjes van het novellistisch gegeven, vóór en achter het oorlogsrumoer. Daarbij is dit verdichtsel op zich zelf zoo bar-romantisch opgeschroefd en onwaarschijnlijk, soms zoo drakerig, dat men met moeite den fijnen psycholoog uit ‘Van de Vereering des levens’ in deze geschiedenis herkent. Voor 't overige zijn er te vele toevallen die men pour les besoins de la cause voorbereid weet; ook is de psychologische verwerking op zich zelf zoo oppervlakkig en weinig doordacht, technisch zoo onbeholpen, dat de aandacht gedurig wordt afgeleid en men den ernst van groot werk mist. Alleen het oorlogsverhaal maakt nu en dan een dieper aangrijpenden indruk van doorleefdheid en daadwerkelijkheid, van intensiteit in eenvoud, en deze gedeelten had Van Booven beter on-romantisch naverteld, in een boek van oorlogsmémoires, dan in een oorlogsromannetje dat den schijn van een verpoozing wekt. Hoofdpersoon is een Hollander, die, met verschillende Belgen bevriend en vol genegenheid voor Vlaanderen en de Vlamingen, geregeld met een vriend rondreizen door ons land doet, langs de Leie, waarvan Gezelle zong, en door onze oude steden. Door zijn sympathie is hij dus voorbestemd om wranger dan andere neutralen het wee van België mee te voelen, zooals hij er aan den lijve al de verschrikkingen en de pijnen van uitstaan zal, wanneer hij, door zijn nieuwsgierigheid gedreven om de Den Gulden Winckel. Jaargang 20
Page 1 and 2: Den Gulden Winckel. Jaargang 20 bro
Page 3 and 4: 2 suggereert meer stemming, dan hee
Page 5 and 6: 3 Een detective-verhaal is het niet
Page 7 and 8: 4 Welaan: een kunstwerk met een ide
Page 9 and 10: 5 verbeelding, van een - en desnood
Page 11 and 12: Letterkundig nieuws uit Frankrijk V
Page 13 and 14: 7 gens een theorema dat hier op nee
Page 15 and 16: 8 Nr. 46, Argile de Femme, door Pau
Page 17 and 18: 9 auteur geen nieuwe gezichtspunten
Page 19 and 20: 10 king worden onderworpen. Na de s
Page 21 and 22: 11 dit laatste is hem zeker gelukt.
Page 23 and 24: 12 ze dwingt tot het geven van het
Page 25: 13 en het eens stekelig te zeggen;
Page 29 and 30: 15 doode stad, voert haar naar Holl
Page 31 and 32: 16 springt de dichter uit den band,
Page 33 and 34: overwonnen over de gansche linie. T
Page 35 and 36: Frans Coenen begroet het zuster-tij
Page 37 and 38: Boeken en personen in het hedendaag
Page 39 and 40: Het kan geen verwondering wekken, d
Page 41 and 42: van haar jongste werken, als beeld
Page 43 and 44: werken treft men weinig handeling a
Page 45 and 46: Nederlandsche lyriek vanaf de derti
Page 47 and 48: Men behoeft niet een bijzonder inge
Page 49 and 50: De nonnen noemen dat zonden, maar s
Page 51 and 52: evenals de anderen. Ook zonder dat
Page 53 and 54: een liedje te zingen, een gedicht t
Page 55 and 56: De kunst van het reizen, door P.H.
Page 57 and 58: een verijlde herinnering is vastgek
Page 59 and 60: Ik meen dat men dit zonderlinge dua
Page 61 and 62: waar dit boek van haar alleen maar
Page 63 and 64: door een - ook aristocratische - oo
Page 65 and 66: deze krasse en gedurfde paradox aan
Page 67 and 68: De Gids 32 M. Scharten-Antink vervo
Page 69 and 70: schijnt nog steeds de realist Van L
Page 71 and 72: groep jongeren met eigen bedoelinge
Page 73 and 74: 33 Overeenkomst van groote geesten
Page 75 and 76: Ark had gelezen vóórdat hij begon
Page 77 and 78:
dagen hebben de dagbladen volgestaa
Page 79 and 80:
studies en schetsen, krabbels en on
Page 81 and 82:
een bedevaart te doen naar een heil
Page 83 and 84:
Thijl is, evenals Pallieter, op het
Page 85 and 86:
Arabisch gezegde na, aan Fransche,
Page 87 and 88:
ANDRÉ LICHTENBERGER het huwelijk,
Page 89 and 90:
‘vooruitgang’ der menschheid mo
Page 91 and 92:
sarcasme, verhaalt dit werk, dat ee
Page 93 and 94:
HENRI BERGSON Het was zijn Evolutio
Page 95 and 96:
Boerentypen en humor uit de Betuwe,
Page 97 and 98:
Als de dichter-kostganger, wijzend
Page 99 and 100:
Nadat ik door de firma ‘A.W. Sijt
Page 101 and 102:
tragische. De... laat ik maar nucht
Page 103 and 104:
48 Uit de brieven die Flaubert in d
Page 105 and 106:
‘Daemonen’ had, met v. Suchtele
Page 107 and 108:
de Karakterschets, een rubriek ‘O
Page 109 and 110:
Van een vagebond 49 De vors springh
Page 111 and 112:
verschijnselen staven het, zoo de b
Page 113 and 114:
how unaccustomed they were to such
Page 115 and 116:
gestorven Adwaita, den man van het
Page 117 and 118:
edenaar), Voltaire en anderen. De b
Page 119 and 120:
mousquetaires’ of ‘Sherlock Hol
Page 121 and 122:
De hooge toren, door Anna v. Gogh-K
Page 123 and 124:
een troepje gelijkdenkenden krijgt
Page 125 and 126:
levend archief van familie-geheimen
Page 127 and 128:
't eindpunt weet te brengen. Opperv
Page 129 and 130:
welke voor dezen naar buiten blijkt
Page 131 and 132:
en dit sluit dus vanzelf in, hoe mi
Page 133 and 134:
‘Ik wil de plichten, die de Heere
Page 135 and 136:
Als zoodanig is Jurriaan Zoetmulder
Page 137 and 138:
en vergelijking: verbloeide uren, f
Page 139 and 140:
tegen de gevaarlijke soort van misk
Page 141 and 142:
*4 werk van Bernhard Diebold (Toone
Page 143 and 144:
van mijn tijd, die zich, zooals je
Page 145 and 146:
66 hebben genoteerd. Vele van deze
Page 147 and 148:
67 ‘Interieurs uit de zeventiende
Page 149 and 150:
[Idee en Leven] 68 Kantteekeningen
Page 151 and 152:
II 69 Er is strijd tusschen Zweden
Page 153 and 154:
70 meêgevoel en zijn gevoel van re
Page 155 and 156:
71 der vernietiging zijn tevens mac
Page 157 and 158:
72 der thans in een edelen strijd d
Page 159 and 160:
73 dig geschreven herinnering aan d
Page 161 and 162:
74 tot zich, belast zich met haar l
Page 163 and 164:
* * * 75 bereiken, dwars door zijn
Page 165 and 166:
[Boekenschouw] Letterkunde 76 Jacob
Page 167 and 168:
77 's Uitgevers wensch, dat dit bun
Page 169 and 170:
78 De directrice der kostschool, Mi
Page 171 and 172:
79 o.a. Kloos, hun eerste verzen pu
Page 173 and 174:
80 dat 't geen lapjesvent was! - Mr
Page 175 and 176:
Japanische Holzschnitt’) bij alle
Page 177 and 178:
Wereld’ na den oorlog en een besc
Page 179 and 180:
81 Een Ararats-top boven den zondvl
Page 181 and 182:
uitengemeene kundigheid (men zie
Page 183 and 184:
Duitschland begonnen: de bevorderin
Page 185 and 186:
zijn uiterste consequentie toch ook
Page 187 and 188:
Mij dunkt, dat hierin Dr. van Prooy
Page 189 and 190:
en onjuist is - aan eenig kunstwerk
Page 191 and 192:
ij hem wijst, of op een gebrek aan,
Page 193 and 194:
89 Voorloopig, echter, lees ik liev
Page 195 and 196:
90 - hij was immers slechts 'n mens
Page 197 and 198:
91 dingen te vervallen, werken ook
Page 199 and 200:
92 de houding van deze kinderziel t
Page 201 and 202:
93 Daaraan sluit dan aan het betoog
Page 203 and 204:
Sint Pieter en Sint Pauwels kwamen
Page 205 and 206:
Letterkundig leven uit de juni-tijd
Page 207 and 208:
nagevoeld, dan wel of de uitdrukkin
Page 209 and 210:
*6 En toch sukkelen wij voort, van
Page 211 and 212:
Elseviers Geïllustreerd Maandschri
Page 213 and 214:
98 wat de beschouwing der geheelen
Page 215 and 216:
99 van het historische, dan doet Qu
Page 217 and 218:
100 Wij weten dat de Xerxes-figuur
Page 219 and 220:
101 der langen Nächte’, Die ewig
Page 221 and 222:
102 Das Märchenbriefbuch der heili
Page 223 and 224:
103 niet over menschen van gelijke
Page 225 and 226:
104 maal ‘teekende’ zij ‘het
Page 227 and 228:
105 De Belgische schilders in Holla
Page 229 and 230:
106 van strijd en nieuwe kunst in w
Page 231 and 232:
107 maar vindt altijd opnieuw de za
Page 233 and 234:
108 visioneele de hoofdrol; het rel
Page 235 and 236:
109 onbescheiden inlichter uit uw n
Page 237 and 238:
110 te sentimenteel van accent, maa
Page 239 and 240:
111 de krachten, die uit het Westen
Page 241 and 242:
112 was niet een afwezigheid van li
Page 243 and 244:
*7 zame slordigheden: ‘waarbij hi
Page 245 and 246:
De Hollandsche Revue. INHOUD. Neder
Page 247 and 248:
114 geten dat ook. Zoo krijgen wij
Page 249 and 250:
115 mannen als Péguy en Rolland aa
Page 251 and 252:
116 bleef; Rabat met haar Duizend-e
Page 253 and 254:
117 arabeskenpaleizen zijn; het int
Page 255 and 256:
118 zijn knap geschreven, maar verm
Page 257 and 258:
119 Leiders: Marcel Prévost en Jos
Page 259 and 260:
120 sentiment dat hij wil weergeven
Page 261 and 262:
Van eene inleiding *) 121 DE pedant
Page 263 and 264:
[Boekenschouw] Letteren, wijsbegeer
Page 265 and 266:
123 copie van zijn Westerschen tijd
Page 267 and 268:
124 gekozen, maar aan wie dan ook d
Page 269 and 270:
125 dagen doorbrengen in muffe kant
Page 271 and 272:
126 wel veel goeds gegroeid, al zij
Page 273 and 274:
127 hoorlijke scherts en lastering
Page 275 and 276:
128 Letterkundig leven uit de augus
Page 277 and 278:
En zoo'n man wil klassiek zijn! Maa
Page 279 and 280:
frivoles et tragiques qui autrefois
Page 281 and 282:
Oude boeken Van een aardige vondst
Page 283 and 284:
Bickers). Oudaen, den grooten bewon
Page 285 and 286:
U zat geknaagt aan d' afgereete sch
Page 287 and 288:
132 Tot dat de tweede 1) dag zig me
Page 289 and 290:
Een ander dichter kan niet nalaten
Page 291 and 292:
lijkwaden der aardsch-menschelijke
Page 293 and 294:
met het schot in de maag, die als e
Page 295 and 296:
‘In dieser weiszen Sekunde wird e
Page 297 and 298:
staatkundig geschrift over de Monar
Page 299 and 300:
esprak. Men kende hem, ja, van de g
Page 301 and 302:
GOETHE in den tijd van zijn vriends
Page 303 and 304:
uitgangspunt zijner droomen - waarv
Page 305 and 306:
Dit heeft met waardeering niets te
Page 307 and 308:
niets zoo hevig als door deze verwr
Page 309 and 310:
Waaroor die leeuriksdeuntjie tril W
Page 311 and 312:
ARTHUR VAN SCHENDEL Naar het portre
Page 313 and 314:
literatuur der kerk naar die in de
Page 315 and 316:
*9 Beide werken toonen ook een ster
Page 317 and 318:
145 Humoristische kunst in Nederlan
Page 319 and 320:
Jordaan. De Entente schrijft een sl
Page 321 and 322:
‘De Lantaarn door Amurath Effendi
Page 323 and 324:
Spiritus Lenis’ noemde, en die on
Page 325 and 326:
Ko Doncker. Wees nooit kort aangebo
Page 327 and 328:
De instincten kwamen er bloot te li
Page 329 and 330:
Het zij me vergund, in dit verband
Page 331 and 332:
Soera Rana (Isaäc Esser Jr.) 1845-
Page 333 and 334:
niet het minst van Huet 2) , wiens
Page 335 and 336:
samenstemming van zieleleven en nat
Page 337 and 338:
kracht die ze vrij wat hooger doen
Page 339 and 340:
mensche-paar in ets en olieverfschi
Page 341 and 342:
MARIE SCHMITZ. Hermelijntje, door H
Page 343 and 344:
uitgedoofd’. Maar op blz. 83 is h
Page 345 and 346:
Letterkundig leven uit de october-t
Page 347 and 348:
Kleinere proza-bijdragen leveren Ar
Page 349 and 350:
*10 in zijn Röm. Litt. Gesch. spra
Page 351 and 352:
Tòp - en géén sigáár te zijn!
Page 353 and 354:
162 Bij Dostoïewsky heeft dit proc
Page 355 and 356:
163 naast een phenomenaal psycholoo
Page 357 and 358:
164 tellen, ons zoo treffend de sym
Page 359 and 360:
165 uitmaken, maar het wil mij alti
Page 361 and 362:
166 in een geheimzinnig zwijgen, ev
Page 363 and 364:
167 Morale du poète (1904), en doo
Page 365 and 366:
168 instinct opkweekt tot een macht
Page 367 and 368:
169 afwezigheid van alle hoofdlette
Page 369 and 370:
170 mantes II, gevolgd door Sodome
Page 371 and 372:
171 Er zullen wel van die zwartgall
Page 373 and 374:
172 naamste werk - is thans de nieu
Page 375 and 376:
173 apprecieeren, - toch zal men de
Page 377 and 378:
174 scheiden van den vriend, aldus
Page 379 and 380:
175 zijn in mijn opvoeding, een geb
Page 381 and 382:
176 Ro van Oven wijdt een opstel aa
Page 383 and 384:
Bist du Soldat oder Aviatiker voll
Page 385 and 386:
De Redactie van De Stem heeft aan e
Page 387 and 388:
177 Ch.-L. Philippe's ‘Bubu de Mo
Page 389 and 390:
Proeve van illustratie uit de Duits
Page 391 and 392:
G. Bernard Shaw's bijbel. IN zijn
Page 393 and 394:
of numbers without having to count
Page 395 and 396:
niet gereed en er is een mise en sc
Page 397 and 398:
GUSTAVE FLAUBERT Dat over Flaubert
Page 399 and 400:
als No. 358 van de Wereld-Bibliothe
Page 401 and 402:
vieux. Ils favorisent ainsi l'évol
Page 403 and 404:
en staat buiten de zwaaien, die het
Page 405 and 406:
[Boekenschouw] Letteren, biographie
Page 407 and 408:
In een Woord Vooraf tot het Derde e
Page 409 and 410:
Romans en novellen Een herfststorm.
Page 411 and 412:
een Hollandsche vrouw wat temperame
Page 413 and 414:
Dan 'n pareltje... Welke vrouw heef
Page 415 and 416:
In onzen nieuwen jaargang hopen wij
Page 417 and 418:
192 vertaling van zijn studie over
Page 419 and 420:
scherpen kritikus vermoedde. En het
Page 421 and 422:
Integendeel: slechts weinig rekensc
show all

Den Gulden Winckel. Jaargang 20 - digitale bibliotheek voor de ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?