Forum 5, mei - juni, jaargang 19 - Artesis

inhoud
FORUM, tweemaandelijks tijdschrift
uitgegeven door het Koninklijk Conservatorium
Artesis Hogeschool Antwerpen
issn 0779-7397
Hoofdredactie
Lieve Eeckhaut
Eindredactie
Barbara Voets
Redactie
Pascale De Groote, Hans Dowit,
Ann Lommelen, Wilma Schneider, Kevin Voets
Tekstredactie
Roger Quadflieg, Wilma Schneider
Werkten mee
Jurgen Beckers, Dries Martens,
Raf Smet, Vince Van Meenen,
Bregt van Wijnendaele
Redactie-adres
Desguinlei 25, 2018 Antwerpen
Tel.: 03-244 18 00 Fax: 03-238 90 17
E-mail: forum.ca@artesis.be
website: www.conservatorium.be
Vormgeving
Barbara Voets
Coverbeeld
Fotograaf: Frederik Beyens
Forum thuis ontvangen?
neem contact via forum.ca@artesis.be
Drukwerk
Albatros Printing
Overname van artikels en illustraties is slechts toegelaten
mits uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.
Prima Vista
Quid ‘School of Arts’ 3
O & O
In Tussentijd… een geuzenopera! 9
O & O
Op de boekenplank 12
wOOrd schrijft
Kleine Squaw 2 // De voeten 18
hEiLiGE hUisjEs
De barbaren brengen ons beschaving 21
KOrt 24
aGEnda 29
Frederik Beyens 32
1

2
De directie van het conservatorium heeft samen met
de Antwerpse economische, politieke, academische
en culturele gemeenschap in 1999 de Stichting
Conservatorium Antwerpen opgericht. Voorzitter van
de Stichting is Gouverneur Cathy Berx. De Stichting
stelt zich tot doel, door mecenaat, de uitbouw van het
conservatorium te stimuleren en de uitstraling ervan in
de Antwerpse regio te versterken. De Stichting stelt de
nodige middelen ter beschikking voor masterclasses,
studiebeurzen, instrumenten en het jaarlijks uitreiken
van de titel ‘maestro honoris causa’.
Inlichtingen: Ann Lommelen
T: 0032 (0) 3 244 18 06
ann.lommelen@artesis.be
Structurele partners van de Stichting Conservatorium Antwerpen zijn:
10 advertising - BnP Paribas fortis Private Banking - cegelec - KBc - Laboratoria wolfs
Leasinvest real Estate - Lions club antwerpen ter Beke - Lombard Odier
maintenance Partners - sd worx - soudal - Yamaha music Europe - Zurich insurance

Prima Vista
Quid ‘school of arts’
door raf smet
Raf Smet is sinds oktober 2011
departementssecretaris van het
Koninklijk Conservatorium en volgt
de evolutie van het Hoger (Kunst)
Onderwijs op de voet. Voor Forum
liet hij zijn licht schijnen over de
belangrijkste hervormingen.
School of Arts: een organisatorische eenheid binnen een hogeschool
of over verschillende hogescholen heen waarin de professioneel gerichte
bacheloropleidingen of de academisch gerichte bachelor- en masteropleidingen
in de studiegebieden Audiovisuele en beeldende kunst, of Muziek
en podiumkunsten aangeboden worden.
De hervorming van het hoger onderwijslandschap in Vlaanderen
in 2013 zal ingrijpend zijn. In Antwerpen heeft de uitkanteling
van opleidingen naar de universiteit, de fusie van de Artesis
Hogeschool met de Plantijn Hogeschool en de oprichting van één
of meerdere Schools of Arts rechtstreeks en onrechtstreeks ook
gevolgen voor ons conservatorium.
Uitkanteling & fusie
Het vertrek van de masteropleidingen van Artesis Hogeschool
naar Universiteit Antwerpen is alvast aanleiding voor een nieuwe
consolidatiebeweging. Artesis, dat ongeveer een derde van zijn
studenten ziet vertrekken, stapt tegen de start van het academiejaar
2013-2014 in het huwelijksbootje met de Plantijn Hogeschool
van de provincie Antwerpen. Met hun grotendeels complementair
aanbod zullen ze samen een breed palet aan professionele bacheloropleidingen
aanbieden en… een thuis blijven bieden aan de
3

4
kunstopleidingen (Koninklijke Academie en Koninklijk
Conservatorium) die niet worden overgedragen
aan de universiteit.
De keuze van een nieuwe naam en de invulling
van de organisatiestructuur wordt momenteel door
de beide besturen voorbereid maar voorlopig is het
nog wachten op het speciaal decreet dat de fusie wettelijk
mogelijk moet maken. Tegelijk wordt een ander
decreet voorbereid dat een eenvormig kader creëert
voor zowel de ‘nieuwe’ (ook in Limburg zal er een
fusie plaatsvinden) als de reeds bestaande autonome
hogescholen, die in de toekomst vermoedelijk allen
‘officiële ’ hogescholen’ zullen heten.
Op Vlaams niveau werd, parallel met de uitkanteling
van de academische opleidingen van de hogescholen
naar hun respectievelijke universitaire partners,
voor de kunstopleidingen een ander traject uitgetekend.
Want hoewel ook academisch georiënteerd, zullen
de kunsten ingebed blijven in de hogescholen, zij
het dan als min of meer autonome entiteiten.
Maatschappelijke beleidsnota
De blauwdruk van de op stapel staande hervorming
werd uitgetekend door het Vlaams Parlement in
de maatschappelijke beleidsnota over de hervorming
van het hoger onderwijs van 25 juni 2010 na een uitgebreide
reeks hoorzittingen met ‘het veld’.
Al snel bleek dat er twee opties bestonden die lijnrecht
ten opzichte van elkaar staan: of de kunstopleidingen
worden verder ingericht door de hogescholen
binnen Schools of Arts, of ze worden geïntegreerd in de
universiteiten. Deze tweede optie werd trouwens sterk
gepropageerd door de associaties Leuven en Hasselt.
In de beleidsnota hakte de parlementaire commissie
met een ruime meerderheid knopen door. Men wil
voor de hogere kunstopleidingen een eenvormige
structuur in de gehele Vlaamse Gemeenschap en
dit onder de vorm van ‘Schools of Arts’ met bijzondere
bevoegdheden die worden ondergebracht bij de
hogescholen. Daarnaast wil men dat in het bestuur
van deze Schools ook de universiteit van de associatie
waartoe de hogeschool behoort, structureel is vertegenwoordigd.
Tegelijk wordt gesteld dat er een einde
dient gemaakt te worden aan de ‘bijzondere salarisschaal’
voor lesgevers in het HKO (bij een voltijdse
opdracht bedraagt deze slechts 70 percent van de
gangbare salarisschaal toegekend aan de lesgevers
van andere opleidingen aan de hogescholen).
Er dient een einde gemaakt
te worden aan de ‘bijzondere
salarisschaal’ voor lesgevers in
het Hoger Kunstonderwijs.
Decreet in de steigers
Op basis van de aanbevelingen uit de beleidsnota,
die bijna onverkort werden overgenomen, wordt door
de Vlaamse Regering momenteel het ‘voorontwerp
van decreet betreffende de integratie van de academische
hogeschoolopleidingen in de universiteiten’
voorbereid. Een decreet dat in de komende maanden
zal worden behandeld in het Vlaams Parlement en
waarvan hoofdstuk 1 het wettelijk kader beschrijft van
de Schools of Arts.

Elke hogeschool die de graden van bachelor of master
wil afleveren in de studiegebieden Muziek en podiumkunsten
en/of Audiovisuele en beeldende kunst
zal vanaf het academiejaar 2013-2014 één of meerdere
Schools of Arts moeten oprichten. Merk dus op dat
er binnen een hogeschool meerdere Schools of Arts
kunnen zijn. Tegelijk laat de decreetgever de mogelijkheid
open om over hogescholen heen samen te
werken: meerdere instellingen kunnen dus samenwerken
binnen één School of Arts.
Een School of Arts krijgt echter geen eigen rechtspersoonlijkheid
en ook het afleveren van diploma’s,
het vaststellen van de algemene regelsmet betrekking
tot personeelsbeleid en alles wat investeringen en onroerende
goederen betreft blijven de bevoegdheid van
het hogeschoolbestuur. Op het eerste zicht zou je dus
kunnen denken dat de bevoegdheden van de School
of Arts te vergelijken zijn met deze van een departement
in de huidige structuur. Toch zijn er belangrijke
wijzigingen:
financiën
Een eerste belangrijke verschil zit hem in de bevoegdheden
m.b.t. financiën. Waar vroeger de departementsraad
bevoegd was voor de aanwending van de
door de hogeschool toegewezen middelen staat nu
in de decreettekst onverkort dat het de raad van de
School of Arts wordt die belast is met de aanwending
van de werkingsuitkering van de Vlaamse Gemeenschap,
de aanvullende onderzoeksmiddelen en de
eigen inkomsten. De overheid zal in de toekomst de
werkingsuitkeringen voor de kunstopleidingen nog
steeds toekennen aan de hogeschool, maar dan wel
specifiek ten bate van de Schools of Arts. Het financieringsmechanisme
wordt dan ook aangepast zodat
er voor de kunstopleidingen een aparte sokkel en een
apart variabel onderwijsdeel wordt berekend.
Het is ook de raad van de School of Arts die bevoegd
wordt voor het opstellen van personeelsformatie,
investeringsplan en begroting. Deze moeten wel
nog ter goedkeuring worden voorgelegd aan het hogeschoolbestuur
maar kunnen enkel op gemotiveerde
wijze worden afgekeurd. In voorkomend geval is het
de raad van de School of Arts die terug aan zet is om
eventuele wijzigingen aan te brengen.
Binnen de begroting en het jaarverslag van de hogeschool
zal het gedeelte van de School of Arts een
duidelijk herkenbaar geheel moeten vormen en ook
de personeelsleden die belast zijn met een opdracht
aan een School of Arts zullen worden opgenomen in
een afzonderlijke personeelsformatie.
Bestuur
Een tweede ingrijpende wijziging zit hem in de samenstelling
van de raad van de School of Arts (nu: departementsraad).
De hogeschool mag zelf de manier
van samenstellen, het aantal leden en de duur van de
mandaten bepalen, maar het decreet legt de verplichting
op dat tussen dertig en negenenveertig procent
van de stemgerechtigde leden moeten voorgedragen
worden door de universiteit van de associatie waartoe
de hogeschool behoort én stelt dat de geldende regelgeving
inzake participatie van studenten en personeel
moet worden nageleefd. De raad kiest trouwens ook
zelf zijn voorzitter en ondervoorzitter, dit is dus niet
langer de facto het departementshoofd (lees: hoofd
van de School of Arts).
De aanstelling en de toewijzing of delegatie van
bevoegdheden aan het hoofd van de School of Arts
moet dan weer verplicht door de hogeschool in een reglement
worden vastgelegd. Hier heeft elke instelling
dus wel nog enige vrijheid om te bepalen op welke
wijze ze deze functie wil laten invullen.
5

6
academisering
Naast de sterke vertegenwoordiging van de universiteit
in de raad van de School of Arts, zal de relatie
met de universiteit ook verzekerd worden door het
decretaal verankeren van een vertegenwoordiger van
de School of Arts in de onderzoeksraad van de universiteit.
Het onderzoek in de kunsten, in samenwerking
met de universiteit, behoort nog meer dan vroeger tot
de kernopdrachten van de School of Arts.
Waar vroeger de departementsraad enkel ging
over de onderzoeksprogramma’s krijgt de raad van
de School of Arts als taakstelling ‘het onderzoeksbeleid’
binnen de School of Arts aan te sturen. Het uitreiken
van doctoraatstitels in de kunsten blijft echter
een universitaire bevoegdheid. In elk geval, zo stelt de
toelichting bij het decreet, moet de academisering er
ook in de toekomst garant voor staan dat studenten
worden opgeleid tot onderzoekende artiesten die innovatief
en kritisch zijn binnen hun eigen vakgebied
en aan de grenzen ervan.
De financiële middelen voor
het HKO zullen de eerste
jaren een trager groeitempo
kennen dan deze van de andere
opleidingen.
Bijkomende middelen voor HKO
Hervormen kost geld hoor ik u al denken. Het
goede nieuws is dat in een groeipad tot 2023 in bijkomende
financiering wordt voorzien voor de profes-
sionele, de inkantelende academische en de kunstopleidingen.
Toch zullen de middelen voor het HKO de
eerste jaren een trager groeitempo kennen dan deze
van de andere opleidingen.
Vanaf 2014 zal er jaarlijks zo’n 1,25 miljoen euro
(geïndexeerd) toegevoegd worden aan de werkingsenveloppe
van het HKO (nu: 63 miljoen euro). De academiseringsmiddelen
worden in 2014 met 2,2 miljoen
verhoogd en volgen een groeipad dat uiteindelijk in
2023 moet eindigen in een totale verhoging van de
huidige enveloppe (nu: 7,9 miljoen euro) met 13,23
miljoen euro.
Vanaf 2016 wordt er recurrent 3,7 miljoen euro
voorzien om – op voorwaarde dat er een generieke
regeling is uitgewerkt voor de uitoefening van nevenactiviteiten
in het hoger onderwijs – de bijzondere
weddeschalen weg te werken.
Daarnaast is er de intentie om voor het begrotingsjaar
2015 de financiering van de kunstopleidingen
grondig te evalueren en, rekening houdende met de
resultaten hiervan, het financieringsmodel van het
hoger kunstonderwijs aan te passen.
Wordt dus ongetwijfeld nog vervolgd.
Meer lezen over de hervorming van het hoger onderwijs en het HKO?
http://www.vlaamsparlement.be/vp/informatie/pi/informatiedossiers/
hoger_onderwijs.html

Min Hee Bervoets, alumna van
onze dansopleiding, is choreograaf
bij het tv-programma The
Ultimate Dance Battle. Met twee
Dance Camp-winsten op zak start zij als één
van de topfavorieten aan de liveshows.
Stephanie Proot, afgestudeerd bij Levente
Kende, won de eerste prijs op de Internationale
‘Neue Sterne’ pianowedstrijd in het Duitse
Wernigerode.
Op 4 februari won woordkunststudent Vincent
Van Meenen de André Velghe poëzieprijs
van de stad Harelbeke met drie gedichten uit
de cyclus ‘Kleine Squaw’. Lees het winnende
gedicht op p. 16.
Karel Deseure won de 2de prijs op een internationaal
dirigentenconcours in Ville d’Avray,
Paris. Karel studeerde fluit bij Aldo Baerten en
harmoniedirectie bij Dirk De Caluwe.
Misael Mejija Rondo, eerstejaarsstudent bij
Irene Russo, won de 2de prijs op de wedstrijd
georganiseerd door de European Piano Teachers
Association. De eerste en derde prijs
waren voor twee Russische pianisten.
Marimbaspelers Irena Manolova en Tomasz
Golsinski (Lucid duo) werden geselecteerd
als finalist voor de Linkprijs 2012, een wedstrijd
voor Hedendaagse kamermuziek in Tilburg.
De finale vindt plaats op 24 april 2012.
Ze vertolken een nieuwe compositie van hun
docent Ludwig Albert en werk van Keiko Abe.
Bassist en docent Piet Verbist bracht recent
een nieuwe cd Zygomatik uit. Doorheen de
jaren speelde hij in verschillende projecten
van rock en soul tot straight jazz en wereldmuziek
(tango, flamenco, Noord- Afrikaanse
8 Meer nieuws op p. 25

o & o
in tussentijd… een geuzenopera!
door jurgen Beckers
Parallel aan de opera Le Duc d’Albe
van Donizetti maakt de Vlaamse
Opera samen met studenten van
het Antwerps conservatorium een
heuse ‘geuzenopera’ in een regie van
Victoria Pfortmüller. Alles draait rond
protestsongs van de 16de eeuw tot
vandaag. Humo’s rockjournalist Jurgen
Beckers plaatst het fenomeen van
de protestsongs in hun hedendaagse
context.
PROTEST!
Kort samengevat zijn er maar twee redenen waarom de mens
ooit een song heeft geschreven: of hij was blij, of hij was boos.
Goed, Chuck Berry is er ook nog, die schreef ze gewoon voor het
geld. Achtentwintig stuks achter elkaar, ‘The Great Twenty-Eight’,
en gedaan. Genoeg hits. Maar terug naar onze oercategorieën.
Met aan de vrolijke kant van het spectrum de Be-Bop-a-Lula’s,
Tutti-Fruti’s, en een triljoen Angie’s van zeer wisselend niveau, en
aan donkere zijde dat wat we overkoepelend ‘protestsongs’ kunnen
noemen.
Een waterdichte definitie van het woord ‘protestsong’ is nooit
geformuleerd, maar de meeste mensen denken bij het horen ervan
spontaan aan Bob Dylan of Woody Guthrie, of dichter bij huis
aan Boudewijn de Groot, of Armand.
In de hoofden van de massa is het protestlied nagenoeg synoniem
voor folk, psychedelische drugs, San Francisco en de hippies.
De protestgeneratie, zoals ze vaak genoemd werd en wordt, stond
voor vreedzaam protest, voornamelijk tegen de bloederige oorlog
van de Amerikanen in Vietnam, muzikaal begeleid door folk,
folkrock, psychedelische rock en aanverwanten. Weinig westerse
bewegingen waren ooit zo nauw verbonden met hun soundtrack
9

10
als deze. Concrete oplossingen of doelgerichte actie
moesten we van de hippies niet verwachten, daarvoor
werd er te veel geblowd. Ze probeerden een doorn in
het oog te zijn en de aandacht te trekken door vaak letterlijk
in de weg te gaan liggen, en de burgerlijke gang
van zaken te blokkeren door parken en pleinen in te
palmen. Van Occupy Golden Gate Park naar Occupy
Wall Street, iemand? Later.
Vreedzame jongens en meisjes dus, die hippies,
wat nog eens werd onderstreept door de slogan die
het Woodstock Music and Art Festival meekreeg,
hoogmis en slotviering van de beweging in één: ‘3
days of peace and music’. Amper vier maanden later
vielen er op een door de Rolling Stones georganiseerd
gratis festival in Altamont, Californië vier doden en
vele gewonden, en spatte de psychedelische zeepbel
van de hippies uiteen. Het jaar was 1969, John Lennon
probeerde het nog met ‘Give Peace a Chance’ en
hield met Yoko zijn bed- en love-ins, maar Bob Dylan,
de man die de protestbeweging met ‘Blowin’ In the
Wind’, ‘Masters of War’ en ‘A Hard Rain’s A-Gonna
Fall’ enkele van zijn grootste lijfliederen had geschonken,
was in geen velden of wegen meer te bespeuren.
Nu ja, bij wijze van spreken: Dylan woonde in
1969 in Woodstock, waar het beroemde festival zowat
in zijn achtertuin plaatsvond, maar tot een acte de
présence kon hij niet worden overtuigd. Dylan vond
zichzelf namelijk geen protestzanger, en al helemaal
geen spreekbuis van een generatie. ‘Ik ben meer een
song and dance man,’ liet hij ooit optekenen. Ook Jimi
Hendrix, die op Woodstock een groot statement leek
te hebben gemaakt door als afsluiter het Amerikaanse
volkslied ‘The Star Spangled Banner’, door de mangel
te halen en met zijn Fender Stratocaster aan stukken
te scheuren, liet achteraf weten daarmee geen enkele
politieke bijbedoeling te hebben gehad. ‘Ik vond het
gewoon mooi’, zei hij.
Tot daar dat wat in de volksmond de protestgeneratie
wordt genoemd, maar er zijn genres en generaties
die veel meer dan folk von Kopf bis Fuss uit protest zijn
opgetrokken en er zelfs hun bestaan aan te danken
hebben. In het omvangrijke oeuvre van Fela Kuti zal
vast wel ergens een liefdeslied terug te vinden zijn,
maar zowat het hele oeuvre van de oervader van de
afrobeat is, hoe dansbaar ook, één grote aanklacht tegen
de Nigeriaanse machtsmachine. Een aanklacht
die zijn zoon Seun Kuti overigens tot op de dag van
vandaag verderzet, mét het orkest van zijn vader, The
Egypt 80, in de rug.
In Zuid-Afrika was er een grote muzikale antiapartheidsbeweging,
het Russische poparchief bevat
een grote hoeveelheid anti-Soviet songs, ook Cuba en
Puerto Rico hebben hun eigen muzikale protestbeweging
en wat zijn reggae en ska anders dan tot ver na
de onafhankelijkheid in 1962 gezongen en gedanste
protesten tegen de opgedrongen normen, waarden,
en heerschappij van de Britten?
De grootste muzikale protestbeweging van de

westerse wereld is echter ongetwijfeld de punk. Tien
jaar na het protest van de folkies trokken de punkers
heel wat harder van leer. De Sex Pistols huurden een
boot om al varend over de Thames hun ‘Anarchy
in the U.K.’ en ‘God Save the Queen’ Londen in te
schreeuwen. Mocht u denken dat het een ode betreft,
de Pistols lieten die eerste regel, ‘God save the Queen’,
rijmen op ‘The fascist regime’ en ‘She ain’t no human
being’. De broeders van The Clash gingen voor de muzikale
omkadering van hun punk zelfs een streep dub
lenen in Jamaica.
In liefdesliedjes mag alles bij het oude blijven, protestliederen
willen het status quo doorbreken, en wat
dat betreft werd er zelden meer door- en gébroken
dan in de punk. Oplossingen of alternatieven aanbieden
is geen noodzaak, maar het kan, en realisme is
daarbij volstrekt overbodig. In Amerika, waar de punk
eigenlijk al tien jaar eerder werd uitgevonden door
The Stooges en Velvet Underground (alleen kwamen
we dat pas veel later te weten omdat de flower-power
en de hippies het zicht belemmerden), zaten ze met
groepen als The Germs, Minor Threat en Dead Kennedys
al aan hun tweede punkbeweging. Die laatsten
hadden zo’n oplossing in songvorm: ‘Kill the Poor’.
Of voor de volledigheid even het volledige refrein:
‘Gonna kill, kill, kill, kill, kill the poor, tonight!’.
Aangezien onmin van alle tijden is, is ook protest
van alle tijden, en daar de mens altijd gezongen heeft
om zijn zorgen te vergeten of uit te schreeuwen, mogen
we ervan uitgaan dat de protestsong zo oud is
als de mens zelf. En de beste protestsongs die worden
steeds weer gerecycleerd. ‘We Shall Overcome’,
in de jaren zestig van de twintigste eeuw op het lijf
geschreven van folkies als Pete Seeger en Joan Baez,
werd honderd jaar eerder al aangeheven door zwarte
gospelzangeressen als lied van hoop in de Ameri-
kaanse burgeroorlog. ‘Killing in the Name’ van het
Californische Rage Against The Machine, een molotovcocktail
in songvorm, werd in 2009, zeventien jaar
na een eerste release, opnieuw een hit nadat in een facebookgroep
werd opgeroepen om de winnaar van het
Engelse X-Factor, Joe McElderry, van de eerste plaats
van de kersthitlijsten te stemmen. Wat overigens lukte.
De beste protestsongs zijn universeel, laten ruimte
voor interpretatie, en zijn ook los van het protest gewoon
steengoeie songs. Geen oorlogs- of strijdtafereel
waarover niét Bob Dylans ‘Masters of War’ gemonteerd
kan worden. En wat te denken van ‘I Shall Be
Released’ van diezelfde Dylan? Gospel? Liefdeslied?
Protestsong? In ieder geval: klassieker.
Hoe het anno 2011-2012 staat met het protestlied?
Zozo. Aanleiding genoeg: demonstranten houden
Wall Street en omstreken bezet, indignados slaan
zelfs op de pleinen van provinciesteden als Hasselt
hun tenten op, maar een nieuw lijflied is er nog niet.
Onder meer Tom ‘Rage Against The Machine’ Morello
en Lou Reed lanceerden de occupymusicianswebsite
en Kyp Malone van TV On The Radio stak
een verdienstelijke protestplaat in elkaar, maar al bij
al: not a whole lotta shakin’ goin’ on.
Met de recyclage is het daarentegen uitstekend
gesteld. Urbanus, Vlaams protestzanger uit de jaren
tachtig, doet het Sportpaleis moeiteloos vollopen. De
wereld is om zeep. Maar zoals ook al vaker gezegd en
gezongen: we shall overcome.
Vlaamse opera, Gent
9 mei, 20u
10 mei, 20u
Zwarte zaal, conservatorium Antwerpen
13 mei, 17u
14 mei, 10u30 en 14u (schoolvoorstellingen)
Reservaties via 070 22 02 02 of www.vlaamseopera.be
11

12
o & o
0p de boekenplank
De laatste jaren gaf het
conservatorium enkele zeer
interessante publicaties uit. Voor we
in een volgende editie van Forum
alweer een volgend boek presenteren,
overlopen we hier wat er zich nu al op
de boekenplank bevindt.
Alle boeken zijn te verkrijgen aan €10*
Studenten en personeelsleden van het
conservatorium krijgen een korting.
Stuur een mailtje naar barbara.voets@
artesis.be en plaats je bestelling.
Iedere besteller krijgt een cadeautje.
* Exclusief verzendkosten. U kan uw
bestelling uiteraard gratis komen afhalen.
De publicatie ‘De Zingende dichter’ kost €11.
VErKLanKt VErLEdEn, Vlaamse muziektheaterwerken
uit de negentiende eeuw (1830-1914): tekst en representatie.
adelheid ceulemans
ISBN 978 90 5487 745 5
NUR 660 / 675 / 676 Wettelijk depot D/2010/11.161/069
Het boek telt 165 pagina’s en heeft talrijke kleurpagina’s en afbeeldingen.
In dit boek worden 28 Vlaamse muziektheaterwerken uit de

negentiende eeuw besproken. Ze hebben met elkaar
gemeen dat ze muziek laten klinken en dat ze historische
figuren uit de Vlaamse geschiedenis (politieke
iconen of schilders) als hoofdrolspelers opvoeren.
Deze muziektheaterwerken werden onderworpen aan
een tekstuele analyse, zowel op inhoudelijk, stilistisch
als structureel niveau. Daarbij werd in het bijzonder
aandacht geschonken aan de representatie van de
historische figuren in de werken. De teksten van de
muziektheaterwerken werden zoveel mogelijk in verband
gebracht met hun historische context, in dit geval
de Vlaamse, nationaal-didactische poëtica van de
negentiende eeuw. Behalve de muziektheaterwerken
(zangspelen) werden ook 12 ‘zuivere’ muziekstukken
(cantaten, liederen, ouvertures), waarin eveneens
historische figuren centraal staan, bij het onderzoek
betrokken.
Deze analyse van concrete en exemplarische teksten
wil een nieuw perspectief bieden binnen het (vaak
historisch georiënteerde) natio nalismeonderzoek. Bovendien
wil het boek een te weinig bestudeerd genre
onder de aandacht brengen: het genre van de muziektheaterwerken
bevindt zich op het snijvlak van theater,
tekst en muziek en is onder meer omwille van die
interdisciplinariteit erg interessant. Dit boek hoopt zo
een originele en waardevolle bijdrage te leveren aan
het onderzoek naar de negentiende-eeuwse literatuur
en cultuur, met respect voor de eigen merites van die
cultuur. In de bijlage werd het muziektheaterwerk De
Belgische natie (1856) van Jacob Kats en Peter Benoit
opgenomen in een diplo matische editie.
OrfEO, triomf van de liefde over de menselijke
zwakheid. Gerard de swerts.
Dit boek telt 124 pagina’s en is rijkelijk geïllustreerd.
ISBN: 9789054875673
De opera ‘Orfeo’ van Ferdinando Bertoni (1725 –
1813) werd in het verleden meestal gekoppeld aan de
negatieve beschouwingen i.v.m. het vermeende plagiaat
van de componist. Jammer genoeg was de kritische
blik van musici, commentatoren en wetenschappers
uit het verleden vooral op een negatieve manier
gericht op de gelijkenis van de opera met Gluck’s
Orfeo, en minder op de positieve kwaliteiten van het
werk. Dit bracht de reputatie van de componist in diskrediet.
Het gevolg hiervan is o.a. dat bepaalde aspecten
van Bertoni’s Azione Teatrale Orfeo weinig of niet
aan een grondig onderzoek onderworpen werden en
dat de componist uiteindelijk zo goed als in de anonimiteit
verdween.
13

14
La dafnE, favola in musica. Gerard de swerts
2006, 108p., geïllustreerd.
ISBN: 9789054875659
“La Dafne, Favola in Musica”, van Marco da Gagliano,
is een van de vroegste voorbeelden uit de operageschiedenis.
Deze historisch gezien belangrijke opera
werd gecreëerd aan het hof van Mantua in 1608,
dus één jaar nadat Monteverdi er zijn Orfeo voorstelde.
Het is een belangrijk voorbeeld van de vroegste
opera’s uit onze geschiedenis: het werk mag dan al
weinig bekend zijn bij musici en muziekliefhebbers,
voor muziekwetenschappers die zich met deze periode
bezig houden is het een belangwekkend werk. Da
Gagliano schreef immers een uitgebreid voorwoord
bij zijn opera, waarin hij veel informatie verschaft
over de uitvoeringspraktijk van die tijd. Zo schrijft hij
bijvoorbeeld over het gebruik van versieringen in de
zangpartij: “Maar waar het stuk dit niet verlangt, kan
men beter alle versieringen weglaten, om niet te doen
zoals de schilder die - omdat hij goed cipressen kon
schilderen - ze overal schilderde. Zorg ervoor elke lettergreep
juist uit te spreken zodat de woorden goed
verstaanbaar zijn; dit zou altijd het voornaamste doel
van de zanger moeten zijn wanneer hij zingt, vooral
in de recitatieven, en wees ervan overtuigd dat de
ware verrukking ontstaat uit de verstaanbaarheid van
de tekst.”
jEt naEssEns, de charme op het toneel.
toon Brouwers.
2005, 87p., geïllustreerd.
ISBN: 9789054875710
In 2005 verscheen er dit boekje over de merkwaardige
theatercarrière van Jet Naessens (°1915), geschreven
door haar oud-leerling en -collega Toon Brouwers
(voormalig dramaturg van de KNS en directeur van de
Studio Herman Teirlinck). Als actrice bezat Jet Naessens
niet alleen een rijk gestoffeerd talent, maar ook

een merkwaardige zelfdiscipline en een groot verantwoordelijkheidsgevoel.
Ze schitterde als vertolkster
van vele edele, voorname en liefst poëtische vrouwenfiguren,
die ze met stijl en charme gestalte gaf. Maar
haar volkse personages waren even charmerend en
ontroerend. Veertig jaar lang was Jet Naessens voor
het theaterpubliek “ de charme op het toneel”.
EEn VErmOEdEn Van taLEnt
111 jaar Koninklijk conservatorium antwerpen.
diverse auteurs zoals Luc joosten, jan dewilde,
johan sanctorum, Eric de Kuyper en clara
van den Broek.
224 pagina’s + cd-rom, geïllustreerd, full color.
ISBN: 978 90 5487 638 0
In het geval van het conservatorium, dat in 1998 op
zijn 100ste verjaardag reeds een uitgebreide historiek
liet optekenen (zie kolom rechts), zijn de laatste elf
jaar misschien wel de ‘wildste’ geweest.
De titel van het jubileumboek verwijst naar het begin
van al onze dingen, want op basis van een vermoeden
van talent start de loopbaan van elke student in
ons huis. Het koesteren en ontwikkelen van dat individueel
talent is misschien wel de intentie bij uitstek
die het 111-jarig bestaan van het Koninklijk Conservatorium
Antwerpen tekent.
‘Een vermoeden van talent’ bestaat uit een verticaal
en een horizontaal deel. In het verticale deel wordt de
historiek beschreven door auteurs die er een effectieve
rol in hebben gespeeld. Het horizontale deel is een
essay van dramaturg en filosoof Luc Joosten dat als
‘kroonlijst’ fungeert boven de verticale historiek, een
meta-visie die het anekdotische overstijgt. Nadien komen
drie auteurs aan het woord die u verrassen met
hun hoogst persoonlijke visie op de toekomst van de
podiumkunsten.
Dit boek is een origineel en veelzijdig document.
De chronologie en de beschouwing zijn gelijkwaardig
vertegenwoordigd. Het is traditioneel en altijd verrassend.
jUBiLEUmBOEK,
100 jaar Koninklijk Vlaams conservatorium
1998, 468 pagina’s, rijkelijk geïllustreerd, zwart -wit
ISBN: 9789080428515
Dit boek wil verder gaan dan het catalogiseren
van losse historische feiten, maar deze duiden in het
ruimere perspectief van de reële uitstraling van het
voornaamste hoger muziekinstituut in Vlaanderen,
eerst als Koninklijk Vlaams Conservatorium en sedert
1998 als hogeschooldepartement. Het was een harde
strijd om tot Nederlandstalig Kunstonderwijs op het
hoogste niveau te komen. De verheffing tot Konink-
15

16
lijk Vlaams Conservatorium in 1898 blijft een merkteken
van culturele bewustwording in Vlaanderen.
Niet alleen die voorgeschiedenis wordt geëvoceerd,
maar ook latere beelden van de wisselwerking van
KVC illustreren het culturele leven op verschillende
terreinen en internationale uitwisselingen. Het overzicht
eindigt bij de integratie van het KVC in het Departement
Dramatische Kunst, Muziek en Dans van
de Hogeschool Antwerpen sinds 1 september 1995.
dE ZinGEndE dichtEr. Vlaamse en internationale
liedkunst op poëzie van Guido Gezelle
(2008)
Speciaal nummer van Gezelliana. Kroniek van de Gezellestudie.
In maart 2007 organiseerde de bibliotheek van het
Koninklijk Conservatorium samen met het Gezellecentrum
van de UA in Gent de studiedag ‘De zingende
dichter’. De basis voor die samenwerking werd
gelegd in een onderzoeksproject van de Associatie
Universiteit & Hogescholen Antwerpen dat beide
eenheden in 2006 van start lieten gaan: Muziek en-
Woord - Liedkunst op teksten van Guido Gezelle. Het
had tot doel een database van ca. 2000 composities
op teksten van Gezelle aan te leggen, het fenomeen
cultuurhistorisch en muzikaal te analyseren en ook de
interessantste liederen te publiceren en uit te voeren.
Als resultaat van deze studiedag, gewijd aan Vlaamse
en internationale liedkunst op poëzie van Guido Gezelle,
werd de bundel ‘De zingende dichter ‘ uitgegeven.
Dit speciale nummer van Gezelliana verzamelt
de lezingen van de studiedag, aangevuld met enkele
artikels die dieper op de kwestie ingaan of verband
houden met het thema van de liedkunst op poëtische
teksten van Guido Gezelle. Hiermee werden de eerste
resultaten gepresenteerd van een project dat de liedkunst
op de poëzie van Gezelle het nodige reliëf wilde
geven en het belang ervan, zowel op nationaal als internationaal
plan, benadrukken. Met bijdragen van
o.m. Jan Dewilde, Jozef De Beenhouwer, Vic Nees,
Tom Janssens, Veerle Bosmans en Peter Malisse.
Prijs: 11 euro
Op onze website vind je nog meer boeken en ook cd’s.
http://www.artesis.be/conservatorium/cultureel/boeken-en-cds.htm

18
Woord schrijft
Kleine squaw 2 // de voeten
gedichten van Vince Van meenen en dries martens
Bart Moeyaert, docent Schrijven,
reserveert in dit tijdschrift telkens
enkele pagina’s voor nieuw werk uit de
afstudeerrichting Woordkunst.
Kleine Squaw 2
ik zal chocolade voor je kopen
en dieetpillen
als je wakker wordt
zijn we verhuisd en hebben we niets meer
op die blauwe schoenen na
we beginnen ons eigen land
als je moe bent zal ik je dwingen te gaan liggen
zet ik je voeten tegen de muur waar we ook zijn
de zwaartekracht is even op vakantie
zeg ik en dan ga je grinniken en inslapen

we renoveren en je krijgt een nieuwe maag
vol speciaal binnengelopen berichtgevingen
en natuurlijk krijg je mijn fiets en sleutels
zoveel slaappillen als je wil
alles zal zo hard gaan
voor je het weet staan onze namen op T-shirts
richten ze bloedbanken op
met speciale noodnummers hebben ze alles geprobeerd
maar de lijn is nu dood
en wij maar boodschappen inspreken
Vincent Van Meenen won op 4 februari de André
Velghe poëzieprijs van de stad Harelbeke met drie
gedichten uit de cyclus ‘Kleine Squaw’. De prijs is
goed voor 500 euro en werd uitgereikt op de 33ste
dag van het woord in Harelbeke.
19

20
De voeten
wie het standbeeld is, doet er niet toe
waar het om gaat is de voeten
stuur je ze door het gras of ben je bang
het geklepper van watervogels de zuigende beet het giftig slib
je moeder die hongert naar afwas
je geeft haar de zee ze rukt een oceaan uit je hart
wil je bij de oever aankomen of zakt je moed weg
durven de voeten te beminnen
van X naar i i naar O
de lippen smakkend
samen in samen ziek
kosmisch blauwe octopus
bijt me stuk
op het ijs piept een dode nachtegaal
wil je nu sterven of later pas
hak de knoop door
hak door de razende stad
naar een verlaten bus
in een brandend kot
als een feniks met holle ogen
durf je te wachten op een vijver als de dooi intreedt
of ben je bang voor natte voeten
zie je de bloem die rijst onder het ijs
pikachu ik kies jou
Dries Martens, B2 Woordkunst, zoekt naar een
nieuw heldendom, naar literatuur waar schrijver
en lezer iets overwinnen in de taal, zichzelf en de
omgeving. Hij won hiermee de ‘Bookersprijs’, een
nevenprijs bij de wedstrijd ‘Brabant gedicht 2012’.

heilige huisjes
de barbaren brengen ons beschaving
door Bregt van wijnendaele
Bregt van Wijnendaele is
theatercriticus en schreef een scriptie
over kunstkritiek op Web 2.0.
De kunstkritiek lijdt aan een gezagscrisis. De geëmancipeerde
consument laat zich niet meer voorschrijven dat opera beter
is dan operette en wantrouwt alles wat naar elite ruikt. Oorzaak
van die vervlakking is het marktdenken, dat de consument meer
waarde toedicht dan de expert. Populisme regeert. De meerwaardezoeker
wordt overstemd door een bende breinloze betweters,
de barbaren.
Zo luidt ongeveer de gangbare analyse over de huidige kritiek.
En natuurlijk erger ook ik me aan de galspugers en hun
taalfouten op onlinefora, het beleid gedreven door kwartaalcijfers
bij gebrek aan langetermijnvisie, de dictatuur van de mainstreamcultuur...
Maar wie wijst ons de weg naar de beschaving?
Ik weet één ding: het is niet de autoritaire criticus. Aan de basis
van zijn gezagscrisis ligt een mutatie in de verhouding lezerauteur.
Waar de auteur zich zijn lezer vroeger slechts kon inbeelden,
staat hij vandaag oog in oog met de barbaar die Alessandro
Baricco typeert in zijn gelijknamige boek. Deze mutant
haalt zijn schouders op bij de mening van de ene blogger of de
andere recensent. Hij ziet pas scherp wanneer de blogger in een
videobericht reageert op wat de recensent schreef. Bovendien zit
de barbaar niet te wachten op de volgende informatiegolf, maar
maakt hij er zelf actief deel van uit. Dat interactieve kluwen heft
het klassieke onderscheid tussen lezer en auteur op. De expert
ruimt baan voor het multiperspectief van de barbaarse meute.
21

22
De kunstkritiek moet het
pad van de autoritaire
alleenspraak verlaten
Om in deze postmoderne biotoop te overleven, moet
de kunstkritiek het pad van de autoritaire alleenspraak
verlaten. Dat gebeurt niet door de barbaar te verbannen
naar de reactieruimte onder het online-artikel. Net die
ondergeschikte positie wekt zijn razernij op. Neen, de
barbaar moet inspraak krijgen in het hele proces. Zoals
op Spot.us zou hij geld kunnen inzamelen voor een
onderwerp dat hij graag besproken ziet door de expert.
En als hij vindt dat die ongelijk heeft, kan hij zelf aan
het schrijven slaan, zoals op De Wereld Morgen. Wat
opnieuw reactie uitlokt bij de expert, omdat het artikel
massaal verspreid werd via het netwerk van bevriende
barbaren. Die oppervlakkige keten van informatie staat
diepgang niet in de weg. Integendeel, het multiperspectief
cirkelt als duizenden satellieten rond de aarde
en leert ons zo meer over de aardkern. Laat de expert
maar graven met de spade. Wat hij al wroetend tegenkomt,
zal pas interessant bevonden worden als hij over
een satelliettelefoon beschikt.
Bedelaar of bemiddelaar
En intussen dwingen de kwartaalcijfers de media tot
besparen. Journalisten moeten letterlijk bedelen. Toen
Olaf Koens in 2005 de frauduleuze verkiezingen in
Azerbeidzjan meemaakte, besliste hij journalist te worden.
In die jaren toonde niet één redactie interesse in
een grondig verhaal over het corrupte regime. Met de
verkiezingen van 2010 probeerde Koens het opnieuw.
Dankzij een Twitter-campagne vertrok hij op kosten
van de barbaar. Toen hem de toegang tot het land ontzegd
werd, had hij verantwoording af te leggen aan 113
barbaren. Niemand eiste zijn geld terug. Koens kreeg
zelfs meer geld. Om het te blijven proberen.
Maakt de barbaar elke vorm van autoriteit dan overbodig?
De populariteit van overzichten en lijstjes toont
de groeiende noodzaak aan een nieuwe bemiddelaar.
De traditionele media zullen in de toekomst meer en
meer optreden als gatekeeper, terwijl ze het genereren
van content aan de barbaren overlaten. Ze worden de
moderator van een open debatcultuur. Kunstkritiek
lijdt dus niet onder een gebrek aan autoriteit, wel onder
haar eigen romantische alleenspraak. De geëmancipeerde
consument is geen betweter. Hij is een barbaar
die ons beschaving kan brengen. Daarvoor zullen
we wel eerst de confrontatie moeten durven aangaan.
Dit artikel verscheen eerder als deel van een ‘Pro & contra’ in Rekto:verso.

24
Kort
Citybooks
www.city-books.eu
www.deburen.eu
www.city-books.eu neemt je mee op reis door Europa.
Op verzoek van het Vlaams-Nederlands Huis
deBuren resideren auteurs en fotografen bij verschillende
lokale partners in interessante Europese steden.
De resulterende citybooks, verhalen en gedichten,
leest u op de website, kunt u downloaden als e-book
en beluisteren als podcast in het Nederlands, Frans en
Engels. De podcasts zijn ook beschikbaar via iTunes.
Daarnaast is er per stad een fotoreeks van 24 foto’s én
een aflevering van de City One Minutes (video’s) beschikbaar.
De citybooks zijn de opvolgers van de succesvolle
Radioboeken (www.radioboeken.eu).
Kiné in huis
Het conservatorium is steeds op zoek naar mogelijkheden
om nieuwe samenwerkingen aan te gaan,
zo ook op het vlak van gezondheidszorg en medische
begeleiding. Recent werden overeenkomsten gemaakt
met twee kinesisten: Lode Verreyen en Anne
Schütt. Tijdens de lesperiodes zijn zij ter beschikking
van studenten en docenten van het conservatorium,
maar ook voor alle andere bewoners van deSingel, en
geven zij advies en behandelingen aan mutualiteitstarieven.
In Beel hoog werd hiervoor een osteo-lokaal
ingericht.
Doctoraatsverdediging Stefan Van
Puymbroeck
Vrijdag 11 mei, 13u
Witte zaal, conservatorium (Beel hoog)
Sergei Prokofievs’ Maddalena als voorstudie tot
‘De Vuurengel’: onderzoek bij de instrumentatie van
‘Maddalena’.
Hoewel eerder bekend omwille van zijn symfonisch
werk en zijn pianomuziek geldt Prokofiev als
een van de belangrijkste operacomponisten uit de
twintigste eeuw. Nochtans betekende zijn operacarrière
voor hem voornamelijk kommer en kwel. Zijn
eerste (officiële) opera Maddalena, waarvan hij de instrumentatie
niet voltooide, was een voorbode van de
moeilijkheden die hem zijn leven lang, in dit genre,
zouden achtervolgen.
Stefan Van Puymbroeck instrumenteerde voor dit
project Prokofievs’ Maddalena voor dertien musici.
Het muziektechnische en historische onderzoek en

de link naar de opera De Vuurengel ondersteunen
deze orkestratie. Een ontdekking van Stefan in Duitse
en Amerikaanse archieven leverde een primeur voor
het internationaal onderzoek naar Prokofiev.
13u -14u30: Publieke presentatie van het doctoraatsproject
met de concerttnte uitvoering van de tweede
scène uit de opera Maddalena door een gelegenheidsensemble
14u30-16u: Publieke bevraging door de doctoraatscommissie
Aansluitend bescheiden receptie
Jury:
Voorzitter, dr. Annick Schramme
Leden, dr. Bruno Blondé, dr. Eugeen Schreurs, dr.
Francis Maes, Luc Van Hove, dr. Jacques Van Deun,
dr. Stephan Weytjens
2de EPARM Congres in Rome
Van 10 tot en met 12 mei 2012 vindt het tweede
internationaal congres van EPARM plaats (European
Platform for Artistic Research in Music). EPARM
werd mee opgericht door het Koninklijk Conservatorium
Antwerpen, en werd als initiatief geadopteerd
door de AEC (Association Européenne des Conservatoires).
Na de eerste editie vorig jaar in Belgrado is de
netwerkorganisatie voor artistiek onderzoek nu te gast
in de Romeinse Academia Belgica en het Conservatorio
Santa Cecilia, waar er rond de thematiek “bronnen
voor artistiek onderzoek” zal gewerkt worden. Onder
meer Christopher Hogwood en onze bibliothecaris
Jan Dewilde zullen er een bijdrage verzorgen.
Vervolg van p. 8
muziek) en vrije improvisatie.
www.pietverbist.be
Percussionisten Jonathan Beyers, laatstejaarsstudent
in de klas van Carlo Willems en
Koen Wilmaers en Alexander Ponet, vorig
jaar afgestudeerd in 2011 bij Carlo en Koen,
werden beiden geselecteerd voor het Gustav
Mahler Orchestra. Dit orkest heeft als muzikaal
directeur Claudio Abbado. Alexander
was te beluisteren tijdens de voorjaarstournee,
Jonathan zal concerteren tijdens de zomertournee
van het orkest.
Docent orgel Joris Verdin werd geëerd met
de “Diapason d’Or” voor zijn cd-opname van
Suites van Lefébure-Wely voor harmonicorde.
Vijf sterren en een plaats in de top 10 van
Klara’s favoriete cd’s kreeg de nieuwe cd
met muziek van Schumann, die docente cello
France Springuel opnam samen met pianist
Jan Vermeulen. Klara recenseert enthousiast:
“Schumann, die zelf geen strijkinstrument
bespeelde, trok zich niets aan van de moeilijkheidsgraad...
maar dit duo heeft erop gewerkt
tot het lukte.”
Veronique de Raedemaeker, studente viool
bij Alissa Margulis, won de 2de prijs in de Rotary
Breughel Wedstrijd.
Jolente De Maeyer, assistente viool, werd geselecteerd
voor de Koningin Elisabethwedstrijd
viool 2012.
Meer nieuws in de volgende Forum
25

26
Openbare proeven Muziek
Voor de openbare proeven van de opleiding Drama: zie kalender op p. 29 en www.conservatorium.be voor updates en aanvullingen.
Datum Uur Opleidingsonderdeel Locatie
ma 21 mei 2012 19u-22u Masterproef eindproject sax Jazz Gele zaal
do 24 mei 2012 19u-23u Masterproef zang Jazz Gele zaal
di 29 mei 2012 20u-23u Compositie 3 en Masterproef compositie Witte zaal
wo 30 mei 2012 19u-22u Masterproef piano en trompet Jazz Kleine zaal
vr 1 juni 2012 15u-18u Koperblazers 3, 5 en Masterproeven koperblazers Witte zaal
zo 3 juni 2012 13u30-18u Piano 3 Blauwe zaal
ma 4 juni 2012 9u30-18u Masterproeven Piano en Piano 5 Blauwe zaal
ma 4 juni 2012 9u30-12u Saxofoon 3, 5 en Masterproef Saxofoon Witte zaal
ma 4 juni 2012 18u30-22u Fluit 3, 5 en Masterproeven + Piccolo 5 en Masterproeven Witte zaal
ma 4 juni 2012 19u-22u Masterproef eindproject zang Jazz Gele zaal
wo 6 juni 2012 15u-22u Cello 3, 5 en Masterproef cello Blauwe zaal
do 7 juni 2012 11u-17u Gitaar 3 en Masterproef gitaar Kleine zaal
do 7 juni 2012 9u30-10u30 Harp 3 Witte zaal
vr 8 juni 2012 10u-16u Hobo en fagot 3, 5 en Masterproef Hobo Witte zaal
zo 10 juni 2012 20u-22u Masterproef koordirectie St Laurentiuskerk, Antwerpen
ma 11 juni 2012 19u-22u Masterproef contrabas en basgitaar Witte zaal
ma 11 juni 2012 10u-12u30 Accordeon Blauwe zaal
ma 11 juni 2012 19u30-21u Orgel (2e deelproef) OLV Kathedraal, Antwerpen
ma 11 juni 2012 15u15-17u30 Klavecimbel 5 en schakeljaar Museum Vleeshuis, Antwerpen
di 12 juni 2012 13u-20u Zang 5, Masterproef Zang en Postgraduaat Zang Blauwe zaal
di 12 juni 2012 9u-22u Viool 3, 5 en Masterproef viool Witte zaal
wo 13 juni 2012 10u-20u Altviool 3, 5, Masterproef altviool en Postgraduaat altviool Blauwe zaal
wo 13 juni 2012 14u-16u Klarinet 3, 5 en Masterproef klarinet Witte zaal
do 14 juni 2012 13u-15u Zang 5 en Masterproef Zang Blauwe zaal
do 14 juni 2012 15u30-18u Zang 3 Blauwe zaal
vr 15 juni 2012 13u-20u Marimba 5, Masterproef marimba en Postgraduaat marimba Blauwe zaal
ma 18 juni 2012 11u-19u Percussie3, 5 en Masterproef percussie Blauwe zaal
ma 18 juni 2012 19u-22u Masterproef saxofoon Jazz Gele zaal
ma 18 juni 2012 20u30-22u Masterproef koordirectie
Protestantse kerk,
Brabantdam, Gent
vr 22 juni 2012 13u-16u30 Basklarinet 5 en Masterproef basklarinet Witte zaal
ma 25 juni 2012 19u-22u Masterproef drums Jazz Gele zaal
wo 27 juni 2012 19u-22u Masterproef drums Jazz Gele zaal
do 28 juni 2012 14u-17u Postgraduaat Kamermuziek Blauwe zaal

3 = bachelor 3
5 = master 2
De Kleine, Zwarte, Gele, Witte en Blauwe zaal zijn
zalen van het Koninklijk Conservatorium Antwerpen
of van deSingel en bevinden zich op het adres
Desguinlei 25, 2018 Antwerpen.
Deze proeven zijn openbaar en gratis en zonder reservatie
toegankelijk (met uitzondering van de Masterproef
Koordirectie). De planning is wel onder voorbehoud
en kan zonder verwittiging gewijzigd worden.
Kijk voor updates op onze website.
De laatstejaarsstudenten Muziek organiseren ook elk
een eindproject/ recital, meer info op onze website.
27

agenda
02.05.2012, 13u
Beel hoog, Witte zaal,
conservatorium
Gratis toegang, geen reservatie
30.04, 2 en 3.05.2012, 20u
Stynen oost, Zwarte zaal,
conservatorium
Gratis toegang, geen reservatie
08.05.2012, vanaf 10u30
Beel hoog, Witte zaal,
conservatorium
Gratis toegang, geen reservatie
09.05.2012, 13u
Beel hoog, Witte zaal,
conservatorium
Gratis toegang, geen reservatie
9 tot 14.05.2012
Vlaamse Opera, Gent en
Zwarte zaal, conservatorium
Tickets via www.vlaamseopera.be
11.05.2012, 13u
Beel hoog, Witte zaal,
conservatorium
Gratis toegang, geen reservatie
15 en 16.05.2012, 18u
Stynen oost, Zwarte zaal,
conservatorium
Gratis toegang, geen reservatie
Middagconcert
Strijkersensemble o.l.v. Ivo Venkov
De Laatste Dagen
Masterstudente Marlijn Spee brengt een monoloog over herinneringen,
over waarde toekennen en over het onvermijdelijke
Componistenportret Claude Ledoux
Lees meer in Forum 4 of op www.conservatorium.be
Middagconcert
Zangklas van Stephanie Friede
Opera: In Tussentijd...
Geuzenopera met studenten zang.
Lees meer op p. 9
Doctoraatsverdediging Stefan Van Puymbroeck
Lees meer op p. 24
Klasconcert Zangklas van Stephanie Friede
29

30
16.05.2012, 13u
Beel hoog, Witte zaal,
conservatorium
Gratis toegang, geen reservatie
22.05.2012, 20u
Rataplan
Wijnegemstraat 27, 2140 Borgerhout
Gratis toegang, reservatie verplicht via
www.rataplan.be
23, 24 en 25.05.2012, 20u
Stynen oost, Zwarte zaal,
conservatorium
Gratis toegang, geen reservatie
25.05.2012, 20u
Beel hoog, Gele zaal,
conservatorium
Gratis toegang, geen reservatie
25.05.2012, vanaf 10u
Flagey, Belvédèrestraat 27, 1050 Elsene
Tickets: 7/5,5 euro via www.flagey.be
29.05.2012, 20u
Beel hoog, Witte zaal,
conservatorium
Gratis toegang, geen reservatie
30.05.2012, 20u
Beel hoog, Gele zaal, conservatorium
Gratis toegang, voor reservatie check
website
31.05.2012, 20u
Stynen oost, Zwarte zaal,
conservatorium
Gratis toegang, geen reservatie
Middagconcert
Gitaarklas van Roland Broux
Jazzensemble Breathing o.l.v. Ben Sluijs
Sander De Winne, zang - Bram Delooze, piano -
David Sommen, drums - Raphael Malfliet, bas
Verslag van een vreemde plek
Afstuderende student Woordkunst Koen De Smet brengt zijn
masterproef.
OPEN STAGE: Dansvoorstelling
Studenten Dans B2 maakten solo’s begeleid door choreografe Natalie
Gordon
PikNikmusic in Flagey
Zangklas van Stephanie Friede
Eindexamen Compositie
Ensemble XXI van het conservatorium voert werken uit van studentcomponisten.
Zangexamen Kleinkunst
Studenten B3 zingen elk twee nummers in diverse muziekgenres,
begeleid door een combo met strijkers en blazers o.l.v. Eddy Aelbrecht.
Zangdocenten: Ann Engels, Tine Rymen en Patricia Beysens
OPEN STAGE: Dansvoorstelling
Toonmoment van choreografieën gemaakt door studenten Dans van B3,
gedanst door de studenten van B1

5, 6 en 7.06.2012, 20u
Rataplan
Wijnegemstraat 27, 2140 Borgerhout
Gratis toegang, geen reservatie
12.06.2012, 20u
Stynen oost, Zwarte zaal,
conservatorium
Gratis toegang, geen reservatie
14 tot 16.06.2012, 20u
Rataplan, Wijnegemstraat 27
2140 Borgerhout
Gratis toegang, geen reservatie
17 tot 20.06.2012, 20u
Stynen oost, Zwarte zaal,
conservatorium
Gratis toegang, geen reservatie
21 tot 23.06.2012, tussen 14u-23u
Beel hoog, Gele zaal,
conservatorium
Gratis toegang, geen reservatie
21 tot 24.06.2012, 19u
Theaterstudio, deSingel
Tickets:€ 12 basis/ € 8 (-25/65+)/
Reserveren via tickets@desingel.be of
03 248 28 28
Podium Woordkunst
Studenten Woordkunst B3 brengen hun podiumproject.
Begeleiding: Sara De Bosschere
EREwoord
Masterstudenten Woordkunst nemen afscheid en geven hun erewoord.
Spelproject Kleinkunst
Studenten B3 Kleinkunst presenteren hun spelproject.
Masterproef Acteren
Studenten master Acteren sluiten hun opleiding af met dit
toonmoment.
Kleinkunst Solo’s
Studenten B2 brengen hun solo’s.
OPEN STAGE: Venn
Een voorstelling met studenten Dans gebaseerd op het oeuvre van
choreograaf Sidi Larbi Cherkaoui
i.s.m. deSingel en Eastman
Kleinschalige initiatieven zoals klasconcerten, recitals e.a. worden op korte termijn gepland en enkel op de website bekend gemaakt. Updates en aanvullingen
van deze kalender vind je dus op www.conservatorium.be
Schrijf je in op de maandelijkse nieuwsbrief via barbara.voets@artesis.be
31

32
Bender Banjax.
Huisfotograaf Frederik Beyens maakte een fotoreportage tijdens de open campusdag op 17 maart 2012. Deze
foto van jazzensemble Bender Banjax geeft op een speciale manier het contact weer tussen de muzikanten en
het publiek. Alle personages zijn benomen door dezelfde sfeer en toch beleeft ieder dit in zichzelf.
www.frederikbeyens.be www.benderbanjax.com