Behoefte aan jongerenhulpverlening in Malle - Artesis Hogeschool ...

KRONOS KRONIEKEN
Deel 1
s
Behoefte aan
jongerenhulpverlening in Malle
Britt Dehertogh m.m.v. studenten 2SW
academiejaar 2009-2010

Oktober 2010
2
Behoefte aan
jongerenhulpverlening
Britt Dehertogh
m.m.v. studenten sociaal werk
academiejaar 2009-­‐2010
in Malle
In opdracht van Het Sociaal Huis Malle

Samenwerking tussen Artesis Hogeschool Antwerpen – Sociaal Huis Malle
Dehertogh Britt m.m.v. studenten sociaal werk
Behoefte aan jongerenhulpverlening in Malle
Antwerpen: Artesis Hogeschool
2010 – 34 p
Copyright (2010) Artesis Hogeschool Antwerpen
Sociaal werk onderzoeksgroep Kronos
Kasteelstraat 17 -­‐ 2000 Antwerpen
T:+32(0)3 259 08 00 -­‐ F:+32(0)3 259 08 18
Informatie uit deze uitgave mag worden overgenomen, mits bronvermelding.
3

Het doel van de reeks
Over de reeks
In de reeks ‘Kronos Kronieken’ worden eindproducten van onderzoek of van praktijkprojecten van
het kenniscentrum Kronos gepubliceerd . Met de reeks bieden we aan studenten, docenten en
onderzoekers van de opleiding Sociaal Werk een forum om hun werk te verspreiden. Werk dat niet
of moeilijk via bestaande kanalen zoals vaktijdschriften of wetenschappelijke tijdschriften kan
verspreid worden, geven we hier een plaats. Zo worden er jaarlijks eindwerken en
onderzoeksrapporten geschreven door studenten die zeer waardevol zijn voor de sector. Ook
resultaten van kleinere onderzoeksprojecten of praktijkbegeleidingen worden in deze reeks
opgenomen. Kennis en inzichten die anders binnen de muren van de opleiding blijven of in de
archieven van een organisatie dreigen te belanden, krijgen binnen de reeks een platform. We zetten
hiermee binnen de opleiding een belangrijke stap in de richting van een lerende organisatie.
De reeks heeft geen academische allures. Ons doel is om op een laagdrempelige wijze via online
toegankelijkheid kennis en ervaring te verspreiden over sociaal werk onderzoek en praktijk. Het
doelpubliek bestaat primair uit collega-­‐docenten, studenten en maatschappelijk assistenten in het
werkveld. De reeks is in gedrukte vorm opgenomen in de Artesis bibliotheek en staat online op de
website van Kronos.
Hoe verloopt de selectie?
Studenten en docenten van de opleiding sociaal werk leggen werk voor aan kernleden van Kronos.
Zij evalueren of het thuishoort in de reeks of eerder via een ander kanaal verspreid kan worden.
Eindredactie wordt niet gedaan door Kronos, dat behoort tot de verantwoordelijkheid van de
auteur(s).
Over Kronos
Kronos werd in 2007 opgericht als kennis-­‐ en expertisecentrum binnen de opleiding sociaal werk.
Het doel van Kronos is om onderzoek over, voor en met het sociaal werkveld uit te voeren.
Daarnaast biedt het centrum dienstverlening aan het werkveld op allerlei manieren, bijvoorbeeld in
de vorm van workshops of via vorming. Bij elk project wordt een intensieve samenwerking opgezet
tussen de opdrachtgever, de betrokken werkveldinstelling of opdrachtgever, de onderzoekers en
studenten sociaal werk.

Onderzoek en dienstverlening in de bacheloropleiding sociaal werk is in de eerste plaats
toepassingsgericht onderzoek. Bacheloropleidingen voeren een specifiek type onderzoek uit dat niet
gericht is op zuivere kennisvermeerdering maar op praktijkverbetering. Hogescholen zijn immers bij
uitstek geschikt om onderzoek te vertalen naar het werkveld en om praktijkkennis op te bouwen.
Door de nauwe band met het werkveld en de praktijkexpertise richten we ons vooral op beleids-­‐ en
praktijkonderzoek, in opdracht van en samen met organisaties/beleidsinstanties of vanuit decretale
fondsen (PWO-­‐fondsen). Het Kronosteam bestaat uit enkele vaste leden en wordt geregeld
uitgebreid met deskundigen uit de opleiding of met contractuele onderzoekers, naargelang de
thematiek waarrond gewerkt wordt.
Contactgegevens
Meer informatie over de reeks of over Kronos kan u verkrijgen via:
Verantwoordelijken Britt Dehertogh (britt.dehertogh@artesis.be)
Hilde Maelstaf (hilde.maelstaf@artesis.be)
Coördinaten Artesis Hogeschool Antwerpen
Sociaal werk onderzoeksgroep Kronos
Kasteelstraat 17 -­‐ 2000 Antwerpen
T:+32(0)3 259 08 00 -­‐ F:+32(0)3 259 08 18
Website: http://www.artesis.be/sociaalwerk/onderzoek/kronos-­‐algemene-­‐info.htm
5

6
Voorwoord van de auteur(s)
Het rapport is het eindresultaat van een leeropdracht voor studenten binnen het
opleidingsonderdeel Onderzoekstechnieken (academiejaar 2009-­‐2010). Begin 2009 stelde het
Sociaal Huis van Malle de vraag of we met studenten een onderzoek wilden verrichten naar de nood
aan jongerenhulpverlening in de gemeente. Het onderzoek werd opgesplitst in twee luiken: een
kwalitatieve bevraging van sleutelfiguren en een kwantitatieve bevraging van jongeren.
Het kwalitatieve luik van het onderzoek werd volledig opgenomen door studenten. Het
opleidingsonderdeel Onderzoekstechnieken dat wordt ingericht in het tweede jaar van de opleiding
sociaal werk heeft als doel studenten kennis te laten maken met basisvaardigheden van het sociaal
werk onderzoek en met de bijdrage die onderzoek kan leveren aan een verbetering van de praktijk. 7
studenten (Anneleen Lossie, Vanopstal Veerle, Bresseleers Evelyne, Roothooft Myrte, Chahboune
Imane, Ionova Olga en Schots Lise) werkten mee aan het onderzoek, zij doorliepen het volledige
kwalitatieve onderzoeksproces, verzamelden de kwantitatieve gegevens in de scholen en leverden
twee eindrapporten af aan het OCMW van Malle als eindproduct van hun leerproces.
Dit eerste deel van de Kronos Kronieken geeft de neerslag van de kwantitatieve enquête die werd
gehouden bij leerlingen in Malle. Alice Landau (student Artesis) voerde de gegevens nauwkeurig in,
waarvoor dank.
Het doel van het kwantitatieve luik is het aanleveren van een aantal interessante cijfergegevens
i.v.m. de behoefte aan ondersteuning. De bevindingen uit de enquête worden (gezien het beperkte
budget van de projectopdracht) in tabelvorm weergegeven en besproken. Een uitgebreide
literatuurstudie is niet opgenomen in dit rapport. Medewerkers van het Sociaal Huis van Malle
vormen het doelpubliek van dit beleidsgerichte overzicht.
We kregen de medewerking van verschillende scholen in Malle om enquêtes af te nemen bij hun
leerlingen. De leraars, directie en leerlingen bedanken we in de eerste plaats. Daarnaast werden
verschillende interviews afgenomen bij betrokkenen in de omgeving van Malle of uit de
jongerenhulpverlening. Ook hen bedanken we voor de tijd en inspanning.
Tenslotte wensen we Wendy Verheyen, coördinator lokaal sociaal beleid, te bedanken voor de
projectopdracht en de omkadering.
Britt Dehertogh, oktober 2010

VOORWOORD
Inhoudsopgave
LIJST MET GRAFIEKEN 8
LIJST MET TABELLEN 8
1 SITUATIONELE SCHETS 9
2 DOELSTELLING EN METHODE 12
2.1 DOELSTELLING 12
2.2 KWALITATIEVE BEVRAGING 12
2.3 KWANTITATIEVE BEVRAGING 13
3 RESULTATEN 15
3.1 BELANGRIJKSTE RESULTATEN UIT DE KWALITATIEVE BEVRAGING 15
3.2 PROFIEL VAN DE JONGEREN 17
3.2.1 LEEFTIJDSVERDELING 17
3.2.2 THUISTAAL 17
3.2.3 SOCIAAL-­‐ECONOMISCHE STATUS 17
3.2.4 STEUNRELATIES 18
3.2.5 PARTICIPATIE AAN VERENIGINGSLEVEN 20
3.2.6 BESLUIT 20
3.3 PROBLEEMERVARING 20
3.3.1 HOE VOELEN JONGEREN ZICH? 21
3.3.2 POTENTIËLE PROBLEEMERVARINGEN 21
3.3.3 BESLUIT 25
3.4 WAAR ZOEKEN JONGEREN HULP? 25
3.5 GEBRUIK EN KENNIS VAN JONGERENHULPVERLENING 29
3.6 HOUDING T.A.V. JONGERENHULPVERLENING 31
3.7 BEHOEFTE AAN JONGERENHULPVERLENING IN MALLE 32
4 CONCLUDERENDE BEVINDINGEN 34
5 REFERENTIES 36
7

Lijst met grafieken
GRAFIEK 1: AANTAL GEZINSLEDEN WAARMEE JONGEREN EEN HECHTE BAND HEBBEN (IN %) .....................................................19
GRAFIEK 2: AANTAL VRIENDEN WAARMEE JONGEREN EEN HECHTE BAND HEBBEN (IN %)..........................................................19
Lijst met tabellen
TABEL 1 RESPONS PER SCHOOL.....................................................................................................................................13
TABEL 2 ONDERWIJSVORM ..........................................................................................................................................14
TABEL 3 GESLACHT ....................................................................................................................................................14
TABEL 4 LEEFTIJDSVERDELING.......................................................................................................................................17
TABEL 5 THUISTAAL....................................................................................................................................................17
TABEL 6 TEWERKSTELLINGSSTATUS MOEDER EN VADER .....................................................................................................18
TABEL 7 HOOGSTE DIPLOMA MOEDER EN VADER .............................................................................................................18
TABEL 8 VERENIGINGSLIDMAATSCHAP ...........................................................................................................................20
TABEL 9 HOE VAAK GEDURENDE DE AFGELOPEN 4 WEKEN VOELDE JE JE … ............................................................................21
TABEL 10 ERVARING MET MEDIA/COMMUNICATIE...........................................................................................................22
TABEL 11 ERVARING MET GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG...............................................................................................22
TABEL 12 ERVARING MET IDENTITEIT EN FYSIEKE SITUATIE .................................................................................................23
TABEL 13 ERVARING MET FINANCIËLE SITUATIE ...............................................................................................................23
TABEL 14 ERVARING MET THUISSITUATIE .......................................................................................................................24
TABEL 15 ERVARING MET VRIENDEN .............................................................................................................................24
TABEL 16 ERVARING MET SCHOOL ................................................................................................................................25
TABEL 17 INFORMATIE OPGEZOCHT OVER EEN PROBLEEM DE AFGELOPEN MAANDEN...............................................................26
TABEL 18 INFORMATIE OF HULP VOOR SCHOOLPROBLEMEN ZOEKEN BIJ … ............................................................................26
TABEL 19 INFORMATIE OF HULP VOOR PROBLEMEN MET VRIENDEN ZOEKEN BIJ … ..................................................................27
TABEL 20 INFORMATIE OF HULP VOOR PROBLEMEN THUIS ZOEKEN BIJ …...............................................................................27
TABEL 21 INFORMATIE OF HULP VOOR FINANCIËLE PROBLEMEN ZOEKEN BIJ … .......................................................................28
TABEL 22 INFORMATIE OF HULP VOOR GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG ZOEKEN BIJ …............................................................28
TABEL 23 INFORMATIE OF HULP VOOR PROBLEMEN MET MEDIA ZOEKEN BIJ … .......................................................................29
TABEL 24 BEROEP GEDAAN OP PROFESSIONELE HULP DE AFGELOPEN MAANDEN? ...................................................................29
TABEL 25 WAAROM GEEN PROFESSIONELE HULP BIJ PROBLEMEN ZOEKEN? (MEERDERE ANTWOORDEN MOGELIJK) .......................30
TABEL 26 BEKENDHEID MET DIENSTEN/VERENIGINGEN/PERSONEN WAAR JE TERECHT KAN MET PROBLEMEN EN OOIT BEROEP GEDAAN
OP DEZE INSTANTIES VOOR PROBLEMEN OF OM INFORMATIE TE VERKRIJGEN .................................................................31
TABEL 27 HOUDING TEN AANZIEN VAN PROFESSIONELE JONGERENHULPVERLENING (7 STELLINGEN) ..........................................32
TABEL 28 WAT ZOU ER MOETEN AANGEBODEN WORDEN AAN JONGEREN IN MALLE (MEERDERE ANTWOORDEN MOGELIJK)?..........33
8

1 Situationele schets
HOOFDSTUK 1
Situationele schets
Op vraag van het Sociaal Huis van de gemeente Malle gaan we na in hoeverre er behoefte is aan
jongerenhulpverlening in de gemeente. Signalen omtrent een verhoogde nood aan
jongerenhulpverlening vanuit het Sociaal Huis en een aantal andere diensten in Malle gaven de
aanzet om een bevraging op te starten bij jongeren in de gemeente. Momenteel bestaat het aanbod
voor jongeren uit private hulpverlening (huisartsen, therapeuten, psychiaters en psychologen),
Centra voor Algemeen Welzijnswerk in Antwerpen, CLB en leerkrachten in scholen die een
toegankelijke positie innemen en JIPs en JACs in omringende gemeenten. Hoewel overleg tussen
verscheidene partners reeds werd opgestart (inclusief lokale politie en jeugddienst), is er nood aan
een beter inzicht in de behoeften van jongeren.
Vragen die we met deze bevraging zullen beantwoorden zijn:
Hoe groot is de vraag naar jongerenhulpverlening?
Welke vormen van jongerenhulpverlening zijn gewenst?
Onder jongerenhulpverlening in de studie begrijpen we de professionele rechtstreeks toegankelijke
jeugdhulp. Die bestaat uit jeugdhulp waarbij jongeren begeleid worden door een professionele of
semi-­‐professionele hulpverlener of iemand die vanuit de functie hiervoor (mede) instaat. Ook
preventieve werkingen en informerende acties kunnen in dit kader tot jeugdhulp horen. Opvang
binnen een eigen sociaal netwerk valt niet onder de professionele jeugdhulp,
vertrouwensleerkrachten op school of CLB-­‐medewerkers dan weer wel.
Een behoefte aan jongerenhulpverlening kan op twee wijzen kwantitatief in kaart worden gebracht:
rechtstreekse bevraging bij jongeren of een onrechtstreekse analyse op bestaande gegevens. Een
eerste manier is een bevraging bij jongeren rond ervaren problemen en strategieën om deze aan te
pakken. Een tweede wijze is een algemene indicatie verkrijgen van de nood aan hulpverlening, aan
de hand van de demografische omschrijving van een aantal risicogroepen op basis van
administratieve gegevens uit grotere databanken (vb. Kind en Gezin, bevolkingsregister, …). Men
tracht met andere woorden een schatting te maken van het percentage jongeren dat risicofactoren
vertoont (deeltijds onderwijs, geboren in kansarm gezin, …). In dit kader kunnen we beschikken over
een index voor maatschappelijk kwetsbare jeugd, die op Provinciaal niveau werd opgesteld (Bottu
e.a., 2007). De geografische spreiding van maatschappelijke kwetsbaarheid bij jongeren werd aan de
hand van een aantal indicatoren in kaart gebracht en gebundeld tot een index, die als maat voor de
nood aan jongerenhulpverlening kan geïnterpreteerd worden. Voor Malle blijkt de index 62 te
bedragen, wat wil zeggen dat 62 jongeren (van 0 tot 18 jaar) dat jaar in theorie in aanmerking
zouden kunnen komen voor jeugdhulp. In vergelijking met de andere gemeenten in de Provincie
Antwerpen neemt Malle een gemiddelde positie in. Dit nemen we alvast mee bij de interpretatie van
9

de gegevens in dit onderzoek. We verwachten dat de groep die nood heeft aan hulpverlening niet
uitzonderlijk groot, maar wel bestaande is.
In dit onderzoek richten we ons op de subjectieve ervaring van de jongeren door hen rechtstreeks te
bevragen. Hun perspectief op de kwestie van de nood aan hulpverlening en de ervaring met het
aanbod staat centraal. Hiertoe hanteren we een enquête en bakenen we de groep jongeren af tot
5 de en 6 de jaars secundair (ASO, BSO en TSO). Andere leeftijdsgroepen worden, gezien het
tijdsbestek, buiten beschouwing gelaten. Een belangrijke reden om te focussen op deze
leeftijdsgroep is het stijgend aantal jonge adolescenten (18 à 19 jarigen) dat aanklopt bij Het Sociaal
Huis te Malle.
Eerder onderzoek naar probleemervaring van jongeren wees uit dat 1 :
-­‐ het merendeel van de jongeren gelukkig is en slechts met kleine problemen kampt die van
voorbijgaande aard zijn, maar ook dat een kleine groep (ongeveer 7%) van de tieners en
jongvolwassenen zich onvoldoende in staat voelt om uitdagingen en problemen aan te
pakken, zich niet goed voelt, aan zelfmoord denkt, … (JOP-­‐monitor1 & 2; Vettenburg,
Deklerck, Siongers, 2010)
-­‐ de jeugdhulpverlening een probleem van toegankelijkheid kent (drempels, verwachtingen en
bekendheid) (Kinderrechtencommissariaat, 2007)
-­‐ ouders, vrienden, leerkrachten en mensen uit de ruimere familie belangrijke steunfiguren
zijn in de omgeving van de jongeren (VIP, 2008)
-­‐ de vraag naar hulpverlening en de keuze voor bepaalde hulpverlening of steun (hulp in de
eigen omgeving versus professionele hulp) sterk samenhangt met de aard van de problemen
(Kinderrechtencommissariaat, 2007)
-­‐ we zeer weinig weten over het proces van hulpverlening, dus op welke wijze jongeren
geholpen worden en trajecten doorlopen (Hauspie, Vettenburg & Roose 2010)
-­‐ De nood aan samenwerking in de sector groot is, maar niet als ultieme oplossing mag
worden gezien (Bronselaer, 2008).
-­‐ Volgens hulpverleners jongeren vooral nood hebben aan antwoorden op concrete praktische
vragen, aan acclimatiseren (tijd en ruimte om zich ergens goed te voelen), aan een duidelijke
oriëntatie met concrete informatie, aan een onvoorwaardelijke en vrij toegankelijke plek,
aan snelle oplossingen (Van Regenmortel, 2007), aan herkenning en begrip (Goussey, 2009)
-­‐ de overgang van jeugdzorg naar volwassenenzorg een knelpunt is, er ontbreekt een schakel
in de hulpverlening om jongvolwassenen op te vangen (Stas, Serrien & Menxel, 2008)
-­‐ de oorzaak van maatschappelijke problemen niet weg te nemen zijn met stijgende zorg-­‐ en
hulpverlening (wel op te vangen), waardoor de structurele aandacht voor de aanpak van
oorzaken niet mag vergeten worden (o.m. Hauspie, Vettenburg & Roose 2010)
-­‐ jongeren met problemen zijn talrijker aanwezig in BSO en TSO dan in ASO (zie o.m. Hauspie,
Vettenburg & Roose 2010)
-­‐ de leeftijd voor bestaanstrekkers daalt, meer jongeren kloppen aan voor een uitkering
(Hermans e.a., 2004)
Kleinere gemeenten zoals Malle kennen daarenboven een eigen problematiek. Budgettair hebben zij
amper ruimte om een eigen aanbod uit te werken. Bovendien vallen ze onder de regionale
inbedding van CAW’s in grotere stedelijke gebieden. Jongeren zijn daardoor genoodzaakt zich
1 We geven een aantal bevindingen weer in een notedop en verwijzen de lezer naar de originele bronnen om meer informatie
te verkrijgen. Voor een recente literatuurstudie naar kenmerken en hulp- en dienstverleningsbehoeften van maatschappelijk
kwetsbare jongvolwassenen verwijzen we naar Hauspie, Vettenburg & Roose (2010). Ook in de publicatie
Jongvolwassenen: tussen wal en schip (Stas, Serrien & Menxel, 2008) worden interessante bevindingen meegegeven
omtrent behoeften van bepaalde deelgroepen jongeren. De studie van Hermans e.a. (2004) geeft inzicht in de levenslopen
van jonge leefloners. Grondige inzichten over integrale jeugdhulp kunnen onder meer aangetroffen worden in publicaties
van Roose, Piessens en De Koster.
10

aanzienlijk te verplaatsen met hun eventuele hulpvraag. Daarom werd geopteerd om een lokale
bevraging op te zetten en niet alleen af te gaan op resultaten van globalere Vlaamse bevragingen.
De resultaten kunnen gebruikt worden om het sociaal beleid voor jongeren mede vorm te geven.
11

12
HOOFDSTUK 2
Doelstelling en methode
2 Doelstelling en methode
2.1 Doelstelling
De centrale onderzoeksvraag van dit onderzoek is: In welke mate is er behoefte aan
jongerenhulpverlening bij jongeren van 5 de en 6 de secundair in Malle?
De algemene doelstelling van het onderzoek wordt vertaald naar deeldoelen.
Het opstellen van een profiel van de jongeren
Het peilen naar problemen van jongeren
Het peilen naar deelname van jongeren aan het aanbod
Het peilen naar bekendheid van het bestaande aanbod
Het peilen naar de mening over het bestaande aanbod
Het peilen naar belemmeringen, keuzepatronen en randvoorwaarden
Het peilen naar de verwachtingen en behoeften van jongeren
Op vlak van onderzoeksmethodologie vereisen bovenstaande doelen een combinatie van
verschillende werkwijzen. Er werd beroep gedaan op een multimethode aanpak. Enerzijds werd een
survey opgezet bij tieners. Anderzijds werd de opzet uitgebreid met kwalitatieve technieken om zo
meer gedetailleerde en diepgaandere informatie te verkrijgen in de sector van de hulpverlening.
2.2 Kwalitatieve bevraging
De kwalitatieve bevraging is volledig in handen geweest van studenten sociaal werk en resulteerde
in twee onderzoeksrapporten. We hernemen kort enkele bevindingen in dit rapport, maar verwijzen
naar het (ongepubliceerde) werk van de studenten voor bijkomende gegevens (dit kan desgewenst
opgevraagd worden bij Britt Dehertogh).
Diepte-­‐interviews werden afgenomen en getranscribeerd.
Een overzicht van de geïnterviewden:
-­‐ Commissaris bij de dienst Jeugd en Gezin van politie Voorkempen
-­‐ CLB Malle
-­‐ Jeugdconsulent bij het Comité voor bijzondere jeugdzorg (Antwerpen)
-­‐ Twee zorgleerkrachten (Koninklijk Atheneum Malle en Maris Stella Instituut Malle)
-­‐ CLB Zoersel

2.3 Kwantitatieve bevraging
Voor deze studie zijn twee methodes geschikt om jongeren te bevragen. Een eerste methode werkt
met een postenquête opgestuurd naar thuisadressen. Het voordeel is dat enkel jongeren wonende
te Malle bevraagd worden. Nadelig is echter dat de kostprijs hoog ligt en dat er een zeer goede
opvolging van de respons dient te gebeuren. Een tweede methode is een bevraging in scholen. Een
schoolbevraging is goedkoper, biedt iets meer garantie op het behalen van de vooropgestelde
respons (als scholen akkoord gaan, dan heb je volledige klassen om te bevragen) en heeft vooral een
voordeel op vlak van het bereik van maatschappelijk kwetsbare jongeren. In grotere postsurveys
wordt wel vaker een beperkte respons van kwetsbare groepen vastgesteld. De populatie bij een
schoolsteekproef bestaat uit alle leerlingen die ingeschreven zijn in scholen in Malle. Dit betekent
dat een deel van deze tieners niet noodzakelijk woont in Malle.
Vijf secundaire scholen kunnen we aantreffen in Malle: Immaculata Instituut (TSO en BSO), St.-­‐Jan
Berchmanscollege (ASO), Maris Stella (ASO en KSO), Mariagaarde (ASO, BSO, TSO) en Koninklijk
Atheneum Malle (ASO, BSO, TSO). Alle scholen stemden in om deel te nemen aan het onderzoek,
behalve het Koninklijk Atheneum, dat wegens tijdsgebrek niet participeerde aan de enquête (hun
zorgcoördinator werd wel geïnterviewd). De scholen werden vooraf gecontacteerd om deel te
nemen aan het onderzoek. Het enquêteren werd zo veel mogelijk begeleid door studenten SW. Zij
waren in verschillende klassen (maar niet in allemaal wegens organisatorische beperkingen)
aanwezig om de afname te bewaken. De vragenlijst mocht maximaal een uur duren en werd
toegespitst op de vragen rond behoeften en noden van de jongeren. Achtergrondgegevens zijn
daarom in vrij ruwe vorm gemeten en kunnen niet geïnterpreteerd worden als fijne indicatoren voor
de sociale achtergrond.
Doordat vier van de vijf scholen in Malle hebben deelgenomen en er een spreiding is in
onderwijsniveaus, kunnen we stellen dat de resultaten vrij representatief zullen zijn voor jongeren in
Malle. Een controle hierop kan echter niet worden uitgevoerd, omdat we niet over
populatiegegevens beschikken van de leerlingen op de scholen (enkel op vlak van geslacht is dit
mogelijk).
In totaal vulden 235 jongeren de enquête in van het 5 de en 6 de jaar in de vier scholen.
Tabel 1 respons per school
N %
Sint-­‐Jan Berchmans 95 40,4
Maris Stella 36 15,3
Mariagaarde 31 13,2
Immaculata 73 31,1
Totaal 235 100,0
Naar onderwijsvorm zien we dat meer dan de helft ASO, 26% TSO en 17,4% BSO volgt in de
bevraagde scholen.
13

Tabel 2 onderwijsvorm
14
N %
ASO 131 55,7
BSO 41 17,4
TSO 61 26,0
Geen gegevens 2 ,9
Totaal 235 100
De spreiding naar geslacht is zeer gelijkaardig aan de spreiding in de samenleving: 51% meisjes, 48%
jongens.
Tabel 3 Geslacht
N %
Jongen 113 48,1
Meisje 120 51,1
Niet ingevuld 2 0,9
Totaal 233 100

3 Resultaten
HOOFDSTUK 3
Resultaten
3.1 Belangrijkste resultaten uit de kwalitatieve bevraging
We zetten een aantal resultaten van de interviews op een rij. Het betreft m.a.w. uitspraken en
ervaringen van de geïnterviewden.
-­‐ De bevraagde diensten merken een lichte stijging aan hulpvragen van jongeren de laatste
jaren (o.a. via de kinder-­‐ en jongerentelefoon en chatsessies).
-­‐ Wachtlijsten zijn lang en doorverwijzen bereikt het doel vaak niet, zeker in geval van psycho-­‐
sociale ondersteuning. Door de lange wachttijden en grote afstanden is er behoefte aan
lokale en snelle hulpverlening. In grotere steden zijn meerdere diensten aanwezig, en daar
ontbreekt het aan in kleinere gemeenten.
-­‐ Privé-­‐initiatieven zijn niet altijd gecontroleerd en betrouwbaar (therapeut is geen
beschermde professionele titel) en ze nemen toe (zij lijken ‘de nood’ op te vangen).
-­‐ Hulpvragen van jongeren variëren naar de aard van de bevraagde dienst.
Grensoverschrijdend gedrag en zwaardere opvoedingsproblemen komen veeleer bij politie
terecht. Leer-­‐ en studieproblemen en sociaal-­‐emotionele problemen vormen de basis van de
werking van CLB’s.
-­‐ De jeugddienst houdt zich (voorlopig) vooral bezig met vrijetijd en minder met
jongerenproblematiek.
-­‐ Preventieve werking bestaat in Malle, maar is weinig uitgebouwd. De thema’s zijn beperkt.
In scholen en CLB’s wordt voornamelijk gericht op emoties, sociale vaardigheden en
pestgedrag. Politie richt zich op drugpreventie.
-­‐ Anonimiteit blijkt een belangrijke voorwaarde te zijn voor jongeren die naar de
hulpverlening zijn gestapt.
-­‐ Jongeren kunnen jongeren helpen, voorbeelden tonen aan dat dit een werkbare piste is in
scholen.
-­‐ De rolonduidelijkheid en verwachtingen van hulpverlening is groot (behalve in het geval van
de politie).
15

16
-­‐ Overleg en samenwerking wordt sterk gevraagd door de bevraagde diensten, op vlak van
preventie en hulpverlening.
-­‐ In scholen mag het informerend aanbod (affiches, brochures, …) toenemen. Het CLB is
gekend, de andere kanalen veel minder. In leraarskamers kunnen mappen voorzien worden
met informatie rond jongerenhulpverlening. Vooral praktijkleraars hebben een bijzondere
band met hun leerlingen (door de vele uren praktijk) en treden ook op als zorgleerkracht.
-­‐ Er is geen internaat in de omgeving van Malle voor kinderen en jongeren die rust kunnen
gebruiken op het thuisfront.
-­‐ Een lokaal, dienst of huis waar jongeren vrij en anoniem informatie kunnen vragen wordt
gevraagd.
Eerste lijns hulpverlening (ambulant en algemeen) is aanwezig in Malle, maar zou volgens de
geïnterviewden nog uitgebreid mogen worden en beter bekend gemaakt moeten worden.
Tweedelijnshulpverlening (ambulant en gespecialiseerd) is vooral via privé-­‐initiatieven beschikbaar.
Over derde en vierde lijns hulpverlening werden weinig uitspraken gedaan. We geven schematisch
weer welke problemen en oplossingen de geïnterviewden aanhalen.
Problemen/nood Oplossingen
Eerste lijn Vraag naar anonimiteit
Vooral scholen en CLB spelen
eerstelijnsrol
Gebrekkig aanbod qua thema’s
Preventieve werking staat in
kinderschoenen (is wijdverspreide
problematiek, ook buiten Malle)
CAW is niet fysiek aanwezig in de
gemeente (geen Antenne)
Tweede lijn Geen lokaal aanbod
Lange wachtlijsten bij CAW en andere
diensten
Geen controle op privé-­‐initiatieven
(duur, niet gecontroleerd op
professionaliteit)
Plaats waar jongere informatie kan
verkrijgen (lokaal op school, in jeugdhuis,
…)
Betere informering via scholen (zowel
leerkrachten als leerlingen)
Meer overleg tussen diensten en
betrokkenen, betere samenwerking
Inzetten op projecten waar jongeren elkaar
helpen/steunen
Jeugddienst kan mogelijk een rol opnemen
Lokale hulpverlening uitbouwen (maar
geïnterviewden beseffen dat dit financieel
niet haalbaar is)

3.2 Profiel van de jongeren
In dit deel geven we een aantal kenmerken van de bevraagde jongeren in Malle weer.
3.2.1 Leeftijdsverdeling
De leeftijd van de bevraagde jongeren varieert van 16 tot 21. Aangezien we het 5 de en 6 de jaar
hebben bevraagd, kunnen we stellen dat de 16 tot 18-­‐jarigen op leeftijd zitten. De anderen hebben
denkelijk een schoolachterstand opgelopen (een of meerdere keren blijven zitten). Bijna 88,5 % van
de leerlingen heeft de verwachte leeftijd, ongeveer 11,5% niet. In totaal gaat het over 27 leerlingen
die de leeftijd van 19 of ouder hebben. Het aantal zittenblijvers (wat een risicofactor kan zijn voor
vormen van hulpverlening) betreft dus minstens 11,5% (denkelijk wat meer, een deel van de 18-­‐
jarigen is misschien ook al een keer blijven zitten).
Tabel 4 leeftijdsverdeling
N %
16 4 1,7
17 105 44,7
18 96 40,9
19 21 8,9
20 4 1,7
21 2 0,9
Geen gegevens 3 1,3
Totaal 235 100,0
3.2.2 Thuistaal
De thuistaal van de meeste jongeren is Nederlands. Een andere thuistaal dan het Nederlands wordt
doorgaans (zo blijkt uit ander onderzoek) als indicator voor mogelijke schoolproblemen
aanschouwd. Leerlingen die in Malle school lopen spreken echter thuis bijna allemaal Nederlands, de
enkele leerlingen die dit niet doen hanteren doorgaans Frans als voertaal in het gezin.
Tabel 5 thuistaal
N %
Nederlands 227 96,6
Andere 6 2,6
Geen gegevens 2 0,9
Totaal 235 100,0
3.2.3 Sociaal-­‐economische status
Om de sociaal-­‐economische positie van de jongeren in kaart te brengen gebruiken we twee
eenvoudige (maar ruwe) indicatoren: tewerkstellingstatuut en opleidingsniveau van de ouders.
17

Opvallend veel moeders van de jongeren zijn tewerkgesteld. Bijna 85% heeft een baan, al dan niet
voltijds. Onder de vaders ligt dit percentage hoger (93%). De tewerkstellingsgraad van de moeders is
alleszins hoger dan we zouden verwachten op basis van Vlaamse gemiddelden.
Tabel 6 Tewerkstellingsstatus moeder en vader
18
moeder vader
N % N %
Ja, werkend 197 84,5 217 93,1
Neen, niet werkend 34 14,6 6 2,6
Geen contact 1 ,4 8 3,4
Geen gegevens 1 ,4 2 ,9
Totaal 233 100,0 233 100,0
Het aantal gezinnen waar ouders niet werken is zeer laag in Malle. Of de jongeren in gescheiden
gezinnen leven of niet werd niet bevraagd. Om de gezinssamenstellingen te meten in al haar
diversiteit aan vormen, zijn meerdere vragen nodig in een vragenlijst. Die ruimte en tijd was echter
niet voorhanden. Het merendeel van de jongeren heeft alleszins contact met beide ouders. Slechts
één jongeren heeft geen contact met de moeder of ze is overleden. Voor vaders ligt dit cijfers iets
hoger, 8 jongeren kennen hun vader niet (of hij is overleden).
Het merendeel van de jongeren heeft ouders die het middelbaar ouderwijs hebben vervolledigd en
bijna 60% onder hen heeft een moeder en 54% een vader die een hoger diploma heeft (hogeschool
en universiteit). Deze cijfers liggen een stuk boven het Vlaamse gemiddelde wat betreft de
scholingsgraad van de volwassen bevolking bij jongeren van die leeftijd. De meest recente JOP-­‐
monitor geeft aan dat het percentage jongeren met een moeder die hoger onderwijs heeft gevolgd
37% bedraagt. 33% van de Vlaamse jongeren heeft een vader met een hoger diploma.
Tabel 7 Hoogste diploma moeder en vader
moeder vader Vlaanderen 2007 a
N % N % % moeder % vader
lager onderwijs 3 1,3 6 2,6
middelbaar onderwijs 58 24,9 69 29,6
63,1 66,1
hogeschool 87 37,3 52 22,3 29,8 21,3
universiteit 50 21,5 73 31,3 7,1 12,6
ik weet het niet 34 14,6 32 13,7
Geen gegevens 1 0,4 0 0
Totaal 233 100,0 233 100,0 100,0 100,0
a: Bron: JOP-­‐monitor2 (Vettenburg e.a., 2010)
3.2.4 Steunrelaties
Steunrelaties blijken erg belangrijk te zijn in het omgaan met problemen. Jongeren wenden zich,
volgens ander onderzoek, het meest naar de nabije omgeving om oplossingen te zoeken.
Steunrelaties in het leven van de jongere kunnen als een buffer voor de ontsporing van
probleemervaringen worden bekeken.

We bekijken twee vormen van steunrelaties: binnen het gezin en in de vriendenkring. Wanneer
tieners ouder worden, wordt de band met peers steeds belangrijker in het ontwikkelen van hun
identiteit. We vroegen de jongeren met hoeveel mensen uit het gezin en de vriendenkring ze een
hechte band hebben. ‘Hecht’ werd omschreven als een band waarbinnen je persoonlijke dingen kan
vertellen, hulp kan vragen en je goed kan voelen. Het zijn voornamelijk de laagste cijfers in
onderstaande grafieken die onze interesse opwekken. De meeste jongeren hebben één of meerdere
personen in hun omgeving waarbij ze terecht kunnen. 5% ervaart echter binnen het gezin niemand
als vertrouwenspersoon. 1,3% zegt geen enkele hechte vriend of vriendin te hebben (in absolute
aantallen gaat het over 3 jongeren). De groep jongeren zonder steunrelatie in de omgeving is dus erg
klein, maar wel bestaande.
Grafiek 1: aantal gezinsleden waarmee jongeren een hechte band hebben (in %)
Grafiek 2: aantal vrienden waarmee jongeren een hechte band hebben (in %)
19

3.2.5 Participatie aan verenigingsleven
Wie participeert aan het verenigingsleven heeft doorgaans een uitgebreider sociaal netwerk, stelt
zich democratischer op en voelt zich meer verbonden met de samenleving, zo weten we reeds
langer uit allerhande studies. De voordelen van participatie zijn veelvuldig beschreven en
gedocumenteerd aan de hand van cijfergegevens bij jongeren.
Tabel 8 Verenigingslidmaatschap
20
N %
ja, meer dan twee 31 13,3
ja, één of twee 131 56,2
Nee 69 29,6
Geen gegevens 2 ,8
Totaal 233 100
Net geen 30% van de jongeren is bij geen enkele vereniging aangesloten, 70% bij één of meerdere
verenigingen. Wanneer we dit afzetten tegen Vlaamse cijfers, dan stellen we wederom vast dat de
participatiegraad in Malle veel hoger ligt dan gemiddeld in Vlaanderen.
3.2.6 Besluit
Bepaalde groepen jongeren in de samenleving zijn meer onderhevig aan een aantal risico’s op het
ervaren van problemen dan andere. Een gebrek aan tewerkstelling in het gezin zorgt bijvoorbeeld
voor een hoger risico. Ook een lage opleidingsgraad van ouders verhoogt de kans op een bepaald
soort problemen (armoede, schoolproblemen, …). Algemeen genomen hebben jongeren in Malle vrij
hoogopgeleide ouders, die bovendien tewerkgesteld zijn. Op basis van eenvoudige profielgegevens
van de jongeren stellen we vast dat er relatief weinig jongeren met risicovolle gezinssituaties of
schoolloopbaanervaringen zijn. Bovendien is het aantal jongeren zonder steunrelaties in de
onmiddellijke omgeving vrij beperkt en is de overgrote meerderheid aangesloten bij een of
meerdere verenigingen. De sociale verankering van de jongeren in het verenigingsleven is
aanzienlijk.
Dit impliceert niet dat deze jongeren (met hoog opgeleide ouders, een sociaal netwerk, …) geen
problemen kunnen ervaren, maar wel dat zij er vanuit hun omgeving minder kans op hebben en
sneller binnen het eigen sociale netwerk opgevangen kunnen worden.
Hoewel het merendeel uit weinig risicovolle achtergronden komen, zien we toch dat een kleine
groep jongeren weinig sociale contacten heeft en in kwetsbare gezinnen opgroeit.
3.3 Probleemervaring
De probleemervaring wordt gemeten door enerzijds te vragen naar gevoelens die ze afgelopen
periode hebben gehad en anderzijds naar een reeks situaties en ervaringen die ze hebben
meegemaakt.

3.3.1 Hoe voelen jongeren zich?
We vroegen aan de jongeren om op een schaal van één (nooit) tot vijf (altijd) aan te geven in
hoeverre ze bepaalde gevoelens de afgelopen vier weken hebben gehad. De gevoelens in de
vragenlijst varieerden van negatieve zoals depressief tot positieve emoties zoals geluk.
Tabel 9 Hoe vaak gedurende de afgelopen 4 weken voelde je je …
Nooit Zelden soms vaak (bijna) altijd
N % N % N % N % N %
Gelukkig 1 ,4% 4 1,7% 30 12,9% 150 64,4% 48 20,6%
Eenzaam 54 23,3% 117 50,4% 48 20,7% 12 5,2% 1 ,4%
in de put 78 33,9% 67 29,1% 71 30,9% 13 5,7% 1 ,4%
Kalm en rustig 5 2,2% 21 9,1% 77 33,3% 98 42,4% 30 13,0%
Energiek 1 ,4% 22 9,5% 76 32,9% 105 45,5% 27 11,7%
Zenuwachtig en
gestresseerd
17 7,4% 75 32,5% 92 39,8% 43 18,6% 4 1,7%
Alsof je niets
aankan
92 39,7% 92 39,7% 33 14,2% 14 6,0% 1 ,4%
Goed in je vel 4 1,7% 11 4,7% 45 19,4% 111 47,8% 60 25,9%
Depressief 152 65,8% 51 22,1% 19 8,2% 9 3,9% 0 ,0%
Alles onder controle 6 2,6% 22 9,5% 67 28,9% 98 42,2% 39 16,8%
Het merendeel van de jongeren is gelukkig en voelt zich goed in zijn vel. Bij de bespreking richten we
ons echter voornamelijk op het negatieve of problematische uiteinde van de dimensie. Het doel van
de bevraging is immers een beeld te krijgen van de behoeften van jongeren op vlak van
hulpverlening. Ongeveer 9% van de bevraagde jongeren zegt vaak tot altijd eenzaam te zijn of in de
put te zitten. In absolute aantallen gaat het over 10 tot 15 jongeren van de 235 die
‘problematische’ gevoelens hebben (depressief, niet goed voelen, eenzaamheid, in de put, …). Het
zijn doorgaans dezelfde jongeren die deze problematische gevoelens aanduiden in de vragenlijst (er
is een sterk verband tussen de antwoorden). Globaal genomen is dit een kleine groep binnen de
jongerenpopulatie die van eenzelfde grootteorde is als in heel Vlaanderen. In het licht van
jongerenhulpverlening kan dit een belangrijke doelgroep vormen.
3.3.2 Potentiële probleemervaringen
Vervolgens gaan we in op een aantal ervaringen die problematisch kunnen zijn wanneer ze
ontsporen, onvoldoende begeleid worden of buiten de eigen draagkracht (mate waarin met ermee
om kan gaan, eigen coping) van de jongeren dreigen te vallen. De vraag die we hen stelden was niet
of ze problemen hebben. Dit soort van vraagstelling komt vaak bedreigend over. Wel wilden we zo
objectief mogelijk meten of ze met een bepaalde problematiek in contact waren gekomen de
afgelopen maanden. Op een schaal van 0 (nooit) tot 10 (heel vaak) konden ze aanduiden in
hoeverre ze dit hadden ervaren in de maanden januari tot april-­‐mei (moment van afname). Een
ruimere bevraging in de tijd is moeilijk te bentwoorden door jongeren, vandaar de afbakening in tijd
tot enkele maanden voorafgaand aan de enquête-­‐afname. De schaal werd herleid naar een
categorie nooit (score 0), een categorie weinig (score 1 tot 5) en vaak tot heel vaak (score 5 tot 10).
We geven weer welke ervaringen jongeren hebben op zeven levensdomeinen: communicatie en
media, grensoverschrijdend gedrag, identiteit en fysieke gezondheid, financiële situatie, school,
21

vrienden en thuissituatie 2 . Binnen deze domeinen legden we telkens een reeks problematische
situaties voor.
Media
Op vlak van media zien we dat jongeren weinig worden gepest (Vlaamse cijfers liggen iets hoger).
Bijna 10% beweert vaak de drang naar gsm-­‐gebruik niet te kunnen weerstaan (ze hebben het nodig
om zich goed te voelen).
Tabel 10 Ervaring met media/communicatie
22
nooit weinig vaak tot heel vaak
N % N % N %
Overmatig pc-­‐gebruik 131 56,2% 90 38,6% 12 5,2%
Overmatig gsm-­‐gebruik 105 45,1% 106 45,5% 22 9,4%
Pesten via internet, gsm, … 227 97,4% 6 2,6% 0 ,0%
Grensoverschrijdend gedrag
Onder grensoverschrijdend gedrag begrijpen we gedrag dat bij wet verboden is (of waar een
gedoogbeleid voor bestaat). Het betreft het nemen van drugs (alcohol, hard-­‐ en softdrugs), gokken
en contact met politie vanwege daden die ze stellen.
Gokgedrag is aanwezig bij een deel van de jongeren, ongeveer 15% zegt weinig tot veel te gokken.
85% gokt nooit. Gokgedrag werd niet toegelicht in de vragenlijst, het kan dus gaan om internet
gokken, spelen op gokkasten op café, etc.
Het alcoholgebruik ligt beduidend hoger dan het hard-­‐ en softdruggebruik. Een kwart van de
jongeren zegt nooit alcohol te gebruiken, 23% zegt vaak tot heel vaak te drinken. 4 jongeren
gebruiken harddrugs, een kwart laat zich wel eens verleiden tot softdrugs. Verder zien we dat 2
jongeren regelmatig in contact komen met de politie omwille van hun gedrag en dat 13 jongeren dit
ook meemaken maar in mindere mate (samen 6,5%).
Tabel 11 Ervaring met grensoverschrijdend gedrag
nooit weinig vaak tot heel vaak
N % N % N %
Gokken 198 85,0% 34 14,6% 1 ,4%
Alcoholgebruik 62 26,8% 116 50,2% 53 22,9%
Harddruggebruik 229 98,3% 3 1,3% 1 ,4%
Softdruggebruik 172 74,1% 43 18,5% 17 7,3%
Politie-­‐contact
vanwege gedrag
218 93,6% 13 5,6% 2 ,9%
2 Controles werden uitgevoerd op de waarheidsgetrouwheid van de antwoorden. Sommige jongeren zouden
problemen kunnen aanduiden ‘als spel’ of uit verveling, terwijl ze deze niet hebben. In de vragenlijst werden
daarom bepaalde antwoorden gecontroleerd op consistentie (vb. iemand die financiële problemen ervaart zal
denkelijk niet het gevoel hebben dat alles onder controle is). Uit de scan bleek dat de jongeren met ernstige
problemen geen inconsistent antwoordpatroon hebben. We gaan er dus van uit dat ze waarheidsgetrouw
hebben ingevuld.
Voor sommige erg problematische ervaringen menen we tevens dat de cijfers een onderschatting zijn van de
reële situatie. Jongeren die mishandeld worden zullen dit bijvoorbeeld niet gemakkelijk invullen in een
vragenlijst in klasverband. (vanwege een taboe, schaamte, …) Voor de meest ernstige problematiek geven de
cijfers dus een minimale schatting. Mogelijk ligt de prevalentie in de realiteit iets hoger.

Identiteit en fysieke gezondheid
Maar liefst 12,1% van de jongeren is vaak onzeker over de persoonlijkheid, 40% van de jongeren is
nooit onzeker. Aangezien de puberteit een periode van zelfontdekking en identiteitsontwikkeling is,
zijn dit op zich geen verontrustende gegevens. Dit sort van onzekerheid ebt weg met het opgroeien.
Het aantal jongeren dat in de knoop zit met zichzelf en niet weet waar hij of zij naartoe moet met
het leven is echter vrij hoog.
16,7% geeft aan dat ze dit in de afgelopen maanden vaak hebben ervaren. 96,6% van de jongeren
ervaart geen fysiek misbruik. Dit impliceert echter dat 3,5% (8 jongeren) wel slachtoffer is van fysiek
misbruik.
Tabel 12 Ervaring met identiteit en fysieke situatie
nooit Weinig vaak tot heel vaak
N % N % N %
Gezondheidsproblemen 174 75,0% 55 23,7% 3 1,3%
Onzekerheid over je
persoonlijkheid
Onzekerheid over je
seksualiteit
In de knoop zitten, geen
toekomstbeeld
91 39,4% 112 48,5% 28 12,1%
187 80,3% 43 18,5% 3 1,3%
73 31,3% 121 51,9% 39 16,7%
Fysiek misbruik 225 96,6% 7 3,0% 1 ,4%
Ook hebben een klein aantal jongeren ernstige gezondheidsproblemen. Onzekerheid over de eigen
seksualiteit blijkt zeer laag te zijn, dat is een domein waar jongeren in mindere mate onzeker over
blijken te zijn op die leeftijd.
Financiële moeilijkheden
Bijna geen jongeren ervaren financiële problemen thuis, slechts enkelen geven aan dat studiekosten
moeilijk te dragen zijn in het gezin of dat er financiële problemen zijn. Ongeveer 11% vindt wel dat
ze te weinig geld zelf ter beschikking hebben. Het beeld van de financiële situatie sluit aan bij de
achtergrondgegevens van de leerlingen. De overgrote meerderheid heeft werkende ouders met een
diploma, waardoor er amper leerlingen in armoede leven (volgens hun eigen subjectieve
inschatting).
Tabel 13 Ervaring met financiële situatie
Studiekosten moeilijk te
betalen
nooit Weinig vaak tot heel vaak
N % N % N %
202 86,7% 27 11,6% 4 1,7%
Financiële problemen thuis 209 89,7% 19 8,2% 5 2,1%
Zelf geldgebrek 130 56,0% 77 33,2% 25 10,8%
Thuissituatie
Conflicten in de thuisomgeving maken voor vele jongeren integraal deel uit van de pubertijd. Het
behoort tot het proces van ontvoogding en ontwikkeling. We zien dan ook dat slechts 22% onder
23

hen nooit conflicten heeft met de ouders. Ongeveer 61% heeft weinig conflicten en 17,2% leeft op
zeer gespannen voet met de ouders.
Onder hen voelt ongeveer 9% zich vaak niet goed bij de ouders. Ook werden enkele jongeren de
afgelopen maanden aan de deur gezet of zijn ze zelf thuis weggegaan.
Tabel 14 Ervaring met thuissituatie
24
nooit Weinig vaak tot heel vaak
N % N % N %
Conflict ouders 51 21,9% 142 60,9% 40 17,2%
Conflict broers/zussen 82 35,2% 129 55,4% 22 9,4%
Relatieproblemen ouders 168 72,7% 40 17,3% 23 10,0%
Niet goed voelen bij ouders 146 62,9% 65 28,0% 21 9,1%
Uit huis gaan/gezet
worden
205 88,7% 22 9,5% 4 1,7%
Vrienden
Conflicten met vrienden komen relatief weinig voor, jongeren hebben minder conflicten met
vrienden dan met hun ouders. Een kleine 6% voelt zich vaak onzeker bij vrienden. 12,4% van de
leerlingen blijkt vrienden te hebben die in de problemen zitten (van eender welke aard). We zien dus
dat ongeveer een achtste van de jongeren geconfronteerd wordt met vrienden die problemen
hebben. Voorzichtigheid is geboden bij deze cijfers, het gaat immers om bevragingen in klassen
waarbij de leerlingen elkaar kennen en waarbij alle vrienden van iemand met problemen dit mogelijk
hebben ingevuld. Het percentage duidt met andere woorden niet op een aandeel onder de jongeren
dat problemen zou hebben, maar wel op het aantal jongeren dat vrienden heeft die in de problemen
zitten.
Tabel 15 Ervaring met vrienden
Nooit Weinig vaak tot heel vaak
N % N % N %
Conflicten met vrienden 78 33,5% 144 61,8% 11 4,7%
Confict met life 138 59,5% 75 32,3% 19 8,2%
Niet goed meer voelen bij
vrienden
Vrienden die in problemen
zitten
80 34,3% 135 57,9% 18 7,7%
58 24,9% 146 62,7% 29 12,4%
Te veel laten beïnvloeden 104 44,8% 120 51,7% 8 3,4%
Gevoel van misbruik 149 63,9% 76 32,6% 8 3,4%
Onzekerheid 112 48,1% 108 46,4% 13 5,6%
School
De opvallendste cijfers wat betreft ervaringen op vlak van school zijn de onzekerheid over de
studiekeuze en het gebrek aan motivatie. Bijna de helft van de jongeren (47,2%) zegt slechts een
gebrekkige motivatie voor school te hebben en een vijfde (19,3%) twijfelt vaak over de studiekeuze.
10% voelt zich niet goed in de klas en 16,7% heeft te kampen met faalangst. Conflicten op school
(met leraars of medeleerlingen) blijken niet courant te zijn.
78% van de jongeren wordt nooit gepest, 22% onder hen bijgevolg wel (al dan niet frequent).

Tabel 16 Ervaring met school
Nooit weinig vaak tot heel vaak
N % N % N %
Conflicten Leraars 110 47,2% 108 46,4% 15 6,4%
Conflicten Leerlingen 71 30,6% 143 61,6% 18 7,8%
Pesten 181 78,0% 50 21,6% 1 ,4%
Slechte schoolcijfers 28 12,0% 169 72,5% 36 15,5%
Weinig motivatie 20 8,6% 103 44,2% 110 47,2%
Niet goed voelen in de klas 86 36,9% 123 52,8% 24 10,3%
Faalangst 54 23,2% 140 60,1% 39 16,7%
Spijbelen 196 84,1% 35 15,0% 2 ,9%
Onzekerheid over
studiekeuze
3.3.3 Besluit
83 35,6% 105 45,1% 45 19,3%
Wat gevoelens betreft kunnen we concluderen dat de meeste jongeren gelukkig zijn. Toch voelt
ongeveer 10% van de bevraagde jongeren zich slecht in zijn vel, heeft weinig
toekomstverwachtingen en perspectieven en is ongelukkig.
We gingen vervolgens na op zeven levensdomeinen in hoeverre jongeren met problemen in de
breedste zin van het woord in aanraking komen. Een van de meest opvallende gegevens is dat de
helft zich weinig gemotiveerd voelt op school, de faalangst op school is tevens vrij groot bij bijna
17% van de jongeren. Conflicten hebben de jongeren het meest met hun ouders, veel minder met
vrienden of leraars. Ongeveer 17% geeft aan dat ze niet goed weten wat te doen met hun leven. De
twijfel en onzekerheid bij de jongeren over hun identiteit en toekomst is niet geheel onverwacht
redelijk groot.
In de vrije tijd van de jongeren merken we dat het frequent alcoholgebruik vrij hoog ligt. Ook blijken
gsm en in iets mindere mate computer voor de nodige spanning te zorgen. Een deel van de jongeren
geeft aan dat ze computer en gsm nodig hebben om zich goed te voelen.
Verder zien we dat een zeer kleine, maar belangrijke, groep zeer ernstige problemen ervaart zoals
uit huis gaan of uit huis gezet worden, regelmatig spijbelen, fysiek misbruik of verslaving (overmatig
gokgedrag of frequent druggebruik).
3.4 Waar zoeken jongeren hulp?
Het zoeken naar informatie blijkt een moeilijke eerste stap te zijn in het proces naar hulpverlening.
Het is gekend dat jongeren hun weg niet gemakkelijk vinden naar de juiste hulpverlening. De
overheid tracht hier al geruime tijd aan te werken door in te zetten op initiatieven die
jongereninformatie centraliseren en verspreiden (o.m. via jips) en door samenwerking tussen
diensten te stimuleren.
De eerste vraag die we stelden omtrent de zoektocht naar informatie is of men de afgelopen
maanden specifiek informatie had gezocht (via eender welk kanaal of persoon) over een probleem
waar men mogelijk mee zat. 68,3% beweert geen problemen te hebben gehad de afgelopen
maanden. 17,8% heeft zich geïnformeerd en 13,9% kon informatie gebruiken maar heeft geen
stappen ondernomen. Uit deze tabel blijkt dus dat ongeveer drie kwart van de jongeren geen
25

problemen had, maar dat bij een derde wel een of meerdere situaties als problematisch werden
aanzien. Bovendien heeft slechts een deel van hen actie ondernomen en houdt bijna 14% het
probleem voor zichzelf.
Tabel 17 informatie opgezocht over een probleem de afgelopen maanden
26
N %
neen, ik heb geen problemen gehad 157 68,3
neen, ik heb niets opgezocht maar had wel een probleem waar
ik informatie over kon gebruiken
32 13,9
ja, ik heb informatie opgezocht 41 17,8
Geen gegevens 3 1,3
Totaal 233 100,0
Waar jongeren informatie of hulp zouden zoeken als ze dit nodig hebben, werd bevraagd over zes
domeinen. Afhankelijk van de problematiek kan men immers een ander kanaal prefereren. We
stelden hen de vraag: Stel dat je rond onderstaande thema’s hulp of informatie nodig hebt voor
jezelf of voor iemand uit je omgeving, bij wie of waar zou je dan in de eerste plaats zoeken?
Voor schoolproblemen wenden de leerlingen zich voornamelijk naar vrienden en partner, alsook
naar familieleden. Leerkrachten worden opvallend weinig aangeduid als kanaal om hulp of
informatie te krijgen bij schoolproblemen. Internet is bij 18,7% dan weer een kanaal om zich naar te
richten.
Tabel 18 informatie of hulp voor schoolproblemen zoeken bij …
niet misschien wel
N % N % N %
Familie (ouders, broers, zussen,
grootouders, …)
36 16,4% 46 20,9% 138 62,7%
Vrienden 15 6,8% 26 11,8% 180 81,4%
Lief 37 17,1% 26 12,0% 154 71,0%
Leerkrachten 122 56,0% 65 29,8% 31 14,2%
Professionele hulpverlener 169 77,2% 40 18,3% 10 4,6%
Jeugdwerker 180 82,2% 32 14,6% 7 3,2%
Internet 143 65,3% 35 16,0% 41 18,7%
Huisarts, psycholoog,
psychiater
159 72,6% 45 20,5% 15 6,8%
Brochures, folders, afiches 175 79,5% 34 15,5% 11 5,0%
Problemen onder vrienden worden binnen de peergroup opgelost. Ook ouders zijn een
aanspreekpunt, maar in veel minder mate dan bijvoorbeeld bij schoolproblemen.

Tabel 19 informatie of hulp voor problemen met vrienden zoeken bij …
niet misschien wel
N % N % N %
Familie (ouders, broers, zussen,
grootouders, …)
56 25,3% 48 21,7% 117 52,9%
Vrienden 23 10,4% 23 10,4% 175 79,2%
Lief 34 15,6% 24 11,0% 160 73,4%
Leerkrachten 187 84,6% 26 11,8% 8 3,6%
Professionele hulpverlener 203 91,9% 12 5,4% 6 2,7%
Jeugdwerker 198 89,6% 15 6,8% 8 3,6%
Internet 186 84,2% 23 10,4% 12 5,4%
Huisarts, psycholoog,
psychiater
193 87,3% 18 8,1% 10 4,5%
Brochures, folders, afiches 204 92,3% 12 5,4% 5 2,3%
Terwijl problemen met vrienden eerder in de vriendenkring zelf worden opgelost, zoekt men voor
problemen met ouders geen steun in de thuisomgeving steun, maar ook bij vrienden of partner.
Tabel 20 informatie of hulp voor problemen thuis zoeken bij …
niet misschien wel
N % N % N %
Familie (ouders, broers, zussen,
grootouders, …)
71 32,1% 51 23,1% 99 44,8%
Vrienden 32 14,5% 29 13,1% 160 72,4%
Lief 39 18,1% 25 11,6% 152 70,4%
Leerkrachten 165 75,0% 40 18,2% 15 6,8%
Professionele hulpverlener 177 80,1% 32 14,5% 12 5,4%
Jeugdwerker 190 86,0% 22 10,0% 9 4,1%
Internet 169 76,5% 31 14,0% 21 9,5%
Huisarts, psycholoog,
psychiater
172 77,8% 32 14,5% 17 7,7%
Brochures, folders, afiches 184 83,3% 30 13,6% 7 3,2%
Voor financiële problemen is het beeld minder eenduidig. Waar men zou aankloppen bij financiële
problemen voor zichzelf of voor anderen is minder uitgesproken. Vrienden, partner en familie staan
net zoals bij de voorgaande domeinen nog steeds bovenaan, maar de percentages liggen aanzienlijk
lager. Vermits het grootste deel van de jongeren geen financiële problemen ervaart, kunnen ze zich
hier denkelijk geen beeld van vormen. De stap naar professionele hulpverlening is in ieder geval
weinig aangeduid (terwijl we in dit geval wel zouden verwachten dat ze meer zouden aangekruist
zijn).
27

Tabel 21 informatie of hulp voor financiële problemen zoeken bij …
28
niet misschien wel
N % N % N %
Familie (ouders, broers, zussen,
grootouders, …)
60 27,5% 45 20,6% 113 51,8%
Vrienden 77 35,3% 69 31,7% 72 33,0%
Lief 62 29,2% 52 24,5% 98 46,2%
Leerkrachten 188 86,6% 26 12,0% 3 1,4%
Professionele hulpverlener 184 84,4% 24 11,0% 10 4,6%
Jeugdwerker 198 90,8% 16 7,3% 4 1,8%
Internet 172 78,9% 27 12,4% 19 8,7%
Huisarts, psycholoog,
psychiater
191 87,6% 23 10,6% 4 1,8%
Brochures, folders, afiches 181 83,4% 26 12,0% 10 4,6%
Ook bij druggebruik, alcoholgebruik, gokken of contact met politie is minder uitgesproken wie als
aanspreekpunt kan dienen. Internet blijkt hier wel vaker te zijn aangeduid dan bij de andere
domeinen.
Tabel 22 informatie of hulp voor grensoverschrijdend gedrag zoeken bij …
niet misschien wel
N % N % N %
Familie (ouders, broers, zussen,
grootouders, …)
99 45,0% 41 18,6% 80 36,4%
Vrienden 43 19,5% 48 21,8% 129 58,6%
Lief 59 27,6% 47 22,0% 108 50,5%
Leerkrachten 188 85,5% 26 11,8% 6 2,7%
Professionele hulpverlener 184 83,6% 27 12,3% 9 4,1%
Jeugdwerker 191 86,8% 26 11,8% 3 1,4%
Internet 162 73,6% 31 14,1% 27 12,3%
Huisarts, psycholoog,
psychiater
179 81,4% 26 11,8% 15 6,8%
Brochures, folders, afiches 183 83,2% 25 11,4% 12 5,5%
Problemen met het overmatig gebruik van gsm en computer zouden eerder bij vrienden gemeld
worden. Wederom valt het lage percentage voor professionele hulpverleners op.

Tabel 23 informatie of hulp voor problemen met media zoeken bij …
niet misschien wel
N % N % N %
Familie (ouders, broers, zussen,
grootouders, …)
80 36,7% 52 23,9% 86 39,4%
Vrienden 51 23,4% 54 24,8% 113 51,8%
Lief 64 30,0% 43 20,2% 106 49,8%
Leerkrachten 196 89,9% 19 8,7% 3 1,4%
Professionele hulpverlener 188 86,2% 23 10,6% 7 3,2%
Jeugdwerker 191 87,6% 25 11,5% 2 ,9%
Internet 173 79,4% 28 12,8% 17 7,8%
Huisarts, psycholoog,
psychiater
184 84,8% 21 9,7% 12 5,5%
Brochures, folders, afiches 186 85,3% 20 9,2% 12 5,5%
Concluderend stellen we dat jongeren zich vooral naar vrienden wenden, daarna naar een partner
indien ze die hebben en dan naar familieleden. Vormen van professionele hulp, maar ook
leerkrachten, huisarts, jeugdwerkers, etc. worden zelden aanzien als een mogelijk aanspreekpunt.
We vinden dus in sterke mate een bevestiging van andere onderzoeksresultaten: jongeren richten
zich eerst tot peers en familie als ze steun nodig hebben. Opvallend is wel dat Internet geen
primerend kanaal blijkt te zijn (terwijl er redelijk veel websites zijn die zich op jongerenproblematiek
richten).
Men lijkt iets meer op het sociale netwerk te willen steunen voor schoolproblemen, problemen met
vrienden en met de thuissituatie. Voor problemen met media, geld en grensoverschrijdend gedrag is
men minder zeker over waar men naartoe zou stappen (de percentages jongeren die met zekerheid
iets aanduiden liggen lager).
3.5 Gebruik en kennis van jongerenhulpverlening
Uit onderstaande tabel blijkt dat 8,3% van de jongeren de afgelopen maanden (vanaf januari 2010
tot het moment van bevragen) naar professionele hulp is gestapt.
Tabel 24 beroep gedaan op professionele hulp de afgelopen maanden?
N %
Ja 19 8,3
Nee 210 91,7
Geen gegevens 4 1,7
Totaal 233 100,0
Aan de jongeren die de afgelopen maanden geen contact opnamen, vroegen we wat hen zou
tegenhouden om professionele hulp te zoeken indien ze een probleem hebben (ze konden meerdere
antwoorden aanduiden). We krijgen een sterke bevestiging van eerdere onderzoeksresultaten,
namelijk dat jongeren zich in de eerste plaats willen richten tot mensen die ze kennen en
vertrouwen. Bijna 70% zegt dat ze zich exclusief op het gekende en vertrouwde netwerk zullen
richten als een probleem zich voordoet. Verder is opvallend dat 25,2% niet over problemen praat en
ze eerder voor zichzelf zal houden. Ook zijn de cijfers over de drempel en de zoektocht naar hulp
29

opvallend en belangrijk. 9,3% vindt dat hij of zij niet weet waar te zoeken of waar je terecht kan.
Deze groep vindt dus duidelijk de weg naar hulpverlening niet omdat ze onvoldoende geïnformeerd
is. Iets meer dan een tiende van de bevraagde groep vindt bovendien dat de stap om professionele
hulp te zoeken veel te groot is. Zij ervaren een duidelijke drempel als het gaat over contact opnemen
en extern hulp zoeken.
Tabel 25 Waarom geen professionele hulp bij problemen zoeken? (meerdere antwoorden mogelijk)
30
ja nee
N % N %
Ik richt me alleen tot mensen die ik ken en
vertrouw
149 69,6% 65 30,4%
Als ik een probleem heb zal het nooit zo
zwaar zijn dat ik professionele hulp nodig
heb
97 45,3% 117 54,7%
Ik praat niet over problemen, ik hou ze
liever voor mezelf
54 25,2% 160 74,8%
De stap om naar professionele hulp te
gaan is veel te groot
28 13,1% 186 86,9%
Ik weet niet waar ik moet zoeken of waar
ik terecht kan
20 9,3% 194 90,7%
Andere 11 5,1% 203 94,9%
Qua bekendheid van professionele hulpverlening, zo mag blijken uit onderstaande tabel, dat
jongeren amper op de hoogte zijn. CLB’s zijn bij uitstek het best gekend bij de jongeren, nagenoeg
alle jongeren kennen het CLB. Ook de kinder-­‐ en jongerentelefoon is vrij gekend, slechts 12% heeft
er nog nooit van gehoord. JIP’s, JAC’s en CAW’s zijn dan weer amper gekend. Het merendeel van de
jongeren weet niet waar JIP, JAC of CAW voor staat. Ook de website van jongereninformatiepunt en
JAC zijn zeer weinig gekend.

Tabel 26 Bekendheid met diensten/verenigingen/personen waar je terecht kan met problemen en
ooit beroep gedaan op deze instanties voor problemen of om informatie te verkrijgen
Het CLB kan ook rekenen op het hoogste percentage jongeren dat al eens beroep heeft gedaan op
hen. Daarnaast zijn ook de huisarts, de jeugdbeweging, het jeugdhuis en leerkrachten (gewone en
vertrouwensleerkrachten) aanspreekpunten voor jongeren als we het eigen sociale netwerk buiten
beschouwing laten.
Uit voorgaande paragrafen weten we dat jongeren relatief weinig beroep doen op professionele
hulpverlening en ook niet geneigd zijn om dit te doen (behalve CLB). De gekendheid is laag en zelden
wordt professionele hulpverlening als belangrijk kanaal gezien om hulp of informatie te zoeken. Een
belangrijk gegeven hierbij is uiteraard dat de meeste jongeren geen behoefte hebben aan hulp of
informatie.
3.6 Houding t.a.v. jongerenhulpverlening
Ik heb er al
beroep op
gedaan
ken ik, maar ik heb
er nog nooit
beroep op gedaan ken ik niet
N % N % N %
JAC Antwerpen 0 ,0% 82 35,2% 151 64,8%
JAC Turnhout 2 ,9% 52 22,3% 179 76,8%
Jac Hoogstraten 1 ,4% 34 14,6% 198 85,0%
Jac Westerlo, Mol, Herentals, Geel 0 ,0% 28 12,2% 202 87,8%
Kinder-­‐ en jongerentelefoon 6 2,6% 199 85,4% 28 12,0%
JIP Herentals 0 ,0% 24 10,4% 206 89,6%
Ander JIP 2 ,9% 26 11,2% 205 88,0%
Comité bijzondere jeugdzorg 1 ,4% 59 25,3% 173 74,2%
CAW Antwerpen (De Terp, Mare, Metropool) 0 ,0% 36 15,7% 193 84,3%
CAW Kempen 0 ,0% 19 8,3% 209 91,7%
Sociaal Huis Malle 1 ,4% 56 24,6% 171 75,0%
CLB 77 33,0% 155 66,5% 1 ,4%
Zorgleerkracht, vertrouwensleerkracht, ... 21 9,0% 137 58,8% 75 32,2%
andere leerkrachten 39 16,8% 142 61,2% 51 22,0%
www.jongereninformatie.be 3 1,3% 53 22,7% 177 76,0%
www.jac.be 5 2,1% 62 26,6% 166 71,2%
zelfstandig psycholoog of psychiater 20 8,6% 171 73,7% 41 17,7%
Huisarts 126 54,1% 98 42,1% 9 3,9%
religieuze werking 5 2,2% 159 68,5% 68 29,3%
Jeugdhuis 44 18,9% 148 63,5% 41 17,6%
Jeugddienst 12 5,2% 148 64,1% 71 30,7%
Jeugdbeweging 69 29,6% 152 65,2% 12 5,2%
Ander jeugdwerk 16 7,0% 121 53,3% 90 39,6%
Het gebruik en de gekendheid van jongerenhulpverlening zijn globaal genomen zeer beperkt. Toch
staan jongeren niet afkerig tegenover jongerenhulpverlening. Er is een geloof in hulpverlening, het
wordt zeker niet als onzinnig en onbetrouwbaar bekeken. De meeste jongeren vinden dat het
aanwezig moet zijn, maar (denkelijk) niet voor hen. De weg naar de professionele hulpverlening is
echter niet altijd gemakkelijk, het is moeilijk om ernaar toe te geraken. 56% vindt dat er genoeg is en
dat het eerder een kwestie van je weg te zoeken is. 12% vindt dat er te weinig hulpverlening in de
31

nabije omgeving van Malle is.
Tabel 27 Houding ten aanzien van professionele jongerenhulpverlening (7 stellingen)
helemaal
oneens Oneens Tussenin eens
het moet er zijn maar niet
voor mij
het is allemaal onzin, ze
helpen je toch niet
het is te moeilijk om je weg er
naartoe te vinden
er is te weinig voor jongeren
in de nabije omgeving van
Malle
er is genoeg aanbod, je moet
het alleen weten te vinden
professionele hulp is niet
nodig, goede hulp krijg je van
mensen die je kent
er kan nooit genoeg
hulpverlening zijn voor
jongeren
32
helemaal
eens
N % N % N % N % N %
8 3,5% 26 11,3% 51 22,1% 74 32,0% 72 31,2%
88 37,9% 98 42,2% 36 15,5% 6 2,6% 4 1,7%
29 12,7% 56 24,5% 82 35,8% 46 20,1% 16 7,0%
24 10,8% 67 30,0% 103 46,2% 25 11,2% 4 1,8%
3 1,3% 19 8,3% 80 34,8% 105 45,7% 23 10,0%
11 4,7% 49 21,1% 83 35,8% 53 22,8% 36 15,5%
15 6,6% 33 14,4% 85 37,1% 70 30,6% 26 11,4%
We gingen na of de jongeren die beweren dat er te weinig aanbod is in Malle of die het moeilijk
hebben om hun weg ernaartoe te vinden, net jongeren met problemen zijn. Jongeren melden in het
algemeen dat er voldoende aanbod is en dat je je weg maar moet zoeken, maar dit zijn misschien
niet de jongeren die er behoefte aan hebben of er al beroep op hebben gedaan. We konden echter
geen duidelijke conclusie uit de verbanden trekken. Onder de jongeren die vinden dat er te weinig
aanbod is, zitten zowel jongeren die aangeven geen problemen te hebben als jongeren die
problemen hebben (en al dan niet informatie of hulp hebben gezocht).
Het merendeel van de jongeren heeft alleszins geen problemen, waardoor er voor de meesten
‘voldoende’ hulp aanwezig is.
3.7 Behoefte aan jongerenhulpverlening in Malle
We vroegen de jongeren waar ze mogelijk nog behoefte aan hebben. Wat kan er dus nog
aangeboden worden in Malle volgens de jongeren (zonder rekening te houden met condities vanuit
het beleid)? Jongeren vragen vooral een aanspreekpunt in de school (61%) en een JAC (44%).
Hoewel het JAC amper bekend is, lijkt het de jongeren (op basis van de omschrijving in de
vragenlijst) blijkbaar wel een interessante piste. Ook hier zien we het belang van de schoolse
omgeving als een opvangnet voor jongerenproblemen. Hoewel jongeren leerkrachten niet primair
zouden aanspreken, pleiten ze wel voor een oplossing binnen de schoolomgeving (cfr. CLB).
Bijna een kwart tot een derde van de jongeren opteert voor een aanspreekpunt op de jeugddienst,
voor een actieve informatieverspreiding, voor de oprichting van een JIP of voor een
‘hulpverleningscentrum waar verschillende hulpverleners’ aanwezig zijn.

Tabel 28 Wat zou er moeten aangeboden worden aan jongeren in Malle (meerdere antwoorden
mogelijk)?
neen, dit is niet gewenst Ja, dit kan een concrete actie
zijn
N % N %
JIP 154 72,3% 59 27,7%
JAC 120 56,1% 94 43,9%
Aanspreekpunt in het Sociaal
Huis
Aanspreekpunt op de
jeugddienst
174 81,7% 39 18,3%
151 70,9% 62 29,1%
Aanspreekpunt in de school 83 39,0% 130 61,0%
hulpverleningscentrum waar
verschillende hulpverleners
zitten
150 70,4% 63 29,6%
Actieve informatieverspreiding 147 69,0% 66 31,0%
33

34
HOOFDSTUK 4
Conclusie
4 Concluderende bevindingen
Op een puntsgewijze manier belichten we een aantal bevindingen uit de enquête:
-­‐ Het merendeel van de jongeren komt uit weinig kwetsbare gezinssituaties, in vergelijking
met Vlaanderen heeft Malle zelfs een hoog opgeleide en actieve ouderbevolking.
-­‐ De groep jongeren zonder steunrelaties (in gezin of vriendenkring) en zonder participatie
aan het verenigingsleven is zeer klein, maar bestaande.
-­‐ De meeste jongeren zijn gelukkig, ze voelen zich goed in hun vel. Ongeveer 10% ervaart
problematische gevoelens zoals depressie, eenzaamheid, negatief toekomstperspectief, …
-­‐ Een gebrek aan schoolmotivatie is een van de meest voorkomende problemen, daarnaast is
frequent alcoholgebruik verspreid onder de jongeren.
-­‐ Een zeer kleine groep jongeren (ongeveer 3 tot 5%) heeft ernstige problemen (verslaving,
misbruik, …)
-­‐ 68% had geen problemen enkele maanden voor de afname van de enquête, 18% had er wel
en zocht hulp of informatie, 14% ondernam geen stappen terwijl ze dit naar eigen zeggen
wel hadden kunnen gebruiken
-­‐ informatie of hulp wordt in de eerste plaats in de eigen sociale omgeving gezocht (vrienden
eerst, dan partner of lief, dan familie)
-­‐ 25% houdt problemen voor zichzelf, 13% vindt de stap naar professionele hulpverlening te
groot, 9% weet niet waar te zoeken
-­‐ de gekendheid van vormen van hulpverlening is zeer laag. Een uitzondering is het CLB, dat
kent nagenoeg elke jongere en wordt het vaakst gebruikt
-­‐ De meeste jongeren hebben vertrouwen in hulpverlening, ze vinden het zinvol
-­‐ Ongeveer 10% vindt dat er te weinig aanbod is in Malle en dat het moeilijk is om je weg te
vinden
-­‐ 60% van de jongeren geeft aan dat een aanspreekpunt in de school moet aangeboden
worden (of behouden blijven), een JAC mag eventueel ook ingericht worden, andere
initiatieven (JIP, informatieverspreiding, aanspreekpunt op de jeugddienst, …) oogsten
minder bijval (een derde schuift dit naar voor)

We trekken hieruit enkele conclusies voor het beleid:
-­‐ Een informerend beleid zal ongeveer een derde van de jongeren aanspreken. Het is dus
de moeite om een JIP of een gelijkaardig initiatief op te starten (informatiemappen bij
leerkrachten, …).
-­‐ Een samenwerking tussen allerlei diensten en het CLB, alsook een verdere uitwerking of
bestendiging van ‘opvang‘ en steun via de school is zeker gewenst. De school (en/of het
CLB) zou een centrale plaats moeten innemen in de creatie van een steunnetwerk voor
jongeren. Jongeren wensen vooral door peers geholpen te worden, dus experimenten
waarin jongeren elkaar helpen dienen ondersteund te worden.
-­‐ In het sociaal huis kan beter geen voorziening aangeboden worden.
-­‐ Overleg met CAW Antwerpen i.v.m. aanwezigheid in de gemeente opstarten
-­‐ De jeugddienst kan voor ongeveer een derde van de jongeren meer betekenen door
zich niet alleen op vrije tijd te richten, maar ook op jongerenproblematiek.
-­‐ Een realistische visie is aan de orde, de meeste jongeren ervaren immers geen
problemen.
35

5 Referenties
Bottu e.a. (2007). Demografie van sociaal kwetsbare jongeren, economische positie en gezinsrelaties.
Provincie Antwerpen – Dienst Welzijn en Gezondheid: Antwerpen, 2007
Bronselaer, J. (2008). Netwerkeffectiviteit vanuit cliëntoogpunt: wetenschappelijke evidentie
versus geïnstitutionaliseerde mythe. In De Koster, K., De Man, L., De Vos, K., Denoix, K.,
Roose, R. Handboek integrale jeugdhulp. Brussel: Politeia.
De Clerck M-­‐L., Vandenbosch L., Opgenhaffen M., Eggermont S. (2008). Een onderzoek naar de
informatiebehoeften van kinderen, tieners en jongeren. Een onderzoek in opdracht van het Vlaamse
Informatiepunt Jeugd. Leuven: KUL.
Goussey, B. (2009). Van over naar met. Kessel-­‐Lo: Riso IN Hauspie B., Vettenburg N., Roose R..
Vooronderzoek Kenmerken en hulp-­‐ en dienstverleningsbehoeften, Eindrapport van een onderzoek in
opdracht van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Gent:
Vakgroep sociale agogiek.
Hauspie B., Vettenburg N., Roose R. (2010). Vooronderzoek Kenmerken en hulp-­‐ en
dienstverleningsbehoeften, Eindrapport van een onderzoek in opdracht van de Vlaamse
Gemeenschap, Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Gent: Vakgroep sociale agogiek.
Hermans K., Declercq A., Seynaeve T., Lammertyn F. (2004). Aan de rand van de actieve
welvaartstaat, een socio-­‐biografisch onderzoek naar jongeren en OCMW-­‐hulpverlening, Belgisch
Tijdschrift voor Sociale Zekerheid, 2 de trimester
Kinderrechtencommissariaat (2007), Toegankelijke hulpverlening? Kwalitatief onderzoek tot
ontwikkeling van de vragenlijst. Brussel: Kinderrechtencommissariaat & vzw Kind en Samenleving.
Stas, K., Serrien, L., Van Menxel, G. (2008). Jongvolwassenen: tussen wal en schip.
Beleidsdossier. Berchem: Steunpunt Algemeen Welzijnswerk.
Van Regenmortel, T. (2007). Focus op: Maatschappelijk kwetsbare jongeren. Leuven: ocmw
Leuven.
Vettenburg N., Deklerck J., Siongers J. (2010). Jongeren in cijfers en letters. Bevindingen uit de JOP-­‐
monitor 2. Leuven: Acco
36